Een leeg huis door Marga Minco

Titel
Een leeg huis

Andere boeken geschreven door Marga Minco

• Het bittere Kruid.
• Een kleine kroniek.
• De ander kant, verhalen.
• Kijk 'ns in de la.
• Terugkeer.
• De dag dat mijn zuster trouwde.
• De val

Uitgever
Bert Bakker, Amsterdam

1e druk
November 1966

Gelezen druk
November 1985

Genre
Een leeg huis is een psychologische roman, want de hoofdpersoon verwerkt haar ervaringen tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Samenvatting
Deel 1: donderdag 28 juni 1945
Sepha heeft een tijdje op een Friese boerderij doorgebracht, omdat ze bij moest komen van de hongerwinter. Ze heeft heimwee naar haar woonplaats Amsterdam en besluit naar huis te gaan. Ze wil terug liften. Tegen het middaguur is ze een stuk voorbij Zwolle. Ze is erg moe en valt in de berm in slaap. Als ze later wakker wordt staat er een meisje naar haar te kijken. Het meisje heet Yona en is ook op weg naar Amsterdam. Samen reizen ze verder. Yona vertelt aan Sepha hoe zij de afgelopen twee jaar heeft doorgebracht op haar onderduik adres. 's Avonds komen ze in Amsterdam aan. Sepha geeft haar adres aan Yona. Als Sepha thuiskomt is er niemand. Ze valt in slaap en later belt er een agent aan. Yona is in de gracht gevallen en ernstig gewond. Ze gaat op bezoek en als ze later thuiskomt ligt er een briefje van Mark. Hij is op een feest en Sepha gaat daar ook naar toe, maar als ze daar aankomt is Mark al weg. Sepha blijft tot het ligt wordt.


Deel 2: dinsdag 25 maart 1947
Sepha woont nu in een pension in Frankrijk. Die dag komt Mark haar opzoeken, wat haar doet denken aan Gilbert, een minnaar die ze had ontmoet toen ze in Frankrijk aankwam. Sepha haalt Mark van het station. Op Sepha's kamer vrijen ze en later als ze wat drinken vertelt Mark over Tinka, een vriendinnetje van hem. Ze is meegereisd tot Parijs en komt hem later achterna. Dat wil Mark niet meer en schrijft haar een briefje. Toch staat ze later voor de deur en Mark brengt haar direct naar een ander hotel.
Sepha had een paar dagen eerder een brief gekregen van Yona. Ze werkte eerst bij de stichting '40-'45, maar had de baan opgegeven een was weer aan het schilderen.

Deel 3: vrijdag 21 april 1950
Sepha is met Mark teruggekeerd naar Amsterdam en heeft weer een minnaar, de kunstschilder Thomas. Deze dag wil Sepha naar hun nieuwe huis gaan, want het licht en gas worden aan-gesloten. Maar als ze weg wil gaan belt Yona, ze komt. Yona is depressief en denkt dat iedereen tegen haar is. Sepha ergert zich aan haar, omdat ze alleen maar klaagt. Yona denkt dat ze niet gewenst is en gaat weg. Alsnog gaat Sepha op weg naar het nieuwe huis. Daar rook alles nog naar hout en verf. Thuis praat ze met Mark over de dingen die zijn gebeurd. Sepha merkt dat Mark anders is dan normaal. Als ze vraagt wat er is verteld hij dat hij een bericht op de telex heeft gelezen. Er stond in dat Yona uit de trein naar Apeldoorn gevallen was. Toen hij naar de politie in Apeldoorn belde bleek dat ze dood was. Sepha gaat naar Yona's huis en denkt aan wat Yona die morgen van haar verwachtte. Was het misschien haar schuld dat ze uit de trein was gevallen? Op dat moment komt Mark binnen en samen lopen ze naar huis.

Tijd
Het verhaal speelt zich af na de Tweede Wereldoorlog. Het boek gaat over drie dagen in het leven van een joods meisje. Namelijk donderdag 28 juni 1945, dinsdag 25 maart 1947 en vrijdag 21 april 1950. Kenmerken voor die tijd, waren bijv. dat veel mensen ontgoocheld waren door de jaren van oorlog. De mensen moesten hun leven weer opbouwen en gebeurtenissen verwerken. De periode waarin de mensen toen leefden was zeer chaotisch. De mensen waren erg zuinig, er waren niet veel levensmiddelen. Verder was het erg rustig op straat, weinig mensen, weinig auto's. Men leefde toen in schaarse omstandigheden. Tussen het begin en het einde van het verhaal verloopt ongeveer vijf jaar. De gebeurtenissen verlopen onderbroken chronologisch. De drie dagen die worden beschreven staan in chronologische volgorde. In die dagen komen veel flashbacks voor. Er zitten ook hiaten in de tijd. Telkens als een dag beschreven is springen ze twee of drie jaar vooruit.

Ruimte
Er zijn drie belangrijke plaatsen waar het verhaal zich afspeelt. Het verhaal speelt zich in het eerste deel af op weg naar Amsterdam. In het tweede deel speelt het verhaal zich af in een pension in Frankrijk en in het derde deel in Amsterdam.
Het verhaal speelt zich af tussen Amsterdamse Joodse meisjes. Ik denk dat de ruimte wel belangrijk is voor de sfeer in het verhaal, want dat herinnert Sepha aan vroegere gebeurtenissen. Bijv. als ze op bezoek gaat bij haar minnaar Thomas. Ze ziet de divan en dat herinnert haar aan een keer, dat ze daar met Thomas heeft gevreeën. Terwijl de kinderen van de buren door een dakraam keken.

Personen
Sepha: de ik - persoon en één van de twee Joodse meisjes, de hoofdpersonen. Zij heeft op verschillende onderduikadressen gezeten en is de enige overlevende van haar familie. Op een van die onderduikadressen ontmoet ze Mark, die later haar man wordt. Na de oorlog wil ze haar leven weer opbouwen, maar dat gaat moeilijk. Om rust te zoeken gaat ze naar Frankrijk, waar ze een relatie krijgt met een Fransman en terug in Nederland krijgt ze een relatie met een kunstschilder. Terwijl ze is getrouwd met Mark. Sepha heeft een sterk karakter. Ze kan voor zichzelf opkomen en gebeurtenissen van de oorlog verwerken.


Yona: een Joods meisje van Sepha haar leeftijd. Ze ontmoeten elkaar als ze terug liften naar Amsterdam. Yona heeft ondergedoken gezeten op een zolder en kan de gebeurtenissen slecht verwerken. Haar hele familie blijkt omgekomen te zijn en valt een keer op onverklaarbare wijze in de gracht. Ze zegt tegen Sepha dat ze haar beter hadden kunnen laten liggen. Later blijkt ze uit de trein gevallen te zijn. Zelfmoord. Ze heeft een zwak karakter en kan niet een nieuw leven opbouwen en de oorlog verwerken. Ze is ook erg nieuwsgierig naar wat er in de oorlog is gebeurt.

Mark: een niet Joodse-jongen die wel onderduikt en daar Sepha ontmoet. Later trouwen ze. Op het onderduikadres delen ze alles. Later als Mark een minnares heeft kiest hij toch voor Sepha. Mark heeft een moeilijk karakter. Snel jaloers, maar ondanks dat Sepha ook een paar keer vreemd gaat blijft hij haar trouw.

Bij Sepha is er sprake van een uitgewerkt verhaal figuur. Ze leert de gebeurtenissen verwerken en een nieuw bestaan op te bouwen.
Yona lukt dat niet. Ze kan zich niet meer aanpassen en gebeurtenissen vergeten. Ze verandert in de loop van het verhaal niet. Een gegeven karakter.
Ook Mark verandert in de loop van het verhaal niet. Dus een gegeven karakter.

Vertelwijze
Het verhaal is in de ik-vorm geschreven. Sepha is de ik-persoon en vanuit haar oogpunt worden de gebeurtenissen vertelt. Het effect is dat je merkt waaraan zij voortdurend moet denken. Je komt verschrikkelijk veel te weten over haar verleden, terwijl er slechts drie dagen zijn omschreven.

Thema
Roman over hoe een jonge vrouw haar ervaringen tijdens de Tweede Wereldoorlog en de periode daarna, geestelijk verwerkt.

Titelverklaring
Sepha en Yona treffen beiden als ze terugkomen in Amsterdam een leeg huis aan. De familieleden hebben de oorlog niet overleefd en Sepha's vriend is op dat moment niet thuis. Vandaar Een leeg huis.

Omdat Sepha geen familie meer heeft moet ze een nieuw bestaan opbouwen en geestelijk gebeurtenissen van de oorlog verwerken.

Structuur
Het boek heeft drie hoofdstukken:
1. Donderdag 28 juni 1945
2. Dinsdag 25 maart 1947
3. Vrijdag 21 april 1950

Er is sprake van een opening in de handeling. Het verhaal begint namelijk met een directe reden: [blz.7] 'Ik ga vandaag terug,' zei ik tegen de vrouw in de keuken.

Het einde is gesloten, omdat nu het verschil blijkt tussen de twee joodse meisjes. De één heeft zich kunnen aanpassen de ander is ten onder gegaan. Yona kon de gebeurtenissen niet verwerken.

Eigen oordeel
Het hoogtepunt van het verhaal vond ik het eind. Als Yona dood is en Sepha op haar kamer zit. Dat deel is duidelijk. Sepha denkt aan de morgen, dat ze niet heeft gedaan wat Yona waarschijnlijk van haar verwachte. Ook wil ze eigenlijk weten wat er verder met Yona was, maar slaat het dagboek van haar niet open. Ik vond dit stukje mooi, ik werd er ontroerd van, het raakte me. Het meeste sprak me Yona aan, ik had medelijden met haar, ze kon zich niet aanpassen, geen dingen verwerken en zichzelf niet aansporen een nieuw leven op te bouwen. Ze was depressief. Ze sprak me meer aan dan Sepha, die vreemd ging en niet begreep dat ze Yona moest helpen.

Tot slot
Ik weet niet zeker of ik dit boek wel zou aanraden. Het is goed geschreven, maar is moeilijk te begrijpen. Voordat je het door hebt zit je in een flashback. Dat is erg vervelend, want dat maakt het lezen veel minder prettig.

Overigens is het boek ook erg speciaal vind ik. Het verhaal zit erg goed in elkaar.
Dus als je houdt van psychologische romans zou ik het je aanraden, maar houd je niet van dat soort romans, dan zou ik het niet lezen.