De zesde mei door Tomas Ross

A. Verwachting en eerste reactie We waren dit jaar op vakantie in frankrijk. Ik lees op vakantie redelijk veel en was dus al snel door mijn boeken heen. Dus ik vroeg aan mijn tante of zij nog boeken voor mij had, ze gaf mij een boek over Pim Fortuyn, “De zesde mei”. Ik vond het een heel leuk boek om te lezen, het was spannend, mooi opgebouwd en knap verzonnen. Een echte aanrader dus. B. Beknopte samenvatting en analyse
samenvatting Het boek is verdeeld in drie verhaallijnen. Het eerste verhaal gaat over ene Anke Luyten. (In de andere hoofdstukken is Pim of een van zijn mede lijsttrekkers aan het woord, ook is er nog een andere lijn in het verhaal, hierin is Jim de Booij de verteller, uiteindelijk speelt hij toch een vrij belangrijke rol in het boek.). Anke luyten is een jonge dame en heeft drie jaar vastgezeten vanwege medeplichtigheid bij een moord. Ze heeft ooit, met vrienden, een laboratorium gekraakt waar apen werden gebruikt als proefdieren. Toen de apen bevrijd werden kwam er een bewaker om het leven. De bewaker werd doodgeschoten door Peter Heemskerk, die toen der tijd de vriend van Anke was. Peter heeft, terwijl Anke vastzat en Peter vogelvrij rondliep, nooit iets van zich laten horen. In de cel heeft Anke rechten gestudeerd. Toen ze vrijkwam is ze in Den Haag gaan wonen en daar leerde ze al gauw haar onderbuurman kennen. Het was Erdogan Demir, een turk, die heel erg goed is ingeburgerd en ook werk heeft. Hij weet ook heel veel over de vaderlandse geschiedenis. Ze hebben meteen de eerste avond al seks alleen kan Anke het niet aan, want ze moet alsmaar aan Peter denken. Op een dag wordt ze aangesproken in een café waar ze elke dag zit. Ze wordt aangesproken door iemand van de politie, of ze misschien ene Peter Heemskerk kent. Natuurlijk kent ze die, maar uit angst rent ze zo hard als ze kan weg. Waarom volgen ze haar? Ongeveer een paar weken later wordt ze aangehouden door de politie in de auto terwijl ze niet eens te hard reed. Ze wordt meegenomen en onderweg maakt ze kennis met rechercheur van Dam, die haar enkele gruwelijke foto’s laat zien. Moord en andere dingen komen aan te pas. Het schijnt dat Peter hier de stichter van is. Ze wordt gevraagd om te infiltreren in de VMO waar Peter werkzaam is. Ze hebben een telefoongesprek afgetapt, waarbij de stem van Peter en nog iemand anders te horen is. De stem van Peter zegt dat er iemand dood moet! Anke besluit om toch te gaan infiltreren, wat ze eigenlijk in eerste instantie niet van plan was, maar nu heeft ze een kans om wraak te nemen op Peter. Ze gaat naar Wageningen waar Peter woont en komt al meteen in aanraking met Peter als ze naar het café gaat waar Peter iedere maandag om 17.00uur komt. Ze mag bij de VMO gaan werken, voor enkele kleine klusjes. Haar missie is natuurlijk om erachter te komen wie er vermoord gaat worden en wanneer en door wie. In eerste instantie kan ze er niet achter komen, maar op 5 mei, als ze ondertussen Volkert en haar vriendin Petra heeft leren kennen en in Harderwijk woont, breekt zo op een middag in bij Volkert en vind een rode map. Daarin staat dat ze op 6 mei Pim Fortuyn willen vermoorden, op het mediapark waar Pim van 16.00uur tot 18.00uur aanwezig zou zijn voor een Interview. Zo snel als ze kan probeert ze weg te komen, maar dan staat ineens Peter voor haar neus. Ze rent zo snel mogelijk naar haar huis toe, maar helaas weet ook Peter het huis binnen te dringen. Peter slaat dan Anke in elkaar en hangt haar op. Gelukkig is Erdogan al tijden bezig geweest om te achterhalen waar Anke is, omdat Erdogan hartstikke verliefd op Anke is. Erdogan, ziet bij het huis van Anke, Peter wegrennen en gaat achter Peter aan. Op het station belt Peter met Volkert en vertelt hem dat Anke de rode map in handen heeft gehad en dat hij haar niks heeft gedaan, maar alleen heeft opgesloten. Erdogan gelooft dit niet en gaat vliegensvlug naar het huis van Anke waar hij net op tijd is om Anke van de dood te redden. Anke verteld Erdogan dat ze de politie moet waarschuwen omdat Pim Fortuyn de volgende dag zou worden vermoord. Op zes mei, proberen ze alles te doen om het tegen te houden, behalve de politie, terwijl ze er vanaf wisten. Pim Fortuyn werd vermoord door Volkert…
motieven Liefde: De relatie van Anke met Peter. En misschien wel het gebrek aan liefde in deze relatie, Peter laat Anke zomaar vallen, wanneer zij de gevangenis in moet. Ook de relatie van Anke met Erdogan valt onder dit motief het lijkt in het boek geen belangrijke rol te spelen, maar uiteindelijk is het toch de liefde die Erdogan voor Anke voelt hetgeen Anke red van de dood. Dood en moord: Natuurlijk valt de dood van Pim Fortuyn onder dit motief, maar ook de moord op de bewaker van het laboratorium moet niet vergeten worden. Reïntegratie: Anke moet reïntegreren nadat ze enkele jaren in de gevangenis heeft gezeten, dit motief speelt stiekem toch een belangrijke rol in het boek. Zeker om dat het reintegreren niet goed lukt, omdat ze opdrachten moet gaan doen voor de politie en zo dus het verleden niet los kan laten. Personages Anke: Een vrouw die katholiek is opgevoed komt als ze rond de achttien is in een links milieu terecht. Ze wordt milieuactiviste, met name omdat haar vriendje bij deze groep zit, haar vriendje is Peter Heemskerk. Anke is de hoofdpersoon in dit verhaal, dat is nogal duidelijk, in het merendeel van hoofdstukken is zij de verteller. Ook maakt ze een duidelijke ontwikkeling door, tegen het eind van het verhaal is ze veel zelfstandiger geworden en heeft ze meer een eigen uitgesproken mening ontwikkeld. Op het moment dat Anke na 2 jaar en 243 uit de gevangenis komt is ze 26 jaar oud. Anke heeft een normaal uiterlijk, geen opvallende uiterlijke kenmerken. Toch is ze niet lelijk, eerder knap zelfs. Anke heeft een zeer sterke persoonlijkheid. Naarmate de gelezen pagina’s de overhand nemen, weet ze steeds vaker precies wat ze wel en niet wil. Jim de booy: Jim is persfotograaf en werkt voor het dagblad Trouw. Hij heeft ooit de zilveren camera gewonnen, maar hij is niet tevreden met zijn werk. Hij doet al 30 jaar hetzelfde Is bijna 50 jaar oud. Hij is gescheiden en heeft uit zijn vorige huwelijk een dochter overgehouden: Faby, ze is zwaar autistisch en kan niet thuis verzorgd worden. Jim heeft nu een nieuwe vriendin, ze heet Trudy en ze is altijd kortaf, meer kom je in het boek niet over haar te weten. Jim is een round-character. Erdogan Demir: Erdogan is de buurman van Anke in haar nieuwe appartement. Hij is van Turkse afkomst, maar woont De dag dat Anke en Erdogan elkaar ontmoeten is hij op slag verliefd op haar. Dit speelt uiteindelijk een belangrijke rol in het boek, want het is juist hij die haar red van de dood. Erdogan is een flat-character, hij maakt geen ontwikkeling door en je leert hem alleen oppervlakkig kennen. Volkert van der Graaf: De uiteindelijke moordenaar van Pim Fortuyn. Ook hij is een type. Ik hoef over hem niet zoveel te vertellen, hij is een milieuactivist en zal geen middelen schuwen om te bereiken wat hij wil, dit blijkt dan ook wel. Pim Fortuyn: Hij is een van de belangrijkere personen in dit boek. Over zijn uiterlijk hoef ik natuurlijk niks te vertellen, dit is bij iedereen bekend. In het boek is hij gewoon zo als hij in het echt zich ook voordeed, hij nam geen blad voor de mond. Het is heel gek om een persoon die in de werkelijkheid ook bestaat in boek te zien. Omdat je dan alle dingen die hij zegt opvat als werkelijkheid, terwijl het eigenlijk allemaal verzinsels van de auteur kunnen zijn. Perspectief en verteller In het verhaal is sprake van een wisselend gecombineerd perspectief. De ene keer worden al gedachten en belevingen verteld vanuit Anke en het volgende hoofdstuk is Jim de booy of misschien Pim Fortuyn. Toch voegt de verteller af en toe informatie toe. Bijvoorbeeld: Hij schakelt uit, zet de helm op en start de Harley terwijl hij zich afvraagt waar zijn vriendin en zijn dochtertje zijn (bladzijde 20, +/- 10e regel). Door gebruik te maken van dit wisselende perspectief wordt het boek veel spannender, dit komt omdat jij al dingen weet die een personage in het boek niet weet. Kijk jij dan mee over zijn schouder dan voel je dingen aankomen, als dit in een boek goed gebeurt zorgt dit voor een grote spanning. Ruimte Het boek speelt zich af op veel verschillende plaatsen (Den Haag, Wageningen, Harderwijk, Hilversum), Ross besteed niet overdreven veel aandacht aan het beschrijven van een ruimte. Tussen de regels door lees je af en toe wel iets af over een bepaald plaats of ruimte. Ik wil aan dit onderwerp niet te veel woorden vuil maken, omdat het naar mijn mening geen belangrijk onderdeel is in dit boek. Stijl Ross gebruikt geen opvallend lange zinnen en ook niet opvallend veel bijvoeglijke naamwoorden. Hij gebruikt eigenlijk normaal taalgebruik en valt niet met bepaalde aspecten op. Hij gebruikt bijvoorbeeld geen ouderwetse of juist vernieuwende woorden, ook gebruikt een redelijke eenvoudig woordkeus. Dit hoeft natuurlijk niet slecht te zijn, maar in dit opzicht is het boek in ieder geval niet vernieuwend. Wel schrijft hij levende dialogen, maar aan ruimte beschrijving heeft hij een broertje dood.
Thema Ik vind dit een zeer lastig onderdeel van het boekverslag, dit komt omdat ik normaal altijd op internet kijk en daar staat altijd het grondmotief van het boek. Dit was een probleem bij dit boek, omdat er geen boekverslagen of uittreksels waren te vinden. Toch ben ik uiteindelijk tot een woord gekomen en dat is: krankzinnigheid. Krankzinnig, Volkert en Peter zijn allebei krankzinnig, Pim’s gedachten in dit boek waren vaak krankzinnig (Zo praat hij vaak over Marokkaanse jongetjes die maar een bij hem langs moeten komen.) en ook de relaties die Anke heeft gehad waren krankzinnig. Tijd Het verhaal is opgebouwd met flashbacks, je valt eigenlijk in het verhaal op het moment dat Anke vrijkomt uit de gevangenis. Je krijgt dan gelijk een flashback, hierin word verteld waarom Anke in de gevangenis zit. Doordat iedereen vindt dat dit eigenlijk onterecht is krijg je gelijk al enige affiniteit met de hoofdpersoon. In het boek is niet sprake van enorme tijdverdichting of tijdsprongen. Natuurlijk worden wel eens wat dagen overgeslagen maar dit komt in ieder boek voor. Aan het eind van het boek (als Pim Fortuyn vermoorde wordt) is er wel sprake van tijdvertraging. De vertelde tijd in het boek is tussen een half jaar en een jaar. Maar als je flashbacks meetelt is het veel langer, want in een flashback wordt er verteld over de prille jaren van Anke. De verteltijd van dit boek is ongeveer vijf uur. Titelverklaring Dit ligt gewoon voor de hand en ik denk ook niet dat hier een achterliggende gedacht voor is. De zesde mei, en dat weet iedereen, is de dag dat Pim Fortuyn is vermoord door Volkert van der Graaf op het mediapark in Hilversum op de parkeerplaats voor de 3FM studio. C. Verwerkingsopdracht Schrijf een beschouwing over het begrip literatuur. Wat is volgens jou literatuur? Aan welke aspecten moet een boek voldoen wil het literatuur zijn? Is jouw gelezen boek literatuur? Beargumenteer waarom wel of niet. Lengte: ongeveer 400 woorden. Tomas Ross De Zesde mei Wat maakt een boek literatuur? Niemand weet eigenlijk wat literatuur is, als je in het woordenboek gaat kijken bij literatuur vind je de volgende omschrijving: “letterkunst, de kunst van lezen en schrijven”. Aan zo’n vage omschrijving heb je natuurlijk niks, maar dit begrip is ook niet makkelijk te omschrijven. Er zijn mensen die zeggen: “Alle boeken zijn literatuur”. Als je dit beweert dan zoek je toch wel een beetje de makkelijke weg. Natuurlijk is het zo dat iedereen anders over literatuur denkt en dat is ook ieders goed recht (en ook niet gek bij zo’n abstract woord), toch zijn er wel degelijk punten te noemen waaraan een boek moet voldoen om tot literatuur te behoren. Een boek die dit keurmerk wil krijgen zal toch een bepaalde diepgang moeten hebben. Er moet achterliggende gedachte in zitten, maar ook is het goed als je na het lezen van het boek iets hebt om over na te denken. Er is natuurlijk niks mis met een boek waar dit niet in zit, een boek wat lekker weg leest is vaak veel fijner dan een gewichtig boek zoals “De ontdekking van de hemel”. Enige vernieuwing is soms ook een reden om een boek het stempel literatuur mee te geven, zo vind ik mijn boek zeer vernieuwend, het gaat niet alleen over iets wat nog niet zolang geleden gebeurt is. Ook de manier waarop dit onderwerp is benaderd vind ik heel apart, er komen bepaalde delen met de werkelijkheid overeen, maar de ander gebeurtenissen zijn puur gissingen naar de werkelijkheid. Toch is het niet ondenkbaar dat dit allemaal echt gebeurd is. Dit ben ik in nog geen van mijn gelezen boeken tegen gekomen. Ook uit taalgebruik en opbouw kan je het een en ander aflezen, gebruikt een schrijver bijvoorbeeld zinnen die iedereen wel kan bedenken of woorden en zinsdelen die al door menig schrijver zijn afgekauwd, is zijn werk van een lager niveau. De opbouw van een boek is ook belangrijk, in het verhaal moeten spanningsbogen verwerkt zijn. Ook moet het verhaal toe werken naar een climax, vaak is het namelijk zo dat een boek heel mooi toewerkt naar de climax (of waar jij denkt dat er een climax komt), maar die laten ze dan maar even weg. Al met al blijft dit toch een heel lastig onderwerp, en ik denk ook dat je een eenduidig antwoord op deze vraag kan geven. Wel wil ik nog een ding zeggen over wat ik vind dat literatuur moet zijn, een woord zelfs en dat is: “Origineel”. Ik vind mijn boek wel literatuur al zal het zo nog niet betiteld worden. Het boek is prachtig opgebouwd heeft goede spanningsbogen. Ook de diepgang in “De zesde mei” is prachtig, met name doordat Ross in de huid kruipt van verschillende politici en heel realistisch in staat is om te beschrijven hoe deze kopstukken denken. 524 woorden. D. Eindoordeel en evaluatie
Eindoordeel De gebeurtenissen in het boek kwamen zeer echt op mij over, dit kwam onder andere doordat er personages in voor kwamen die in het echt ook bestonden (Pim Fortuyn, Volkert van der Graaf). Maar ook omdat er geen dingen in gebeuren die in het echt niet hadden kunnen gebeuren, de dingen die de auteur er heeft bij verzonnen kunnen waarheid zijn geweest. De personages in het boek waren goed uitgewerkt, ze hadden gedachten die normale mensen ook hebben, angst, verliefdheid, enz. Door in het eerste hoofdstuk te vertellen waarom Anke in de gevangenis zat krijg je gelijk al medelijden met haar, zo heb je al gauw een band geschept. Het verhaal was erg makkelijk te lezen, er zat een erg duidelijk opbouw in. Het boek bouwt heel rustig op naar de climax, dit is natuurlijk de moord op Pim. Door het wisselende perspectief en tijdvertraging heb ik het boek als zeer spannend ervaren. Dit ligt natuurlijk ook wel aan de aard van de gebeurtenissen, maar ook de opbouw vond ik hier aan bijdragen. Vooral het de perspectief wisselingen vond ik heel speciaal. Je bekijkt op deze manier de gebeurtenissen van twee kanten en je komt dingen te weten die personages niet weten. Ross is een schrijver die amper moeilijke woorden gebruikt en ook lange zinnen gebruikt hij niet. Het boek was hierdoor makkelijk te lezen. Ik had graag gezien dat Ross iets meer beeldend vertelde, omdat ik dit altijd wel fijn vind, ik houd er niet zo van om zelf mijn fantasie het werk te laten doen. Zo worden personen bijvoorbeeld amper beschreven. Wel gebruikt hij veel en levendige dialogen, ik vind ook dat hij dit knap doet, je komt op deze manier dichter bij de gebeurtenissen te staan en het boek wordt er heel levendig van. Over het algemeen vind ik het een heel leuk boek om te lezen, het is een gewoon een spannend boek dat geen moment verveelt. Toch vind ik het taalgebruik minder goed, maar de opbouw in het boek is zeer goed.
Evaluatie Het maken van het boekverslag vind ik nooit zo moeilijk meer, maar deze keer was het toch wel weer iets lastiger. Dit komt omdat er geen boekverslagen en/of uittreksels te vinden waren, ik moest dus alles zelf doen. De verwerkingsopdracht vond ik wel heel lastig, dit kwam vooral omdat je geen panklaar antwoord op de vraag in petto had. Ik ben mijn boek minder gaan waarderen na het werken aan het leesverslag, het is toch iets minder literair als ik dacht, maar het was wel een verschrikkelijk spannend boek om te lezen.