Primaire gegevens

Auteur: J. Bernlef

Titel: Hersenschimmen

Ondertitel:/

Verschenen in: 1984

Aantal blz. 176(exclusief “over de verfilming van hersenschimmen”)

Leestijd: 4,5 uur

Uitgelezen op: 9 oktober 2011

Verantwoording van de keuze

Ik heb dit boek gekozen, omdat dat over een man gaat die aan het dementeren is. Mijn opa heeft alzheimer (sinds de zomer van 2009 is dit bekend) en is dus ook aan het dementeren. Ik had gehoord dat het boek werd beschreven vanuit de man die aan het dementeren is. Door het boek te lezen kom je er een beetje achter hoe de dementerende zich zelf voelt en wat er in hem omgaat. Er heeft verder niemand een rol gespeeld in het kiezen van het boek.

Verwachtingen vooraf

Voordat ik begon met lezen verwachtte ik, mede door ervaringen met mijn opa, dat de man steeds verwarder over gaat komen en steeds vaker dingen vergeet. Omdat het boek vanuit de man wordt geschreven, verwachtte ik wel dat het tijdens het lezen steeds moeilijker werd om te begrijpen waar hij het over heeft en het verhaal te volgen.

Eerste reactie achteraf

Ik vond het een meeslepend boek, omdat het vanuit een ik-persoon wordt geschreven. Je leeft je in, in zijn steeds kleiner wordende wereld.

Ik vond het een realistisch boek, Maarten is 71 en hij vergeet dingen. Ik heb zelf ook ervaringen met iemand die dementerend is, omdat mijn opa alzheimer heeft.

In het begin is het boek nog goed te begrijpen, maar naarmate Maarten verder achteruit gaat, wordt het steeds moeilijker om te begrijpen. Het boek wordt dan (vooral vanaf bladzijde 149) verward geschreven. Ik had moeite om daar doorheen te komen en begrijp nou nog steeds niet echt wat er allemaal gebeurde. 

Dit werk heeft me aan het denken gezet ja/nee

Ik heb iets aan dit werk gehad                   ja/nee

Korte samenvatting van de inhoud

Maarten is 71 en woont met zijn vrouw Vera en hond Robert in Amerika. Ze zijn vijftien jaar geleden naar Amerika gegaan, hun kinderen Kitty en Fred zijn in Nederland gebleven. Maarten staat voor het raam te wachten op de schoolkinderen die met de bus meegaan als ze niet komen, zegt hij dat tegen Vera en zij zegt dat het zondag is en dat de kinderen dan niet komen. Maarten herinnerd zich het weer, maar zeg dat het de schuld is van de ‘eeuwigdurende’ winter dat hij het was vergeten.

Maarten maakt een wandelingetje met Robert langs het strand. Met de terugweg gaat hij ergens naar binnen en vergeet dat Robert buiten staat te wachten. Als hij weer een eindje heeft gelopen komt Vera hem ophalen, Robert was alleen naar huis gelopen en Vera maakte zich zorgen. Vera merkt dat Maarten dement begint te worden en dat het steeds erger wordt. Zo staat hij bijvoorbeeld midden in de nacht op en gaat hij zich aankleden.

Als Vera bij een vriendin langs is doet ze de deur op slot. Maarten breekt de deur open, omdat hij naar een vergadering moet. Hij loopt naar het strandhuisje en bereidt zijn betoog voor. Als hij merkt dat hij niet meer werkt gaat hij snel naar huis toe. Vera maakt zich ongerust over Maarten’s situatie en zoekt een dokter op. De dokter adviseert Vera dat Maarten binnen moet blijven en dat zij de deuren op slot moet doen als ze weg is. Ook zegt hij dat ze samen foto’s van vroeger moeten gaan bekijken. Maarten denkt steeds vaker dat hij weer in zijn jonge jaren is en ziet Vera aan als zijn moeder. Ook denkt hij vaak aan de bevrijding van Nederland na de oorlog.

Als Vera weg gaat, laat ze Robert buiten en doet de deur op slot. Maarten ziet dit en gooit een stoel door het raam om Robert binnen te laten. Als Vera weer thuis komt weet hij niet meer wat er is gebeurd.

Maarten gaat steeds verder achteruit en er komt een verzorgster die Maarten en Vera moet gaan helpen. Maarten ziet haar aan als zijn piano lerares, Kitty of één van haar vriendinnen. Hij vergeet telkens dat het de verzorgster is.

Als Vera samen met de verzorgster in de huiskamer zit, ziet Maarten dit als een kans om weg te gaan. Hij vertrekt zonder jas en loopt over allemaal zijpaadjes van het bos richting de duinen. Hij is weer in het verleden en gaat naar een strandhuis toe, hij denkt dat dit zijn ouders huis is en dat hij een tas moet ophalen. De vuurtorenwachter ziet dit en brengt Maarten weer naar huis. Hij denkt dat de vuurtorenwachter één van de bevrijders is.

Maarten wordt door ambulancepersoneel opgehaald en wordt weggebracht naar een kliniek. Ook dan denkt hij weer dat, dat Amerikanen zijn die Nederland komen bevrijden.