Ben jij 16 jaar of ouder? Doe dan mee aan dit leuke testje voor het CBR. In een paar minuten moet je steeds kiezen tussen 2 personen.

Meedoen

Dinsdag door Elvis Peeters

Zeker Weten Goed
Foto van Cees
Boekcover Dinsdag
Shadow
  • Boekverslag door Cees
  • Zeker Weten Goed
  • 26 september 2012
Zeker Weten Goed

Boekcover Dinsdag
Shadow
Dinsdag door Elvis Peeters
Shadow

Oefenen voor je mondelingen?

Komen je mondelingen er aan en wil je oefenen? Probeer onze Boekenquiz. We stellen je open vragen over de gelezen boeken.

ADVERTENTIE
Overweeg jij om Politicologie te gaan studeren? Meld je nu aan vóór 1 mei!

Misschien is de studie Politicologie wel wat voor jou! Tijdens deze bachelor ga je aan de slag met grote en kleine vraagstukken en bestudeer je politieke machtsverhoudingen. Wil jij erachter komen of deze studie bij je past? Stel al je vragen aan student Wouter. 

Meer informatie

Feitelijke gegevens

  • 1e druk, 2012
  • 171 pagina's
  • Uitgeverij: Podium

Flaptekst

Dinsdag beschrijft een dag uit het leven van een oude man die nergens spijt van heeft, of beter: het nooit tot spijt heeft laten komen. Terwijl de wereld voor zijn ogen veranderde, heeft hij het leven genomen zoals het kwam. Hij denkt terug aan zijn bestaan als huurling, drinker, verkrachter, gevechtspiloot, apendoder, rokkenjager en vrachtwagenchauffeur. En aan zijn twee liefdes, die hij te vroeg naar het graf heeft moeten dragen. Ondertussen probeert hij het meisje van de Brusselse sociale dienst om de tuin te leiden, want op zijn vrijheid wil hij geen millimeter inleveren.

Eerste zin

Nu moet ik goed luisteren, denkt hij, nu moet ik goed luisteren, de eerste straal licht is al door de spleet gedrongen, een tweede straal licht is al door de spleet gedrongen, de zon moet al over het dak rijden, dat kan niet anders.

Samenvatting

Een oude man (76?) ligt wakker in zijn bed op de zolder van het vervallen huis waaruit hij weigert te vertrekken. Het huis staat in een wijk in Brussel. Hij wacht met opstaan totdat de duif, zoals elke morgen, landt op het dak. Hij denkt aan het meisje van de sociale dienst, die er belang bij heeft dat hij uit het huis gaat en naar een verzorgingstehuis gaat. Maar de oude man is zo ver nog niet. Hij doet elke dag ongeveer hetzelfde. Hij lijkt een oude, eenzame man met wie je medelijden kunt hebben. Hij vertelt over zijn twee liefdespartners die allebei overleden zijn. De eerste Erna, was een ex-hoer, die op een zeker moment wilde stoppen en toen genegenheid bij hem zocht. Ze zijn van elkaar gaan houden, maar Erna rookte stevig en kreeg longkanker. Gedurende het ziekteproces heeft de oude man haar goed verzorgd. Hij lijkt erg aardig voor haar te zijn geweest, maar een vreemd gegeven is dat hij zich omdat hij zich zo ergerde aan de poes van Erna, de kat tijdens de afwezigheid van zijn partner van drie hoog naar beneden heeft gekeild. Er werd daarna niet meer over het dier gesproken.

De tweede partner die hij daarna kreeg was Simone, ook een vrouw met wie hij het goed kon vinden, maar helaas kreeg ze de ziekte van Alzheimer en moest ze naar een inrichting. Inmiddels is ze overleden. Er lijkt dus allemaal niet zo veel te gebeuren in de roman, maar dan kennen we de schrijver Elvis Peeters (en vrouw) nog niet. Want in het verleden is er wel het een en ander gebeurd.

De start van de ellende die de lezer over zich heen krijgt, is de groepsverkrachting waarin de verteller heeft meegedaan toen hij negentien jaar was. Op een afgelegen plaats heeft hij met enkele plaatsgenoten het meisje Martha verkracht. Zijn vader heeft hem eerst een pak slaag gegeven met een leren riem en daarna werd de verteller door hem naar Belgisch Congo gestuurd, waar zijn zus en zwager een boerderij hadden. Hij gaat werken voor zijn zus, maar hij houdt zich niet goed aan afspraken. Hij heeft bovendien de smaak van de seks te pakken en de negerin die in het huis van zijn zus werkt, bevredigt zijn lichamelijke wensen. Hij verdwijnt bij zijn zus en sluit zich eerst aan bij het leger. Ze moeten allerlei dorpen controleren, maar er gaat een heleboel mis. Soms valt er een dode, maar dat is dan jammer. Later vertrekt hij naar Elisabethville, waar hij mensen ontmoet die hem leren vliegen en varen. Hij wordt een echte vrijbuiter en kan in principe overal werken. Hij schiet op apen en antilopen: de apentanden draagt hij als een ketting om zijn nek, want daar gaat magische kracht van uit. In Elisabethville  ontmoet hij een andere blanke die hem chartert voor het rijden van zijn Stock Car in Leopoldville. Bij de race rijdt de man een mecanicien dood, ook dat gebeurt onder het motto van “jammer dan.” Daarna keert de verteller terug naar Elisabethville, waar hij in een drukkerij gaat werken, maar de opstand van de rebellen in de provincie Katanga wordt steeds heviger. De blanken moeten het vaak ontgelden. Op een dag staat de leider Tsjombe in de drukkerij en moet de verteller een pamflet met de onafhankelijkheidsverklaring  drukken. Hij sluit zich meteen aan bij de Katangese rebellen. Als hij maar een geweer in zijn handen kan houden. Niet lang daarna gaat hij werken voor andere opstandelingen, de Simba’s. Ze overvallen een missiepost, waar de missionaris het brevier leest met de gedichten van Guido Gezelle. Maar die helpen hem niet.  Er worden wreedheden begaan en bij één van de paters wordt een geslachtdeel afgesneden dat hij vervolgens moet opeten. Ook verkrachten de rebellen de nonnen. De verteller neemt één van de jonge nonnen voor zijn rekening en hij vindt dat ze daar blij om moet zijn: hij zal haar niet wreed martelen. Tenslotte loopt deze groep tegen de lamp bij de blauwhelmen van de VN en hij wordt daarna naar België teruggestuurd. Zijn moeder verwelkomt hem op het vliegveld en er wordt nauwelijks gesproken over de wreedheden die in Congo zijn begaan. In de tussentijd heeft hij zijn moeder nauwelijks geschreven over wat er in Congo gaande was.

In Europa wordt de verteller vrachtwagenchauffeur. Hij wordt er zelf beter van, want er wil nog wel eens een vrachtje ergens blijven hangen. Op zijn reizen door Europa krijgt hij veel vrouwen in zijn bed, totdat hij een relatie krijgt met de ex-hoer Erna. Die brengt hem wel tot rust.

Tussen  de flashbacks die steeds naar het Belgische verleden in Congo teruggaan, lezen we wat de oude, eenzame man de hele dag doet. Hij gaat boodschappen, doen, een krantje kopen, een kop koffie drinken in een stamcafé, gras snijden voor zijn dieren en verzinnen wat hij zal zeggen tegen het meisje van de sociale dienst. Die wil hem uit zijn appartement  halen en in een verzorgingstehuis wil onderbrengen. En daarmee is de dag van deze oude, eenzame man met zo’n wreed verleden weer om. Dan gaat hij slapen en wachten op de woensdag die er ongetwijfeld weer uit zal zien als de vorige dag. Als het licht wordt, zal hij wachten op de duif...

Dit verslag gaat verder na deze boodschap.

Verder lezen
Gids Eindexamens

Alles wat je moet weten over de eindexamens

Quotes

"Naast de stoel staat de witgeëmailleerde metalen po met de blauwe rand die hij meenam toen zijn moeder stierf." Bladzijde 9
"Hij staat in het deurgat van zijn huis en rookt. Rustig met een schouder tegen de deurstijl geleund, zijn tas met boodschappen tussen zijn voeten, kijkt hij naar de overkant van de straat waar een verhuizing aan de gang is." Bladzijde 44
"Een minuut ervoor had niemand kunnen zeggen wat hij van plan was. Hij nam een schaar uit de keuken, ging naar het balkon en daar, terwijl hij naar de hemel keek waar niets was te zien, knipte hij op de tast grote happen uit zijn snor." Bladzijde 83

Thematiek

Misdaad: algemeen

De roman lijkt typisch in het werk van de schrijver. Er lijkt niets mis met de oude, ietwat eenzame man die in Brussel na twee huwelijken op zijn eigen dood wacht. De daden verlopen zoals ze verlopen. De gemeente ziet hem het liefste verkassen naar een verzorgingstehuis, maar daartegen verzet hij zich. Maar dan blijkt het verleden toch iets anders in petto te houden voor de lezer. De man is op zijn negentiende medeplichtig geweest aan een groepsverkrachting en hij is daarna door zijn vader naar Congo gestuurd. Maar in die Afrikaanse kolonie van België heerst een onafhankelijkheidstrijd met wreedheden over en weer. De oude man blijkt daar flink aan mee te hebben gedaan. Hij heeft zich aangesloten bij diverse groeperingen en het maakte hem eigenlijk niet uit voor welke groep hij vocht, als hij maar een geweer in zijn handen kon houden. In de oorlog worden de wetten aangepast aan de strijd. Doden en verkrachten, roven en plunderen vallen daar ook onder. De man lijkt daar later niet mee te zitten. Wanneer hij een paar negers gedood heeft, maakt hij in Congo een opmerking: "We mogen er wel een paar neerleggen, we hebben ook leven geschoten in hun vrouwen. Misschien is de eindbalans wel positief." Verkrachten en moorden, kan zo in één zin worden goedgepraat. Het thema van deze roman lijkt daardoor erg actueel te zijn. In de zomer van 2012 komen foto’s van executies in Nederlands-Indië naar buiten. Natuurlijk worden er in oorlogstijd aan beide zijden oorlogsmisdaden gepleegd (eufemistisch 'politionele acties' genoemd) en de politiek is er altijd in geslaagd om zulke acties in de doofpot te stoppen. De oude man heeft zich nadat hij uit Congo was nauwelijks hoeven te verantwoorden voor zijn wandaden. Hij brengt ze zelf evenmin ter sprake.

Motieven

Eenzaamheid

De hoofdpersoon is aan het eind van zijn leven en wacht op de dood. Hij heeft geen mensen meer om zich heen.

Liefde

De man is twee keer getrouwd geweest, maar is nu weer alleen.

Dood

Zelf wacht de man tot hij dood gaat. In zijn verleden heeft hij verschillende mensen vermoord.

Motto

Het motto is geleend van John Kennedy Toole , in: “Een samenzwering van idioten: ” Dinsdag?”

Nee, volgens mij was het woensdag.”…

Het motto geeft mooi aan dat de dagen voor de hoofdpersoon in deze roman eigenlijk allemaal hetzelfde zijn.

Trivia

Elvis Peeters' echte naam is Jos Verlooy.

Titelverklaring

Het verhaal van de verteller speelt zich geheel af op een dinsdag. Overigens valt dat alleen uit de titel op te maken en uit het motto. Want in de tekst wordt nergens vermeld dat de gebeurtenissen in het verhaalheden op een dinsdag spelen. Het is overigens niet zo belangrijk, want het verhaal zou evengoed op elke andere dag van de week kunnen plaatsvinden. De belangrijkste gebeurtenissen van de hoofdfiguur hebben zich in het verleden afgespeeld. Eigenlijk wacht hij gewoon op de dingen die komen gaan, in casu op de dood.

Structuur & perspectief

Het verhaal speelt zich af op één dag. De hoofdfiguur wordt op een dinsdagochtend wakker: hij beleeft zijn herinneringen aan zijn tijd in Congo en aan de relaties met twee vrouwen, daarna gaat hij ’s avonds weer naar bed.

Het verhaal wordt opgebouwd in 31 korte hoofdstukken die overigens geen titel hebben en geen  nummering. De stukjes van de Dinsdag worden verteld in de personale vertelvorm en in de o.t.t. De passages uit het verleden zijn flashbacks die in de ik-vorm worden verteld en in de o.v.t. het effect dat daarmee wordt bereikt, is dat je meer direct bij de gebeurtenissen wordt betrokken en dat je iets meer afstand neemt van de gebeurtenissen in het heden. Dat doet de hoofdfiguur namelijk ook.  

De dag gaat voorbij, de hoofdpersoon gaat slapen en zal de volgende dag waarschijnlijk weer gewoon wakker worden met dezelfde soort dag voor de boeg.

Decor

Er is sprake van twee tijdlagen. In zijn jonge jaren heeft de verteller de vrijheidsstrijd in Belgisch Congo meegemaakt. De provincie Katanga heeft zich onder leiding van de leider Tsjombe  van Congo vrijgemaakt. Die onafhankelijkheidsverklaring was in het jaar 1960. De hoofdfiguur moet toen ongeveer ruim 20 zijn geweest. Als hij terug keert naar België is hij nog lang geen dertig jaar. 

Dat betekent dat de tweede tijdlaag in de 21e eeuw moet spelen, want we zijn dan bijna 50 jaar later (de verteller beweert dat hij 76 is) en ook dat er bijna zestig jaar voorbij zijn gegaan na de verkrachting van Marthe. We zitten in het verhaalheden dan ook in het eerste decennium van de 21e eeuw. De bewuste dinsdag is in de zomer.

Het decor is in het verhaalheden de woning van de oude man in Brussel. Maar een ander symbolisch decor zijn de oerwouden van Belgisch Conga waar de verteller als jonge man wreedheden begaat. De Rambo zit in de rimboe en de oude man zit in een oud huis in Brussel. Beide ruimten zijn dus symbolisch voor de verteller in de levensfasen waarin hij verkeert.

Stijl

Elvis Peeters schrijft in een heldere, zakelijke stijl. Korte krachtige zinnen. De gebeurtenissen in Congo worden vrij zakelijk en emotieloos verteld. Zulke dingen gebeuren nu eenmaal in oorlogstijd. Ook in het heden lijkt de oude man geen last te hebben van spijt of schuldgevoelens.

Slotzin

Als zijn binnenste wil reizen, houdt hij het niet tegen. Ik laat het gebeuren, denkt hij. Niets staat de slaap nog in de weg.

Beoordeling

“Dinsdag“ is een heel leesbare roman over oorlogsmisdaden. Het enige nadeel dat ik aan deze roman vond kleven was, dat je niet te weten komt hoe de hoofdfiguur met dat verleden omgaat. Hij blijft vrij vlak in zijn emoties. Hij lijkt geen spijt te hebben. Je verwacht in een roman dat er een dramatisch conflict optreedt, maar dat is niet het geval. Maar misschien is dat ook wel de  bedoeling van de schrijver: laten zien dat een oorlogsmisdadiger gewoon die aardige, oude maar eenzame buurman in de flat naast je is.

Het thema is actueel ook in Nederland, omdat in de jaren na de Tweede Wereldoorlog Nederland verwikkeld was in een onafhankelijkheidstrijd met Indië. Dat geeft dezelfde problematiek weer. Ook zijn er anno 2012 enkele nazimisdadigers opgepakt die al jaren lang een normaal leven leidden voordat ze werden ingerekend.

Het kost niet veel tijd om de roman te lezen. De “amusementswaarde” voor scholieren is ruim voldoende. De literaire waardering is twee punten.

Recensies

"Lege personages die gruwelijke dingen doen." http://www.8weekly.nl/art...jlijn.html
"Wat een evenwichtige roman leek te worden, wordt een stripverhaal in het gruwelgenre." http://www.tzum.info/2012...s-dinsdag/
"Door Dinsdag sober te houden, komt alles knalhard binnen." http://www.woestenledig.c...eters.html
"De kracht van de roman zit in het contrast tussen de tedere herinneringen aan het leven met zijn twee achtereenvolgende geliefden – gepresenteerd als een poëtische monologue intérieure – en de zakelijke recapitulatie van de gruwelen in Congo." http://www.nrclux.nl/dins...ct/915227/
"In “Dinsdag” loopt een eigenzinnige Vlaamse cowboy rond, maar zonder praatjes en zonder uitvluchten voor zijn zelfbehoud en levensdrang." http://www.cobra.be/cm/co...rs_dinsdag
"Ondanks deze schijnbaar hippe setting doet alles aan Massa hopeloos ouderwets aan. " http://www.twenteuitdekun...als-b-film
"Op de vorige roman van Elvis Peeters kleefde een stickertje met 'Waarschuwing: expliciete roman'. De nieuwe verdient ook een waarschuwing: 'Kan uw waarden en normen schaden'." http://www.standaard.be/c...t/Q43MOMHL

Bronnen

Website van de schrijver.
www.elvinpeeters.be
Je hebt nog 2 Zeker weten goed verslagen over.

Wil je onbeperkt toegang tot alle Zeker Weten Goed verslagen? Meld je dan aan bij Scholieren.com.

35.405 scholieren gingen je al voor!

Geschreven door Cees

Foto van Cees

Ik heb verreweg het grootste deel van mijn leven voor de klas gestaan. Eerst vijf jaar op een basisschool, daarna veertig jaar op diverse scholen voor voortgezet onderwijs: havo en vwo, onder- en bovenbouw. Ik vond het destijds  mijn taak om de verouderde en 'afgezaagde' literatuurlijsten voor Nederlands te vernieuwen en mijn leerlingen kennis te laten maken met nieuwe en/of jonge schrijvers. Lezen kan namelijk ook gewoon leuk zijn. Docenten kunnen je met het aanprijzen van leuke en/of spannende boeken enthousiast maken. Stukken die interessant zijn, voorlezen in de klas. Kort vertellen waarover een boek gaat.  Ik heb nu ruim 1460 verslagen gemaakt, waarvan een heleboel Zeker-Weten-Goed-verslagen. Er staan vragen over de inhoud aan het eind om je te laten zien of je het boek begrepen hebt.

Bij Scholieren.com probeer ik daarom zo veel mogelijk boeken van nieuwe schrijvers te bespreken. Ik hoop altijd dat de 'moderne leraar Nederlands' het zijn leerlingen toestaat om de wat minder bekende schrijvers ook op de leeslijst te zetten. Uittreksels maken vond ikzelf vroeger helemaal niet leuk. Ik kocht daarom ook uittrekselboeken. (Bijvoorbeeld Literama, Apercu, Der Rote Faden) Nu maak ik zelf boekverslagen voor  scholieren.com. Nog een gemeend advies: wees verstandig en lees altijd wel het boek. Dan kan een boekverslag op scholieren.com een een prima geheugensteun voor je mondeling zijn.
En geloof me, docenten kunnen vanwege tijdgebrek ook niet alle boeken lezen die jaarlijks verschijnen; zij raadplegen daarom ook wel de boekverslagen die scholieren.com levert.

REACTIES

S.

S.

echt bedankt heeft me geholpen met mijn presentatie.

8 jaar geleden

Log in om een reactie te plaatsen of maak een profiel aan.

Andere verslagen van "Dinsdag door Elvis Peeters"

Ook geschreven door Cees