Ontwikkeling van de hoofdpersoon

De hoofdpersoon in dit boek is Willem Termeer. Het boek is verteld vanuit de ik-persoon, Willem. Je leest zijn gevoelens, gedachtes en ervaringen.
Willem was getrouwd met zijn vrouw Anna.
Het wordt al snel duidelijk in het boek dat Willem zichzelf heel laf, egoïstisch, angstig en gevoelloos vindt. Dit weet hij van zichzelf, toch doet hij er niks aan om dit te veranderen.
Ook voelt Willem zich sterk minderwaardig. Hij vergelijkt zichzelf met anderen,waardoor hij zichzelf naar beneden haalt. Hij durfde daarom niet goed in contact te komen met andere mensen, vooral vrouwen. Willem adoreerde vrouwen, maar ondernam niks en had weinig respect voor hen.
Willem is heel slim en weet veel af van de wetenschap. Wetenschap is iets waar Willem heel goed in is en hiermee zou hij bijvoorbeeld zijn lafheid kunnen verslaan. Toch blijft hij overal voor terug deinzen. Hij voelt zich machteloos tegenover zijn lafheid.

Later in het boek ken je de persoonlijkheid van Willem, waardoor je zijn gedrag kan voorpellen. Hij blijft namelijk gedurende het hele boek egoïstisch en laf. Ook liegt Willem veel. In het boek is zijn grootste leugen de moord op zijn vrouw. Deze leugen wordt in het boek ontrafelt.

Willems gedrag veranderd niet in het boek. Hij probeert wel zijn gedrag te verklaren. Zo wilt hij zijn schuldgevoel verkleinen.

Aan het einde van het boek voelt Willem zich opgelucht. Hij heeft namelijk zijn grootste leugen, de moord op zijn vrouw kunnen opschrijven. Dit zorgde voor opluchting, omdat hij zijn verhaal kwijt moest.

Citaten:
‘Lafheid is de onvernietigbare worm gebleven, die aan de vervulling van al mijn wensen heeft geknaagd en het zijn nog altijd mijn bangste nachten, wanneer ik in een droom weer voor ’t eerst de school betreed., of het hazenpad kies voor een sterker en dapperder individu.’ Blz. 8

‘Ik keek hem nog eens aan en voelde me zwakker, lelijker, onbeduidender dan ooit.’ Blz. 49

Titelverklaring

Een nagelaten bekentenis verwijst naar het hele boek. Willem schrijft het verhaal op over de moord op zijn vrouw. Hij bekent de moord op zijn vrouw. Ook vertelt hij wat eraan voorafging waardoor hij de moord pleegde.

Motto

Er is geen motto aanwezig.

Leeservaring

Een nagelaten bekentenis is geschreven vanuit een moordenaar. Dit soort boeken vind ik interessant om te lezen. Dat komt doordat je nu het verhaal hoort van de moordenaar en niet de slachtoffers zoals in veel andere boeken. Dit maakte dat een nagelaten bekentenis mij aantrok om te lezen.
Ik merkte dat ik in het begin moeilijk door het boek heen kon komen. Het boek bevat lange zinnen en veel oud-Nederlandse woorden. Ook worden er veel details gebruikt. Dit vind ik lastig om te lezen. Vervolgens vond ik dat er weinig spanning inzat. De enige spannende gebeurtenis was de moord. Ik wilde wel verder lezen, want stukje bij beetje kom je het verhaal achter de moord te weten.
Een nagelaten bekentenis vind ik vergeleken met literatuur boeken die ik eerder heb gelezen, het minst leuk. Ik mis de spanning in het boek die het maakt dat ik het boek vrijwillig wil lezen. Een nagelaten bekentenis las ik niet omdat ik het een geweldig boek vond, maar omdat het moest.

Een nagelaten bekentenis is een naturalistische roman en past dus heel erg bij de tachtigers. Het heeft veel kenmerken van het naturalisme in het boek. Dit boek heeft mij beter laten begrijpen wat het naturalisme is.

Een nagelaten betekenis vanuit de literatuurgeschiedenis

Een nagelaten bekentenis is een heel naturalistisch boek. Hieronder staan naturalistische kenmerken die veel voorkomen in een nagelaten bekentenis.

1. Er is een nerveus gestel

Dit is duidelijk aanwezig in een nagelaten bekentenis. Willem is het middelpunt van het boek en vindt zichzelf heel erg minderwaardig. Zo stelt hij zich gevoelig op.

1. Het determisme is een uitgangspunt

Een nagelaten bekentenis vanuit het determinisme. Het determinisme gaat over het noodlot. De menselijke wil is uitgesloten bij het determinisme. Het noodlot van Willem zou kunnen zijn dat hij alleen zal blijven. Dit is hij niet, hij heeft namelijk een vrouw. Daarom zou volgens het determinisme al bepaalt zijn dat Willem zijn vrouw vermoordt om alleen te blijven.

1. Kritiek op de burgerij

Willem had een afkeer tegen de normale burgerij (zie 3e citaat).

Race, milieu et moment, dit is een quote uit het determinisme. Race betekent: erfelijkheid. Willem zijn vader was heel rijk en had een zenuwachtig en egoïstisch karakter. Zijn moeder was liefdeloos en was heel ijdel. Het egoïsme en de ijdelheid heeft Willem van zijn ouders geërfd. Milieu gaat over de omgeving. Willem groeit op in een rijk milieu. Zijn ouders waren rijk en hij woonde in een rijke buurt. Ook hoefde Willem niet te werken om aan zijn geld te komen. Willem zijn vader had veel geld en wilde dat Willem ook later veel geld ging verdienen.

Citaten:
‘Liefde had ik nooit voor mijn ouders gekoesterd. Daar hadden zij ’t niet naar gemaakt en daar hadden zij mij niet naar gemaakt. Maar nu was zelfs de alledaagse gewoonte-vriendelijkheid in stille vijandigheid omgeslagen.’ Blz. 35

‘Weet je wel, dat over jou niemand tevreden is: de curatoren evenmin als de leraren, de directeur of ik? Je kop is goed genoeg; die heb je van je vader; maar je doet net, of ’t er voor jou volstrekt niet op aankomt. Werken schijnt ook al beneden je waardigheid te zijn.’ Blz. 31

‘De logeerkamer van de Bloemendaels was en is even deftig als burgerlijk, even proper als muf.’ blz. 79

‘De logeerkamer van de Bloemendaels was en is even deftig als burgerlijk, even proper als muf.’ blz. 79

Reactie op de recensies

Recensie 1: Marcellus Emants: strijden tegen levensdrift.

Recensie 2: Elma Drayer herleest ‘Een nagelaten bekentenis’

Ik vind dit een goede recensie. Het laat duidelijk zien hoe verschillende mensen over het boek denken en ernaar kijken. In de recensie werd er gezegd dat veel recensenten het een meesterwerk of ‘ellendig mooi’ boek vonden, maar dat het grote publiek het een ‘verschrikkelijk, afschuwelijk’ boek vond. Ik ben het hier mee eens. Ik las het boek heel moeizaam en vond dat er weinig spanning in zat. Daarom vond ik het geen leuk boek. Ik snap wel dat recensenten die verstand hebben van boeken het een mooi boek vinden. Het boek is namelijk wel heel knap en gedetailleerd beschreven.
In de recensie worden de naturalistische kenmerken ook kort uitgelicht. Citaat uit de recensie: ‘‘Een nagelaten bekentenis’ wemelt van de naturalistische stokpaardjes. De hypergevoelige ik figuur.’

Marcellus Emants

Emants werd op 12 Augustus 1848 geboren in Den Haag. Emants is een pessimistisch persoon, hij kijkt graag naar de realiteit. Emants zijn ouders overlijden beide vroeg. Dit vond Emants niet moeilijk, omdat hij nooit echt van zijn ouders heeft gehouden. Na de dood van zijn ouders ging Emants zich volledig op de literatuur richten. Emants beschouwde zijn leven niet als een plezier. Hij was vaak nerveus en had mensenschuw.

Emants was drie keer getrouwd. Met zijn 2e vrouw was Emants het meest gelukkig, omdat ze dezelfde kijk op het leven had als Emants.

Ik kan veel vergelijkingen vinden tussen Emants en Willem Termeer. Beide zijn de pessimistisch, hebben mensenschuw en zijn nerveus. 

Marcellus Emants werd op 12 augustus 1848 geboren in Den Haag. Als zijn vader tijdens Marcellus’ studie overlijdt, gaat Marcellus op reis van het geld van de erfenis, waarvan hij zijn hele leven rond kan komen. In die tijd publiceert hij al schrijfsels, die zijn nog idealistisch, ook al moet hij niets van het idealisme hebben.
Hij trouwt met Christina Prins, die echter al na twee jaar overlijdt.
Emants was een pessimistisch persoon, zo blijkt uit het epische gedicht Lilith dat hij publiceerde rond deze tijd.
25 jaar na het overlijden van zijn eerste vrouw trouwt hij met Eva Verniers. Dit was een heel gelukkig huwelijk, omdat Eva haar man begreep. Ook zij overlijdt, waarna voor Emants een moeilijke periode begint. Hij begint zich te interesseren voor spiritisme.
In 1904 trouwt Emants voor de derde keer, met de Duitse Jenny Kuhn. Dit huwelijk bevestigde Emants zwarte ideeën over het huwelijk. In 1920 wil zijn vrouw graag dat ze zich in Zwitserland vestigen, maar Emants ziekte bemoeilijkt dit. Volgens Jenny is deze ziekte meer geestelijk dan lichamelijk, haar man is een grote zenuwlijder. Hij lijdt aan nerveusiteit en is een beetje mensenschuw.
In 1923 sterft Emants.
Emants is er zijn ouders nooit dankbaar voor geweest dat zijn hem het leven hebben geschonken. Hij vond dat je de doden niet mocht beklagen, hieruit blijkt weer dat hij het leven niet als een plezier beschouwde.
In het werk van Emants zijn de volgende begrippen van toepassing: erfelijke bepaaldheid, zelfbedrog, ontgoocheling.
Aan het einde wordt zijn betoog voor zijn ‘onschuld’ nog een extra benadrukt en wordt de lezer wederom direct aangesproken: “Maar als me dus zulk een ellendig lot ten deel is gevallen alleen, omdat ik nu eenmaal ben zoals ik ben en geen kans ze even buiten me zelf te gaan staan en me te laten vernieuwen, gelijk een huiseigenaar met een onbruikbare woning kan doen, maak er me dan ook geen verwijt van, dat die toestand was wat i moest zijn.” Dit is dus eigenlijk de conclusie van het betoog.

Genre

Bronnenlijst

• Vriesland, V.E. van. 1951. Marcellus Emants: strijden tegen levensdrift. De Groene.
• Drayer, E. 2003. Elma Drayer herleest ‘Een nagelaten bekentenis’. Trouw.
• Determinisme. (z.j.) In wikipedia. Geraadpleegd op 9 april 2017, van https://nl.wikipedia.org/wiki/Determinisme_(filosofie).
• Marcellus Emants. (z.j.) In wikipedia. Geraadpleegd op 9 april 2017, van https://nl.wikipedia.org/wiki/Marcellus_Emants
•