Gala door Ronald Giphart

Beschrijving van de leeservaring. Primaire gegevens van het gelezen werk. Auteur: Ronald Giphart
Titel: Gala
Ondertitel: N.V.T. Verschenen in: 2003
Aantal blz.: 89
Leestijd: 4.5 uur
Uitgelezen op: 1 juni 2003 Verantwoording van de keuze. Ik heb dit boek gekozen omdat het me werd aangeraden door een trainingskameraad, deze vond het een verschrikkelijk mooi boek en het leek hem echt iets voor mij. Aangezien het een niet te lang boek is en ik veel goede verhalen heb gehoord over de schrijver Giphart leek het mij een verstandige keuze om dit boek te gaan lezen. Ook de cover van het boek sprak mij zeer aan, het leek mij al met al een zeer geschikt boek voor mij. Verwachtingen vooraf. Zoals ik hierboven al zei denk ik dat het een mooi boek is omdat Giphart een zeer goed en getalenteerd schrijver is, het boek is boekenweek geschenk geweest en heeft daardoor veel bekendheid vergaard. Het verhaal spreekt me aan, komedie en hilarische taferelen vind ik in het dagelijks leven ook mooi, dus waarom zou het in een boek minder moeten zijn. Verder verwacht ik nog dat het een niet al te moeilijk te lezen boek is aangezien mijn trainingsmaat het boek in een middag had uitgelezen.
Eerste reactie achteraf. Ik vind dit werk: 1 niet 2 een beetje 3 erg
spannend 1 2 3
meeslepend 1 2 3
ontroerend 1 2 3
grappig 1 2 3
realistisch 1 2 3
fantasierijk 1 2 3
interessant 1 2 3
origineel 1 2 3
goed te begrijpen 1 2 3 · Dit werk heeft mij aan het denken gezet: ja / nee · Ik heb iets aan dit werk gehad: ja / nee
Dit werk spreekt mij wel / niet aan omdat…. Korte samenvatting van de inhoud. Meija, een vrouw van in de twintig, heeft een relatie met Fräser, maar dit stelt niet veel voor: zelf noemen ze het een I see ya when I see ya relatie. Als het uitkomt is het goed, zien ze elkaar even niet, dan is het ook best. Meija werkt bij Mijn Mensen, een bedrijf dat artiesten werft en die opdrachten geeft. Haar baas is Panc, een man van in de veertig jaar. Ze krijgt steeds meer met hem te maken, en op een gegeven moment slaat de vonk over: ze worden verliefd op elkaar. Eerst is het nog onschuldig, later delen ze een kamer met elkaar en zien ze elkaar steeds vaker in het geheim. Dit terwijl Panc getrouwd is en Meija een ‘open relatie’ met Fräser heeft. Op een dag komt Elaine, de vrouw van Panc, naar de redactie van Mijn Mensen. Ze vertelt dat Panc ernstig ziek is, hij heeft een kwaadaardige hersentumor en zak niet lang meer leven. Meija en Panc bellen nog een paar keer en verder kunnen ze elkaar nooit meer spreken, omdat hun relatie geheim moet blijven. Aan de telefoon nemen ze afscheid. Panc wilde dat er na zijn dood een groot gala voor hem georganiseerd zou worden. Het moest feestelijk zijn. Dit gala vindt plaats en alle vrienden van Panc zijn aanwezig. Meija gaat met Fräser heen. Eenmaal op het feest doet Elaine heel onaardig tegen Meija. Ze zegt dat Meija beter weg kan gaan, maar dit doet ze niet. Aan het einde van het gala worden er cadeautjes uitgedeeld aan alle vrienden. Voor iedereen is er iets, alleen Meija krijgt niets. Fräser, die inmiddels dronken is, wordt hier erg boos om en begint dit rond te schreeuwen. Alle mensen kijken geïrriteerd. Fräser gaat verhaal halen bij Elaine, die dan keihard begint te roepen dat Meija een relatie met Panc had (blijkbaar had Panc dit tegen haar gezegd, vlak voor zijn dood.) Fräser voelt zich bedrogen door Meija, maar die laat dit niet op zich zitten. Ze begint terug te roepen naar Elaine van wie dat kind in Elaine’s buik is. Meija had namelijk van Panc gehoord dat Elaine zwanger was geraakt, maar niet zeker wist of het kind wel van Panc en haar samen was. Elaine voelde zich beledigd omdat Meija dit in het openbaar had gezegd, omdat het nog niet eens bekend was dat Elaine zwanger was. Het gala wordt een grote zooi, iedereen maakt ruzie met elkaar. Gelukkig is er een man, Max, of ook wel Mental Midget, die de tegenspeler van Meija zal zijn in een film, die Meija en de dronken Fräser mee naar huis neemt. Zo zijn ze op tijd weg bij het gala dat in een drama eindigde, en gaat het leven van Meija door zonder Panc, maar met haar relatie met Fräser. De verdieping. Tijd en Ruimte. Het verhaal speelt zich af in Nederland, Utrecht om precies te zijn ergens aan het eind 20e eeuw begin 21e eeuw. De vertelde tijd is slechts enkele uren, omdat aan het begin de vader van Meija haar zegt een brief aan Panc te schrijven, en aan het eind deze brief is geschreven en Meija’s vader deze brief leest. Het verhaal speelt vooral in Utrecht, van daaruit word het verteld, maar in flashbacks word wel over andere plaatsen gesproken. Het gala wordt gehouden in Tivoli deze plek komt dus het meest in het boek voor.
De wijze van vertellen. Het verhaal wordt verteld door Meija, de ik-verteller, Hierdoor kom je door flashbacks alleen te weten hoe Meija tegen sommige voorvallen aan kijkt. Deze vertelsituatie is zeer subjectief, en zeer onbetrouwbaar omdat de verteller voorvallen verkeerd kan interpreteren. Je moet als lezer goed doorhebben of de verteller wel alles vertelt zoals het echt is gebeurd zodat je niet in alle valkuilen stapt en aan het eind voor een verrassing staat. Spanning. In het boek worden veel flashbacks gemaakt, het verhaal wordt geschreven aan een persoon die de hoofdpersoon al kent en dus meer weet dan de lezer van het boek, hierdoor word er veel informatie achtergehouden die de lezer nieuwsgierig maakt. Pas in het op een na laatste hoofdstuk worden veel dingen pas echt duidelijk. Kortweg gezien zou je de hoofdstukken zo kunnen indelen: - Mijn mensen (motief van het schrijven wordt duidelijk) - Er is een kus gebeurd (herinneringen) - Elkaars nieren (herinneringen) - Met allen dwaas (herinneringen) - Het hoogtepunt van het dieptepunt. (de onthulling) - Worstelen en ontzwemmen (de terugval naar het gewone leven) Er zit niet echt een spanning in het verhaal, maar door het achterhouden van informatie wil je toch doorlezen zodat je weet hoe nou alles is gegaan. Thema en Motieven. Het boek gaat voornamelijk over liefde, bedrog en dood. Liefde en bedrog omdat er veel relaties zijn in het boek, maar ook omdat bijna iedereen wel een affaire heeft met iemand anders in het boek. En dood natuurlijk omdat Panc in het verhaal dood gaat, en omdat daarom de hele ruzie op het gala is begonnen. (Omdat Meija geen cadeautje kreeg.) Het hele boek gaat over dit thema en dus is het thema in dit geval ook het motief. Personages. Meija: Een knappe, slimme moderne vrouw met een goed figuur. Ze is tegen de 25 jaar oud Een actrice die veel gevraagd wordt. Ze is de minnares van Panc maar heeft een verhouding met Fräser. Ze zegt wat ze denkt, wanneer dat niet onverstandig is. Panc: Een wat oudere aantrekkelijke man van tegen de 45. Hij heeft een goddelijk lichaam. Door een plotselinge tumor is hij overleden al voor het verhaal begint. Flashbacks in dit verhaal halen hem steeds terug. Hij is gelukkig getrouwd met Elaine, maar voelt zich aangetrokken door Meija waarmee hij dan ook af en toe het bed in duikt. Edgar Fräser: hij wordt in het hele verhaal Fräser genoemd op een paar uitzonderingen na. Hij is een aardige leuke spontane jonge man waarmee Meija veel kan lachen. Hij denk nuchter en losjes over de relatie die hij met Meija heeft. Zo beschrijft hij op een keer hoe hij tegen de relatie van hem en Meija aan kijkt: “Als ik je zie is het voor eeuwig, ben je er niet dan zie ik je later wel weer”. Elaine: De vrouw van Panc. Ze is een knappe vrouw van een jaar of 40. Ze is ook een actrice. Zelf is ze ook vreemd gegaan en is zwanger van iemand anders. Ze komt uit Engeland waardoor ze geen goed Nederlands spreekt. Pappa: De vader van Meija. Hij heeft overal begrip voor en heeft gezegd dat hij zelf ook wel eens vreemd is gegaan. Hij raadt Meija aan om een brief te schrijven aan Panc. De verhalen die Meija schrijft vormen het hele boek. Verder zijn er nog een aantal bijfiguren waarvan niet zo veel bekent is, dit zijn allemaal actrices of acteurs en werken net als Meija voor de acteurvereniging; Mijn Mensen. Titel ondertitel en motto. De titel, Gala, zegt in een woord waar het hele verhaal om draait. Het gala is namelijk het onderwerp van het verhaal. Er is geen ondertitel aanwezig in het boek. Het motto is een gedicht van Goethe en luidt: Vooruit! Benut dat dichterlijk vermogen, beschrijf wat je komt aangevlogen

alsof je een liefdesavontuur bedrijft: een vluchtig oogcontact, je voelt, je blijft, je waant je met de ander nauw verbonden, geluk bloeit op en wordt geschonden, de lust verkeert in leed, ach man! voor je het weet heb je ’n roman. Grapjas in Faust van J.W. Goethe (vertaling Ard Posthuma) Het eindoordeel. De literaire recensie. Gipharts formule is uitgebalanceerd: een beetje seks, al dan niet met liefde, een beetje huiselijkheid, lekker koketteren met sociale groepen en klassen, flink wat humor en een grote taalvaardigheid en je hebt een boek waarmee je iedereen wel op een of andere manier raakt. Er is geen schrijver in ons land zoals Ronald Giphart. Hij is de moderne Volksschrijver bij uitstek. Menno Schenke in Algemeen Dagblad, 7 maart 2003. Ik ben het met deze recensie eens, ik vind da Giphart een geweldig boek heeft geschreven waar nog vele generaties van zullen genieten. De persoonlijke beoordeling. Het onderwerp. Ik vond het een zeer interessant onderwerp, omdat het niet in mijn belevingswereld past. Ik heb wel eens over liefde, de dood en dergelijke zaken nagedacht, maar door het boek ben ik toch dieper gaan nadenken over de betekenis van het leven. Het onderwerp heeft me wat dat betreft wel geraakt. De gebeurtenissen. De gevoelens waren duidelijk erg belangrijk in het verhaal, iedereen had wel een gevoel voor de ander, en iedereen had een relatie maar ging toch vreemd. Ik vond de gebeurtenissen niet erg geloofwaardig, ik geloof gewoon niet dat in zo’n select gezelschap iedereen vreemd gaat met elkaar. De personen. Meija, de hoofdpersoon, kwam wel heel erg levensecht over, Giphart heeft veel aandacht besteed aan zijn personages en dat was duidelijk te merken in dit boek. De personen waren verder wel een beetje vreemd, ze zijn niet echt levensecht maar het zijn duidelijk fantasie personen, dit denk ik omdat ik me niet kan voorstellen dat er zulke “vreemde”mensen bestaan. De opbouw. Het verhaal liep vloeiend, er zaten geen echt moeilijke passages in, Het enige lastige waren de flashbacks. Het einde was bevredigend, het was niet het einde dat ik had verwacht, ik had wad spectaculairders verwacht maar dat zou ook niet in de lijn van het verhaal passen. Het taalgebruik. Het taalgebruik was aan de gemakkelijke kant, al zaten er soms een paar lastige citaten in het boek, Door dit redelijk makkelijke taalgebruik was het makkelijk je een voorstelling te maken van de gebeurtenissen en las het een stuk vlotter dan met een zeer moeilijk taalgebruik.
De verdiepingsopdracht. Ik heb gekozen voor verdiepingsopdracht 21, Maak een grafische voorstelling van de spanningsopbouw in het boek. In woorden: Beginsituatie: Panc de vrijer van Meija is dood, ze heeft er veel verdriet van maar omdat allen haar vader weet dat ze een geheime relatie met Panc had kan ze er alleen met hem over praten. Haar vader raadt haar aan om een brief aan Panc te schrijven. Deze brief vormt het verhaal wat de lezer van Gala leest. Ontstaan van het probleem: Het probleem is er eigenlijk meteen al omdat Meija vreemd gaat met Panc. Maar omdat het altijd goed is gegaan ziet Meija het net als een probleem en hoeft er al helemaal niets aan gedaan te worden omdat Panc toch dood is. Het echte probleem ontstaat pas echt als Elaine aan het begin van het gala laat blijken dat ze weet van de geheime relatie tussen Meija en Panc ontstaat het probleem pas echt. Verslechtering van de situatie: Elaine geeft tijdens het gala nogmaals aan dat Meija niet welkom is op het gala door te zegen: “Go fuck your self at home” Op een gegeven moment hebben Elaine en Meija ruzie, eerst maakt Elaine bekent aan heel het publiek dat Meija een geheime relatie had met Panc. Als reactie daarop verteld Meija dat Elaine een kind krijgt wat niet van Panc komt. Meija is het zwarte schaap van de avond en krijgt met steeds meer mensen van het gala ruzie. Dieptepunt: Het Dieptepunt is wanneer Fräser (de vriend van Meija) op het podium in zijn blote kont, totaal dronken flauw valt op het podium van het gala. Wanneer Meija dan verwoest hem probeert omhoog te krijgen valt ze er zalf ook bij neer. Verbetering van de Situatie: Max maakt Meija wakker, Samen tillen ze Fräser naar buiten. Max brengt de twee naar Meija’s vader. Nu zijn ze in ieder geval verwijderd van al die boze mensen en kunnen ze rustig hun kater uitslapen. Afronding: Fräser vergeeft Meija dat ze vreemd is gegaan en Meija heeft al haar avonturen aan Panc Verteld in haar brief. Alles lijkt weer als normaal.