Zakelijke gegevens Schrijver: Renate Dorrestein Titel: Een hart van steen Ondertitel: voor Maria Motto: noem mij, noem mij, spreek mij aan, O, noem mij bij mij diepste naam. NEELTJE MARIA MIN `Mijn moeder is mijn naam vergeten` Jaar van de eerste druk: 1998 Jaar van het gelezen druk: 2001 Beschrijvingsopdracht Ik heb dit boek gekozen omdat ik van veel mensen had gehoord dat het een leuk boek was. Ik wilde eerst Verborgen Gebreken van Renate Dorrestein lezen op aanraden van Tineke maar na de tiende bladzijde was ik gestopt met het lezen van het boek. Toen raadde een vriendin van mij dit boek aan. Ze vertelde wat over het boek en dat leek mij wat. Mijn eerste persoonlijke reactie na het lezen van dit boek is het volgende: - boeiend >ik bleef maar doorlezen dit boek voornamelijk door het onderwerp van het boek - ingewikkeld > het boek bestaat voor het grootste gedeelte uit flashbacks soms wist niet in welke tijd ik zat - geloofwaardig > de dingen die Maria allemaal heeft meegemaakt kan mij, jou of iemand anders ook overkomen. Het is een echte realistisch boek. Samenvatting van het boek Het gezin van Bemmel woont in een groot huis in Haarlem. Ellen van Bemmel (hoofdpersonage) heeft een broertje Varlos, broer Kester en een zus genaamd Sybille. Haar ouders hebben een knipselbureau in een deel van hun huis waar studenten werken. Bas werkt daar ook. Na de geboorte van een nieuwe zusje Ida verandert het leven van de famillie Bemmel. Eigenlijk verandert moeder van Bemmel. Het begint allemaal na de ziekte van de baby Ida. Moeder Bemmel denkt dat Ida is bezeten door de duivel.Daarom begint ze de baby te mishandelen. En op een avond gebeurt het allemaal. Moeder Van Bemmel maakt met Ellen voor iedereen een schoteltje met volgens haar vitaminepillen erin. In plaats van vitaminepillen zaten er slaappillen en valium in de schoteltjes. Iedereen neemt de pillen in, behalve Ellen die de hond uitlaat. Wanneer ze thuis komt ziet ze de famillieleden met plastic zakken over hun hoofd en dood. Behalve Carlos. Ze neemt hem mee naar de kelder waar ze zich verstoppen. Ellen en Carlos gaan naar een tehuis en een paar jaar later wordt Carlos geadopteerd. Vanaf dat moment heeft Ellen nog nauwelijks contact met haar broertje. Op haar achtiende, als ze begint met medicijnen studeren, komt ze erachter dat haar moeder aan kraamvrouwenpsychose leed. En dat was te voorkomen met de juiste medicijnen. Als Ellen zwanger raakt van een onbekende nadat ze gaat scheiden van haar man Thijs besluit ze te verhuizen naar het huis waar ze is opgegreoid. In het tuincentrum bij haar in de buurt ontmoet ze Bas. Later wordt ze verliefd op hem en wanneer ze een bijna een miskraam krijgt kan ze dat niet aan Bas vertellen omdat Lucia, die bij haar komt inwonen op advies van haar dokter, geen bezoek ontvangt. Als Bas later weer contact heeft met Ellen bladeren ze door het oude familiefotoalbum. Tijdens het bladeren komt ze erachter dat haar vader niet heeft meegewerkt aan het plan van haar moeder. Haar moeder had haar gewoon vergeten.
Analyse van de tekst A.Personages De hoofdpersonages van het verhaal zijn de volgenden: - Ellen van Bemmel is de hoofdpersoon in het boek. Haar levensverhaal wordt door haar ogen verteld van haar 12ste tot haar 37e jaar. Ze was erg intelligent, behulpzaam en zorgzaam. In de flashbacks is te lezen dat ze net in de puberteit zat. Ze kon goed met har vader opschieten. Ze is blond en klein. Na de drama verandert er veel: ze blijft Kester en Billie herinneren, psychiaters kunnen haar niet helpen ze krijgt moeilijkheden met haat man en besluit te scheiden. Als ze een kindje krijgt verandert haar leven. Kester en Billie sterven in haar hoofd en ze begint met volle moed een nieuw leven met Bas en haar kindje. Er wordt niet veel over het uiterlijk van Ellen gezegd omdat het verhaal door haar wordt verteld. De belangrijkste karaktereigenschap van Ellen is dat ze erg behulpzaam is, een voorbeeld waaruit dit blijkt: Mijn broerje hing als een zak kolen op mijn rug, zijn armen zo strak om mijn hals geslagen dat ik af en toe naar adem snakte. Ik zou hem in veiligheid brengen, daar kon hij op rekenen. - Billie ( Sybille) van Bemmel: de oudste van de kinderen. Ellen ziet haar na haar dood als een arrogante, verwaande puber. Dat alleen maar aan zichzelf denkt. Was veel met har uiterlijk bezig. Ze had een perfecte lichaam volgens Ellen en een bolle moedervlek bij haar mondhoek. Billie`s belangrijkste karaktereigenschap is dat ze veel met haar uiterlijk bezig is, een voorbeeld waar het uit blijkt: Onze zuster Billie zat op haar vaste plek voor de spiegel die naast haar klerenkast hing en knipte met een nagelschaartje de gespleten punten uit haar lange zwarte haren. - Margje van Bemmel: moeder van vijf kinderen. Ze is een hele goede en lieve moeder. Ze houdt veel van haar man en kinderen. Ze werkt ook heel hard. Totdat haar 5e kind wordt geboren. Ze denkt dat in haar baby de duivel schuilt, ze wil hem eruit halen. Ze mishandelt haar baby heel erg. Haar andere kinderen en man worden verwaarloosd. Uiteindelijk draait ze zo door dat ze haar gezin doodt, Ellen overleeft het. Margje heeft zwarte haren en is zwanger. Wanneer het kind wordt geboren blijft ze voor een week in bed en doet niets aan haar uiterlijk. De belangrijkste karaktereigenschap van haar is: zorgzaam dit blijkt uit het volgende: "Ik pieker er niet over", zei mijn moeder. En Michiel blijft vandaag ook binen , met die lelijke hoest. Als hij kou heeft gevat, steekt hij Ida straks nog aan. De onderlinge relatie tussen de 3 pesonages: Margje is de moeder van Ellen en Billie. De 3 personages maken allemaal een ontwikkeling door na de geboorte van Ida. Moeder veranderdt langzaam, Ellen wordt psychologisch gezien niet goed en Billie moet voor het gezin zorgen na de geboorte en krijgt zware taken. Ik vind Ellen de meest sympathieke persoon omdat je (biina)alles door haar wordt verteld. Als lezer krijg je het van haar te horen of een andere personage goed, slecht, aardig etc.voor haar is. B. Tijd Het verhaal speelt zich in twee delen van tijd af. In 1998, Ellen is dan zwanger en heeft haar ouderlijk huis gekocht om daar herinneringen op te halen. Die tijd duurt ongeveer zeven maanden. De herinneringen, het tweede deel van het verhaal, duurt ongeveer even lang. Het begint eigenlijk net voor de geboorte van het vijfde kind, Ida. Het eindigt op 6 april 1973, de dag dat het familiedrama plaatsvindt. Dit blijkt uit de jaartallen die Ellen zelf opnoemt tijdens het vertellen van haar herinneringen. In dit boek is er sprake van èèn tijsversnelling en dat is de tijdsversnelling van ongeveer 25 jaar. Na de drama tot aan de zwangerschap van Ellen. Het verhaal is zeker niet chronologisch verteld. In het boek komen in grote hoeveelheid flashbacks voor. Het opvallendste flashback is het volgende: in de keuken drong niet meteen tot me door wat er met Billie en Kester aan de hand was, schuin in hun stoelen hangend , met die zakken over hun hoofd. Ik dacht aan een spelletje. Alleen een vooruitwijzing in dit boek is mijn opgevalt. Om de spanning op te bouwen werden eerst de schoteltjes klaargemaakt vervolgens ging het verhaal over in het deel waar Ellen zwanger is en daarna ging het verhaal over het schoteltje door. Tijdens het lezen wist ik meteen dat er iets met de schoteltjes aan de hand was. C. Ruimte De volgende ruimtebeschrijving verhoogt de sfeer van het boek: Het huis van de familie Bemmel werd beschreven en dat zorgde voor een goed beeld van het gezin. Voor de geboorte leefden ze prima samen in een mooi, groot huis maar na het geboorte veranderde alles en leek het huis ineens in een spookhuis. In het boek komen geen ruimtebeschrijvingen voor die verband hebben met de thema van het boek. Als het huis van Ellen was beschreven zou ik meer over haar karakter te weten komen maar de schrijver heeft dit niet gedaan. Er wordt weinig over haar huis verteld. Alleen dat er veel is veranderd. D. Perspectief Het verhaal wordt verteld in de ik-persoon, dus ik-perspectief. Het wordt bekeken vanuit de ogen van Ellen. Enkele delen worden ook bekeken vanuit de ogen van Frits en Margje. Kleine delen worden vertelt door de auctoriale verteller. Daarom is het perspectief onbetrouwbaar. E. Structuur Het boek is onderverdeeld in verschillende delen die weer onderverdeeld zijn in hoofdstukken. Deze verdeling staat aan het begin van het boek. Deel I Studietijd Frits, najaar 1956 of 1957

Sybilles eerste dagje op het strand, augustus 1959
Ida's doopplechtigheid, 4 september 1972 Deel II Kester, Ellen en Bas, Thanksgiving, 28 november 1972
Ida (door Kesters telelens!), winter 1972-1973
Michiel en zijn Lego-kasteel, 31 maart 1973 Epiloog In dit boek is er sprake van één verhaallijn. En dat is het leven van Ellen. Het was moeilijk voor mij om te kiezen tussen: heeft dit boek een open/gesloten einde. Ik vind zelf dat dit boek een gesloten einde heeft. Ellen krijgt psychologisch hulp en weet van die nare gebeurtenissen en herinneringen af te komen. F. Thematiek De auteur wil hiermee laten zien dat mensen die geestelijk niet in orde zijn de stomste dingen niet met opzet doen. In alle boeken van Renate Dorrestein is het gezin het hart van de thematiek. De hoofdgedachte is zo uitgewerkt dat de lezer de moeder geen slechte moeder vind. Want Ellen komt er zelf achter dat haar moeder het niet met opzet heeft gedaan. In dit boek komen een aantal motieven voor: Postnatale psychose waar Margje aan lijdt, is er een van. Door die psychose is het leven van dit gezin geëindigd in de dood. En het familiedrama zelf is een motief. Naamgeving is een belangrijk motief. Ellen gaf haar zusje de naam Ida omdat ze haar zusje niet mocht en om zo haar kwaad uit te spreken. Later wordt Ida’s naam verandert in Sophie om het toch weer goed te maken. Ook Frits is bezig met naamgeving, hij geeft alle artikelen een naam en zet boven alle foto’s in het gezinsfotoboek een titel. Het verband tussen thema en de titel Een hart van steen en de hoofdgedachte is dat de grafsteen van haar gezin in de vorm van een stenenhart is. Natuurlijk heeft het motto : noem mij, noem mij, spreek mij aan, O, noem mij bij mij diepste naam. NEELTJE MARIA MIN `Mijn moeder is mijn naam vergeten` ook met de hoofdgedachte te maken. Ellen denkt dat iemands diepste wezen in iemands naam ligt. Het is dan ook heel belangrijk dat je de goede naam hebt, anders kan het lot je niet vinden als je het nodig hebt en ben je overgeleverd aan het noodlot. Bijna iedereen in het gezin van Bemmel heeft dan ook een andere naam gekregen. Ellens oudste zus Billie heet eigenlijk Sybille, haar oudste broer Kester eigenlijk Kes. Carlos, de jongste zoon heette Michiel. En Ida … Ellen dacht heel lang dat het haar schuld was dat haar zusje zo vaak ziek was en onder de blauwe plekken zat, omdat zij haar zusje Ida had genoemd, wat volgens haar de lelijkste naam was die er bestond. Als ze een andere naam had gehad, was dat nooit gebeurd. Ida wordt dus na een tijdje ook door iedereen Sophie genoemd, want dat was volgens Ellen haar echte naam. Ook kun je dit motto toepassen op het feit dat Ellen zich vergeten voelt door haar moeder. Ze heeft het gevoel alsof ze haar ouders teleurgesteld heeft door in leven te blijven. Ook heeft ze het gevoel dat ze niet bestaat, dat haar naam is uitgewist.
4. Leeservaring Ik vind dit boek een van de beste boeken die ik tot nu toe heb gelezen. Het onderwerp is echt iets voor mij. Want ik houd van probleemboeken en dit is er eentje. Vervolgens de gebeurtenissen in het boek. Elleen (heeft) zoveel meegemaakt. Em dat maakt het boek veel leuker en dan wil je het in een keer doorlezen. Taalgebruik en de personages van het boek vind ik ook super. Er zijn niet veel personages dan het nodig is. Ik he boeken gelezen waar wel ong 15 personages naar voren komen. Dit vind ik best veel. Ook het taalgebruik is een argument voor mijn mening. Haar taalgebruik is niet te moeilijk en ook niet te makkelijk.