‘Gifsla’ van Jan Wolkers, De Bezige Bij, Amsterdam 1992, 2e druk, 231 blz. (eerste druk 1983). Genre. Het is een roman. Ik liep een beetje rond in de bibliotheek en kwam toen bij boeken van Jan Wolkers aan, en had nog nooit een boek van hem gelezen. Mijn eerste indruk is dat het wel een goed boek is. Bij sommige boeken heb je dat het op het eind allemaal een beetje afgeraffeld is om snel bij het einde te komen. Dat vond ik hier niet zo duidelijk te merken. Goed einde! Samenvatting: Rob Dilling is een wat oudere man met één dochter waar hij zeer veel van houdt, Ellen. Hij heeft al meerdere relaties achter de rug en heeft nu iets met een jonge supermarkt meederwerkster, Jeanne. Het boek gaat over vier dagen uit het leven van Rob. Hij is bezig met het schrijven van een boek. Het is een verhaal over een ornitholoog die niet erg veel beleefd in zijn leven. Op een dag, wanneer hij met zijn verrekijker het gedrag van vogels bestudeert, ziet hij een meisje in het gras plassen. Dan komt er een vrouw bij. Zij pakt het meisje vast en stopt vervolgens een zilverkleurig cocon in haar aars. De ornitholoog is nieuwsgierig en als de vrouw weg is en het meisje achterblijft in het gras loopt hij naar haar toe. Als hij haar ziet krijgt hij een erectie. Hij verkracht het dode meisje. Nu kan hij haar daar natuurlijk niet laten liggen en neemt haar mee naar huis. Daar snijdt hij het lichaam in tweeën. Even later probeert hij haar in een afgelegen gebied in het moeras te stoppen wat nog tegenvalt. Het meisje wordt vermist en de politie ondervraagt de ornitholoog, maar die zegt er overtuigt niets mee te maken te hebben. Er gaan wat maanden voorbij en de politie komt uiteindelijk toch bij de ornitholoog terecht. Er is gifsla gevonden op de plek waar hij het meisje verstopt heeft. Dit verwees naar de ornitholoog, omdat hij één van de weinige is die zich met deze ‘plant’ bezig houdt. Dit verhaal wordt over drie dagen verspreid. Je krijgt het mee doordat hij het aan andere verteld en op zijn bandrecorder inspreekt en uittypt. Het zijn de laatste drie dagen van het jaar. Zijn dochter komt over en verteld dat het uit is met haar vriendin. Even later belt die vriendin, Nancy op. Rob haalt haar over om ook oud en nieuw met Ellen (zijn dochter) en Jeanne (zijn vriendin) bij hem te komen vieren. Als ze aankomt praat ze een tijd met Ellen en alles komt weer goed. De laatste avond van het jaar. Rob is in de ochtend al begonen met het drinken van onder andere whisky en is tegen twaalven behoorlijk dronken. De volgende middag, 1 januari, wordt hij wakker en weet niet meer hoe hij in bed is gekomen. Hij is nog niet nuchter en alles gaat een beetje langs hem heen. Hij loopt met een fles champagne de logeerkamer binnen en ziet daar de drie dames op bed zitten. Hij gedraagt zich nogal raar en Ellen wil dat hij vertrekt. Ze zegt dat ze weg gaat totdat hij uit de kamer is. Ze loopt naar buiten en Rob gaat haar, in een jurkje van Nancy, een paar minuten later zoeken met de auto. Hij heeft haar gevonden, ze stapt in de auto. Rob wil een plaid voor haar van de achterbank pakken en valt opeens tegen het stuur aan. Ellen vraagt wat er is en hij antwoordt: ‘Ik dacht… dat je weg was’. Dit was het laatste wat hij zei. Er wordt helemaal vanuit Rob verteld. Je maakt alles mee wat hij meemaakt. Zo weet hij en de lezer niet wat er de nacht van 31 december op 1 januari gebeurt is. Dit kom je pas te weten als hij er met Nancy over praat. Schrijfstijl is niet te moeilijk. Jan Wolkers schaamt zich niet om woorden te gebruiken zoals: lul, aars enzovoort. Hij doet dit wel op een goede manier. Niet teveel. De ruimte wordt veel beschrijven. Ik geloof dat rob op Terschelling of Texel woont. Dit wordt alleen in het begin van het boek genoemd. Er wordt wel meerdere malen over sneeuw en zee, dat beide in overvloed aanwezig is, geschreven. Tijd wordt duidelijk genoemd. Het is winter. Het boek bestaat uit vier hoofdstukken: -29 december –30 december –31 december –1 januari. Er komen totaal maar 5 personen in het verhaal voor. Hierbij heb ik de personages uit het boek dat Rob schrijft weggelaten. Van belangrijk tot onbelangrijk: Rob, Ellen, Nancy, Jeanne en de chef van de supermarkt. Nancy en Jeanne zijn ongeveer even belangrijk voor Rob en in het verhaal. De chef van de supermarkt komt ongeveer maar 1 bladzijde voor en is zeer onbelangrijk. Het thema of de hoofdgedachte van het boek is het leven van Rob met drank, eten en vrouwen. Verband tussen titel in thema: Gifsla, dat is het thema en misschien ook de titel van het boek dat Rob aan het schrijven is. Het boek is voor het eerst in 1983 verschenen. Erg veel over die tijd en over de schrijver weet ik niet. Ik weet dat Jan Wolkers ook Turks Fruit heeft geschreven en dat daar ook een film over is. Ook heb ik weleens gehoord dat in (bijna) elk boek van Jan Wolkers op het einde de hoofdpersoon dood gaat. Dat is dus ook de vergelijking met andere boeken van hem. Ook heb ik wel ergens wat opgevangen dat in de meeste boeken van hem seks voorkomt.
Beoordeling. Ik vond het einde wel redelijk spannend, omdat ik wist dat het boek bijna uit was en dat hij dus bijna dood ging. Het was best wel emotioneel. Rob had ruzie met zijn dochter en als hij haar gevonden heeft, gaat hij dood. Dit is ook de passage dat me het sterkst aanspreekt. Het was onverwacht voor Ellen, maar niet voor mij. Het is zo zielig voor haar en daarom spreekt het me aan. Bij sommige stukken in het boek wordt de omgeving en onbelangrijke dingen iets te saai beschreven. Sommige stukjes waren wat zinloos. Bijvoorbeeld dat hij een spinneweb aan het opzuigen is. Daar lees je snel doorheen. Je zou het kunnen vergelijken met een film of boek waarin iemand zoveel drinkt dat hij of zij uiteindelijk daaraan overlijdt. Er zal vast wel zo een boek of film bestaan, maar ik zou er nu niet zo snel even eentje kunnen bedenken. Tegen het einde van dit boek wil Rob zijn leven beteren. Minder drinken, nuttigere dingen doen. Goede voornemens. Vijf minuten later zit hij weer aan de champagne. Dit is wel grappig. Hij wil wel, maar het lukt hem niet. In het begin van de boek moest ik nog even wennen aan de overschakeling van het verhaal over Rob en het verhaal dat hij schrijft. Het is wel leuk, het is een boek met twee verhalen! Het probleem in dit boek, teveel drinken, is wel herkenbaar. Een vriendin van een familielid is overleden aan overmatig drankgebruik. Het boek heeft me niet echt aan het denken gezet. Nou, en klein dan. Over die ornitholoog. Dat laat maar weer zien dat de meest onschuldig uitziende mensen toch niet altijd zo onschuldig zijn. Taalgebruik is goed. Er worden geen moeilijke woorden gebruikt en niet al te netjes altijd, om het zo maar even te noemen. Zo krijg je een goed beeld van de hoofdpersoon. Het is niet heel origineel. Gewoon, niet heel bijzonder, precies goed. Mijn eindoordeel is dat het een redelijk goed boek is. Het is niet super. Niet dat als ik iemand tegen kom dat ik direct zeg van: ‘dit boek moet je lezen’. Maar als iemand me vraagt of hij/ zij dit boek moet lezen, of het een goed boek is, zou ik zeggen dat het wel oké is. Het is in zijn geheel niet saai, niet te moeilijk, niet te vergezocht, wel realistisch. Alles zou waar gebeurd kunnen zijn. Je zit echt midden in het verhaal, doordat alles wat Rob beleeft jij ook beleeft. Dat was wel grappig, toen Rob ’s middags wakker werd. Ik kreeg hetzelfde gevoel als een beetje in het boek beschreven wordt. Dat je wakker wordt na een avond uitgaan en heel duizelig enzovoort bent.