Eenzaam avontuur door Anna Blaman

1. Praktische gegevens
1.1 Jaar van uitgave
Het boek werd voor het eerst in 1948 uitgegeven, dit was de 31ste druk uit 1985. 1.2 Bladzijden
Het boek heeft 254 bladzijden. 1.3 Datum
Dit verslag is gefabriceerd op 27 januari 2001. 2. Inhoud en opbouw
2.1 Typering
Het boek is duidelijk een psychologische roman, en het boek in het boek begint als detective, maar eindigt eveneens als psychologische roman. 2.2 Samenvatting
Alide en Bart Kosta zijn getrouwd in een ogenschijnlijk goed huwelijk en houden zielsveel van elkaar. In de zomer gaan ze een paar maanden naar een zomerhuisje, ‘Mon Repos’ en in het huisje naast hen, ‘Mon Plaisir’ zitten vier meisjes, waarvan er twee op hen verliefd worden; Yolande op Bart en Berthe, die homoseksuele gevoelens koestert, op Alide. Op een dag gaat Kosta naar huis en krijgt dan van ene Willem Peps te horen dat hij een verhouding heeft met zijn geliefde, Kosta-Alide, en dat ze samen verder willen. Dit blijkt waar te zijn, maar Alide besluit toch bij Kosta te blijven, maar er is een wig tussen hen, omdat Alide niets over haar Peps-gevoelens met hem deelt en hij dat wel wil weten. Op een dag kan Kosta zich niet meer inhouden en controleert Alide, die bij Peps op de divan blijkt te liggen. Dat betekent een breuk tussen hen; Alide gaat bij Peps wonen, die een onbeduidend sukkeltje is vergeleken met Kosta en is dus vanzelfsprekend niet gelukkig, onderwijl verlangend naar Kosta. Dat is voor haar echter geen reden hem te verlaten, omdat ze weet dat ze ook bij Kosta niet gelukkig zal zijn. Dit blijft zo, zelfs als ze hem weer regelmatig bezoekt. Hij is erg ongelukkig, drinkt heel veel en komt tot niets, behalve het schrijven aan zijn roman, waarin hij al zijn gevoelens weerspiegelt. Als hij voor de laatste keer achter haar aan gaat, vraagt hij haar nog een keer met hem mee te gaan. Zij weigert echter, zegt dat ze niet kan en dat is het teken voor zijn afscheid. Tijdens het verhaal schrijft Kosta een detective, die zijn gevoelens voor Alide weerspiegelt. De hoofdpersoon waarmee hij zich identificeert, is King, een slimme, doortrapte detective. Zijn tegenspeelster, Alide, is Juliette, die verdacht wordt van gifmoord en wiens schuld King moet bewijzen. Zijn geraffineerde manier hiervoor is haar te ontleden door een relatie aan te gaan. Hij reconstrueert de situatie van haar eerder gepleegde moord en maakt zichzelf daarmee tot lokaas. Helaas raakt hij verstrikt in zijn gevoelens voor haar, die uitgelopen zijn in liefde. Hij vraagt haar met hem te trouwen en zij zegt ja, dezelfde avond probeert hij haar echter te vermoorden, nadat zij hem heeft proberen te vergiftigen. Dit mislukt en King geeft haar aan bij zijn baas, maar levert geen bewijs, int zijn geld en is weg. Hij haalt Juliette op en vertelt haar ‘s avonds alles. Zij reageert goed, maar hij beseft dat haar hart nooit helemaal warm voor hem zal zijn. Hierna verlaat hij het hotel en het is voor hem voorbij; hij begint opnieuw. 2.3 Tijd

a. Het boek is uitgegeven vlak na de Tweede Wereldoorlog en hoewel die verder geen grote rol speelt in het verhaal zelf, is de historische achtergrond van het boek heel belangrijk. De jeugd verzette zich toen namelijk tegen de benauwende moraal die in die tijd heerste en was ook teleurgesteld in de mens. Naar aanleiding daarvan kwamen een aantal boeken uit, o.a. ‘De avonden’, die gebaseerd zijn op een existentiële eenzaamheid. Dat is iets wat direct terug te vinden is in ‘Eenzaam avontuur’. De wijze waarop de mensen in het boek denken, vrij, over seks, ja zelfs homoseksuele liefdes en verlangens, was onacceptabel in die tijd. b. De verhaaltijd van het boek is ongeveer 4 of 5 maanden en de leestijd is ongeveer negen of tien uur. c. De eerste keer dat je echt inzicht krijgt in het gevoelensleven van Alide is in een vertraging op blz. 33-40, ‘In Mon repos…van eenzaamheid.’. Hier is zij alleen, terwijl ze weet dat Kosta van Peps over hun verhouding gehoord heeft. Volgens mij is dit een van de belangrijkste stukken van het boek, omdat het de kern raakt van het eenzaam avontuur van Alide, van haar innerlijk leven, dat heel anders is dan slechts overspel en kiezen voor een andere man. Dat zijn slechts feiten, waar het om draait is haarzelf, haar gevoelens, die ze probeert te ordenen en er achter te komen wat ze nou echt wil. Hier wordt ook duidelijk dat het voor haar niet draait om liefde voor Kosta òf voor Peps, want een normale vrouw zou ontzettend blij zijn met de liefde die ze voelt voor een man als Kosta, die haar aanbid. Helemaal als ze weet dat de ander, Peps, haar liefde op dat niveau niet waard is en hij haar wel aanbidding, maar niet zo’n liefde kan schenken als Kosta, hoe spannend hij ook is. Bij Alide draait het echter om haar gevoel voor zichzelf, dat gevoel wat gespiegeld wordt in de verschillende minnenden in haar leven, Sacha, Berthe, Kosta en Peps. Te midden daarvan vinden we dan weer Alide terug, die los van alles functioneert en toch afhankelijk is. d. Op blz. 145 staat een versnelling in de vorm van een hiaat; ‘…me gedaan...zijn personeel.’ Er komen weinig tot geen versnellingen voor waar beschreven wordt wat er gebeurt. e. Er zitten vele flashbacks in het verhaal, hoewel het me niet in alle gevallen helemaal duidelijk wordt wat het vertelheden is. Volgens mij is een groot deel van het verhaal in flashbacks van Kosta verteld. Een van die flashbacks staat op blz. 60-67, waarin Kosta vertelt wat er gebeurt als hij teruggaat naar hun vakantiehuisje nadat hij heeft gehoord van Peps-Alide. Hierin worden een aantal dingen duidelijk gemaakt; Alide houdt nog van Kosta, Kosta vindt Peps een minderwaardige partij, wat er ook gebeurt, hun relatie is niet over, ook al zou ze weggaan, daarvoor is er nog veel te veel gevoel tussen hen; het is niet voorbij, deze gebeurtenis maakt juist een opening in hun relatie waardoor zij gedwongen zijn opnieuw naar deze te kijken. Dit geldt volgens mij in sterkere mate voor Kosta. Daarom kan deze gebeurtenis ook zo goed de opening vormen van een roman als deze. 2.4 Ruimte
a. De gebeurtenissen spelen zich af in de twee vakantiehuisjes; Kosta’ s huis, Peps’ huis en het hotel. Ik denk niet dat de plaatsing in dit verhaal een bijster grote rol speelt, wat wel kan opvallen is de parallel tussen de twee vakantieplekken, beide keren gebeuren er beslissende dingen, mede door mensen in die omgeving. Maar dat ligt niet echt aan de plek zelf. b. Op bladzijde staat een belangenruimte, waarin
2.5 Personen
a. Kosta: Hij is een zeer gevoelige man, die complex is in zijn gevoelsleven, maar wel zo trouw dat hij niet echt mysterieus is. Hij heeft duidelijkheid nodig, behalve dat hij wil weten waar hij aan toe is, wil hij ook weten hoe dingen in elkaar zitten bij zichzelf en verlangt dit ook van anderen, zoals Alide. Dit komt heel sterk terug in hun relatie en hun conflict daarin. Kosta houd namelijk zielsveel van Alide, zoveel dat hij en zij hadden gedacht dat hij zou sterven van verdriet als zij hem zou verlaten. Dit blijkt niet zo te zijn; zijn liefde voor Alide wordt toch overschaduwd door zijn eigenliefde. Zijn eigen ik blijkt belangrijker te zijn dan zijn liefde voor haar, net zoals bij Alide, hoewel je dit niet verwacht, hoe diep die liefde ook zit. Hij kiest uiteindelijk voor zichzelf en de duidelijkheid die hij nodig heeft; hij maakt een einde aan zijn relatie met Alide. Alide: Haar leven speelt zich bijna helemaal in haarzelf af, zonder dat anderen weten wat er in haar omgaat. Zij roept wel veel op bij anderen; ze is een prachtige, koninklijke vrouw die uitnodigt tot aanbidding. Volgens mij is dat een belangrijke paradox in haar vrijheid; ze heeft alleen zichzelf nodig en is niet afhankelijk van andere individuen, zoals Kosta zich afhankelijk voelt, maar ze heeft wel aanbidding nodig, bijna alsof ze zonder dat geen bestaansrecht heeft. Ze heeft het ook nodig die eenzaamheid of vrijheid in ere te kunnen houden en volgens mij is dat een verklaring voor het feit dat ze bij Peps blijft en niet terug gaat naar Kosta, hoewel ze meer van hem houdt; ze houdt het meest van zichzelf. b. 2.6 Vertelwijze
Het verhaal wordt afwisselend vanuit de ik-vorm en uit personaal perspectief verteld. Zelf vind ik het perspectief het meest mysterieuze aan het boek, omdat ik er maar niet achter kan komen wie nou wanneer de verteller is. Natuurlijk wel in de stukken waar vanuit de ik-vorm verteld wordt, vooral door Kosta en ook een stuk vanuit Berthe. Maar bijvoorbeeld in de stukken van Kosta wordt de indruk gewekt dat hij degene is die het hele verhaal verteld, maar dat geldt dan waarschijnlijk alleen voor hetgene dat hij vertelt. Het perspectief in de personale stukken wisselt vaak, van Alide naar Peps, naar Yolande, naar Berthe en nog meer. Deze vorm van vertellen heeft in zijn geheel op mij ook het effect dat ik het gevoel heb dat er een alwetend verteller is, die haar levensvisie uit, de auteur bijvoorbeeld, en die zich ondertussen af en toe personificeert met de persoon over wie ze vertelt. 2.7 Structuur
a. Het boek bestaat uit een proloog, gericht aan Alide, drie hoofdstukken, die verteld worden met het oog op verschillende personen naast Alide en ook Kosta; de eerste over Alide en Kosta, de tweede over Peps, de derde over de Mon Plaisir-meisjes. b. Het boek heeft een opening-in-de-handeling, Kosta vertelt iets aan Alide, maar wij weten verder nog niks over hen. c. Het einde is gesloten in zoverre je naar Kosta kijkt; dit avontuur is voor hem duidelijk afgelopen, hij heeft de knoop doorgehakt en kiest ervoor verder te gaan met zijn leven. Het einde wekt de indruk dat dit gaat lukken. Alide echter, die blijft in het verhaal in zoverre vaag dat je niet echt kan zeggen wat voor haar een oplossing, een einde zou zijn. Je kan het zien dat Kosta haar echte liefde is en dat haar leven dus met zijn vertrek ook afgelopen is. Maar volgens mij draait het daar niet om. Haar einde, als dat al bestaat is dus nog niet aangebroken. 3. Motieven en thema
3.1 Motieven
Eenzaamheid: -(blz. 34) ‘Het is…volstrekt alleen.’ -(blz. 44) ‘Maar had…worden zou.’ Uit elkaar gaan: -(blz.120) ‘Laat alles…nooit weer.’ -(blz.163/164) ‘U bent…niet anders.’ Bedrog van vrouw: -(blz. 22) ‘Het is…meneer Kosta…’ -(blz.118) ‘Ik zag…knopen vast.’ -(blz. 88) ‘Dus een…pure lustverhouding.’ Verwerking gevoelens door het schrijven van roman: -(blz.238) ‘…of je…diepste eenzaamheid.’ -(blz.224) ‘Kosta voelt…heeft geschreven.’ Uiteindelijk kiest hij voor zichzelf: -(blz. 249) ‘ ‘Vaarwel’ zei… ‘Vaarwel’.’ -(blz. 255) ‘Hij dacht…ooit eerder?’ 3.2 Thema
De eenzaamheid van mensen die blijkt als ze uit elkaar gaan door het bedrog van de vrouw, de man verwerkt zijn gevoelens in een roman, waarin de hoofdpersoon uiteindelijk voor zichzelf kiest. 3.3 Titel

De titel ‘Eenzaam avontuur’ zegt volgens mij veel over de richting die het boek inwijst. Het verhaal gaat heel erg over het thema ‘alleen op de wereld’, ‘je zal een ander nooit echt kennen’. Iedereen is als het er op aankomt alleen en maakt zijn eigen avontuur mee, die dus niet, zoals de romantici denken, verbonden is aan één persoon. 4. Persoonlijke mening
4.1 Mooiste gedeelte
Het mooiste gedeelte uit het boek vind ik het stuk waarin dieper op Yolande wordt ingegaan. Dit stuk vertelt over een meisje, dat alles kon krijgen wat ze hebben wilde, aanbidding, aandacht, spanning, seksuele spanning te over. Tot ze iets tegenkwam wat daarboven stond; een man die niet goedkoop was, namelijk Kosta. Hij hield, aanbad iemand, namelijk Alide, dat zag Yolande en ze voelde toen een gevoel opwellen dat niet te maken had met goedkope jaloezie, met ‘de aantrekkelijkste’ willen zijn. Dat gevoel wat ze in het begin al krijgt voor Kosta en wat later nog beschreven wordt in het stuk waarin ze die muzikant ontmoet, dat gevoel is puur, het puurste wat zij ooit heeft gevoeld en na die ontmoeting heeft dat gevoel zich in haar genesteld, een blijvende verandering aangebracht. Dit stuk uit het boek vind ik heel mooi, omdat er niet eens zoveel gebeurd tussen Yolande en Kosta, maar dat alleen het voelen van een pure, oprechte liefde iets in Yolande bovenbrengt wat ze anders misschien nooit had gevoeld; dat iemand door gewoon te zijn wie hij is, totaal onbedoeld, iemand anders tot diepe en onverwachte gevoelens kan brengen, die een blijvende verandering vormen in haar leven. 4.2 Andere boeken
Ik heb wel eerder een boek gelezen over een huwelijk dat kapotgaat, namelijk ‘Eerst grijs dan wit dan blauw’. Deze twee boeken vind ik echter niet te vergelijken, aangezien het overkoepelende thema heel anders is. 4.3 Persoonlijke mening
Eenzaam avontuur is een van de meest treffende en mooie boeken die ik gelezen heb. De schrijfster heeft het boek zo geschreven dat je je niet vast kan houden aan één standpunt, je wordt gedwongen je met meer bezig te houden, verder te gaan dan je in te leven in één persoon. Door haar schrijfstijl, die in dat opzicht geen houvast biedt en door de tijdsstructuur van het boek, die door elkaar loopt en niet valt te analyseren in een vast patroon, word je ook gedwongen verder te kijken dan het verhaaltje op zich. Je wordt meteen doorverwezen naar het grotere geheel, naar de vragen die het boek stelt en niet beantwoordt. Iets wat hier ook een groot aandeel in heeft is de verbazingwekkend goede en indrukwekkende manier waarop de schrijfster de levenssituatie van op het eerste gezicht totaal verschillende mensen op diep emotioneel niveau beschrijft. Zij heeft zich in haar leven erg ingezet voor homo-emancipatie, maar dat neemt mijns inziens niet weg dat de dingen die zij zegt zich niet beperken tot één type mens; ze heeft een geweldig talent zich in te leven in mensen en de situatie meesterlijk te beschrijven. Ik heb ook heel erg genoten van de zinsbouw, de manier waarop zij het boek heeft geschreven. Want hoewel ik niet alles helemaal begrijp, is het een verademing dat een boek zo vrij is geschreven, zonder opdringende structuur die een belangrijkere plek inneemt dan de boodschap zelf. Het boek klopt gewoon. Ik krijg niet het gevoel dat ik de stukjes van de hoofdstukken zus en zo in elkaar moet passen om het bedoelde gevoel te vatten. Volgens mij is het wel goed het boek nog een keer (of meerdere keren) te lezen, maar niet om de krampachtig in een verhaal gedwongen boodschap te ontcijferen, maar om een dieper begrip te bewerkstelligen. Een voorbeeld van iets wat eigenlijk heel gearrangeerd lijkt, maar toch gewoon klopt met het verhaal is ook het ‘verhaal in het verhaal’. Het maakt een groot deel van het boek uit en neemt ook een stuk over van het eigenlijke verhaal, maar niet alles heeft een krampachtige parallel, het verhaal is ook gewoon op zich staand. Ook dit maakt dat je wel moet loskomen van het conventionele idee van een gestructureerd, chronologisch verhaal met één perspectief. Al met al ben ik erg onder indruk van zowel het boek als de schrijfster. Voor mij persoonlijk zaten er dingen in het verhaal die me erg raakten, omdat het iets is waar ik regelmatig tegen aan loop, en nu heb ik het vooral over de zo mooi uitgewerkte eenzaamheid in het boek. Maar heeft iedereen dat dan niet? Ik heb ook niet de illusie dat ik het boek helemaal snap en ga het zeker nog een keer lezen. Wel heb ik het gevoel dat ik de boodschap die zij wil vertellen snap en mijn bewondering voor de manier waarop ze dit naar voren brengt is heel groot, helemaal als ik bedenk dat zij het boek uitgaf in een tijd die nog veel benauwder was dan de onze, waarin mensen het boek al zullen veroordelen, ook al zeggen ze het misschien niet hardop.