‘Niemand mag in deze stad zijn, behalve de Duitsers en ik,’ zei ik, ‘de Duitsers zullen er nooit achter komen dat ik de eigenaar niet ben. En aan de oorlog komt nooit een eind. Deze stad zal altijd verboden terrein blijven, behalve voor mij.’ Ik tilde hem op met mijn handen onder zijn schouders, ik voelde zijn kleine hart tegen mijn rechterduim kloppen met de snelheid van een horloge. Hij keek mijn niet aan, hij hield zijn kop schuin van mij af, de nek gestrekt. Zijn ogen, zo weinig wendbaar in hun cassette van fluweel, staarden of zij met berusting de gevolgen overzagen van een onvermijdelijke maar wrede beslissing.”

Blz 39

Ik vond dit stukje aan de ene kant best zielig maar aan de andere kant ook heel lief. Je kunt in dit stukje goed lezen dat hij heel eenzaam is, de enige die hij kan vertrouwen is zijn kat, ook verteld hij al zijn dromen tegen de kat, hij wil met de kat in het stadje blijven, als dat je dromen zijn heb je wel veel meegemaakt denk ik, dat dit de beste situatie is waar je ooit in hebt gezeten. Ik vind ook de beschrijvingen van de kat heel herkenbaar en gewoon heel goed. Het is een heel aandoenlijk stukje, en het is ook even vredig in het boek, als dit verfilmd zou worden zou dit ook zo’n huilstukje zijn waarschijnlijk. Ik vond het ook een groot contrast met de andere stukken van het boek, hierin is een soort liefde en vriendschap te zien, wat niet echt vaak voorkomt in het boek.

De hoofdpersoon komt net van buiten, waar hij heeft gezocht naar een mogelijkheid om in de gesloten kamer te komen, want dat is natuurlijk nog steeds een groot mysterie, ook de kat geeft veel aandacht aan de kamer, die wil graag naar binnen dus vandaar dat het best logisch is dat na een stuk over de geheimzinnige kamer, de onbereikbare kamer, een stukje over de kat komt.

Fragment 3:

“En toen de partizanen uitrukten en ik op het grasveld voor het huis kwam, zag ik waar de oude man gebleven was. Ze hadden hem opgehangen aan de plataan en op zijn buik hadden ze het papier vastgespeld dat ik voor hem had beschreven: Deutschland kaputt. Jetz kommen die Sowjets. Nie mehr Heil Hitler sagen. Sonst machen die Russen Sie tot und fressen Ihre Fische auf.

Aan een andere afgeknotte tak hing de kolonel, het naakte lijk van de vrouw tegen hem aangebonden. Zij hadden hem opgeknoopt met een pianosnaar die zich ingesneden had tot zijn wervelkolom.”

Blz 78

Ik heb dit stukje gekozen omdat ik het heel heftig vond om te lezen, vooral toen ik het voor de eerste keer las kreeg ik echt een heel naar gevoel, je verwacht niet echt dat die mensen ineens zulke barbaarse dingen gaan doen. Ik kreeg ook meteen een beeld van hoe het eruit zou kunnen zien en het is gewoon echt zo onmenselijk, ik begrijp niet waarom ze dat ineens deden. Vooral die oude man, dat vind ik echt super zielig omdat hij zich niet kan verzetten of zichzelf kan verdedigen en hij heeft ook niet echt iets verkeerds gedaan. Ik vind ook dat ze de kolonel veel te heftig hebben aangepakt, en dat is extra zielig omdat hij zichzelf eigenlijk wilde vermoorden maar dat is mislukt en dat gebeurt dit met je, je wordt opgehangen en er snijdt een draad in je keel.

De hoofdpersoon kwam vanuit het huis waar hij op zoek was naar de oude man en waar het een grote chaos was door alle vernielingen die de partizanen verricht hadden, nu staat hij buiten in de tuin en ziet hij wat er met de man is gebeurd.

Ervaring achteraf

Mijn verwachtingen zijn niet echt uitgekomen, ik vond het boek niet echt heel spannend doordat alles zo vluchtig werd beschreven dat het niet echt voor veel spanning zorgde, omdat je er veel minder op in ging of veel minder nieuwsgierig werd gemaakt. Ik vond het wel een interessant en leerzaam boek omdat ik vanaf een heel andere kant naar de oorlog ging kijken, een beschrijving die ik nog nooit ben tegengekomen, ik wist bijvoorbeeld helemaal niet wat partizanen waren, maar nu weet ik dat wel. Omdat ik ook nog nooit zo’n vluchtig beschreven boek heb gelezen was dat ook wel interessant, het was een heel nieuwe manier van lezen voor mij.

Ik had ook verwacht dat het dus veel meer over spionnen zou gaan en ik dacht eigenlijk ook dat het in Nederland afspeelde voor ik begon met lezen, dus die verwachtingen zijn niet echt uitgekomen.

Mijn leeservaring was wel goed, ik vond het niet moeilijk beschreven, het was meer dat het soms zo snel werd beschreven dat ik er niks van snapte en het even overnieuw moest lezen. Er was ook zeker iets leerzaams voor mij omdat ik ook nu iets anders dan normaal heb gelezen, waardoor ik mijn kennis ook weer heb vergroot, dat vond ik wel echt heel leuk. Het was echt vooral de schrijfstijl die ik echt bewonderde, die is gewoon heel anders dan van die langdradige romans die over het eten van een koekje vijf bladzijdes zouden kunnen schrijven.

Sterke punten aan het boek vind ik de andere kijk op de oorlog, het is niet zo cliché, dat het een dun boek is vond ik ook wel fijn en ik vond het ook prettig lezen want er zaten niet veel moeilijke woorden in. Zwakke punten vind ik dat het soms net iets te snel gaat en dat ik wel wat verdieping mis of uitgebreidere beschrijvingen die het boek spannender of begrijpelijker zouden maken. En ik las ook ergens dat er een diepere betekenis achter zit die te maken heeft met de dood maar dat idee kreeg ik eigenlijk niet echt toen ik het las, dus als die betekenis er ook echt achter zit zou ik het interessant vinden als die meer naar voren komt.

Verdiepingsopdrachten

Titel

De titel van het boek slaat op het huis waar de Nederlander is verblijft, het is een huis wat nog helemaal in tact is ondanks al het oorlogsgeweld en dus behouden is. In dit deel van het boek wordt het duidelijk wat er met de titel van het boek wordt bedoeld:

“De zon ging onder achter mijn rug en werd weerkaatst in de grote ruiten van een huis schuin voor mij. Bij elke stap die ik deed, veranderde één raam in een groot blad gepolijst rood koper. En toen glansden de ramen alleen nog diepzwart. Ik stond er recht tegenover.” Blz. 17

Ik vind het heel lastig om zelf een andere titel te vinden omdat deze eigenlijk heel logisch is, maar als ik dan toch een andere titel zou kiezen zou ik kiezen voor “een schone lei” omdat op het moment dat hij in het huis komt een soort nieuw leven gaat leiden waarin hij alles een beetje los kan laten. En aangezien hij wordt overgehaald om dit nieuwe leven te leiden door het bad wat hij neemt is “schone” ook een beetje symbolisch. Het stuk uit het boek wat hierbij past is:

“Het water van de ene werd onmiddellijk heet. Een warmwaterkraan waar werkelijk warm water uitkwam! Dat was in de hele oorlog nog niet vertoond! Het maakte mij zó opgewonden, dat ik mijn kleren uittrok en het bad liet vollopen.” Blz. 22

Uit de lijst zou ik gaan voor de titel vluchten omdat dat heel erg overeenkomt met het thema van het boek, hij probeert steeds om situaties te ontvluchten om zo de gevolgen van zijn daden niet te hoeven ondergaan. Gelijk in het begin van het boek krijg je dit al te weten:

“ ‘Gevangen door Duitsers. Gevangenis. Veroordeeld. Drie jaar. Tuchthuis. Op weg naar andere gevangenis ontsnapt. Dan weer gevangen. Concentratiekamp. Strellwitz. Ken je Strellwitz? Zes maanden. Weer gevlucht. Gepakt, vlak bij Zwitserse grens. In Saksen uit trein gesprongen. Gelopen, aldoor gelopen naar het Oosten.’ “ Blz. 10

Het boek heeft geen ondertitel of motto en is niet in opdracht gemaakt.

Personages

De naam van de hoofdpersoon wordt niet genoemd in het boek en hij blijft anoniem. Door de manier waarop hij dingen beschrijft leer je veel over het karakter van de hoofpersoon, soms is hij een beetje depressief “Ik had behoefte aan geen enkele bezigheid”. Hij denkt soms wel heel veel na over dingen, bijvoorbeeld hoe hij het best het lijk van de man kan verstoppen, terwijl het neerschieten dan weer heel impulsief is. Ook zijn er soms beschrijvingen die heel erg diepgaand zijn, zoals “Deze benen schaal met zijn bekleding van beweeglijk vel.” Ik denk ook dat hij wel een goed hart heeft omdat hij wel behulpzaam was door de oude man te helpen.

Aan het begin van het boek zit hij midden tussen de gevechten en is de oorlog nog volop bezig terwijl aan het einde de Duitsers hebben verloren en er een vrolijke sfeer hangt onder de partizanen. Ik denk dat de hoofdpersoon er mentaal hetzelfde aan toe is omdat hij weer bij de partizanen komt en het huis moet verlaten. Het huis heeft wel een grote indruk op hem gemaakt en ik denk dat hij wel meer verlangt naar een thuis dan aan het begin omdat hij het nu weer heeft ervaren.

De hoofdpersoon kan met geen enkele partizaan communiceren behalve met de Spanjaard maar dat heeft hij ook niet echt uitgebreid gedaan, hij is daardoor nogal een einzelgänger, of hij het nou wil of niet. Met de Duitsers in het huis kan hij wel communiceren maar hij is daar niet echt mee bezig door de angsten die hij heeft. Met de Duitse kolonel heeft hij wel meer dan met de andere soldaten, ze hebben zelfs een gesprek over het verleden van de kolonel. Over de oude man is de hoofdpersoon heel erg beschermend, wat best wel apart is aangezien hij anderen zonder problemen vermoordt. Met de kat heeft hij wel een bijzondere band vind ik.

De moeilijkheden die de hoofdpersoon tegenkomt zijn taalbarrières met de partizanen, de oorlog waar hij niet uit kan ontsnappen en dat hij met niemand echt kan praten. Hij kan niet uit de oorlog ontsnappen omdat hij door zijn verleden als spion gevaar loopt. Al deze dingen samen hebben denk ik als gevolg dat hij heel eenzaam is en niet meer het vertrouwen heeft in dat dingen goed gaan komen.

Alles is op zich duidelijk beschreven en ik denk dat de hoofdpersoon wel goed kan functioneren maar hij kijkt wel anders tegen dingen aan, dat je bijvoorbeeld toch wel dood gaat of het nou oorlog is of niet. Ikzelf zou dingen wel anders doen dan de hoofdpersoon, ik zou die mensen niet vermoorden maar eerder vluchten of hulp vragen. Soms lijkt de hoofdpersoon ook een beetje vluchtig en afwezig en dat zou ik ook niet echt hebben denk ik.

Ik vind de hoofdpersoon wel zielig omdat hij duidelijk toe is aan een soort rust of pauze, anders zou hij ook niet in dat huis gaan wonen, maar ik vind hem ook onvoorspelbaar doordat hij soms rare dingen doet zoals een granaat in het huis gooien. Ik vind de kolonel wel vriendelijk, die traditie met het scheren is zo onschuldig en het feit dat hij ook al de loopgravenoorlog heeft meegemaakt is best zielig. Ik vind de kat het leukste omdat je echt ziet dat die de hoofdpersoon gezelschap kan houden en heel nieuwsgierig is.

Gebeurtenissen en opbouw

De hoofpersoon van het boek gaat mee met een partizanenleger en samen veroveren ze een stadje. Eenmaal in dat stadje komt hij in een soort ontdekkingstocht bij een huis en hij gaat naar binnen. Hij besluit daar te blijven en zet alles op alles om er te kunnen blijven, zoals het uitmoorden van de rechtmatige eigenaar. Er verblijven ook Duitse soldaten in het huis en wanneer zij zijn verslagen door de partizanen komen de partizanen naar het huis, daar slopen ze alles en vermoorden ze de oude man en de Duitse kolonel.

De hoofpersoon van het boek gaat mee met een partizanenleger en samen veroveren ze een stadje. Eenmaal in dat stadje komt hij in een soort ontdekkingstocht bij een huis en hij gaat naar binnen. Hij besluit daar te blijven en zet alles op alles om er te kunnen blijven, zoals het uitmoorden van de rechtmatige eigenaar. Er verblijven ook Duitse soldaten in het huis en wanneer zij zijn verslagen door de partizanen komen de partizanen naar het huis, daar slopen ze alles en vermoorden ze de oude man en de Duitse kolonel.

Je beleeft de hoofdlijn door de ogen van de hoofdpersoon, hierdoor wordt je heel erg meegenomen in het verhaal en kun je bepaalde keuzes ook beter begrijpen. Omdat de mening van de hoofdpersoon niet echt naar buiten komt zou het ook van buitenaf verteld kunnen worden maar vanuit een ander personage zou niet hetzelfde verhaal zijn omdat het verleden van de Nederlander ook belangrijk is.

Er zijn geen aangegeven delen of hoofdstukken in het boek en er is maar een verhaallijn, je volgt het verhaal met de gebeurtenissen mee waardoor het meer lijkt alsof je erbij bent en waardoor je de gebeurtenissen beter kunt volgen. Ook doordat het boek chronologisch is verteld zonder flashbacks is het wel makkelijker te volgen, omdat de tijdsverloop in het boek niet duidelijk is, het zouden weken of maanden kunnen zijn waarin de gebeurtenissen plaatsvinden, is het wel fijn dat de volgorde wel op volgorde is.

Ik denk niet dat ik eerder een boek heb gelezen wat zou is opgebouwd, de meeste verhalen zijn langdradig en uitgebreid beschreven, dit boek ging snel en was soms niet echt te volgen, er werden heel veel dingen beschreven in een heel kort verhaal. Ik heb wel vaker gelezen dat het werd verteld vanuit de ik-persoon maar dan waren er vaak ook flashbacks. Dit verhaal is simpel en ingewikkeld tegelijkertijd.

Informatie geven en je mening formuleren

Lieve Fleur,

Ik heb net een boek gelezen voor Nederlands en misschien is het ook wel een goede voor jouw volgende boekverslag!

Het gaat over een man in de tweede wereld oorlog die zijn leger, van allemaal verschillende nationaliteiten, achterlaat en in een verlaten huis gaat wonen. Op een gegeven moment komt de tegenpartij, Duitsland, bij hem aankloppen om te vragen of ze er kunnen intrekken. Er is ook een kamer die op slot zit en het is best spannend omdat je niet weet wat er in zit.

Ik zou het boek wel lezen als ik jou was, het is dun maar toch een heel goed boek, en de schrijver is ook een hele bekende schrijver, dus het staat goed op je lijst. Verder vind ik het ook gewoon een bijzonder boek dus dat is nog een reden om het te lezen.

Het thema is vluchten maar het gaat ook over de oorlog en eenzaamheid, wat je wel zal begrijpen wanneer je het boek leest. Mij heeft het een heel nieuwe kijk gegeven op de oorlog, omdat het heel anders dat andere oorlogsromans, die zich meestal afspelen in steden en gaan over Joden. Er is maar een verhaallijn, die van de hoofdpersoon. Het enige wat een beetje lastig is, is het tijdsverloop, maar dat komt wel goed!

Er is maar een duidelijke hoofdpersoon, wat ook fijn is en er is een super leuke kat in het boek, die vond ik echt zo goed beschreven. Het heeft mij wel meer doen denken aan hoe vreselijk de oorlog is en hoe vervelend het is om eenzaam te zijn, want dat komt zo goed naar voren in het boek.

Het boek heet ‘Het behouden huis’ van Willem Frederik Hermans. Ik zou hem lezen!

Liefs,

Sara

Manieren van beoordelen

Recensie ‘Het behouden huis’ Willem Frederik Hermans (1952)

Het boek ‘Het behouden huis’ is een uniek boek, als je graag een interessante oorlogsroman wilt lezen is dit zeker een goede keuze. Het gaat over een Nederlandse ex-spion die zich aan heeft gesloten bij een leger van partizanen. Ze veroveren een dorp van de Duitsers en wanneer de Hollander een behouden huis tegenkomt trekt hij er in. Alles lijkt goed te verlopen tot de Duitsers op de stoep staan…

Naast het feit dat het boek spannend is roept het veel emoties op, ikzelf was soms verontwaardigd, door de koelbloedige moorden die de hoofdpersoon pleegde, maar ook boos omdat de hoofdpersoon soms alles langs hem heen liet gaan, zoals martelingen. Daarnaast had ik ook medelijden met de hoofdpersoon doordat deze allerlei ellendige dingen mee moet maken en zijn uitweg vindt in een verlaten huis. Maar ook herkenning is zeker iets wat je terug kunt vinden in dit boek, tenminste als je je wel eens eenzaam voelt bijvoorbeeld, of als je soms het gevoel hebt dat je jezelf niet kan uiten tegenover je kameraden. Ook al lijkt het boek nu misschien heel zwaar, er zijn ook beschrijvingen waar je heel blij van wordt, hij neemt bijvoorbeeld een lieve kat in huis, en de schrijver laat soms ook een beetje een filosofische kant van zichzelf zien.

Al met al is dit gewoon een boek wat je gelezen moet hebben, het is een van de betere oorlogsromans.