Korte motivatie van mijn boekkeuze
Aangezien een vriendin van mij rechten studeert en ik op de achterkant van dit boek las dat het over een advocaat gaat , leek het mij wel interessant en heb ik dit boek gekozen .
Titelverklaring
Havinck is de naam van de hoofdpersoon uit dit boek, waarin een episode uit het leven van Robert Havinck wordt beschreven.
Eerste korte reactie
Goed leesbaar boek, met vrij veel lang uitgeweide scènes, waardoor het saai wordt.
Ook zitten er wel lachwekkende scènes in (vb: Havinck zit er meer over in dat zijn auto kapot is dan dat zijn vrouw dood is). Het is een episode uit het leven van Havinck die zeer gewoon, alledaags,levensecht naar voor gebracht wordt. Toch viel het verhaal mij tegen. Havinck lag een beetje met zichzelf en zijn omgeving overhoop, maar er zit geen echte actie of spanning in. Als je het zelf meemaakt is het waarschijnlijk zeer ingrijpend, maar nu lees je gewoon iemands leven. Het komt dus ook zeer gewoon voor. Je kan je inleven in Eva of Havinck als je zelf zoiets hebt meegemaakt . Ik wilde het boek wel uitlezen om te weten hoe het zou eindigen, maar uiteindelijk heeft het boek een open einde: er kan nog te veel gebeuren.
Gebeurtenissen
Robert gaat na de crematie van zijn vrouw Lydia op zoek naar zijn dochter.hij heeft zich nooit om haar bekommert en beseft zich dat hij nu degene is, die op haar moet letten. Hij merkt dat ze vaak “niet thuis”is en als hij haar kamer bekijkt, schrikt hij behoorlijk van alle rotsooi die hij ziet, en begint in een vlaag van woede heel veel spullen op te ruimen en zelfs weg te gooien. Dat levert een heuse confrontatie tussen vader en dochter op. Uiteindelijk legt de dochter uit dat zij een briefje van haar moeder gevonden heeft en die voor Robert bestemd was. Er stond duidelijk op aan gegeven dat haar moeder het niet meer zag zitten.
Verder wordt er een behoorlijke ruzie tussen Robert en Lydia beschreven. Zij gooit al het glaswerk kapot omdat ze vindt dat er niet met Robert te praten valt. Ze verwijt hem van alles maar hij kan er niet op reageren. Daarom smijt ze alles stuk en de volgende dag was ze dood.
Al vrij gauw naar de crematie gaat Robert weer naar zijn kantoor. Zijn collega’s doen net of er niets bijzonders gebeurd is en adviseren hem zo snel mogelijk een nieuwe auto te kopen, die zal de verzekering toch wel vergoeden? Eén collega bekend hem dat hij een verhouding met zijn vrouw had en dat hij zich schuldig voelt over het ongeluk omdat hij het juist de avond tevoren uitgemaakt had. Een andere collega sterft en aan het eind van het boek staat Robert weer in de crematiehal waar hij precies acht dagen eerder ook stond.
Verder gaat Robert regelmatig naar vriendin Maud, ook tijdens zijn huwelijk met Lydia had hij al een relatie met haar. Eigenlijk gaat hij er alleen maar naar toe om “sex”te hebben. Uiteindelijk vraagt hij aan Maud of zij bij hem wil komen wonen: dochter Eva moet toch een “oppas”hebben. Maud bedankt voor de eer.
Via Maud kent hij Rafaél, een kunstenaar, voor wie hij wel eens wat technische klusjes opknapt. Rafael nodigt hem uit voor een voorstelling waar allemaal schimmen op de muur geprojecteerd zijn. Robert herkent zijn vrouw en meer mensen uit zijn directe omgeving en hij beseft dat de kunstenaar zijn foto’s gebruikt heeft. Hij vraagt of Maud ook uitgenodigd is maar krijgt te horen dat Maud een andere vriend heeft uitgezocht.
Daarna loopt hij naar huis en realiseert zich dat er niets veranderd is, hij is nog steeds dezelfde gebleven.
Taalgebruik.
Redelijk leesbaar boek, waarin de opsommingen opvallen.blz.15 “hij luistert. Hij maant aan. Hij sommeert. Hij requestreert. Hij dreigt. Hij dagvaardt. Hij antwoordt. Hij concludeert. Hij repliceert en dupliceert. Hij pleit. Hij schikt in der minne, een enkele keer.”
De schrijver gebruikt erge lange zinnen. 75 tot 100 woorden zijn geen uitzondering.blz.41 “Dat had ze samen met een zekere breedsprakigheid op het gebied van morele kwesties, meegebracht uit het streng gereformeerde gezin van de Leidse kantonrechter, waarin ze was opgegroeid als jongste kind en de enige dochter na twee veelbelovende, maar inmiddels tot weinig opzienbarend provinciaal notariaat vervallen zoons, en ook daar had Havinck niets tegenover te stellen, want zijn eigen vader was alleen maar garagehouder geweest in Breda, katholiek zoals bijna iedereen in het zuiden van het land en daardoor had hij ook nergens in zijn verleden zoiets gehad als een speciaal eigen kerkbankje voor notabelen en hun familie.”
Wil de schrijfster hiermee indruk maken?
Korte inhoud.
Op een kille novemberdag keert Robert Havinck terug van de crematie van Lydia, zijn vrouw. Hij voelt zich leeg. Lydia kwam terug van een bezoek aan haar moeder en reed met haar auto de verkeerde weghelft van de autostrade op... een ongeval kon niet vermeden worden... ze was op slag dood. Het dodelijk ongeval begint steeds meer en meer op zelfmoord te lijken. Robert probeert de dagen na de crematie erachter te komen wat haar motief hiervoor geweest kon zijn
Ze leerden elkaar kennen tijdens een afstudeerfeest. Zeven maanden later trouwden ze. Havinck begon toen als stagiair bij het advocatenbureau Noordwal & Bork, waar hij nu nog werkt. Het huwelijk ging vanaf het begin al niet goed en het verslechterde steeds meer. Na twee miskramen werd hun dochtertje Eva geboren. Lydia kreeg last van een postnatale depressie en kwam onder psychiatrische behandeling te staan. Na acht jaar huwelijk zwaaide ze om naar een bevrijd leven. Dit bracht ellendige discussies en feministische praatgroepen met zich mee. Het gevolg hiervan was dat Havinck een muur van ijskoude onverschilligheid om zich heen bouwde. Beiden hadden ze buitenechtelijke relaties. Communiceren gebeurde via briefjes. Lydia ging ook steeds meer drinken.en in die situatie gooit ze hem altijd voor de voeten hoe slecht hij is , in hun relatie: het ligt allemaal aan hem. Havinck komt te weten dat Fred Greve, een collega, een verhouding had met Lydia, hij maakte het (twee dagen voor ze dood was) uit met haar. Na een ruzie tussen Eva en Lydia.verwijt L. hem zijn slecht vaderschap. Eva wilde een nieuwe jas, maar die kreeg ze niet van Lydia. Robert bemoeide zich ermee en nam het op voor Eva. Daardoor wordt Lydia kwaad op Robert: hij zorgde nooit voor Eva, had haast nooit contact met haar en nu ging hij de gulle gever uithangen. Meerdere personen (zoals Greve, Bork en de psychiater) hebben een mening over de reden van de zelfmoord, maar Havinck kan er geen logisch geheel van maken. Eva dacht
dat het haar schuld was. Volgens Eva haatte Lydia haar omdat ze steeds volwassener werd en Lydia zich daardoor steeds ouder ging voelen. Eva vertelde hem dat ze een afscheidsbriefje van haar moeder gevonden had. Ze haatte haar moeder nog meer nadat ze dat gelezen had omdat er niks op geschreven stond over haar. Ze legde het briefje niet terug, maar hield het bij zich. Twee weken naae de dood van zijn vrouw, vraagt Havinck aan Maud (de vrouw met wie hij voor de dood van Lydia al een buitenechtelijke relatie had) of ze bij hem wil intrekken, maar zij weigert pertinent, wil niet voor de stiefmoeder van zijn dochter spelen.. Hij loopt daarop kwaad weg, maar krijgt er spijt van en probeert Maud tevergeefs te bereiken. Hij besluit om naar een performance van één van haar vrienden, Rafaël Payaso, te gaan met de hoop haar daar tegen te komen. Als hij daar aankomt, ziet hij allemaal gestalten, zwarte schaduwen, uitvergrote omtrekken van mensen uit zijn omgeving.hij schrikt want vlak tegenover hem staat Lydia, ze wijst in de ruimte. Hij heeft even tijd nodig om zich te herstellen. En weet dan weer dat hij zelf die vakantiefoto’s aan Rafaël gegeven had. En daarom ziet hij nog meer mensen uit zijn omgeving. Als plotseling Rafaël naast hem staat is hij stomverbaasd dat er niemand anders is, maar R. legt hem uit dat hij dat juist zo geregeld heeft. Verder vertelt R. hem dat zijn performance veel op dat van Dante lijkt: in de vestibule van de hel, het voorportaal, daar verblijven de nuttelozen, de onbeduidendenden, de lege silhouetten, het goede kozen zij niet en het kwade kozen zij niet. Trouw waren zij alleen aan zich zelf.en daarom moeten zij altijsd blijven aan deze zijde van de rivier Archeron. Het zijn allemaal holle mensen. Wanneer Havinck er te horen krijgt dat Maud met iemand anders samen is, gaat hij naar buiten. Op de brug ziet hij zijn hoofd in het water vormeloos weerspiegeld en zegt: “Het is niet wat het lijkt. Onbewogen ben ik. Onaangetast.” PERSONAGES: Robert Havinck onttrekt zich aan verantwoordelijkheden (vb: opvoeding Eva aan Lydia overlaten). Is een egoïstische persoon (vroeg Maud niet om bij hem in te trekken omdat hij zoveel van haar houdt, maar omdat hij gewoon niet voor Eva en het huishouden wilde opdraaien) Hij ondergaat geen verandering in de loop van het verhaal. Er komen wel allerlei emoties los na de dood van Lydia, maar deze weet hij weer te onderdrukken (zie allerlaatste alinea over zijn gezicht dat hij weerspiegelt ziet in het water). Hij is de holle mens uit het motto. Lydia probeerde met hem in gesprek te komen, maar hij zweeg meestal. Dat veroorzaakte spanningen. Robert probeert zijn eenzaamheid op te lossen: vele vluchtige relaties die vooral om het seksuele contact gaan (vluchtig en zakelijk beschreven). Lydia Havinck : gevoelloos persoon zoals Robert. Wilde een vrij mens zijn. Ze voelde zich erg ongelukkig en besloot een einde aan haar leven te maken. Lydia heeft het gevoel dat Robert nooit naar haar luistert. Probeert haar eenzaamheid op te lossen. Heeft zich aangesloten bij allerlei vrouwenpraatgroepen. Praat in een soort jargon dat Robert ergert. Heeft vele vluchtige relaties (leraar van Eva, collega van Robert, ...). Begint meer en meer te drinken. Ze maakt vaak ruzie met haar dochter Eva, waarom?? Eva Havinck: een zeer eenzaam, 14-jarige dochter uit een stukgelopen relatie, kind dat liefde en aandacht te kort gekomen is. Kent geen emoties en is leeg vanbinnen. Verwarde en onzekere puber. Eva en Lydia haatten elkaar. Havinck probeert voor haar te zorgen door rigoureus haar kamer op te ruimen. Er komt meer contact tussen Robert en Eva. Hij beseft dat ze een verward, onzeker en onbereikbaar meisje is, maar weet niet wat hij daaraan moet doen. Hij begrijpt haar leefwereld helemaal niet. Eva wordt ernstig verwaarloosd door haar ouders. Die hebben geen tijd en belangstelling voor haar omdat ze teveel met zichzelf bezig zijn. Maud Stolk : heeft een relatie met Robert. Ze leidt een leven zonder inhoud en probeert problemen te ontwijken. Ze weet goed wat ze wil en doet ook wat ze wil. Ze woont alleen, heeft aan niemand verplichtingen en maakt daar zonodig gebruik van. Rafaël Payaso(clown):kunsten beroep. Persoon die niet goed namen kan onthouden, maar wel heel gauw dingen in de gaten heeft (wist meteen dat Lydia zelfmoord gepleegd had, ook al had hij haar nog maar twee keer gezien). Via hem en zijn werk (performances) wordt er op spottende wijze kritiek geleverd op de Amsterdamse kunstwereld (Rafaël is altijd te laat met zijn organisatie en laat zijn klusjes opknappen door iemand anders (Havinck: cassettebandjes, fotoalbums). Zijn werk drukt ook uit hoe de meeste mensen (in het boek alle mensen) met elkaar omgaan. Hij stelt ze voor als geesten: het zijn lege schimmige hulzen die niet in staat zijn werkelijk contact met elkaar te hebben. Dit komt heel beeldend tot uitdrukking in zijn eerste performance (vier geraamten zitten op een toneel en praten een onverstaanbare taal). Ook uit de laatste voorstelling blijkt dat mensen schimmen zijn (schaduwen van mensen op de muren geprojecteerd). Havinck trekt zich niks aan van de harde waarheden die Rafaël met zijn performances tot uiting brengt. Tijd Het verhaal wordt niet in chronologische volgorde vertelt. Het begint met de crematie van L. waarna de hoofdpersoon de gebeurtenissen in hun huwelijk nagaat. De chronologie wordt regelmatig onderbroken door flashbacks. De roman beschrijft 18 dagen , (maandag15/11 tot donderdag2/12) maar de vertelde tijd is 17 jaar: allerlei herinneringen uit hun huwelijk. De verteltijd is 180 pagina’s.
Verdiepingsopdracht
1.Perspectief
De roman is een personale vertelsituatie. De beleven de gebeurtenissen mee vanuit het gezichtspunt van Havinck. We horen zijn interpretatie van de gebeurtenissen en vernemen zijn oordelen over de mensen: Lydia was onmogelijk .blz. 143 : “ze was een bedriegster, bij tijden kwaadaardig. Ze was grotesk in haar pogingen zich beter voor te doen dan ze was. Ze kocht kleren bij Maison de Bonneterie, maar haar ondergoed was niet schoon,…. Zo poreus en zo hautain! Zo goed gekleed en zoslecht gewassen! Hoe bestond het?” Uit de dialogen in de flashbacks vernemen we de gedachten van andere personen. Blz49 Lydia concludeert na een denderende ruzie “jij bent star jij bent bang voor hechte relaties. Jij bent niet in staat om lief te hebben. Jij neemt je eigen problematiek niet waar. Jouw innerlijke communicatie is zwaar geblokkeerd. Jij leeft in een dwangbuis. Jij roest vast in je eigen dwaalspoor. Jij weigert om gevoelens te aanvaarden. Jij bent niet beried om te veranderen. Jij bent bang van je seksuele instincten. Etc. b. dit maakt duidelijk dat we de interpretatie van Havinck niet onvoorwaardelijk hoeven geloven. 2.Ruimte
a.Het leven van Havinck speelt zich af in Amsterdam in de jaren ‘80. “de bruisende hoofdstad van Nederland”met als kenmerken: wegversperringen, hondenpoep, “kunstenaars”moorden op taxichauffeurs,burengerucht, enz. de routes die H. aflegt door A’dam worden zeer gedetailleerd beschreven. Ook het advocatenkantoor van Noordwal & Bork wordt zeer gedetailleerd beschreven. b. het geval H. wordt daadoor in een wijder verband gebracht: het geval van de Amsterdammer. Havinck zou een Amsterdamse zedenroman genoemd kunnen worden.Door het hoge levenstempo in de hoofdstad hebben de mensen moeite om tot rust te komen.blz.153 :”overal puinhopen. Van alle kanten oprukkende chaos. En tijd om eens rustig over dingen na te denken is er nooit.” b. de advocatuur is de wereld van het woord, waar hele levensgeschiedenissen en emoties worden geformuleerd. Blz. 15: “woorden worden hier als zwaarden gemeten en gekruist en beschuldiging en verwijt, schimpscheut en spitsvondigheid, eis en tegeneis.” 3.THEMA: Gedurende de 18 dagen waarover het boek gaat (episode van het leven van Havinck - zeer gewoon en alledaags naar voren gebracht), analyseert Robert zijn huwelijk met Lydia. Het boek handelt vooral over hoe mensen met elkaar omgaan. Havinck is niet in staat contact te krijgen met Lydia, Eva of Maud. De manier waarop mensen met elkaar omgaan en hun verschillende manier van handelen en reageren. Havinck en de personen om hem heen blijken egocentrische en holle mensen te zijn die geen diepgaand contact met anderen willen. Het moderne onvermogen tot wezenlijk contact tussen mensen,het onvermogen van menselijk contact in woord en gebaar. Blz.58: College Bork raadt Havinck aan een nieuwe auto te kopen en vertelt hem dat Greve met hem wil praten. “Hij acht het dringend. Het schijnt te gaan om iets dat hij niet langer meent te mogen verzwijgen….Al die openheid tegenwoordig, die modieuze naaktheid van bemodderde zielen, ik vind dat benauwend, dodelijk ook voor het wederzijds respect…”.”niets verplicht je om te luisteren, meent Bork “misschien mijn geweten,,,,, De personages hebben veel met het thema te maken. De mensen in het verhaal komen overeen met de werkelijkheid. Het vertelt over conflicten en spanningen tussen menselijke figuren. We krijgen veel informatie over het gedrag van mensen. Over hoe de personages met zichzelf en hun omgeving omgaan. De verhaalfiguren trachten hun eenzaamheid op te lossen door voortdurend te praten, zonder naar elkaar te luisteren. (“O, Tja” antwoorden op de meest verschrikkelijke mededelingen). Ze blijven in feite onbewogen. De communicatie tussen Havinck en Eva verloopt via briefjes. Slechte relatie tussen hen. Ook bij de zelfmoord van Lydia heeft de communicatie gefaald: het afscheidsbriefje is niet bij Robert beland. Hij heeft uit andere dingen moeten afleiden dat het zelfmoord was. Iedereen reageert heel koel en zakelijk op de dood van Lydia. Het lijkt of de ernst ervan tot niemand goed doordringt. Het motto is afkomstig uit “The hollow men” van T.S. Elliot. De roman gaat evenals het gedicht over de holle mens. Het motto geeft het thema van dit boek en het karakter van Havinck weer (laatste alinea van het boek doet denken aan laatste twee regels van motto: Havinck ziet hoofd weerspiegelt in water). Our dried voices, when
We whisper together
Are quiet and meaningless
As wind in dry grass
Or rats’ feet over broken glass
In our dry cellar
Shape without form, shade without colour, Paralysed force, gesture without motion MOTIEVEN: Onderscheid tussen goed en slecht: Havinck, advocaat die dus constant geconfronteerd wordt met goed en slecht, is zelf slecht. Lydia houdt niet van Eva. Kunst: een manier van communicatie die zaken die je niet zo aan anderen kan zeggen toch probeert duidelijk te maken door performances over personen. De dood (Lydia en Noordwal): zelfmoord van Lydia waarvoor Havinck een motief tracht te vinden. Lydia brengt zichzelf om het leven omdat ze zo ongelukkig is. De dochter van Havinck die een chaotisch leven leidt en zich vaak niet begrepen voelt door haar ouders. Mislukt huwelijk: buitenechtelijke relaties, ... Emotieloosheid: Robert, Eva en Maud vertonen zeer weinig emotie. Spookmotief: schimmen, holle & emotieloze mensen, zelfmoord van Lydia (spookrijden, dood), ... Conclusie Het boek was goed te lezen. Er werden erg veel lange zinnen en lange opsommingen gebruikt maar door de afwisseling met hele korte zinnen , kreeg het boek best wel vaart mee. Omdat het verhaal over een advocaat ging, had ik verwacht dat het veel meer over de “rechterswereld “zou gaan, maar dat viel tegen. Al die flashbacks met ruziënde echtgenoten had ik al gauw gezien en aan een vader- dochterrelatie die niet loopt, heb ik ook geen boodschap. Dat de hoofdpersoon aan het eind van het boek alleen maar meer zichzelf heeft en totaal geen mensen meer waar hij op terug kan vallen, vind ik nou niet bepaald een leuk einde van een boek.
Ze leerden elkaar kennen tijdens een afstudeerfeest. Zeven maanden later trouwden ze. Havinck begon toen als stagiair bij het advocatenbureau Noordwal & Bork, waar hij nu nog werkt. Het huwelijk ging vanaf het begin al niet goed en het verslechterde steeds meer. Na twee miskramen werd hun dochtertje Eva geboren. Lydia kreeg last van een postnatale depressie en kwam onder psychiatrische behandeling te staan. Na acht jaar huwelijk zwaaide ze om naar een bevrijd leven. Dit bracht ellendige discussies en feministische praatgroepen met zich mee. Het gevolg hiervan was dat Havinck een muur van ijskoude onverschilligheid om zich heen bouwde. Beiden hadden ze buitenechtelijke relaties. Communiceren gebeurde via briefjes. Lydia ging ook steeds meer drinken.en in die situatie gooit ze hem altijd voor de voeten hoe slecht hij is , in hun relatie: het ligt allemaal aan hem. Havinck komt te weten dat Fred Greve, een collega, een verhouding had met Lydia, hij maakte het (twee dagen voor ze dood was) uit met haar. Na een ruzie tussen Eva en Lydia.verwijt L. hem zijn slecht vaderschap. Eva wilde een nieuwe jas, maar die kreeg ze niet van Lydia. Robert bemoeide zich ermee en nam het op voor Eva. Daardoor wordt Lydia kwaad op Robert: hij zorgde nooit voor Eva, had haast nooit contact met haar en nu ging hij de gulle gever uithangen. Meerdere personen (zoals Greve, Bork en de psychiater) hebben een mening over de reden van de zelfmoord, maar Havinck kan er geen logisch geheel van maken. Eva dacht
dat het haar schuld was. Volgens Eva haatte Lydia haar omdat ze steeds volwassener werd en Lydia zich daardoor steeds ouder ging voelen. Eva vertelde hem dat ze een afscheidsbriefje van haar moeder gevonden had. Ze haatte haar moeder nog meer nadat ze dat gelezen had omdat er niks op geschreven stond over haar. Ze legde het briefje niet terug, maar hield het bij zich. Twee weken naae de dood van zijn vrouw, vraagt Havinck aan Maud (de vrouw met wie hij voor de dood van Lydia al een buitenechtelijke relatie had) of ze bij hem wil intrekken, maar zij weigert pertinent, wil niet voor de stiefmoeder van zijn dochter spelen.. Hij loopt daarop kwaad weg, maar krijgt er spijt van en probeert Maud tevergeefs te bereiken. Hij besluit om naar een performance van één van haar vrienden, Rafaël Payaso, te gaan met de hoop haar daar tegen te komen. Als hij daar aankomt, ziet hij allemaal gestalten, zwarte schaduwen, uitvergrote omtrekken van mensen uit zijn omgeving.hij schrikt want vlak tegenover hem staat Lydia, ze wijst in de ruimte. Hij heeft even tijd nodig om zich te herstellen. En weet dan weer dat hij zelf die vakantiefoto’s aan Rafaël gegeven had. En daarom ziet hij nog meer mensen uit zijn omgeving. Als plotseling Rafaël naast hem staat is hij stomverbaasd dat er niemand anders is, maar R. legt hem uit dat hij dat juist zo geregeld heeft. Verder vertelt R. hem dat zijn performance veel op dat van Dante lijkt: in de vestibule van de hel, het voorportaal, daar verblijven de nuttelozen, de onbeduidendenden, de lege silhouetten, het goede kozen zij niet en het kwade kozen zij niet. Trouw waren zij alleen aan zich zelf.en daarom moeten zij altijsd blijven aan deze zijde van de rivier Archeron. Het zijn allemaal holle mensen. Wanneer Havinck er te horen krijgt dat Maud met iemand anders samen is, gaat hij naar buiten. Op de brug ziet hij zijn hoofd in het water vormeloos weerspiegeld en zegt: “Het is niet wat het lijkt. Onbewogen ben ik. Onaangetast.” PERSONAGES: Robert Havinck onttrekt zich aan verantwoordelijkheden (vb: opvoeding Eva aan Lydia overlaten). Is een egoïstische persoon (vroeg Maud niet om bij hem in te trekken omdat hij zoveel van haar houdt, maar omdat hij gewoon niet voor Eva en het huishouden wilde opdraaien) Hij ondergaat geen verandering in de loop van het verhaal. Er komen wel allerlei emoties los na de dood van Lydia, maar deze weet hij weer te onderdrukken (zie allerlaatste alinea over zijn gezicht dat hij weerspiegelt ziet in het water). Hij is de holle mens uit het motto. Lydia probeerde met hem in gesprek te komen, maar hij zweeg meestal. Dat veroorzaakte spanningen. Robert probeert zijn eenzaamheid op te lossen: vele vluchtige relaties die vooral om het seksuele contact gaan (vluchtig en zakelijk beschreven). Lydia Havinck : gevoelloos persoon zoals Robert. Wilde een vrij mens zijn. Ze voelde zich erg ongelukkig en besloot een einde aan haar leven te maken. Lydia heeft het gevoel dat Robert nooit naar haar luistert. Probeert haar eenzaamheid op te lossen. Heeft zich aangesloten bij allerlei vrouwenpraatgroepen. Praat in een soort jargon dat Robert ergert. Heeft vele vluchtige relaties (leraar van Eva, collega van Robert, ...). Begint meer en meer te drinken. Ze maakt vaak ruzie met haar dochter Eva, waarom?? Eva Havinck: een zeer eenzaam, 14-jarige dochter uit een stukgelopen relatie, kind dat liefde en aandacht te kort gekomen is. Kent geen emoties en is leeg vanbinnen. Verwarde en onzekere puber. Eva en Lydia haatten elkaar. Havinck probeert voor haar te zorgen door rigoureus haar kamer op te ruimen. Er komt meer contact tussen Robert en Eva. Hij beseft dat ze een verward, onzeker en onbereikbaar meisje is, maar weet niet wat hij daaraan moet doen. Hij begrijpt haar leefwereld helemaal niet. Eva wordt ernstig verwaarloosd door haar ouders. Die hebben geen tijd en belangstelling voor haar omdat ze teveel met zichzelf bezig zijn. Maud Stolk : heeft een relatie met Robert. Ze leidt een leven zonder inhoud en probeert problemen te ontwijken. Ze weet goed wat ze wil en doet ook wat ze wil. Ze woont alleen, heeft aan niemand verplichtingen en maakt daar zonodig gebruik van. Rafaël Payaso(clown):kunsten beroep. Persoon die niet goed namen kan onthouden, maar wel heel gauw dingen in de gaten heeft (wist meteen dat Lydia zelfmoord gepleegd had, ook al had hij haar nog maar twee keer gezien). Via hem en zijn werk (performances) wordt er op spottende wijze kritiek geleverd op de Amsterdamse kunstwereld (Rafaël is altijd te laat met zijn organisatie en laat zijn klusjes opknappen door iemand anders (Havinck: cassettebandjes, fotoalbums). Zijn werk drukt ook uit hoe de meeste mensen (in het boek alle mensen) met elkaar omgaan. Hij stelt ze voor als geesten: het zijn lege schimmige hulzen die niet in staat zijn werkelijk contact met elkaar te hebben. Dit komt heel beeldend tot uitdrukking in zijn eerste performance (vier geraamten zitten op een toneel en praten een onverstaanbare taal). Ook uit de laatste voorstelling blijkt dat mensen schimmen zijn (schaduwen van mensen op de muren geprojecteerd). Havinck trekt zich niks aan van de harde waarheden die Rafaël met zijn performances tot uiting brengt. Tijd Het verhaal wordt niet in chronologische volgorde vertelt. Het begint met de crematie van L. waarna de hoofdpersoon de gebeurtenissen in hun huwelijk nagaat. De chronologie wordt regelmatig onderbroken door flashbacks. De roman beschrijft 18 dagen , (maandag15/11 tot donderdag2/12) maar de vertelde tijd is 17 jaar: allerlei herinneringen uit hun huwelijk. De verteltijd is 180 pagina’s.
De roman is een personale vertelsituatie. De beleven de gebeurtenissen mee vanuit het gezichtspunt van Havinck. We horen zijn interpretatie van de gebeurtenissen en vernemen zijn oordelen over de mensen: Lydia was onmogelijk .blz. 143 : “ze was een bedriegster, bij tijden kwaadaardig. Ze was grotesk in haar pogingen zich beter voor te doen dan ze was. Ze kocht kleren bij Maison de Bonneterie, maar haar ondergoed was niet schoon,…. Zo poreus en zo hautain! Zo goed gekleed en zoslecht gewassen! Hoe bestond het?” Uit de dialogen in de flashbacks vernemen we de gedachten van andere personen. Blz49 Lydia concludeert na een denderende ruzie “jij bent star jij bent bang voor hechte relaties. Jij bent niet in staat om lief te hebben. Jij neemt je eigen problematiek niet waar. Jouw innerlijke communicatie is zwaar geblokkeerd. Jij leeft in een dwangbuis. Jij roest vast in je eigen dwaalspoor. Jij weigert om gevoelens te aanvaarden. Jij bent niet beried om te veranderen. Jij bent bang van je seksuele instincten. Etc. b. dit maakt duidelijk dat we de interpretatie van Havinck niet onvoorwaardelijk hoeven geloven. 2.Ruimte
a.Het leven van Havinck speelt zich af in Amsterdam in de jaren ‘80. “de bruisende hoofdstad van Nederland”met als kenmerken: wegversperringen, hondenpoep, “kunstenaars”moorden op taxichauffeurs,burengerucht, enz. de routes die H. aflegt door A’dam worden zeer gedetailleerd beschreven. Ook het advocatenkantoor van Noordwal & Bork wordt zeer gedetailleerd beschreven. b. het geval H. wordt daadoor in een wijder verband gebracht: het geval van de Amsterdammer. Havinck zou een Amsterdamse zedenroman genoemd kunnen worden.Door het hoge levenstempo in de hoofdstad hebben de mensen moeite om tot rust te komen.blz.153 :”overal puinhopen. Van alle kanten oprukkende chaos. En tijd om eens rustig over dingen na te denken is er nooit.” b. de advocatuur is de wereld van het woord, waar hele levensgeschiedenissen en emoties worden geformuleerd. Blz. 15: “woorden worden hier als zwaarden gemeten en gekruist en beschuldiging en verwijt, schimpscheut en spitsvondigheid, eis en tegeneis.” 3.THEMA: Gedurende de 18 dagen waarover het boek gaat (episode van het leven van Havinck - zeer gewoon en alledaags naar voren gebracht), analyseert Robert zijn huwelijk met Lydia. Het boek handelt vooral over hoe mensen met elkaar omgaan. Havinck is niet in staat contact te krijgen met Lydia, Eva of Maud. De manier waarop mensen met elkaar omgaan en hun verschillende manier van handelen en reageren. Havinck en de personen om hem heen blijken egocentrische en holle mensen te zijn die geen diepgaand contact met anderen willen. Het moderne onvermogen tot wezenlijk contact tussen mensen,het onvermogen van menselijk contact in woord en gebaar. Blz.58: College Bork raadt Havinck aan een nieuwe auto te kopen en vertelt hem dat Greve met hem wil praten. “Hij acht het dringend. Het schijnt te gaan om iets dat hij niet langer meent te mogen verzwijgen….Al die openheid tegenwoordig, die modieuze naaktheid van bemodderde zielen, ik vind dat benauwend, dodelijk ook voor het wederzijds respect…”.”niets verplicht je om te luisteren, meent Bork “misschien mijn geweten,,,,, De personages hebben veel met het thema te maken. De mensen in het verhaal komen overeen met de werkelijkheid. Het vertelt over conflicten en spanningen tussen menselijke figuren. We krijgen veel informatie over het gedrag van mensen. Over hoe de personages met zichzelf en hun omgeving omgaan. De verhaalfiguren trachten hun eenzaamheid op te lossen door voortdurend te praten, zonder naar elkaar te luisteren. (“O, Tja” antwoorden op de meest verschrikkelijke mededelingen). Ze blijven in feite onbewogen. De communicatie tussen Havinck en Eva verloopt via briefjes. Slechte relatie tussen hen. Ook bij de zelfmoord van Lydia heeft de communicatie gefaald: het afscheidsbriefje is niet bij Robert beland. Hij heeft uit andere dingen moeten afleiden dat het zelfmoord was. Iedereen reageert heel koel en zakelijk op de dood van Lydia. Het lijkt of de ernst ervan tot niemand goed doordringt. Het motto is afkomstig uit “The hollow men” van T.S. Elliot. De roman gaat evenals het gedicht over de holle mens. Het motto geeft het thema van dit boek en het karakter van Havinck weer (laatste alinea van het boek doet denken aan laatste twee regels van motto: Havinck ziet hoofd weerspiegelt in water). Our dried voices, when
We whisper together
Are quiet and meaningless
As wind in dry grass
Or rats’ feet over broken glass
In our dry cellar
Shape without form, shade without colour, Paralysed force, gesture without motion MOTIEVEN: Onderscheid tussen goed en slecht: Havinck, advocaat die dus constant geconfronteerd wordt met goed en slecht, is zelf slecht. Lydia houdt niet van Eva. Kunst: een manier van communicatie die zaken die je niet zo aan anderen kan zeggen toch probeert duidelijk te maken door performances over personen. De dood (Lydia en Noordwal): zelfmoord van Lydia waarvoor Havinck een motief tracht te vinden. Lydia brengt zichzelf om het leven omdat ze zo ongelukkig is. De dochter van Havinck die een chaotisch leven leidt en zich vaak niet begrepen voelt door haar ouders. Mislukt huwelijk: buitenechtelijke relaties, ... Emotieloosheid: Robert, Eva en Maud vertonen zeer weinig emotie. Spookmotief: schimmen, holle & emotieloze mensen, zelfmoord van Lydia (spookrijden, dood), ... Conclusie Het boek was goed te lezen. Er werden erg veel lange zinnen en lange opsommingen gebruikt maar door de afwisseling met hele korte zinnen , kreeg het boek best wel vaart mee. Omdat het verhaal over een advocaat ging, had ik verwacht dat het veel meer over de “rechterswereld “zou gaan, maar dat viel tegen. Al die flashbacks met ruziënde echtgenoten had ik al gauw gezien en aan een vader- dochterrelatie die niet loopt, heb ik ook geen boodschap. Dat de hoofdpersoon aan het eind van het boek alleen maar meer zichzelf heeft en totaal geen mensen meer waar hij op terug kan vallen, vind ik nou niet bepaald een leuk einde van een boek.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden