Dooi door Rascha Peper

Primaire gegevens van het gelezen werk Auteur: Rascha Peper
Titel: Dooi
Uitgever: Wolters-Noordhoff, Groningen - Grote Lijsters
Jaar van uitgave: 2005
Aantal bladzijden: 131 Verantwoording van de keuze Dit boek hebben we klassikaal gekozen met behulp van het aantal stemmen. De meeste stemmen gingen naar dit boek, het was dus verplicht om dit boek lezen. Verwachting vooraf Een klasgenoot heeft dit boek al gelezen en zij vond het een erg 'vaag' boek. Af en toe vertelde ze tijdens het lezen wat er nu weer was gebeurd in het boek en dat klonk nogal raar: over een mysterieze vrouw die een andere naam gebruikt, dat heb ik er onder andere uit begrepen. Ook vond die klasgenoot het einde heel vaag. Wel vond ze het taalgebruik makkelijk, het boek was voor haar vlot te lezen. Ik ben dus benieuwd wat ik van het boek vind als ik het heb gelezen. Reactie achteraf Ik vind dit werk: Spannend: beetje. Ik was benieuwd naar het mysterieuze geheim van Bente. Meeslepend: niet. Er gebeurden weinig interessante dingen

Ontroerend: beetje. Ruben heeft het moeilijk met zichzelf omdat hij, terwijl hij getrouwd is, verliefd wordt op een jonge vrouw
Grappig: niet. Er gebeuren alleen maar serieuze dingen
Realistisch: beetje. Ik begrijp niet hoe Bente opeens naar zijn boot komt schaatsen, later schaatst ze ook nog terwijl het ijs al lang niet meer betrouwbaar is
Fantasierijk: beetje. Bente lijkt een persoon die alleen bestaat in de dromen van Ruben
Interessant: niet. Ik houd niet van dit soort boeken: oude mannen die verliefd worden op een jonge vrouw
Origineel: beetje. Het is wel een onderwerp waar niet veel over wordt geschreven, maar toch vind ik het niet heel erg origineel
Goed te begrijpen: beetje. Er zijn veel symbolische dingen gebruikt in het boek, zoals de kraaien en de dode konijnen, dat begreep ik niet altijd › Heeft dit werk mij aan het denken gezet? Aan de ene kant heeft het boek me wel aan het denken gezet, want Ruben is toch wel eenzaam op zijn boot en als Bente hem weer eens bezocht heeft, kijkt hij ontzettend uit naar de volgende dag in de hoop dat ze weer komt. Zo ontdek je dat een mens uiteindelijk toch wel behoefte heeft aan een gesprek met een medepersoon, meer dan je denkt. Aan de andere kant raakte het boek mij niet op emotineel vlak. Als ik dit boek vergelijk met 'Wie hoort mijn tranen' (dat gaat over een moslimmeisje dat haar geboorteland ontvlucht omdat ze moet worden besneden), raakt het laatste boek mij veel meer en denk ik daar veel meer over na. › Heb ik iets aan dit werk gehad? Nee, ik heb niet het idee dat ik een 'nieuwe les' heb geleerd. Als de hoofdpersoon in een boek mijn leeftijd heeft, spreekt het me sneller aan omdat ik dan het gedrag en de gedachtes van de hoofdpersoon soms herken in mezelf. In Ruben herkende ik niets van mezelf omdat hij een man is en omdat hij veel ouder is.
› Heeft dit werk mij aangesproken? Het boek Dooi heeft mij niet echt aangesproken. Het thema dood vond ik niet boeiend genoeg en ook de schrijfstijl sprak mij totaal niet aan. In de twee bovenstaande vragen heb ik nog meer punten beschreven waarom dit boek mij niet aanspreekt. Reactie op verwachtingen vooraf Mijn 'verwachtingen vooraf' kloppen aardig, want ik vind, net als mijn vriendin, het boek erg 'vaag': de vragen die je tijdens het lezen krijgt, worden niet beantwoord; het einde vond ik vaag, je denkt dat het geheim van Bente wordt ontrafeld, maar dat wordt het niet: het is overduidelijk een open einde; het boek leest wel vlot, want het taalgebruik is over het algemeen niet moeilijk. Samenvatting Ruben Saarloos zit met zijn boot vast in het ijs op het IJsselmeer. Hij is eenzaam en alleen op de boot. Hij neemt de tijd voor het vertalen van een vissenboek. Het gaat o.a. over de vis Coelacanth. Hij wordt herinnerd aan zijn vader die hiernaar zijn hele leven zocht. Rubens vader heeft zo zijn gezin verwaarloosd. Ruben maakt gebruik van de rust en isolering. Alleen als de dooi invalt neemt de eenzaamheid de overhand. Zijn concentratie verdwijnt. Dan komt de dood hem op schaatsen opzoeken. Dit roodharige meisje, Bente genaamd, "ontdooit" de harnasman. Dan breekt het ijs en ziet hij Bente niet meer. Ruben start een zoektocht. Bij de VU (waar ze zou werken) vertellen ze dat Bente dood is. Ruben bezoekt haar graf. Hij staakt zijn zoektocht. Later heeft Ruben een dialoog met de dood. Dankzij Bente heeft Ruben zijn jeugdtrauma's verwerkt. Ruben is klaar voor de dood. Persoonlijke beoordeling Ik vond het onderwerp -de dood- niet echt interessant, want er worden van die aparte symbolen gebruikt zoals dode konijnen, zwarte kraaien, vlaamse gaaien, de Dood die hem bezoekt, enz. Bij een volgende keer zou ik niet weer een boek over hetzelfde onderwerp kiezen, want het maakt me een beetje triest. De gevoelens van Ruben zijn belangrijker dan de gebeurtenissen die hij meemaakt. Hij maakt namelijk niet veel mee, want hij zit gedurende het grootste deel van het boek op zijn boot, vastgevroren in het IJsselmeer. Hij denkt dan wel veel na, dus je leest veel gedachten van hem. De gebeurtenissen díe er gebeurden waren niet bepaald spannend, eerder saai en langdradig. Als Bente hem bezocht werd alles uitvoerig verteld. Soms was het ook wel ongeloofwaardig, want Bente vertelde bijna niets over zichzelf, later blijkt de 'echte' Bente Nerwanen al lang dood te zijn. Ruben heeft dus nooit geweten of ze nu echt Bente heette of dat ze die naam maar verzonnen had. Bepaalde eigenschappen herkende ik wel van de hoofdpersoon want in het begin van het boek is hij veel bezig met vertalen en op een gegeven moment stelt hij deze vertaalopdrachten steeds voor zich uit. Dat heb ik af en toe ook wel eens met dingen die ik niet zo leuk vind om te doen, dan schuif ik het voor me uit. Wat me een beetje tegenvalt van de hoofdpersoon is dat Ruben met Bente de liefde bedrijft, terwijl hij getrouwd is met Ina. Ina belt hem regelmatig en is altijd erg enthousiast, ze moest eens weten dat hij haar bedriegt door met een andere vrouw te gaan. Af en toe is hij ook wel eens wat dramatisch, aan het einde van het boek lees je het volgende fragment: “Hij bewaarde nog wel het kokertje met de laatste Corona Naturel Special in een van zijn bureauladen, alsof het opsteken van die laatste sigaar Bentes bestaan definitief in rook zal laten opgaan.” (Blz. 119-120) Het verhaal was niet moeilijk opgebouwd. Ik kon het boekje vlot uitlezen. Er werden niet veel lange zinnen of moeilijke woorden gebruikt, behalve dan bij de stukjes tekst die hij vanuit het Engels vertaalde. Dat was af en toe wel lastig taalgebruik. Zie volgende fragment: “Naar de plaats van de mannelijke broedbuidel worden de zeenaalden in twee groepen verdeeld, de Gastrophori, waarbij de broedbuidel zich meer naar voren op de buik bevindt, en de Urophori, die hem aan de ventrale zijde van de staart hebben.” (Blz. 13) De gebeurtenissen werden niet altijd helder beschreven, want dan nam Ruben iets waar (bijvoorbeeld de zwarte kraaien die voor de spiegel dansten) en dan fantaseerde hij er hele verhalen bij. De fictieve en objectieve dingen lopen dan door elkaar heen. Zie het volgende fragment over de kraaien op het dek van de boot: “Sommige kraaien doken aanvallend op de spiegel af, andere liepen eromheen te draaien, alsof ze de indringers die zich erachter schuilhielden wilden betrappen, maar enkele -de slimste?- stonden echt 'voor de spiegel'. (...) Pas op het allerlaatste moment, toen hij al de loopplank op stapte, vlogen ze weg. Weer geen kraaiensoep.” (Blz. 59-60) Verhaalanalyse Tijd en ruimte Het verhaal speelt zich af op een boot op het IJsselmeer te Nederland in de twintigste eeuw. De vertelde tijd is enkele maanden (januari-mei). De gebeurtenissen worden niet-chronologisch verteld, want af en toe is er een terugblik (flashback) naar het verleden (bijvoorbeeld naar Rubens jeugd, toen zijn vader de coulacanth was gaan zoeken). Ik vind het op zich wel mooi als het verhaal niet-chronologisch worden verteld, want anders blijft het zo saai. Precies goed zo. Het verhaal heeft absoluut een open einde, je kunt zelf helemaal bedenken hoe het gaat aflopen, het kan nog alle kanten op. Ik vond zelf dit einde niet zo geslaagd, want opeens is het boek uit, je weet nog steeds geen antwoord op een aantal vragen die het boek opriep. Ik had verwacht dat Ruben erachter zou komen wie Bente nu precies was, maar hier weet hij ook niets van. Het boek speelt zich grotendeels af op de boot van Ruben en op het eilandje er vlakbij. Verder ook nog in Amsterdam, dat is de woonplaats van Ruben en Ina Saarloos. De Universiteit (VU) komt er ook nog in voor, want Ruben zoekt hier naar Bente. In het Nibbixwoud ligt de 'echte' Bente Nerwanen begraven, hier legt Ruben nog appels neer. De weersomstandigheden waren echt winters. In het begin van het boek nog strenge vorst, maar naarmate je verder leest, hoe meer de dooi intreedt. Dooi wordt verteld door de personale verteller. De auteur vertelt het verhaal vanuit Ruben Saarloos en de lezer weet dus evenveel als Ruben weet. Je komt niet te weten wat de gedachten zijn van de andere personages. Het verhaal heeft geen wisselend standpunt. Er vinden niet heel veel gebeurtenissen plaats, want bijna alles vindt plaats op de boot van Ruben. Er wordt verteld over Ruben en zijn contact met de buitenwereld (telefoneren) en hoe hij bezig is met zijn vertaalwerk. Later komt Bente opdagen op schaatsen en ze komt dan elke dag. Ruben begint haar steeds leuker te vinden en later blijkt dit wederzijds te zijn en belanden ze in bed. Daarna komt ze niet meer, want het ijs is onbetrouwbaar geworden vanwege de dooi. Uiteindelijk wordt Ruben met zijn boot weggesleept door een ijsbreker. In Amsterdam zoekt hij nog tevergeefs naar Bente en bezoekt haar graf nog. Ik vond zelf de gebeurtenissen niet heel boeiend, want het waren saaie gebeurtenissen. Ook wordt er veel verteld over het vertaalwerk van Ruben, dat interesseert me totaal niet. Het verhaal wordt zo beschreven dat het net lijkt of Ruben helemaal is afgesloten van de buitenwereld (behalve de telefoonverbinding dan), maar in al die weken dat hij op zijn boot zit, is alleen Bente langsgeweest. Terwijl het feit dat Ruben daar weken op zijn boot blijft ook wel op het nieuws moet zijn geweest en dat er altijd wel nieuwsgierige mensen zijn die hem komen bezoeken. Een beetje onrealistisch vond ik. De gebeurtenissen maken geen indruk op mij, omdat ze niet ontroerend zijn en ook niet spannend. Ik heb een totaal ander karakter dan Ruben dus de dingen die hem interesseren (krijsende kraaien voor een spiegel of dode konijnen bijvoorbeeld) interesseren mij geen moer. In het begin komt het verhaal niet echt op gang, want er wordt veel verteld over zijn te vertalen boeken met moeilijke woorden. Ook verveelt Ruben zich enorm op die boot, dus dan verveel ik me ook. Als het niet verplicht was geweest om dit boek te lezen, was ik meteen na twee hoofdstukken gestopt met lezen.
Thema en motieven Het thema van dit boek is dood. De motieven daarvoor zijn bijvoorbeeld de dode konijnen die Ruben steeds vindt op het eilandje. Ook komen er zwarte kraaien in voor, deze staan ook voor de dood. Uiteindelijk blijkt dat Bente ook dood is, er is ook een graf van haar en dat bezoekt hij ook nog. Hij heeft ook nog een ontmoeting met de Dood, hij zegt dat hij er klaar voor is om te sterven in vrede. Personages Ruben Saarloos is de hoofdpersoon in Dooi. Hij is een al wat oudere man in de vijftig. Hij is al 30 jaar getrouwd met Ina Saarloos en ze hebben geen kinderen. Ruben is vertaler van beroep en zijn boot is zijn grote hobby. Ruben is niet graag onder de mensen, hij heeft er een hekel aan om op Ina's werk te komen waar volgens Ruben veel 'blaaskaken' rondlopen. Vaak is Ruben nogal nors, hij wordt in het boek ook wel de Harnasman genoemd. Hij is vroeger ook verwaarloosd door zijn vader, omdat zijn vader alleen maar op zoek was naar de coelacanth (een soort vis). Met zijn moeder kon hij niet goed opschieten. Bente Nerwanen is een bijfiguur. Zij bezoekt Ruben regelmatig op zijn boot. Ze brengt Ruben wat warmte in het leven. Ina Saarloos is een bijfiguur. Zij is de vrouw van Ruben Saarloos (ongeveer even oud) en het lukt haar niet om Ruben te 'ontdooien'. Ze belt Ruben regelmatig om hem bij te praten over alles en om zijn stem even te horen. De ouders van Ruben Saarloos zijn allebei bijfiguren. Ze komen niet letterlijk aan het woord, maar er wordt wel veel over hen verteld (zie beschrijving bij Ruben). Mady is een bijpersoon. Ze was familie van Ruben en zij was vroeger het lichtje in huis als ze langskwam. Tot groot verdriet van Ruben is ze overleden. Ik vind Ruben geen held, want hij is al oud en erg suf. Hij presteert ook niet bijzondere dingen of iets dergelijks. Ik kon me niet zo goed verplaatsen in Ruben, omdat hij veel ouder is, dus dan zit je elk op een ander denkniveau. Verder vond ik hem niet een erg interessante persoon. Het boek is zo geschreven dat de personages niet echt gaan leven als je het boek leest, van Bente weet je niet of ze nu echt bestaat of dat ze een soort 'droom' is. Alle personage's lijken op 'echte' mensen, behalve Bente dan, zij zou zo uit een fantasierijke wereld kunnen komen. De beslissingen die de personages nemen, vind ik niet altijd de juiste beslissigen. Bijvoorbeeld dat Ruben steeds maar weer die wandelingen over het eiland maken. Veel te saai. Ik denk dat e personages wel goed reageren, het is meestal niet voospelbaar. Ik vind geen één personage sympathiek omdat er niet iemand tussenzit met een leuk karakter. Je komt het meest te weten over Ruben, hij is de hoofdrol en er worden veel gedachten van hem beschreven. In zijn gedachten 'vertelt' hij over de karakters van de bijfiguren. Het innerlijk van de personages kwam soms wel goed naar voren (bij Ruben), maar niet bij Bente. Je komt niet veel te weten over haar, omdat ze niets loslaat over haar privé-leven. Ruben draagt slordige kleren en hij heeft een stoppelbaard. Bente heeft lang rood haar en een blanke huid. Verder is ze heel dun en een jaar of twintig. Ze is stil en af en toe een beetje apart. Titel/ondertitel/motto Motto en ondertitel zijn niet van toepassing. De titel -Dooi- komt terug gedurende het hele verhaal, want Ruben baalt ervan als het gaat dooien omdat hij Bente wel ziet zitten. Een tweede verklaring voor de titel is dat in het begin van het boek is Ruben heel nors, maar later 'ontdooit' Ruben (de Harnasman) doordat Bente hem steeds bezoekt. Hij is dan minder nors geworden.