Het bureau 1: Meneer Beerta door J.J. Voskuil

1 Zakelijke gegevens

a) de auteur is J.J. Voskuil
b) Het bureau 1, meneer Beerta, uitgeverij G.A. van Oorschot, Amsterdam, 2002-17,
766 blz. (eerste druk 1996, , Amsterdam).
c) Dit verhaal is een roman

2 Eerste reactie

a) Ik heb dit boek gekozen omdat ik nog niet zo veel boeken heb gelezen. Dit boek is zes punten waard dus ik wilde het wel proberen. Bovendien is er een voordracht over dit boek geweest: toen leek het me al interessant. Ook Marjolein uit de mediatheek raadde het me aan.
b) Ik vond het soms moeilijk om erbij te blijven maar over het algemeen was het wel een boek dat mij kon boeien. Soms vond ik het iets te langzaam gaan allemaal maar ik was toch wel steeds nieuwsgierig naar hoe het verder zou gaan. Een goed boek maar ik weet niet of ik het nog voor een tweede keer zou lezen.

3 Verdieping

a) Het boek gaat over een wetenschappelijk kantoor in de jaren tussen 1957 en 1965. Maarten Koning is de hoofdpersoon. Hij heeft meneer Beerta, de baas van Het bureau, al in zijn studietijd leren kennen als een aardige scepticus en dat trekt Maarten wel. Maarten vindt de maatschappij waarin hij leeft bedreigend en hij heeft moeite zich aan te passen. Hij denkt dat de wereld een schijnwereld is waarin alle mensen zichzelf verbergen achter zinloze werkzaamheden. Het hele boek gaat eigenlijk alleen maar over dat kantoor en over alles wat er daar gebeurt. Het is een beschrijving van dag tot dag waarin je Maarten en meneer Beerta erg goed leert kennen.

b) Voskuil schrijft zijn hele roman in korte, kernachtige zinnen. Hij beschrijft alles heel nauwkeurig maar zonder enig spoor van romantisering, overdrijving of ook maar een enkele onwerkelijkheid. Alles is precies zoals het is, je ziet een leven aan je voorbijtrekken. De personages leer je door Voskuils omschrijvingen ook erg goed kennen. Elk personage heeft zijn eigen ding: het stotteren van meneer Beerta, het imiteren van Wiegel het kiften van mevrouw de Haan. Vooral van Maarten leer je hoe hij in elkaar zit, je weet wat hij voelt en hoe hij denkt.
Bijna het hele verhaal speelt zich af op het bureau en je ziet het ook helemaal voor je hoe het er daar uit meot zien dankzij de omschrijvingen in het boek.

c) Ik denk dat de hoofdgedachte van dit boek is dat heel veel dingen niet zo belangrijk zijn als ze lijken. Zoals Maarten het zegt: “Iedereen leeft in een schijnwereld, waarin mensen hun behoefte aan aandacht, erkenning of macht verbergen achter schijnbaar zinvolle maar in werkelijkheid zinloze werkzaamheden.”

d) Het werk is voor het eerst gepubliceerd in 1996. Het verhaal gaat over het bureau van Voskuil zelf. De namen zijn verandert maar voor de rest is het heel herkenbaar. (Voor de mensen die hem en zijn collega’s kenden natuurlijk) Het werk werd geschreven in de tijd van het postmodernisme. Opvallend was dat sommige schrijvers van ingewikkelde, moeilijk toegankelijke literatuur in het midden van de jaren tachtig voor een nieuwe ontwikkeling in het proza zorgden: van gelaagd proza waarin een subtiel spel gespeeld werd met verbeelding en werkelijkheid tot het zeer realistische, makkelijk leesbare verhaal. In de Verenigde Staten spreekt men afkeurend van dirty realism, maar de verkoopaantallen stijgen indrukwekkend. Het bureau van Voskuil is hier een goed voorbeeld van niets dan de realiteit wordt beschreven en dan ook nog eens op een manier die absoluut niet gekunsteld is maar die heel duidelijk het gewone leven aangeeft.

4 Beoordeling

1) Eigenlijk vind ik het heel moeilijk om het juiste woord te vinden om dit boek mee te omschrijven. Omdat er niet echt iets bijzonders gebeurd (het boek bestaat vooral uit dialogen en er gebeurt wel eens wat maar het is nooit echt schokkend) kan ik niet zeggen dat er iets was wat me heel erg aangreep of iets waardoor ik ‘overmand werd door een golf van heftige emotie’ nee, daar was dit het boek niet naar. Wel kon ik me elke keer weer verbazen over de onderkoelde manier waarop Maarten Koning in het leven staat: heel erg realistisch en sceptisch. Ook kon ik het boek, toen ik er eenmaal goed inzat, moeilijk wegleggen. Het boeide me, ik werd nieuwsgierig naar hoe het verder ging. Niet zozeer vanwege de gebeurtenissen maar gewoon om te zien hoe alle relaties zich ontwikkelden.

2) Dat is eigenlijk hetzelfde verhaal als bij vraag 1. Er was niet echt iets dat me bijzonder aansprak. Alles was een beetje hetzelfde. Er waren wel stukken die ik leuker vond dan andere zoals bijvoorbeeld in het begin als mevrouw de Haan pleit voor het aanschaffen van een bandrecorder. De manier waarop Beerta dan reageert vind ik leuk. Hij wordt zenuwachtig van het idee zo’n nieuwerwets ding aan te schaffen, is bang dat het nooit goed kan zijn. Toch weet hij al dat hij haar uiteindelijk haar zin wel zal geven omdat hij zichzelf en haar kent. Dat vond ik wel leuk. Vooral ook omdat ik mijn oma in meneer Beerta herkende. Erg bang voor al het nieuwe maar toch ook een tikkeltje nieuwsgierig.

3) In het begin vond ik de manier van schrijven van Voskuil niet leuk. Ik vond het saai. Ik houd meer van de emotionele verhalen denk ik. Maar uiteindelijk was dat toch niet echt storend omdat die stijl heel goed bij het verhaal past. Het leven op zo’n bureau was denk ik ook saai. Uiteindelijk vond ik het trouwens ook niet saai meer. Ik raakte eraan gewend.

5) Ik vond het boek zelf niet echt herkenbaar maar ik denk dat het dat wel was voor mensen uit de tijd van het verhaal. Toch zaten er ook dingen in die ik wel herkende. Het gaat natuurlijk ook over de relaties tussen mensen en de mensen in dit boek zijn zo duidelijk beschreven dat ik bij bijna elk personage wel iemand die ik kende kon zetten. Dat vond ik wel leuk.

6) Het taalgebruik was, zoals ik al eerder zei, erg gemakkelijk en direct. Voskuil maakt bijna alleen maar gebruik van hele korte, kernachtige zinnen.

7) Ik vond dit wel een goed boek en ik ben ook wel nieuwsgierig naar de overige delen. Ik denk niet dat ik het erg snel nog een keer zou lezen omdat het toch wel een heel dik boek is en omdat er voor mijn gevoel toch te weinig gebeurt. Maar dat neemt niet weg dat ik het met plezier heb gelezen en dat ik er wel positief over ben. Het was een bijzonder boek, ik heb nog nooit eerder zoiets gelezen. Het zit ook vol droge humor die ik wel kon waarderen.

8) Ik zou lang niet iedereen aanraden om dit boek te lezen. Niet iedereen zal het kunnen waarderen denk ik. Bovendien is het erg dik en de meeste jongeren die ik ken, zien het waarschijnlijk sowieso al niet zitten om eraan te beginnen. Weet u, meestal kijk ik nog even op www.scholieren.com om te kijken of er een uittreksel of een werkstuk staat waar ik het mijne me kan vergelijken om te zien of ik niets over het hoofd gezien heb. Op deze site staan meer dan 10.000 kant en klare uittreksels voor en door scholieren. Als je zoekt naar een boek als de passievrucht rollen er zonder moeite zesenzestig uittreksels je computerscherm op. Zelfs over het boek Eline Vere van Louis Couperus dat toch ook aan de dikke kant is, zijn er zeven te vinden. Maar over Het bureau is er niets geschreven. Ik denk dus niet dat er veel animo voor dit boek is onder de jeugd. Toch zijn er vast wel jongeren, zoals ik, die zo’n boek wel aandurven en hen zal ik het zeker aanraden al is het alleen maar omdat het één van die boeken is die zo uniek zijn dat je ze eigenlijk gewoon een keer gelezen moet hebben. Ik denk dat ik dit verhaal maar even op die site laat zetten, dat is fijn voor die persoon ergens in Nederland die er toch ook maar aan begonnen is...