Pieter Langendijk
De zwetser
Uitgever: Malmberg Den Bosch
Druk: 4de druk, 1978. ‘Ingeboekt 1’ blz 180 t/m 231
Eerste druk: 18de eeuw
Kluchtspel Samenvatting Dit toneelstuk gaat over Ernst, een ‘edelman van burgerlyken staat’, en zijn dochter Izabel. Izabel heeft een minnaar Karel, maar haar vader wil niets van Karel weten omdat hij geen edelman is. Ernst wil dat Izabel met Hans de Zwetser, een Duitse kapitein trouwt, daarom heeft Ernst Hans en zijn knecht Slenderhinke uitgenodigd om kennis te maken met Izabel. Izabel moet echter niets van die mof met zijn grote snor hebben. Ernst en de meid Katryn zijn wel onder de indruk van de grootse verhalen die de kapitein over zichzelf vertelt. Als Karel langs komt blijkt Hans de Zwetser opeens niet zo heel erg dapper te zijn, want hij gaat er vlug vandoor. Karel probeert Ernst over te halen om Izabel met hem te laten trouwen. Ernst is onder de indruk van zijn intelligente praatjes, maar Karel blijft onder zijn stand en kan dus echt niet met de enige dochter van Ernst trouwen. Karel vertrekt weer en Ernst gaat even naar de buren voor het laatste nieuws. In zijn afwezigheid arriveert Krispyn op het toneel, hij is de knecht van Karel. Krispyn vermomt zich als vrouw. Hij heeft zich nog maar net verkleed, of daar komt Slenderhinke. Hij moest voor zijn baas een ‘weksel’ halen uit Oldenbrug en komt terug met vier mannen met de naam Wessel. Een van de mannen is de broer van zijn heer. Katryn houdt de sullige Slenderhinke voor de gek en doet net alsof ze met hem wil trouwen. Als Ernst weer thuis komt stuurt hij de moffen weg. Dan ziet hij Krispyn, die er nog steeds als een vrouw uitziet. Krispyn vertelt zeer overtuigend over zijn dochter, die met Hans de Zwetser zou trouwen, maar die in de steek is gelaten. Nu is ze op zoek naar die ‘deugniet’ die zich voordoet als Kapitein, terwijl hij eigenlijk een kwakzalver is. En als ze hem vindt… dan zal ze haar dochters eer wreken. Ernst is erg verontrust door dit schokkende verhaal over de man die hij had uitgekozen als echtgenoot voor zijn dochter, maar hij is nog niet helemaal overtuigd van het feit dat Hans de Zwetser een bedrieger is. Er wordt weer aangebeld, en Slenderhinke staat weer op de stoep met zijn drie zwijgende moffen en de broer van Hans de Zwetser. Hij moet bij Ernst op zijn heer wachten. Katryn brengt de Duitsers naar boven, waar ze op de ‘kapitein’ kunnen wachten. En dan komt Karel weer op het toneel. Ernst gebied Karel zich te verstoppen achter het tapijt en daar te wachten op de komst van zijn rivaal. Niet lang daarna komt Hans de Zwetser, die opschept over zijn handelskunsten. Ernst hoort echter het woordje ‘etten’ in zijn verhaal. Dat is een woord dat een Duitse edelman nooit zou gebruiken. En dan confronteert Ernst de Duitser met het feit dat hij geen kapitein, maar kwakzalver is. Hans de Zwetser ontkent alles. Dan laat Ernst de moffen van zolder halen. De Zwetser ontkent dat zijn broer tussen de Wessels uit Oldenburg zit. Maar dan komt Karel, die Hans uitdaagt erom te vechten. Die trilt echter van angst en wil er snel vandoor gaan, maar Karel dwingt hem zijn zonden en leugens te bekennen. Ernst stuurt de mof het huis uit en geeft Karel toestemming te trouwen met zijn dochter. En het kan niet op, want ook Krispyn en Katryn besluiten te trouwen. Eind goed, al goed. Verhaaltechniek 1) Plaats: Het huis van Ernst en Izabel
Tijd: in de tijd van de schrijver en de eerste druk.. dus, geen idee eigenlijk
2) Ernst: Een edelman, die trots is op zijn afkomst. Hij volgt graag het nieuws
Izabel: De dochter van Ernst. Ze is verliefd op Karel en geeft dus niet zo om afkomst. Hans de Zwetser: Een echte ‘zwetser’, hij zuigt veel sterke verhalen uit zijn duim. Hij is duidelijk de slechterik uit dit boek. Hij liegt over zijn afkomst en hij heeft zelfs een meisje in de steek gelaten met wie hij zou trouwen. Karel: Hij is erg intelligent en erg moedig, maar hij geen adellijk bloed. Wel heeft hij een goede opvoeding gehad. Hij houdt van Izabel. Katryn: De meid van Ernst. Kletst te veel en is een beetje brutaal, vooral voor een dienstmeid. Slenderhinke: De domme knecht van Hans de Zwetser. Hij komt uit Duitsland. Krispyn: De knecht van Karel. Hij is erg loyaal aan zijn heer. Hij kan zich heel goed als vrouw vermommen en houdt wel van een glaasje. Hij houdt ook wel van Katryn. 3) De zwetser is een script van een toneelstuk en is dus personaal
4) Motief: Afkomst, dat is voor Ernst heel belangrijk, maar dan weer niet voor Izabel. Hans de Zwetser liegt over zijn afkomst. Trouwen, Karel en Izabel gaan trouwen en Katryn en Krispyn gaan ook trouwen. 5) Thema: De liefde overwint alles
6) De titel slaat op het personage Hans de Zwetser. ‘De Zwetser’ is zijn achternaam en het past ook goed bij zijn personage want hij zwetst erg veel. Plaats in de Literatuurgeschiedenis In de achttiende eeuw was het zedenblijspel erg in trek. ‘Komedies waarin met flitsende dialogen en volop dubbelzinnigheden de handel en wandel van de hogere klassen werd bespot.’ De zwetser zit absoluut vol flitsende dialogen en bespot de handel en wandel van de hogere klassen en past dus precies in de literatuurgeschiedenis. Mijn mening ‘De zwetser’ lijkt me best een grappig toneelstuk om te zien, vooral als het een beetje naar onze tijd vertaald wordt. Om te lezen vond het ik het niet zo leuk. Vooral het feit dat je constant naar beneden moet kijken om woorden op te zoeken en dan vooral als die woorden toch niet vertaald worden, ergerde ik me aan het ouderwetse taalgebruik en de opmaak. Ik lees liever gewoon een verhaal in romanvorm dan in toneelvorm.
De zwetser
Uitgever: Malmberg Den Bosch
Druk: 4de druk, 1978. ‘Ingeboekt 1’ blz 180 t/m 231
Eerste druk: 18de eeuw
Kluchtspel Samenvatting Dit toneelstuk gaat over Ernst, een ‘edelman van burgerlyken staat’, en zijn dochter Izabel. Izabel heeft een minnaar Karel, maar haar vader wil niets van Karel weten omdat hij geen edelman is. Ernst wil dat Izabel met Hans de Zwetser, een Duitse kapitein trouwt, daarom heeft Ernst Hans en zijn knecht Slenderhinke uitgenodigd om kennis te maken met Izabel. Izabel moet echter niets van die mof met zijn grote snor hebben. Ernst en de meid Katryn zijn wel onder de indruk van de grootse verhalen die de kapitein over zichzelf vertelt. Als Karel langs komt blijkt Hans de Zwetser opeens niet zo heel erg dapper te zijn, want hij gaat er vlug vandoor. Karel probeert Ernst over te halen om Izabel met hem te laten trouwen. Ernst is onder de indruk van zijn intelligente praatjes, maar Karel blijft onder zijn stand en kan dus echt niet met de enige dochter van Ernst trouwen. Karel vertrekt weer en Ernst gaat even naar de buren voor het laatste nieuws. In zijn afwezigheid arriveert Krispyn op het toneel, hij is de knecht van Karel. Krispyn vermomt zich als vrouw. Hij heeft zich nog maar net verkleed, of daar komt Slenderhinke. Hij moest voor zijn baas een ‘weksel’ halen uit Oldenbrug en komt terug met vier mannen met de naam Wessel. Een van de mannen is de broer van zijn heer. Katryn houdt de sullige Slenderhinke voor de gek en doet net alsof ze met hem wil trouwen. Als Ernst weer thuis komt stuurt hij de moffen weg. Dan ziet hij Krispyn, die er nog steeds als een vrouw uitziet. Krispyn vertelt zeer overtuigend over zijn dochter, die met Hans de Zwetser zou trouwen, maar die in de steek is gelaten. Nu is ze op zoek naar die ‘deugniet’ die zich voordoet als Kapitein, terwijl hij eigenlijk een kwakzalver is. En als ze hem vindt… dan zal ze haar dochters eer wreken. Ernst is erg verontrust door dit schokkende verhaal over de man die hij had uitgekozen als echtgenoot voor zijn dochter, maar hij is nog niet helemaal overtuigd van het feit dat Hans de Zwetser een bedrieger is. Er wordt weer aangebeld, en Slenderhinke staat weer op de stoep met zijn drie zwijgende moffen en de broer van Hans de Zwetser. Hij moet bij Ernst op zijn heer wachten. Katryn brengt de Duitsers naar boven, waar ze op de ‘kapitein’ kunnen wachten. En dan komt Karel weer op het toneel. Ernst gebied Karel zich te verstoppen achter het tapijt en daar te wachten op de komst van zijn rivaal. Niet lang daarna komt Hans de Zwetser, die opschept over zijn handelskunsten. Ernst hoort echter het woordje ‘etten’ in zijn verhaal. Dat is een woord dat een Duitse edelman nooit zou gebruiken. En dan confronteert Ernst de Duitser met het feit dat hij geen kapitein, maar kwakzalver is. Hans de Zwetser ontkent alles. Dan laat Ernst de moffen van zolder halen. De Zwetser ontkent dat zijn broer tussen de Wessels uit Oldenburg zit. Maar dan komt Karel, die Hans uitdaagt erom te vechten. Die trilt echter van angst en wil er snel vandoor gaan, maar Karel dwingt hem zijn zonden en leugens te bekennen. Ernst stuurt de mof het huis uit en geeft Karel toestemming te trouwen met zijn dochter. En het kan niet op, want ook Krispyn en Katryn besluiten te trouwen. Eind goed, al goed. Verhaaltechniek 1) Plaats: Het huis van Ernst en Izabel
2) Ernst: Een edelman, die trots is op zijn afkomst. Hij volgt graag het nieuws
Izabel: De dochter van Ernst. Ze is verliefd op Karel en geeft dus niet zo om afkomst. Hans de Zwetser: Een echte ‘zwetser’, hij zuigt veel sterke verhalen uit zijn duim. Hij is duidelijk de slechterik uit dit boek. Hij liegt over zijn afkomst en hij heeft zelfs een meisje in de steek gelaten met wie hij zou trouwen. Karel: Hij is erg intelligent en erg moedig, maar hij geen adellijk bloed. Wel heeft hij een goede opvoeding gehad. Hij houdt van Izabel. Katryn: De meid van Ernst. Kletst te veel en is een beetje brutaal, vooral voor een dienstmeid. Slenderhinke: De domme knecht van Hans de Zwetser. Hij komt uit Duitsland. Krispyn: De knecht van Karel. Hij is erg loyaal aan zijn heer. Hij kan zich heel goed als vrouw vermommen en houdt wel van een glaasje. Hij houdt ook wel van Katryn. 3) De zwetser is een script van een toneelstuk en is dus personaal
4) Motief: Afkomst, dat is voor Ernst heel belangrijk, maar dan weer niet voor Izabel. Hans de Zwetser liegt over zijn afkomst. Trouwen, Karel en Izabel gaan trouwen en Katryn en Krispyn gaan ook trouwen. 5) Thema: De liefde overwint alles
6) De titel slaat op het personage Hans de Zwetser. ‘De Zwetser’ is zijn achternaam en het past ook goed bij zijn personage want hij zwetst erg veel. Plaats in de Literatuurgeschiedenis In de achttiende eeuw was het zedenblijspel erg in trek. ‘Komedies waarin met flitsende dialogen en volop dubbelzinnigheden de handel en wandel van de hogere klassen werd bespot.’ De zwetser zit absoluut vol flitsende dialogen en bespot de handel en wandel van de hogere klassen en past dus precies in de literatuurgeschiedenis. Mijn mening ‘De zwetser’ lijkt me best een grappig toneelstuk om te zien, vooral als het een beetje naar onze tijd vertaald wordt. Om te lezen vond het ik het niet zo leuk. Vooral het feit dat je constant naar beneden moet kijken om woorden op te zoeken en dan vooral als die woorden toch niet vertaald worden, ergerde ik me aan het ouderwetse taalgebruik en de opmaak. Ik lees liever gewoon een verhaal in romanvorm dan in toneelvorm.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden