Gijsbrecht van Amstel door Joost van den Vondel

De motieven van dit boek zijn:

- Trouw, dit is het belangrijkste motief in het boek, het is veel terug te zien, bijvoorbeeld Gysbreghts trouw aan Amsterdam, de trouw tussen Gysbreght en zijn vrouw of de trouw van nonnen en Gozewijn.

- Conflict, gedurende het hele verhaal is er conflict aan de gang, bijvoorbeeld tussen Gysbreght en Floris V of tussen Gysbreght en de aanvallers van Amsterdam.

- Sluwheid, de boot volgeladen met soldaten (zoals het paard van Troje) of Vosmeer die Gysbreght misleidt.

- Bezorgdheid en geruststelling, de val van Amsterdam wekt bezorgdheid, maar de voorspelling van de engel stelt gerust.

Dit wil je ook lezen:

Linda (27) werkt in de zorg: ‘Hier kun je het verschil maken’

• Thema

Het overduidelijke thema in dit boek is “trouw”. Trouw komt overal in voor. Gysbreght is trouw aan zijn vrouw, zijn kinderen, zijn stad en vooral aan god. Ook alle andere personages in het boek zijn trouw, zelfs bijvoorbeeld Vosmeer die trouw is aan de tegenstander of de nonnen en Gozewijn die trouw zijn aan elkaar en weigeren het klooster te verlaten. Gysbreght lijkt in de eerste plaats trouw aan zijn stad, want hij stuurt zijn vrouw en kinderen weg om voor zijn stad te vechten, maar wanneer god hem meldt te vertrekken verlaat hij zijn stad, dat geeft aan dat Gysbreght boven alles trouw is aan god.

• Titelverklaring

“Gysbreght van Aemstel” is vanzelfsprekend een duidelijke en passende titel voor dit boek aangezien Gysbreght van Aemstel de hoofdpersoon is van het boek en het boek dus over hem gaat. Een andere eventueel passende titel zou zijn geweest: “De aanval op Aemstel” omdat dit omschrijft wat er echt in het boek gebeurt.

• Schrijfstijl

Dit boek is geschreven in oud Nederlands. Het is geschreven als een toneelstuk, dat geeft veel duidelijkheid, zo leer je bijvoorbeeld de verschillende karakters goed kennen en zit er vanzelfsprekend een chronologische volgorde in waardoor het verhaal goed te volgen is. De zinnen zijn vaak wel lang. Het terugzien van klassieke verhalen zoals het paard van Troje is wel een leuke toevoeging, het komt over alsof dit verhaal in die tijd (1638) een soort moderne bewerking was van de verhalen uit de Griekse oudheid (1184 v.Chr.).

Plaats in de literatuurgeschiedenis

Tijdens het schrijven van dit stuk was de hervorming aan de gang, dat zie je ook terug in dit stuk aangezien god een grote rol speelt. Joost van den Vondel was geboren als doopsgezinde maar werd later Katholiek, er zijn dan ook Katholieke kenmerken in het boek terug te zien, bijvoorbeeld het klooster en de nonnen. Dit toneelstuk werd op 3 januari 1638 voor het eerst opgevoerd nadat het meerdere malen door protestantse protesten was uitgesteld en dus licht moest worden aangepast. Toen was Vondel nog niet uitgesproken Katholiek, maar het was duidelijk te merken dat hij anti-calvinistisch was.

Het verhaal is geschreven tijdens de tachtigjarige oorlog maar speelt zich af in de middeleeuwen. Het verhaal heeft toch iets met de tachtigjarige oorlog te maken, Vondel schreef het verhaal namelijk uit protest tegen de onthoofding van Johan van Oldenbarnevelt die door Maurits van Oranje was veroordeeld uit wraak. Vondel laat zien dat het ook op een andere manier kan worden opgelost aangezien Gysbreght uiteindelijk zijn stad verlaat en dus niet hoeft te worden vermoord. Hiermee toont hij aan dat wraak niet de juiste oplossing is.

De literaire stroming die bij het toneelstuk hoort is de "Renaissance", Vondel is de bekendste Nederlandse schrijver uit de Renaissance en was in die tijd ook al erg bekend. Hij maakte veel verlies mee in zijn leven met onder andere de vroegtijdige dood van zijn vrouw, 3 van zijn 5 kinderen en zijn moeder.

Van 1641 tot 1968 werd het stuk jaarlijks vertoond als een soort Amsterdamse kersttraditie (met wel een aantal kleine aanpassingen) en sinds 2012 is deze traditie weer hervat.

Beoordeling

Ik ben niet gelovig en ik wil ook niet zeggen dat ik atheïstisch ben. Ik zal mezelf dan maar definiëren als "open minded" en daarom vond ik het bijzonder interessant om een boek te lezen dat is geschreven door iemand die overduidelijk veel in god gelooft.

Als "open minded" persoon komt dit op mij over als een soort sprookje, vooral het slot van het boek vond ik erg fictief aangezien ik niet in engelen geloof waardoor de verhaalfiguren ongeloofwaardig op mij overkomen en Vondel indirect als naïef op mij overkomt. Ik ben namelijk niet van mening dat 'god' alles oplost, maar dat de mens zelf voor zijn eigen oplossingen moet zorgen. Ik zie het verschijnen van de engel Rafaël wel als een soort mooie metafoor voor een plotselinge ingeving van Gysbreght, alsof hij zich plots toch realiseert dat hij voor zijn familie moet kiezen en dat het wel goedkomt met Amterdam.

Het oud Nederlands vond ik wel interessant, maar vooral vervelend aangezien het een soort blokkade was voor mij om het boek precies te begrijpen. Toen ik klaar was met het boek had ik hierdoor nog wel een aantal vragen die later pas werden beantwoord door online onderzoek. Ondanks dat denk ik niet dat ik het verhaal in modern Nederlands had willen lezen aangezien dat toch weer wat afneemt van de bijbehorende geschiedenis van het boek.

De liederen die aan het stuk zijn toegevoegd vond ik wel een aparte toevoeging en maakten het verhaal niet bepaald leuker voor mij, maar ik kan mij voorstellen dat andere mensen dat juist wel een leuke toevoeging vinden.

De liederen die aan het stuk zijn toegevoegd vond ik wel een aparte toevoeging en maakten het verhaal niet bepaald leuker voor mij, maar ik kan mij voorstellen dat andere mensen dat juist wel een leuke toevoeging vinden.

De diepere mening van het boek vond ik mooi, je houdt er toch een soort wijze levensles aan over. Voor mij was die les dat je wel kan sterven voor wat je belangrijk vindt, maar dat je ook je verstand kan gebruiken en verder kan leven en later je dromen waar te maken.

Dit boek is deels vergelijkbaar met het verhaal van het paard van Troje, maar heeft een ander einde aangezien het goed afloopt voor de hoofdpersoon. Dit vond ik een heel indrukwekkend aan het verhaal want zo lees je een soort oude maar toch moderne versie van een nog ouder verhaal.

Dit wil je ook lezen:

Simpel stappenplan voor betere wachtwoorden

Mijn eindoordeel voor dit boek is een redelijk goed cijfer, namelijk een 7. Dit komt doordat ik het interessant vond om een boek te lezen wat meerdere eeuwen geleden is geschreven, het verhaal zelf vond ik ook wel leuk, maar valt denk ik simpelweg net buiten mijn smaak, daarom is het cijfer voor mij niet hoger dan een 7.

Ik zou dit boek aanraden als je een boek van de historische puntenlijst moet lezen, maar als je een leuk boek zoekt om te lezen op vakantie in Turkije zou ik eerder een modern boek aanraden, maar dat is denk ik ook wel vanzelfsprekend.