Dinsdag door Elvis Peeters

Beoordeling 7.2
Foto van Cees
Boekcover Dinsdag
Shadow
  • Boekverslag door Cees
  • Docent | 2913 woorden
  • 26 september 2012
  • 54 keer beoordeeld
Cijfer 7.2
54 keer beoordeeld

Boekcover Dinsdag
Shadow

Dinsdag beschrijft een dag uit het leven van een oude man die nergens spijt van heeft, of beter: het nooit tot spijt heeft laten komen. Terwijl de wereld voor zijn ogen veranderde, heeft hij het leven genomen zoals het kwam. Hij denkt terug aan zijn bestaan als huurling, drinker, verkrachter, gevechtspiloot, apendoder, rokkenjager en vrachtwagenchauffeur. En aan …

Dinsdag beschrijft een dag uit het leven van een oude man die nergens spijt van heeft, of beter: het nooit tot spijt heeft laten komen. Terwijl de wereld voor zijn ogen verand…

Dinsdag beschrijft een dag uit het leven van een oude man die nergens spijt van heeft, of beter: het nooit tot spijt heeft laten komen. Terwijl de wereld voor zijn ogen veranderde, heeft hij het leven genomen zoals het kwam. Hij denkt terug aan zijn bestaan als huurling, drinker, verkrachter, gevechtspiloot, apendoder, rokkenjager en vrachtwagenchauffeur. En aan zijn twee liefdes, die hij te vroeg naar het graf heeft moeten dragen. Ondertussen probeert hij het meisje van de Brusselse sociale dienst om de tuin te leiden, want op zijn vrijheid wil hij geen millimeter inleveren.

Dinsdag door Elvis Peeters
Shadow

Oefenen voor je mondelingen?

Komen je mondelingen er aan en wil je oefenen? Probeer onze Boekenquiz. We stellen je open vragen over de gelezen boeken.

ADVERTENTIE
Overweeg jij om Politicologie te gaan studeren? Meld je nu aan vóór 1 mei!

Misschien is de studie Politicologie wel wat voor jou! Tijdens deze bachelor ga je aan de slag met grote en kleine vraagstukken en bestudeer je politieke machtsverhoudingen. Wil jij erachter komen of deze studie bij je past? Stel al je vragen aan student Wouter. 

Meer informatie

 Feitelijke gegevens
Titel: Dinsdag
Oorspronkelijke titel: idem
Auteur:  Elvis Peeters (in samenwerking met Nicole van Bael)
Verschijningsdatum 1e druk: maart 2012
Gebruikte druk:1e
Aantal bladzijden: 171
Uitgeverij: Podium
Verfilmd als: n.v.t
Verslag geschreven door: Kees van der Pol

Biografie auteur
Peeters begon in 1982 bij de punkgroep Aroma di Amore die de finale van Humo's Rock Rally haalde. Begin jaren '90 houdt hij zich meer bezig met schrijven. De eerste verhalenbundel verscheen in 1992 en de eerste roman Spa in 1998. Hij maakte ook theaterstukken. Een aantal van zijn boeken werden geschreven door Verlooy en zijn echtgenote Nicole van Bael, maar de boeken hebben als enige auteursnaam Elvis Peeters. Hij is eveneens zanger van de muziekgroepen De Legende, Peeters en Angst en de Bange konijnen. Peeters schreef het voorwoord van de nieuwe vertaling van het Communistisch Manifest.

Flaptekst
“Dinsdag beschrijft een dag uit het leven van een oude man die nergens spijt van heeft, of beter: het nooit tot spijt heeft laten komen. Terwijl de wereld voor zijn ogen veranderde, heeft hij het leven genomen zoals het kwam. Hij denkt terug aan zijn bestaan als huurling, drinker, verkrachter, gevechtspiloot, apendoder, rokkenjager en vrachtwagenchauffeur. En aan zijn twee liefdes, die hij te vroeg naar het graf heeft moeten dragen. Ondertussen probeert hij het meisje van de Brusselse sociale dienst om de tuin te leiden, want op zijn vrijheid wil hij geen millimeter inleveren.”

Motto
Het motto is geleend van John Kennedy Toole , in: “Een samenzwering van idioten: ” Dinsdag?”
Nee, volgens mij was het woensdag.”…

Het motto geeft mooi aan dat de dagen voor de hoofdpersoon in deze roman eigenlijk allemaal hetzelfde zijn.

Opdracht
Er is geen opdracht

Eerste zin van het boek
“Nu moet ik goed luisteren, denkt hij, nu moet ik goed luisteren, de eerste straal licht is al door de spleet gedrongen, een tweede straal licht is al door de spleet gedrongen, de zon moet al over het dak rijden, dat kan niet anders.”(blz. 7)  

Quotes
“Je was de laatste, die ik heb gedragen”, zei mijn moeder. “Je was de jongste. Ik heb jaren op een brief van jou uit Congo gewacht. Je schreef niet graag. Pen en papier, dat was niets voor jou, dat wisten we. Maar een paar woorden”, zei ze.
“Een paar woorden”, zei hij.
Ja, een paar woorden maar.
“Nee”, zei hij een paar woorden , dat ging niet, dat was nooit genoeg geweest.” (blz. 90)

“De broeder zonder broek werd vastgegrepen, De man met het mes hakte zonder aarzelen met één houw zijn geslacht eraf. Bloed spoot op het altaar, de broeder schreeuwde. De mannen  lieten hem los, bevalen hem zijn lul op te rapen en op te vreten. Maar de broeder bleef huilen, probeerde met zijn handen de bloedfontein te stoppen. Een van de nonnen viel flauw, de jonge non braakte en een derde begon luidop te bidden. “(blz. 154)

 “Uit de cafetaria haalde hij een lepel, want het plastic lepeltje dat in het ijs stak was te klein en broos. Daarna voerde hij Simone het ijs en de stukjes aardbei. Af en toe nam hij zelf een lepel. De hel tijd zei ze geen woord, maar hij keek haar recht in de ogen en dat liet ze toe. Hij keek hoe haar ogen de lepel volgden en probeerde te achterhalen of ze zich misschien vaag kon herinneren, zonder woorden wellicht, wat het ijs ooit had betekend. Het laatste stukje aardbei stak hij in zijn eigen mond. En toen kustje hij haar voorhoofd en veegde zijn lippen af.’(blz.  124)

Trivia
Elvis Peeters is de schuilnaam van een schrijversduo: van Elvis Peeters en zijn echtgenote Nicole van Bael.  Het echtpaar schrijft altijd alle romans samen.

Samenvatting
Een oude man (76?) ligt wakker in zijn bed op de zolder van het vervallen huis waaruit hij weigert te vertrekken. Het huis staat in een wijk in Brussel. Hij wacht met opstaan totdat de duif, zoals elke morgen, landt op het dak. Hij denkt aan het meisje van de sociale dienst, die  er belang bij heeft dat hij uit het huis gaat en naar een verzorgingstehuis gaat. Maar de oude man is zo ver nog niet. Hij doet elke dag ongeveer hetzelfde. Hij lijkt een oude, eenzame man met wie je medelijden kunt hebben. Hij vertelt over zijn twee liefdespartners die allebei overleden zijn. De eerste Erna, was een ex-hoer, die op een zeker moment wilde stoppen en toen genegenheid bij hem zocht. Ze zijn van elkaar gaan houden, maar Erna rookte stevig en kreeg longkanker. Gedurende het ziekteproces heeft de oude man  haar goed verzorgd. Hij lijkt erg aardig voor haar te zijn geweest, maar een vreemd gegeven is dat hij zich omdat hij zich zo ergerde aan de poes van Erna, de kat tijdens de afwezigheid van zijn partner van drie hoog naar beneden heeft gekeild. Er werd daarna niet meer over het dier gesproken.

De tweede partner die hij daarna kreeg was Simone, ook een vrouw met wie hij het goed kon vinden, maar helaas kreeg ze de ziekte van Alzheimer en moest ze naar een inrichting. Inmiddels is ze overleden. Er lijkt dus allemaal niet zo veel te gebeuren in de roman, maar dan kennen we de schrijver Elvis Peeters (en vrouw) nog niet. Want in het verleden is er wel het een en ander gebeurd.

De start van de ellende die de lezer over zich heen krijgt, is eigenlijk de groepsverkrachting waarin de verteller heeft meegedaan toen hij negentien jaar was. Op een afgelegen plaats heeft hij met enkele plaatsgenoten het meisje Martha verkracht. Zijn vader heeft hem eerst een pak slaag gegeven met een leren riem en daarna werd de verteller door hem naar Belgisch Congo gestuurd, waar zijn zus en zwager een boerderij hadden. Hij gaat werken voor zijn zus, maar hij houdt zich niet goed aan afspraken. Hij heeft bovendien de smaak van de seks te pakken en de negerin die in het huis van zijn zus werkt, bevredigt zijn lichamelijke wensen. Hij verdwijnt bij zijn zus en sluit zich eerst aan bij het leger. Ze moeten allerlei dorpen controleren, maar er gaat een heleboel mis. Soms valt er een dode, maar dat is dan jammer. Later vertrekt hij naar Elisabethville, waar hij mensen  ontmoet die hem leren vliegen en varen. Hij wordt een echte vrijbuiter en kan in principe overal werken. Hij schiet op apen en antilopen: de apentanden draagt hij als een ketting om zijn nek, want daar gaat magische kracht van uit. In Elisabethville  ontmoet hij een andere blanke die hem chartert voor het rijden van zijn Stock Car in Leopoldville. Bij de race rijdt de man een mecanicien dood, ook dat gebeurt onder het motto van “jammer dan.” Daarna keert de verteller terug naar Elisabethville, waar hij in een drukkerij gaat werken, maar de opstand van de  rebellen in de provincie Katanga  wordt steeds heviger. De blanken moeten het vaak ontgelden. Op een dag staat de leider Tsjombe in de drukkerij en moet de verteller een pamflet met de onafhankelijkheidsverklaring  drukken. Hij sluit zich meteen aan bij de Katangese rebellen. Als hij maar een geweer in zijn handen kan houden. Niet lang daarna gaat hij werken voor andere opstandelingen, de Simba’s. Ze overvallen een missiepost, waar de missionaris het brevier leest met de gedichten van Guido Gezelle. Maar die helpen hem niet.  Er worden wreedheden begaan en bij één van de paters wordt een geslachtdeel afgesneden dat hij vervolgens moet opeten. Ook verkrachten de rebellen de nonnen. De verteller neemt ´´eén van de jonge nonnen voor zijn rekening en hij vindt dat ze daar blij om moet zijn: hij zal haar niet wreed martelen.  Tenslotte loopt deze groep tegen de lamp bij de blauwhelmen van de VN en hij wordt daarna naar België teruggestuurd. Zijn moeder verwelkomt hem op het vliegveld en er wordt nauwelijks gesproken over de wreedheden die in Congo zijn begaan. In de tussentijd heeft hij zijn moeder nauwelijks geschreven over wat er in Congo gaande was.

Het boekverslag gaat verder na deze boodschap.

Verder lezen
Gids Leraar worden

Alles wat je moet weten over leraar worden

In Europa wordt de verteller vrachtwagenchauffeur . Hij wordt er zelf beter van, want er wil nog wel eens een vrachtje ergens blijven hangen. Op zijn reizen door Europa krijgt hij veel vrouwen in zijn bed, totdat hij een relatie krijgt met de ex-hoer Erna. Die brengt hem wel tot rust.

Tussen  de flashbacks die  steeds naar het Belgische verleden in Congo teruggaan, lezen we wat de oude, eenzame man de hele dag doet. Hij gaat boodschappen, doen, een krantje kopen, een kop koffie drinken in een stamcafé, gras snijden voor zijn dieren en verzinnen wat hij zal zeggen tegen het meisje van de sociale dienst. Die wil hem uit zijn appartement  halen en in een verzorgingstehuis wil onderbrengen. En daarmee de dag van deze oude, eenzame man met zo’n wreed verleden weer om. Dan gaat hij slapen en wachten op de woensdag die er ongetwijfeld weer uit zal zien als de vorige dag. Als het licht wordt, zal hij wachten op de duif….

Titelverklaring
Het verhaal van de verteller speelt zich geheel af op een dinsdag. Overigens valt dat alleen uit de titel op te maken en uit het motto. Want in de tekst wordt nergens vermeld dat de gebeurtenissen in het verhaalheden op een dinsdag spelen. Het is overigens niet zo belangrijk, want het verhaal zou evengoed op elke andere dag van de week kunnen plaatsvinden. De belangrijkste gebeurtenissen van de hoofdfiguur hebben zich in het verleden afgespeeld. Eigenlijk wacht hij gewoon op de dingen die komen gaan, in casu op de dood.

Lijst met belangrijkste personages/karakters
De naamloze verteller  

Analyse van de personages/karakters
De naamloze verteller   is oud (waarschijnlijk  is hij 76 jaar, zie blz. 12 “zesenzeventig jaar archief “) Hij heeft twee partners overleefd, voor wie hij liefdevol heeft gezorgd, maar in het verleden heeft hij zich als een beest gedragen. In zijn jeugd heeft hij meegedaan aan een groepsverkrachting en hij is daarna door zijn vader naar Congo gestuurd, waar zijn zus en zwager  een bedrijf leidden. Daar is hij echter met zijn gewelddadige leven doorgegaan. Hij heeft zich aangesloten bij diverse groepen: het leger, de rebellen, weer een andere groep huurlingen. Hij heeft met zijn geweer in zijn handen geschoten op dieren (apen en antilopen) maar ook op mensen. Het kon hem eigenlijk allemaal niet schelen. In oorlogstijd maak je namelijk  je eigen wetten. Toen hij door de VN was opgepakt en teruggestuurd naar België, heeft hij een vrij bestaan als vrachtwagenchauffeur aangenomen. Hij reisde door heel Europa, en omdat er nog wel eens iets “van de vrachtwagen afviel”, had hij een aanvaardbaar bestaan. De wrede man heeft liefdevol voor zijn beide vrouwen gezorgd, al blijft de actie waarbij de kat van het balkon afgooit, onverklaarbaar.  Nu hij oud is en eenzaam is elke dag voor hem hetzelfde. Toch wil hij zijn vrijheid niet kwijt: ook het meisje van de sociale dient kan wat hem betreft de pot op.

Genre
Psychologische roman  

Uitgewerkte thematiek en motieven
De roman lijkt typisch in het werk van de schrijver (s). er lijkt niets mis met de oude, ietwat eenzame man die in Brussel na twee huwelijken op zijn eigen dood wacht. De daden verlopen zoals ze verlopen. De gemeente ziet hem het liefste verkassen naar een verzorgingstehuis, maar daartegen verzet hij zich. Maar dan blijkt het verleden toch iets anders in petto te houden voor de lezer. De man is op zijn negentiende medeplichtig geweest aan een groepsverkrachting en hij is daarna door zijn vader naar Congo gestuurd. Maar in die Afrikaanse kolonie van België heerst een onafhankelijkheidstrijd met wreedheden over en weer.  De oude man blijkt daar flink aan mee te hebben gedaan. Hij heeft zich aangesloten bij diverse groeperingen en  het maakte hem eigenlijk niet uit voor welke groep hij vocht, als hij maar een geweer in zijn handen kon houden. In de oorlog worden de wetten aangepast aan de strijd. Doden en verkrachten, roven en plunderen vallen daar ook onder. De man lijkt daar later niet mee te zitten. Wanneer hij een paar negers gedood heeft, maakt hij in Congo een opmerking: “ We mogen er wel een paar neerleggen, we hebben ook leven geschoten in hun vrouwen. Misschien is de eindbalans wel positief. “Verkrachten en moorden, kan zo in één zin worden goedgepraat.

Het thema van deze roman lijkt daardoor erg actueel te zijn. In de zomer van 2012 komen foto’s van executies in Nederlands-Indië naar buiten. Natuurlijk worden er in oorlogstijd (eufemistisch  ´politionele acties” genoemd) aan beide zijden oorlogsmisdaden gepleegd en de politiek is er altijd in geslaagd om zulke acties in de doofpot te stoppen. De oude man heeft zich nadat hij uit Congo was nauwelijks hoeven te verantwoorden voor zijn wandaden. Hij brengt ze zelf evenmin ter  sprake.

Andere motieven in deze roman zijn:
-          Eenzaamheid
-          liefdesrelaties
-          de dood

Structuur en perspectief

Het verhaal speelt zich af op één dag. De hoofdfiguur wordt op een dinsdagochtend wakker: hij beleeft zijn herinneringen aan zijn tijd in Congo en aan de relaties met twee vrouwen, daarna gaat hij ’s avonds weer naar bed.

Het verhaal wordt opgebouwd in 31 korte hoofdstukken die overigens geen titel hebben en geen  nummering. De stukjes van de Dinsdag worden verteld in de personale vertelvorm en in de o.t.t. De passages uit het verleden zijn flashbacks die in de ik-vorm worden verteld en in de o.v.t. het effect dat daarmee wordt bereikt, is dat je meer direct bij de gebeurtenissen wordt betrokken en dat je iets meer afstand neemt van de gebeurtenissen in het heden. Dat doet de hoofdfiguur namelijk ook.  

De dag gaat voorbij, de hoofdpersoon gaat slapen en zal de volgende dag waarschijnlijk weer gewoon wakker worden met dezelfde soort dag voor de boeg.

De tijd en het decor van de handeling
Er is sprake van twee tijdlagen. In zijn jonge jaren heeft de verteller de vrijheidsstrijd in Belgisch Congo meegemaakt.  De provincie Katanga heeft zich onder leiding van de leider Tsjombe  van Congo vrijgemaakt. Die onafhankelijkheidsverklaring  was in het jaar 1960. De hoofdfiguur moet toen ongeveer ruim 20 zijn geweest. Als hij terug keert naar België is hij nog lang geen dertig jaar.
Dat betekent dat de tweede tijdlaag in de 21e eeuw moet spelen, want we zijn dan bijna 50 jaar later (de verteller beweert dat hij 76 is) en ook dat er bijna zestig jaar voorbij zijn gegaan na de verkrachting van Marthe. We zitten in het verhaalheden dan ook in het eerste decennium van de 21e eeuw. De bewuste dinsdag is in de zomer.
Het decor is in het verhaalheden de woning van de oude man in Brussel. Maar een ander symbolisch decor zijn de oerwouden van Belgisch Conga waar de verteller als jonge man wreedheden begaat. De Rambo zit in de rimboe en de oude man zit in een oud huis in Brussel. Beide ruimten zijn dus symbolisch voor de verteller in de levensfasen waarin hij verkeert.

De tijd en het decor van de handeling
Er is sprake van twee tijdlagen. In zijn jonge jaren heeft de verteller de vrijheidsstrijd in Belgisch Congo meegemaakt.  De provincie Katanga heeft zich onder leiding van de leider Tsjombe  van Congo vrijgemaakt. Die onafhankelijkheidsverklaring  was in het jaar 1960. De hoofdfiguur moet toen ongeveer ruim 20 zijn geweest. Als hij terug keert naar België is hij nog lang geen dertig jaar.
Dat betekent dat de tweede tijdlaag in de 21e eeuw moet spelen, want we zijn dan bijna 50 jaar later (de verteller beweert dat hij 76 is) en ook dat er bijna zestig jaar voorbij zijn gegaan na de verkrachting van Marthe. We zitten in het verhaalheden dan ook in het eerste decennium van de 21e eeuw. De bewuste dinsdag is in de zomer.
Het decor is in het verhaalheden de woning van de oude man in Brussel. Maar een ander symbolisch decor zijn de oerwouden van Belgisch Conga waar de verteller als jonge man wreedheden begaat. De Rambo zit in de rimboe en de oude man zit in een oud huis in Brussel. Beide ruimten zijn dus symbolisch voor de verteller in de levensfasen waarin hij verkeert.

De stijl
Elvis Peeters schrijft in een heldere, zakelijke  stijl. Korte krachtige gezinnen. De gebeurtenissen in Congo worden vrij zakelijk en emotieloos verteld. Zulke dingen gebeuren nu eenmaal in oorlogstijd. Ook in het heden lijkt de oude man geen last te hebben van spijt of schuldgevoelens.

Slotzin
“Als zijn binnenste wil reizen, houdt hij het niet tegen.
Ik laat het gebeuren, denkt hij.
Niets staat de slaap nog in de weg. “(blz. 171)   

Beoordeling Scholieren.com
“Dinsdag “ is een heel leesbare roman over oorlogsmisdaden. Het enige nadeel dat ik aan deze roman vond kleven was, dat je niet te weten komt hoe de hoofdfiguur met dat verleden omgaat. Hij blijft vrij vlak in zijn emoties. Hij lijkt geen spijt te hebben. Je verwacht in een roman dat er een dramatisch conflict optreedt, maar dat is niet het geval. Maar misschien is dat ook wel de  bedoeling van de schrijver: laten zien dat een oorlogsmisdadiger gewoon die aardige, oude maar eenzame buurman in de flat naast je is.

Het thema is actueel ook in Nederland, omdat in de jaren na de Tweede Wereldoorlog Nederland verwikkeld was in een onafhankelijkheidstrijd met Indië. Dat geeft dezelfde problematiek  weer. Ook zijn er anno 2012 enkele nazimisdadigers opgepakt die al jaren lang een normaal leven leidden voordat ze werden ingerekend.

Het kost niet veel tijd om de roman te lezen. De “amusementswaarde” voor scholieren is ruim voldoende. De literaire waardering is twee punten.

Recensies
De nieuwe roman van Elvis Peeters is zowel in België als in Nederland uitvoerig gerecenseerd. Hieronder volgt een selectie.
http://www.8weekly.nl/artikel/10100/elvis-peeters-dinsdag-gruwelen-aan-de-zijlijn.html
http://www.tzum.info/2012/05/recensie-elvis-peeters-dinsdag/
http://www.recensieweb.nl/recensie/3861/meedogenloos+en+toch+liefdevol.html http://reinswart.blogspot.nl/2012/06/recensie-dinsdag-2012-elvis-peeters.html
http://www.woestenledig.com/woestenledig/2012/03/over-dinsdag-van-elvis-peeters.html
http://www.nrclux.nl/Dinsdag-Elvis-van-Peeters/nl/product/915227/
http://www.cobra.be/cm/cobra/boek/boek-recensie/120307-sa-elvis_peeters_dinsdag
http://www.twenteuitdekunst.nl/boeken/literatuur-als-b-film
http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=Q43MOMHL

Bronnen
www.elvinpeeters.be    

 

 

 

REACTIES

Log in om een reactie te plaatsen of maak een profiel aan.

Andere verslagen van "Dinsdag door Elvis Peeters"

Ook geschreven door Cees