Dubbelspel door Frank Martinus Arion

Verwachting vooraf:

De keuze van het boek was niet zo moeilijk omdat ik al heel graag nog een boek van een buitenlander wilde lezen. Dat beviel me namelijk ook erg goed toen ik  het boek van Kader Abdolah Spijkerschrift had gelezen. Ik wist van te voren niets van het boek, ik had het boek gekozen omdat het de schrijver me aan sprak. Mijn verwachting is dat het op een makkelijke manier en op een chronologische volgorde is geschreven is.

Samenvatting:

Op de eiland Curacao, in het dorpje Wakota, wonen vier vrienden Boeboe Fiel, Manchi Sanantonia, Chamon Nicholas en Janchi Pau. Iedere zondag komen ze bij elkaar voor een potje domino, wat ze bij boboe fiel spelen. Boeboe heeft veel geld verloren met een kaartspel en een nacht doorgebracht met Micha in Campi Alegre. Door het geldverlies heeft hij geen geld voor nieuwe schoenen voor zijn zoon. De vrouw van Boeboe, Nora heeft al tien gulden gekregen van de doodgraver, en de rest vijf gulden,  lenen van Chamon, waar zij een verhouding mee heeft. Hij is erg rijk maar dat weet alleen Nora. Chamon heeft in de tussentijd ook besloten om de verhouding te beëindigen. Als boeboe er achter komt dan zal dit dominospel de laatste zijn voor chamon.

Manchi, is de vrouw van Solema, hij wil graag gezien worden als een hoogstaand persoon. Dus hij moet de dominospelletjes opgeven. Solema was vreemdgegaan met een rechter en hiervoor boed Manchi haar door haar elke dag 5 gulden te laten betalen(dit is het bedrag wat een normale hoer verdient, zo wordt Solema hier aan herinnerd). Solema houdt niet van Manchi en wordt verliefd op de visser Janchi en hij wil dat Solema bij hem in komt trekken.

Op een dag spelen de vier domino en de punten worden geteld in damesschoenen. Degene die het eerste tien punten en meer dan vijf punten voorligt , geeft de verliezers een paar schoenen. Dit komt uit de (slaventijd). Chamon en Janchie winnen ronde na ronde.Een ronde word zelfs gewonnen met vier duppelspelen!  Ondertussen probeert Nora nog steeds geld te krijgen van Chamon dat heeft Boeboe door en Chamon wil  verhouding met Nora eindigen omdat hij niet wil dat Boeboe dat door heeft. Boeboe verdenkt de tegenpartij van verraad omdat ze ook geen rum meer willen drinken. Uitendelijk leent Nora 5 gulden van Solema. En Solema besluit om bij Janchi in te trekken. Nu beseft Boeboe dat hij Nora niet kan missen en als ze terug komt van het ophalen van de 5 gulden bij Solema’s huis want er is een enorme toeloop bij het dominospel, er is een verslaggever van de radio die bericht doet over de vier dubbelspelen. Nu heeft Nora het geld wel, maar nu is ze genoodzaakt om van dat geld rum te kopen, om zo beleefd te zijn. Het spel eindigt met 10-0. Nu is Nora het geld kwijt en vraag ze alsnog aan Chamon voor geld, Boeboe hoort dit en hij word boos omdat Chamon zijn vrouw niet helpt. Boeboe slaat hem met een krik, Chamon verdedigt zichzelf en steek hem dan met een mes in het borst. Boeboe is meteen dood. Manchi vindt intussen thuis de afscheidsbrief van Solema. De dubbelde nederlaag, bij het dominospel en het bedrog van zijn vrouw, is de aanleiding tot zijn zelfmoord. Hij schiet zich, zittende aan de piano, met een kogel door zijn hoofd. 

In het laatste hoofdstuk vertelt  opeens een ik-verteller dat hij in opdracht van de rechtbank de aanloop naar de gewelddadige moord op Boeboe moet onderzoeken. En dat Janchi en Solema een paar bedrijven hebben opgezet.

Ervaring achteraf:Ik vond het boek niet zo interessant omdat ik aan het begin niet veel snapte van het verhaal. Ik vond het onderwerp domino ook niet zo leuk omdat ik er helemaal niets van afweet en me er niet voor interesseer. Wel vond ik het leuk dat de personen het allemaal zo lastig in hun leven  en allemaal hadden ze problemen met hun liefdes en relaties.

Ik had gedacht dat het boek op een makkelijke manier geschreven zou zijn maar dat was niet zo. Dat kwam door de vel flash-backs dat het verhaal lastig samen te vatten valt. Dat vind ik dan ook een zwak punt van het boek. Want waarom zou je het de lezer zo moeilijk maken terwijl het ook makkelijker kan?

Veridepingsopdracht,  6 de schrijver:

Ruimte:

Plaats: Dubbelspel speelt zich af op het eiland Curaçao. Om precies te zijn in het fictieve dorpje Wokota, wat een buitenwijk van Willemstad. De gebeurtenissen van de hoofdpersonen vinden voornamelijk plaats bij het huis van Boeboe Fiel, tussen het kerkhof en het bordeel Campo Alegre. Ook spelen een paar gebeurtenissen in het huis van Manchi af. Dit huis heeft hij zelf gebouwd naar Italiaans voorbeeld. Het huis van Janchi wordt ook nog genoemd, deze is niet afgebouwd en de flora en fauna is en kan daar uitgebreid zijn gang gaan.

Tijd: 
Het chronologische verhaal wordt afgewisseld door veel en grote flash-backs. Er zijn ook wordt er gebruik gemaakt van vooruitwijzingen, mede door deze twee technieken hoopt de schrijver het verhaal een spannend effect mee te geven. Dubbelspel begint bij de zondagochtend en eindigt bij de zondagavond. Doordat er per verhaalfiguur tijdsverschuivingen plaatsvinden, krijgt het verhaal een niet-chronologisch uiterlijk. Het verhaal speelt zich ongeveer af rond de zeventiger jaren. Hoofdstuk 1 en de proloog zijn geschreven in de tegenwoordige tijd. De rest van het verhaal is geschreven inde verleden tijd.

De verhaalfiguren:
Alle karakters zijn ronde karakters, of te wel round characters. Eigenlijk kan je het boek zien als een grote karakter beschrijving.

Boeboe Fiel:
Boeboe is een sterke taxichauffeur. Hij is getrouwd met Nora en heeft in totaal zestien kinderen. Zeven van hen wonen nog thuis, drie zijn al uit huis en de overige zes kinderen zijn overleden. Bovendien heeft hij ook nog een paar buitenkinderen. Hij is lui, zorgeloos en mist elk verantwoordelijkheidsgevoel. Hij doet wat hij zelf wil, vandaar ook zijn beroep. Hij gaat ook vaak vreemd en neemt het met het huwelijk niet zo nauw. Doordat hij veel geld kwijt raakt moet Nora zich regelmatig als hoer verkopen. Boeboe heeft veel respect voor de succesvolle Manchi, die een mooi huis en hoogopgeleide vrouw heeft. Ondanks zijn avontuurtjes realiseert hij zich dat hij zijn vrouw niet kan missen. Hij verdedigt haar zelfs al haar minnaar, Chamon, haar afwijst. Bij de vechtpartij die hierop volgt wordt Boeboe vermoordt. Boeboe zou toch moeten stoppen met het spel, omdat hij hoofd van de vakbond van Taxichauffeurs zou worden.

Nora Fiel:
Nora Fiel is al jaren getrouwd met Boeboe. Ze is een moeidige en zelfstandige vrouw en heeft een scherp mondje. Ondanks alle vernederingen en slippertjes van haar man, blijft ze bij hem. Sinds vier jaar heeft ze zelf een buitenechtelijk verhouding met Chamon. Om geld te verdienen, moet ze zelf prostitueren. Ze heeft een dillema: ze wil haar man niet kwijt, maar ook Chamon kan ze niet missen. Financieel gezien is ze afhankelijk van het hoereren, anders kan ze haar zoon Osterik ook niet naar school laten gaan. Doordat Chamon Boeboe heeft vermoord moet hij naar de gevangenis. Ze is nu alleen en heeft alleen nog de kinderen als troost.

Manchi Snantonio:
Manchi Sanantonio is een zelfingenomen deurwaarder, die sterk overtuigd is van zijn mening dat zwarten net zoveel kunnen bereiken als blanken. Hij is getrouwd met Solema. Deze heeft hij echter betrapt op overspel met een jonge rechter. Hij eistte van de rechter vijf gulden voor het gebruik van zijn vrouw. Dit is het loon van een goedkope hoer. Dit moest Solema dan ook aan hem betalen. Hiermee onderdrukt hij zijn vrouw. Hij is ervan overtuigd dat hij ook rechter kan worden, als rechters zich zo gedragen. Manchi haat godsdienst en haat eigenlijk alles wat zijn vrouw wel heeft en kan en wat hij niet heeft en kan. Hij verzet zich hier ook tegen. Eigenlijk gaat hij hieraan onderdoor. Mede door het verlies van het dominospel en het verlaten worden door zijn vrouw pleegt hij zelfmoord. Eigenlijk is hij dus niet zo sterk als hij doet overkomen. Hij zou uiteindelijk ook moeten stoppen met het dominospel, vanwege zijn lidmaatschap van de Vrijmetselaars. 

Solema Sanantonio:
Solema heeft gestudeerd in Europa en is uiteindelijk lerares geworden. Ze heeft al eens geprobeerd om een politieke partij op te richten, dit was een conservatieve partij, deze is echter geflopt. Ze heeft veel aanzien en is een redelijk sterke vrouw. Ze is getrouwd met Manchi, omdat hij zo conservatief leek. Ze gaat echter vreemd en ze wordt betrapt door haar man. Deze behandelt haar vervolgens als hoer. Haar verhouding met Janchi maakt dat ze zichzelf meer gaat respecteren. Hij geeft haar immers niet het predikaat hoer. Samen met Janchi begint ze een nieuw leven in de eigen meubelfabriek. Solema is zelfs weer bezig met de oprichting van een nieuwe politieke partij om haar socialistische ideeën te realiseren. 

Janchi Pau:
Janchi was zeeman en staat bekend als een vrouwenjager. Sinds kort heeft hij een relatie met Manchi’s vrouw Solema. Samen hebben ze de grootste toekomst plannen. Hij wil werken aan de toekomst van zijn land en samen met Solema kan hij zijn idealen realiseren. Janchi leeft in een onafgebouwd huis. Hij wilde dit eigenlijk bouwen voor zijn moeder, maar toen deze stierf had hij er geen zin meer in. Voor Solema wil hij het echter wel afmaken. Hij is de beste dominospeler van de vier mannen.

Chamon Nicolas:
Chamon Nicolas is geboren op het bovenwindse eiland Saba. Hij woont sinds twintig jaar op Curaçao. Hij leeft van de verhuuropbrengsten van twee kleine huisjes. Een inkomen waar alleen een paar mensen van afweten, waaronder de vrouw van Boeboe. Hij heeft in de gevangenis gezeten omdat hij iemand vermoord had uit zelfverdediging. Chamon is een lafaard en wil niet dat Boeboe achter zijn relatie met Nora komt. Daarom besluit hij te stoppen met het domino spel en zo met Nora te stoppen. In zijn verweer om Boeboe van zich af te slaan, doodt hij Boeboe en moet hij weer een gevangenisstraf uitzitten.

Boeboe Fiel is dus getrouwd met Nora. Nora heeft echter een verhouding met Chamon en de doodgraver. Manchi is getrouwd met Solema. Solema heeft op haar beurt weer een verhouding met Janchi. De deelnemers aan het dominospel zijn verdeeld in twee temas: Boeboe/Manchi en Chamon/Janchi. Eigenlijk zijn de deelnemers geen vrienden. Uit hun gedachten blijkt dat ze ontzag hebben voor elkaar, maar ook angst en woede gevoelens tegen elkaar kennen. Ook hebben Chamon en Janchi een verhouding met de vrouwen van de andere twee vriendin. Dubbelspel.

De situaties:
De situaties zijn in dit boek eigenlijk niet zo belangrijk. Tijdens het dominospel worden er over verschillende onderwerpen gesproken. Deze onderwerpen zorgen ervoor dat de situaties tussen de personen spannend wordt. De situaties van het vreemdgaan is wel belangrijk, daar draaien de moorden aan het eind van het boek eigenlijk om. Het dominospel is slecht een opvulling tussen het begin en het eind. Tussen de beschrijvingen van de hoofdpersonen en hun relaties.

De vertelwijze:
Uit het einde van het boek blijkt dat er een auctoriale verteller is. Dor de ogen ven een toeschouwer worden de belevenissen geschetst. Deze toeschouwer heeft als opdracht om voor de rechtbank alle gebeurtenissen te onderzoeken die aanleiding gaven tot de moord op Boeboe. Daarbij verplaatst de verteller zich in de gedachten en gedragingen van de verhaalfiguren. Ook wordt er allerlei achtergrondinformatie doorgespeeld, zoals de uitleg van de dominoregels en de toelichting op de rol van de schoenen vanuit het slavenverleden. 
Het taalgebruik is erg levendig. Er wordt geschreven zoals er letterlijk gesproken had kunnen worden. Er worden ook veel Antilliaanse woorden gebruikt, de betekenis hiervan kan je echter wel herleiden uit de context. Veel politieke ontwikkeling worden door hem behandelt en uitvoering toegelicht. Je kan het boek ook wel beschouwen als een grote beschouwing. Doordat hij de hoofdpersonen verschillende tegenstrijdige meningen geven, kan hij in het boek een politieke discussie beginnen. 

Op zoek naar de thematiek:
Het verhaal draait vooral om de politieke thema’s macht en bewustwording. Ook liefde speelt een grote rol in dit boek.
Dubbelspel is eigenlijk een soort beschouwing over de politieke en sociale misstanden op het Antilliaanse eiland Curaçao. De bevolking wordt al jaren onderdrukt door de blanken. Dit laat de schrijver zien aan de hand dat de blanken veel mooiere en grotere huizen hebben. Hij laat echter ook zien dat zwarten dit ook kunnen bereiken aan de hand van het zelfgemaakte huis van Manchi. 
Voor de rest wordt er tijdens het dominospel veel over macht en heerschappij over personen en goederen gesproken. Aan het einde van hun discussie kunnen ze concluderen dat de bevolking zich moet ontwikkelen en zich uit deze greep moet bevrijden door moed en liefde te tonen en door het verstand te gebruiken. Manchi zegt bijvoorbeeld dat men de democratie moet respecteren. Maar dat te kunnen moet men eerst weten wat democratie is. Men moet zich ontwikkelen, men moet onderwezen worden. Net als Solema, hun grote voorbeeld. Janchi komt erachter dat hij door zijn liefde voor Solema bereidt is om te werken, en zo een bijdrage te leveren aan de samenleving. 
De schrijver gebruikt een fictieve discussie om de verschillende posities en standpunten in de politiek duidelijk te maken. 
Een tweede thema is liefde. Uit liefde voor haar kinderen moet Nora voor hoer spelen. Solema bedriegt haar man met Manchi, maar ze is wel verliefd op hem. Ook de liefde voor het land en voor elkaar spelt een grote rol in het leven van de verhaalfiguren. Zo krijg je ook het dubbelspel.

Titelverklaring:
De titel kan op verschillende manieren worden verklaard:
- De term ‘dubbelspel’ staat voor het winnen van het dominospel door een steen aan te leggen die aan beide uiteinden van de reeks stenen aansluit. Tijdens dit dominospel wordt er gewonnen met 4 dubbelspellen, wat een unieke gebeurtenis is.
- Daarnaast strijden de mannen in het verhaal onderling om de persoonlijke overwinning met betrekking tot politiek en vrouwen. Hierbij heeft de speler Janchi een dubbele overwinning.
- De vrouwen Nora en Solema spelen dubbel spel, omdat ze beiden een buitenechtelijke verhouding hebben met de twee tegen dominospelers van hun mannen.

Plaats in de literatuurgeschiedenis:
Het boek is voor het eerst gedrukt in het jaar 1973. Dubbelspel is een sociaal-politieke roman en wordt in het hokje van de moderne Nederlandse literatuur gestopt. 
Vooral omdat het boek ook over overspel gaat is dat een thema wat redelijk goed bij de moderne literatuur past, simpelweg omdat dit daarvoor taboe was. Ook aan de vorm van schrijven kun je dit zien. Het is niet al te moeilijk om te lezen, alhoewel het wat moeilijker is om te begrijpen. Zo zijn de politieke discussies best moeilijk om goed op een rijtje te zetten. 
Ik denk dat het boek wel redelijk typerend is voor dit genre. De schrijver draait niet om zijn standpunten heen, maar schrijft zoals hij erover denkt. Hij schrijft niet te buitensporig of te grof, het taalgebruik is gewoon normaal. Soms wel met enkele Antilliaanse woorden erdoor. 

De auteur:
Frank Martinus Arion is het pseudoniem van de op 17 december 1936 geboren Frank Efraim Martinus. Arion wordt geboren op Curaçao, één van de Antilliaanse eilanden. Hij schrijft zowel in de Nederlandse taal als in zijn moedertaal, het Papiamento. Als wetenschapper aan de Amsterdamse Universiteit brengt hij over deze voertaal een bibliografie uit. In 1957 debuteert hij als auteur met de poëziebundel Stemmen uit Afrika. Echte bekendheid krijgt hij pas in 1973 met de roman Dubbelspel, waarvoor hij in 1974 de Van der Hoogtprijs ontvangt. In zijn sociaal-politieke roman, Afscheid van de koningin (1975), gaat hij in op de verhouding tussen Nederland en de vroegere koloniën alsmede de problematiek van de apartheid en intolerantie. In 1979 publiceert hij Nobele wilden en in 1995 De laatste vrijheid. In zijn werk wil Arion de lezer bewust maken van de problematiek waar het volk op de Antilliaanse eilanden mee kampt. Daarnaast wil hij de lezer bekend maken met de cultuur van de Antillianen. Naast zijn werk als auteur was Arion de voornaamste oprichter van het maandblad Ruku, dat bekend werd door de publicatie van een rapport over de achtergronden en onlusten van 30 mei 1969 op Curaçao. Iets wat in zijn boeken ook duidelijk naar voren kwam.