Gebruikte editie De eerste druk van deze literaire thriller verscheen bij uitgeverij De Fontein in de maand oktober 2005. Het boek telt 192 bladzijden. Op de kaft staat een afbeelding van een meisje dat met een zwemband om naar de zee loopt. Het moet waarschijnlijk het verdwenen meisje Angela voorstellen. Genre "Een middag aan zee" behoort tot het anno 2005 erg populaire genre van de literaire thriller. Het past dus in een rijtje met de boeken van Saskia Noort ("De eetclub"), Simone van der Vlugt ("De reünie") en Tineke Beishuizen ("Als zand door mijn vingers") Grappig is wel dat het een schrijversechtpaar is. Deze constructie doet natuurlijk wel heel veel denken aan het populaire schrijversduo van literaire thrillers Nicci French. Flaptekst Veertien jaar geleden verdween Magda’s dochtertje Angela op een overvol strand. Haar verdwijning is nooit opgelost en Magda heeft nog altijd grote moeite om het verleden af te sluiten. Wanneer Magda op een dag haar mail checkt, leest ze een even mysterieus als schokkend bericht van een 'vriend' die meer weet van de verdwijning. Hij zegt haar dat ze het verleden moet vergeten omdat de waarheid te verschrikkelijk zou zijn... De politie beschouwt het bericht als nieuw bewijs en besluit de zaak te heropenen. Nieuwe mails en aanvullende getuigenverklaringen rakelen het verleden op, en Magda raakt steeds meer geobsedeerd door de vermissing van haar dochter. Ze vindt het onverteerbaar dat iemand meer weet dan zij en wil hoe dan ook weten wát er precies gebeurd is. Wanneer ook haar familie aandringt om het verleden te laten rusten, spoken steeds meer vragen door Magda’s hoofd. Wie is de mysterieuze mailer? Wat wil hij verborgen houden? En weet haar familie er misschien meer vanaf? Geschikt voor... vmbo-tl /havo Deze eenvoudig te lezen thriller is geschikt voor leerlingen van de eindexamenklassen VMBO-TL. Er gebeuren veel dingen in de roman, waardoor het spannend blijft om te lezen. De stijl van de thriller is eenvoudig en de structuur van de vertelling is ook niet al te lastig: er zijn enkele duidelijk te herkennen flashbacks ingebouwd. Het einde is verrassend, hoewel in feite een beetje een anti-climax. Voor de literatuurlijst van deze schoolafdeling geldt in dat geval een puntenwaardering van twee punten (de standaardwaardering). Voor een leerling van de havo-afdeling zou bij plaatsing op de literatuurlijst voor havo een waardering van 1 punt gelden. Voor vwo-leerlingen is plaatsing op de literatuurlijst niet aan te bevelen, hoewel ook deze leerlingen natuurlijk wel leesplezier kunnen beleven aan de thriller.
Motto en opdracht Er zijn twee motto’s. 1. Er zit, zo lijkt het, een vanzelfsprekende doortraptheid in het karakter van het noodlot, precies zoals er een natuurlijke doortraptheid in ons zelf zit. (Louis de Bernières- "Vogels zonder vleugels") 2. Troostend is de gedachte dat gelukkig zijn klaarblijkelijk ook de krachten van anderen te boven gaat . (Willem Frederik Hendrik – "Onder Professoren") Beide motto’s zijn als het ware aforismen(zegswijzen met een algemene wijsheid), waarvan de betekenis voor zichzelf spreekt. Het eerste aforisme geeft aan dat er in het leven iets onverklaarbaars aan de hand is met het noodlot en dat klopt heel goed met de uiteindelijke ontknoping van de feiten in dit boek. Het noodlot heeft daar een grotere rol in gespeeld dan eventuele daders, maar ook bij hen is een zekere doortraptheid te constateren. Het tweede motto is voor de roman wat minder vanzelfsprekend. Of je moet eruit willen lezen dat geen mens volledig gelukkig kan zijn en dat ieder wel zijn kruisje moet dragen. Structuur en verhaalopbouw De roman heeft een proloog, waarin verteld wordt over een middag aan zee, waarbij de kleine Angela aan het einde van de dag verdwenen is. Daarna volgen 21 hoofdstukken die zich chronologisch gezien veertien jaar later afspelen. De roman wordt voor het belangrijkste deel chronologisch verteld. Aan het einde van de roman komen enkele flashbacks voor om de lezer te laten weten wat er in het verleden is gebeurd. De roman heeft een opening in handeling en een gesloten einde. Perspectief Er is sprake van een meervoudig perspectief in de roman. In de proloog wordt een vertelster opgevoerd: een jonge vrouw die op een meisje moet passen, terwijl ze zelf oog heeft voor een knappe man die ook op het strand ligt. Later in der thriller blijkt dat deze vrouw Sanne is, de tante van het verdwenen meisje. Een gedeelte van de proloog wordt verteld vanuit het standpunt van een wat oudere man, die foto’s maakt van het jonge meisje. Hij lijkt pedofiele neigingen te moeten onderdrukken wanneer hij de foto’s maakt. Dit begin zorgt natuurlijk welvoor de nodige spanning. In de 21 hoofdstukken daarna wordt het belangrijkste deel van de thriller verteld vanuit het standpunt van Magda, de moeder van het verdwenen meisje Angela. Dat gebeurt veertien jaar na de verdwijning. Er zijn echter ook enkele korte stukken die worden verteld vanuit het gezichtpunt van een man die contact via de e-mail met Magda zoekt. Hij doet dit naar aanleiding van een interview met Magda dat is afgedrukt in de schoolkrant van de school waarop ze als decaan werkzaam is. De man zelf blijkt hoofd van een basisschool te zijn. Naarmate de roman vordert, komt hij steeds meer aan het woord om tenslotte het verlossende woord in de hele kwestie aan de politie-inspecteur Gal op te biechten. Het is verteltechnisch wel aardig dat Magda ( de belangrijkste verteller) aan het einde van de roman niet weet wat er met haar dochtertje is gebeurd, terwijl de lezer wel van dat drama op de hoogte is. Alle vertellers doen dat in de zij/hij-stijl d.w.z. het zijn personale vertellers. Titelverklaring De titel is niet moeilijk te verklaren, want hij verwijst naar de middag aan het stand waarop Angela veertien jaar geleden verdwenen is. Het was een prachtige, zonnige dag en tante Sanne moet op haar passen, maar heeft meer oog voor een knappe jonge man die vlak bij haar op het strand ligt. Tijd en decor De roman speelt zich waarschijnlijk in de eerste jaren van de 21e eeuw af. Er is sprake van MP3-spelers, Internet, e-mail via hotmailadressen. Maar in welk jaar de toedracht van het verhaal zich precies afspeelt, wordt niet uit de feiten duidelijk. Ook de plaats van handeling wordt niet daadwerkelijk bekend gemaakt. Je mag opmaken dat het in één van de kustprovincies is, want één van de personages heeft er ongeveer een half uur met de auto voor nodig om het strand te bereiken. Het meest voor de hand liggend is een stad in Noord-of Zuid-Holland, waar een grote scholengemeenschap is gevestigd. Thematiek De thematiek van een literaire thriller is natuurlijk nooit al te moeilijk te raden. Er is een misdaad gebeurd (vaak een moord of een raadselachtige verdwijning) en het is de bedoeling dat de lezer er na een queeste van de hoofdfiguur of de politie achter komt wat er in het verleden (in dit geval veertien jaar geleden) gebeurd is. Dat is ook de thematiek van deze thriller: wie heeft wat gedaan (het whodunit-motief) en wat is er eigenlijk precies met Angela gebeurd? De moeder van het meisje, Magda, komt door een interview in de schoolkrant en een daaruit volgende e-mail weer op het onafgemaakte spoor van veertien jaar geleden. Ze gaat zelf op onderzoek uit en door allerlei verwikkelingen in haar eigen familie (vooral veroorzaakt door haar "schaduwzuster" Sanne) komt de lezer er tenslotte achter wat er veertien jaar geleden is gebeurd. Het aardige scenario is dan dat de lezer iets wel weet wat de politie voor Magda verborgen blijft houden, omdat de waarheid te gruwelijk is om onder ogen te zien en er eigenlijk ook geen mens meer mee gebaat is om de volledige waarheid te weten. Verder is er weinig moeilijks aan de thematiek van deze literaire thriller te ontdekken. Er komen nog wat interessante literair-historische motieven aan bod: • familierelaties (vooral tussen de zussen Sanne en Magda) De roman lijkt daardoor goed te combineren met "Schaduwzuster" van Simone van der Vlugt • poging tot zelfmoord (Sanne neemt slaappillen in) • seksualiteit (Sanne kan nogal wat mannen aan) • overspel (Sanne gaat vreemd) • een ongewenst kind (Jennifer is niet het kind van Erik) • het schoolleven (Magda is schooldecaan) • het verzwegen geheim • de queeste (naar de waarheid van veertien jaar geleden)
Samenvatting van de inhoud In de proloog wordt gesproken over een vrouw die op een meisje (gesuggereerd wordt haar dochter Angela) moet passen. Het meisje gaat met haar strandspullen op de vloedlijn zandtaartjes bakken. De vrouw (die later Sanne, een tante van Angela blijkt te zijn) heeft oog voor een knappe man die in de nabijheid op het strand ligt en die haar tenslotte ook komt insmeren met zonnebrandcrème. Intussen heeft ze het oog wel gericht op Angela, maar toch blijkt die verdwenen te zijn aan het einde van de middag. Ze heeft wel een man even met het kind zien praten, maar die was kort daarop toch weer doorgelopen. Veertien jaar later gaat Magda Buijs, decaan op een scholengemeenschap, naar haar werk. Op die dag komen twee kinderen uit de brugklas haar interviewen voor de schoolkrant. Ze vragen haar o.a. of ze getrouwd is en kinderen heeft. Magda antwoordt dat ze een kind heeft gehad, maar dat dit meisje veertien jaar geleden op het strand verdwenen is. Ze vertelt erbij dat ze nog steeds aan haar denkt. In het tweede hoofdstuk heeft ze een etentje bij de Chinees met haar familieleden: vader, moeder en twee andere kinderen met hun aanhang. Haar zus Sanne krijgt ruzie met haar echtgenoot Erik en aan het einde van de avond gaat Sanne met haar twee kinderen mee naar Magda’s huis. Jennifer is het 14-jarige dochtertje van Sanne en zij is heel vriendelijk en behulpzaam voor Magda. Sanne zelf blijkt wat aan de luie kant en Magda helpt de kinderen van haar zus ’s morgens vroeg naar school. Als ze zelf op haar werk komt en haar mail opent, leest ze een boodschap van een onbekende man die haar aanraadt het verleden te laten rusten. Op advies van de mediathecaresse mailt ze een kort berichtje terug naar de man via zijn hotmailadres. Tussen haar werkzaamheden als schooldecaan door (gesprekken met ouders en kinderen, schoolleiding) ontvangt ze weer een bericht van de man die haar adviseert het verleden te laten rusten, want "de waarheid zou teveel levens vernietigen". Thuisgekomen praat Magda met Sanne over diens relatie met Erik. Vlak voordat ze trouwde en in verwachting was van Jennifer, is de relatie enkele maanden verbroken geweest. Erik en Jennifer hebben nooit zo goed met elkaar kunnen opschieten en Sanne suggereert zelfs dat Jennifer wel van een andere man kan zijn. De relatie van Magda met haar vriend Frank gaat op dat moment ook niet al te best. Hij heeft een zoon van 17 en zelf kan ze haar dochter Angela (die 18 zou zijn geweest) maar niet vergeten. Naar aanleiding van de mails heeft ze weer contact gezocht met de politie. Rechercheur Gal heeft een gesprek met haar en belooft alles op alles te zetten om de verdwijning op te sporen. Als hij even weg is, kijkt Magda in het politiedossier en ze leest daarin dat er toch een aantal merkwaardige zaken zitten aan de verklaring van haar zusje Sanne, die destijds op Angela had moeten passen. Ook ziet ze het adres van een vrouw die destijds met twee kinderen ook op het strand dichtbij Angela aan het spelen waren. Steeds meer begint de opvatting in Magda’s hoofd plaats te nemen, dat Sanne iets voor haar achter houdt. Na het bezoek aan de politie spreekt ze met haar nichtje Jennifer en die vraagt haar of ze niet een tijdje bij haar mag blijven wonen, als Sanne weer teruggaat naar haar man Erik. Ze voelt dat haar vader niet van haar houdt. Magda houdt één en ander nog in beraad, maar direct daarna blijkt dat Sanne inderdaad haar ruzie met Erik weer heeft bijgelegd. Met tegenstribbelen aanvaardt ze dat Jennifer nog een tijdje bij Magda blijft wonen, totdat thuis de verhoudingen weer genormaliseerd zijn. Na een bezoek aan een studiedag voor decanen in Amsterdam spreekt Magda weer met Sanne. Die is nogal verbolgen over het feit dat ze nogal stevig aan de tand gevoeld is door de politie over de middag aan zee, veertien jaar geleden. Op school belt Magda de vrouw op van wie ze het adres in het politiedossier heeft gezien, maar ze krijgt een zoon aan de lijn die vertelt dat zijn moeder veertien dagen geleden overleden is. Ze is omgekomen bij een ongeluk. De jongen vertelt verder dat ook de politie al gebeld heeft. Magda Buijs neemt opnieuw contact op met de rechercheur Gal, die haar toch vooral op het hart drukt zelf niets te ondernemen. Aan het einde van dit hoofdstuk wijzigt het perspectief weer korte tijd. Een man vertelt over de drang die hij veertien jaar geleden heeft gevoeld bij het bekijken van het meisje. Hij betrekt Sanne in zijn gedachten en vraagt zich af of zij met de situatie kan leven. Hij krijgt het er zelf steeds moeilijker mee. Wanneer Magda van de politie terugkeert, belt Sanne op met de mededeling dat Jennifer gespijbeld heeft. Magda gaat in bad en denkt in een flashback terug aan Spanje waarbij ze een keer heeft meegemaakt dat ze ter wille van Sanne moest liegen om een paar vakantievriendjes. Sanne nam in die vakantie ook geld weg van haar ouders. Ze blijkt dus niet helemaal te vertrouwen te zijn. Inspecteur Gal komt langs op de school bij Magda en laat haar foto’s zien die een getuige op de bewuste middag heeft gemaakt.(Het zijn de foto’s van de pedofiel) Het blijkt dat Sanne helemaal niet zo dichtbij de plek was waar Angela speelde. Sanne is later woedend op Magda omdat de inspecteur haar ook heeft benaderd. Dan wordt het allemaal erg ingewikkeld. Erik en Sanne hebben opnieuw ruzie gekregen, Erik heeft haar een knal verkocht en vervolgens heeft Sanne een dosis slaapmiddelen ingenomen. Haar zoontje Jasper heeft haar gevonden en ze is naar het ziekenhuis gebracht, waar haar maag wordt leeggepompt. Magda neemt contact op met Erik die woedend is op Sanne, omdat die hem een foto heeft laten zien van veertien jaar geleden. Hij weet nog niet dat ze in het ziekenhuis ligt. Hij gaat naar haar toe, maar wordt door de familie van Sanne niet bij haar toegelaten. Magda neemt Jennifer mee naar huis, maar heeft er zelf behoefte aan om met Erik te praten. Ze gaat naar hem toe en deze vertelt haar dat Sanne in hun verkeringstijd vaak vreemd ging. Daarom had hij het uitgemaakt. Maar twee weken nadat Angela verdwenen was, was ze teruggekeerd, want ze had iemand nodig om getroost te worden. Korte tijd daarna trouwden ze omdat ze zwanger was. Maar zo bleek, het kind (Jennifer) was van iemand anders. Toch mag hij in tegenstelling wat de anderen denken Jennifer graag, maar het is een eigenmachtig kind. Intussen wordt er door middel van enkele perspectiefwijzigingen (weer naar de man van de mails) een tipje van de sluier opgelicht. Hij had net een affaire met een 15-jarig meisje achter de rug, waarover zijn vader hem behoorlijk had onderhouden. Toen hij Sanne met het meisje Angela wilde versieren, dacht hij eerst dat Angela Sannes kind was. En hij zou niet vrijen met een vrouw die al een kleuter had. Dan blijkt dat Sanne alleen maar de tante van het meisje is. Ze waren van het strand weggegaan naar zijn appartement aan de boulevard, omdat ze wel met elkaar wilden vrijen. Sanne probeerde in die tijd iedereen in bed te krijgen. Ze zetten Angela voor de tv en geven haar wat te drinken, maar als ze aan het vrijen zijn, komt het meisje binnenlopen. Ze beloven dat ze later verstoppertje zullen gaan spelen. Intussen heeft Magda via zijn mobiele telefoon contact met hem gehad, zonder te weten wie het is. (Het is namelijk een directeur van de basisschool die leerlingen aflevert aan de school van Magda). Hij zit met een gewetensprobleem. Door middel van een van de laatste flashbacks en het opbiechten daarvan bij inspecteur Gal komt de hele geschiedenis aan het licht. Na de vrijpartij waren hij en Sanne verstoppertje gaan spelen met Angela, maar hoe ze ook zochten, ze konden Angela niet vinden. Omdat ze beiden niet met de politie in aanraking wilden komen en Sanne zich schaamde voor de manier waarop ze Angela was kwijtgeraakt, hadden ze afgesproken dat Sanne zou vertellen dat ze Angela op het strand was zoekgeraakt. Twee weken later echter wilde de man zijn racefiets uit de berging van zijn appartement halen, toen hij een vreselijke stank rook. Angela had zich verstopt in de skibox die in de berging stond en de deksel van de skibox moet zijn dichtgevallen. Het was een verschrikkelijk gezicht en hij had het meisje in een plastic zak gedumpt in een grote vuilcontainer. Er was dus geen sprake van een moord maar van een bizar ongeluk. Hij vraagt de inspecteur om de waarheid verborgen te houden voor de moeder van Angela. Die schiet er immers niets mee op als ze deze gruwelijkheden onder ogen moet zien. Gal geeft er gehoor aan. Hij laat Magda komen om haar te vertellen dat hij de zaak heeft afgesloten en dat Magda geen hoop meer mag koesteren dat Angela nog leeft. Op de laatste bladzijde komt Jennifer nog vertellen aan Magda dat Sanne en Erik het weer met elkaar gaan proberen. Zelf wil ze heel graag bij Magda blijven wonen. Magda geeft aan dat ze er mee moet leren leven dat ze geen dochtertje meer heeft. Recensies en waardering In de grote landelijke dagbladen wordt meestal weinig aandacht besteed aan de verschijning van een literaire thriller. Meestal wordt in een maandelijkse rubriek enige aandacht besteed aan de publicatie van een nieuwe thriller met een korte samenvatting van de inhoud. Voor meer recensienieuws is in dit soort gevallen de website van crimezone geschikt. Raadpleeg daarom Crimezone voor de recensie en de reacties van lezers. In januari 2006 was de gemiddelde waardering van de lezers van de site 4 sterren, wat neerkomt op de aanduiding "heel goed". Over de beide schrijvers Marianne Hoogstraaten koos aanvankelijk voor een carrière in het uitzendwezen. Ze begon als intercedent en kreeg vrij snel de leiding over een uitzendbureau. Na een paar jaar gingen de werkdruk en vooral de zakelijke instelling die haar werk met zich meebracht, haar tegenstaan. Daar kwam bij dat het nauwelijks mogelijk was om tegelijk met Theo, die op een middelbare school werkte, vakantie te nemen. Heel frustrerend als je van reizen houdt! Ze besloot daarom een baan in het onderwijs te zoeken en werd directiesecretaresse op een scholengemeenschap. Toen Theo door een uitgever werd benaderd om een geschiedenismethode te gaan schrijven, reageerde zij net zo enthousiast als hij. Zij kon het praktische, redactionele deel voor haar rekening nemen, hij het inhoudelijke. Haar inbreng groeide toen Theo de eerste jeugdromans publiceerde. Ze verwerkte onder andere de op- en aanmerkingen van de uitgever en herschreef minder sterke beschrijvingen en dialogen. Toch wilde ze niet als medeauteur genoemd worden omdat de plot niet van haar was, vond ze. De laatste jaren nam haar aandeel in het schrijven van jeugdboeken verder toe. Regelmatig bespraken zij en Theo verhaallijnen en karakters en ging zij zich ook met de invulling daarvan bezighouden. Tijdens het schrijven van "Een middag aan zee", hun eerste literaire thriller voor volwassenen, hebben zij dezelfde werkwijze gevolgd. Na twintig jeugdboeken was dit het moment om samen met Theo als schrijversduo naar buiten te treden. Theo Hoogstraaten (9-7-1948) was tot voor kort decaan op een middelbare school. Daarvoor doceerde hij Nederlandse taal en letteren en geschiedenis. Hij startte zijn schrijverscarrière met methodes geschiedenis en staatsinrichting voor de bovenbouw. Verhalen vertellen voor een aandachtig publiek vond hij een van de leuke kanten van het leraarschap. De stap naar het schrijven van verhalen voor jongeren was dan ook snel gezet toen de methodes klaar waren. Vanaf 1984 verscheen ieder jaar een jeugdroman. Zonder het aandeel van zijn vrouw Marianne was dit voor hem naast zijn onderwijsbaan onmogelijk geweest. Toch trad alleen hij als schrijver naar buiten. De laatste jaren was dat niet bevredigend meer. In interviews en tijdens lezingen, waarbij Marianne vaak aanwezig was en vragen beantwoordde, gaf hij al aan dat achter de naam Theo Hoogstraaten in feite twee auteurs schuil gingen. Omdat die naam in 'jeugdboekenland' veel bekendheid geniet, hebben de auteurs besloten hun jeugdromans (in ieder geval voorlopig) daaronder te blijven uitbrengen. Hun romans voor volwassenen worden onder beider naam gepubliceerd. In hun lezingen zal het schrijversduo ingaan op het ontstaan van hun verhalen, hun uitgangspunten, hun werkwijze en de vraag hoe het mogelijk is om als duo een boek te schrijven. Tevens komen de verschillen tussen het schrijven van een jeugdroman en een literaire thriller voor volwassenen aan de orde. Bron: Theo Hoogstraten Bijlage In HP/De Tijd van 7 oktober 2005 verscheen een artikel van Marcella van de Weg over schrijversduo’s. Het artikel is samengevat op de site van Theo Hoogstraaten.