I Tekstbeleving: persoonlijke reactie en waardeoordeel.
Ik vond het boek best lastig om te lezen, hoewel ik in de vakantie toch ook veel boeken gelezen heb. De tekst was een beetje ingewikkeld maar na wat bladzijdes begin je in de leesstijl te komen van hoe de schijfster wil dat je het boek leest. Dan kom je ook gemakkelijker door het boek heen. Het is een mooi onderwerp die het boek op een speciale manier benaderd. Over de tweede wereld oorlog zijn natuurlijk vele verhalen. En de meeste waren ook erg dramatisch maar ik vind dat het in dit boek toch redelijk tot een mooi einde wordt gebracht doordat de twee oude vrouwen elkaar weer terug vinden aan het einde van hun leven.
II Tekstbestudering: samenvatting, analyse en interpretatie.
A: voorwerk
Complete titelbeschrijving:
Naam van de auteur van dit boek is Tessa de Loo.
De titel van het boek is De tweeling.
De ondertitel is: Die Welt ist weit, die Welt ist schön, wer weiss ob wir uns wiedersehen. De vertaling ervan is: De wereld is groot, de wereld is mooi, wie weet wanneer we elkaar weer zien.
Singel Pockets is een samenwerkingsverband tussen Uitgeverij de Arbeiderspers, Uitgeverij Archipel en Uitgeverij Balans.
Het is de zeventigste druk 2008. De eerste druk komt uit 1993.
Het boek heeft 480 pagina’s bestaande uit drie delen. Deel I is de Interbellum, Deel II is de oorlog en Deel III is de vrede (après le déluge encore nous. Dit betekend: na de zonnevloed weer opnieuw thuis ( na de oorlog weer bij elkaar)).
De titel voor dit boek is zo gekozen omdat het hele verhaal draait om een tweeling die elkaar kwijtraakt doordat ze na de dood van hun vader door de familie uit elkaar worden gehaald. Als ze dan aan het einde van hun leven komen vinden ze elkaar weer terug. Een tweeling kan niet zonder elkaar zijn.
B: samenvatting
Het verhaal gaat over Anna en Lotte, Duitse tweelingzusjes, die door de dood van hun ouders op 6-jarige leeftijd van elkaar gescheiden worden. Lotte, die tbc heeft, wordt door een oudtante mee naar Nederland genomen, waar ze wordt ondergebracht bij diens zoon. Anna, die niet ziek is en dus niet naar Nederland hoeft om aan te sterken, wordt meegenomen door hun grootvader die in een klein boerendorpje woont met zijn zoon.
Na ongeveer 70 jaar vinden Anna en Lotte elkaar terug in een kuuroord in Spa, waar ze elkaar hun levensverhaal vertellen. Lotte was terecht gekomen bij een communistisch gezin. Er waren zusjes en broertjes en ze werd beschouwd als een eigen dochter. Anna blijft echter na de dood van haar grootvader bij haar oom wonen, die trouwt met een vreselijke vrouw( tante Marthe) die niets uitvoert in de huishouding en alleen maar kinderen krijgt. Anna wordt gezien al een gratis hulpje, dat al het werk moet doen.
Bij Lotte in de familie is veel muziek: haar vader houdt van muziek en heeft zelfs een installatie gebouwd en zelf kan ze goed zingen.
Anna wordt op een gegeven moment, omdat ze door de buurvrouw is gezien met een Hitler gezinde jongen, door haar oom ontslagen. Omdat ze steeds pijn blijft houden in haar buik gaat ze naar een dokter, die constateert dat haar baarmoeder gedraaid is. Ze zal altijd onvruchtbaar blijven. Terwijl Anna gelovig wordt opgevoed, wordt Lotte niets bijgebracht dat met het geloof te maken heeft.
Het dorp waar Anna woont wordt steeds meer in beslag genomen door Hitler en het nationaalsocialisme. Op een gegeven moment verlaat Anna het dorp en gaat naar Keulen, waar ze een opleiding gaat volgen om hoofd in huishouding te worden. Als ze 21 is moet Anna een voogdijakte tekenen, waarin haar oom heeft gezet dat Anna broos van gezondheid en een beetje zwakzinnig is. Hierdoor kon hij haar ongestraft op de boerderij laten werken. Nadat ze ontslag heeft genomen van haar eerste baan, gaat ze bij Frau von Garlitz, die van adel is, werken als kamermeisje.
De oorlog breekt uit, maar voor Anna verandert er eigenlijk weinig.
Als Lotte’s oma in Duitsland is geweest, wil Lotte er ook heen. Ze wil Anna opzoeken. Ze gaat ook, maar het valt enorm tegen, want Anna heeft totaal geen aandacht voor haar. Ze heeft het veel te druk met het feest dat Frau von Garlitz organiseert voor Oud en Nieuw. Ook wil Anna niet toegeven dat er bezoek voor haar is. Teleurgesteld gaat Lotte naar huis.
Als Anna met een ander dienstmeisje naar een bal in het Casino gaat, ontmoet ze Martin Grosalie, een Oostenrijkse soldaat. Anna verlooft zich met Martin en Frau von Garlitz vlucht definitief naar het landgoed van haar ouders in Brandenburg. Ook Anna wordt op een gegeven moment daarheen gehaald. Martin vertrekt naar Rusland. Anna krijgt nog regelmatig brieven van hem, waarin hij slechts het landschap ed. beschrijft. Hij praat niet over de oorlog. De Familie van Garlitz verhuist naar het huis van de moeder van von Garlitz in Polen. Daar zitten ook Russische krijgsgevangenen die het heel slecht hebben. Anna helpt ze een beetje.
Bij Lotte thuis komen onderduikers. De familie Frinkel (vader, moeder en Bram(18 jaar en is een vriend van Koen)) komt onderduiken bij de familie van Lotte. Ook Leon Stein, een vriend van de Frinkels, komt bij hen. Ruber Meyer wordt door de kapper van Lotte’s vader bij hen gebracht. Later komt zijn moeder daar nog bij.
Anna wordt door Martin naar Wenen gehaald waar ze trouwen. Drie weken lang zijn ze samen en dan moet Martin terug naar Rusland.
Bij Lotte wordt de schoonvader van meneer Bohjul, van het grammofoonplatenhuis gebracht. Ook Theo de Zwaan en Ernst Goudriaan, twee kennissen van haar vader, voegen zich bij de onderduikers, om de arbeidsinzet van de Duitse industrie te ontkomen. Dit is de reden waarom Koen voortaan binnen moet blijven. Flora Bohjul voegt zich bij haar vader. Voor opa Tak en zijn dochter Flora wordt een ander onderduikadres gezocht. Zij vertrekken dan ook.
Het vliegtuig van Herr von Garlitz stort neer. Frau von Garlitz ontvangt nog wel vroegere collega’s van haar man, die een moordaanslag op Hitler beramen. Deze mislukt. Martin, die inmiddels in de SS zit, vraagt Anna in een brief ontslag te nemen en naar Wenen te gaan, omdat dat veiliger voor haar zal zijn, want de Russen naderen. Maar begin oktober krijgt ze te horen dat Martin overleden is. Ze stort in, maar leeft toch verder.
Als er een ernstig voedseltekort is in Nederland wordt Lotte er een paar keer op uitgestuurd om eten te gaan halen in andere delen van het land. Dit is erg gevaarlijk, maar toch doet ze het en iedere keer loopt het goed af.
Martin had Anna, toen hij haar voor de laatste keer zag, laten beloven geen zelfmoord te plegen, maar in de verpleging te gaan als hij er niet meer zou zijn. Ze zoekt inderdaad werk in de verpleging en wordt Rode Kruis zuster in een Lazeret.
Lotte trouwt met Ernst Goudriaan.
Na de capitulatie wordt Anna gevangen genomen door Amerikanen. Na een tijdje wordt ze weer vrijgelaten en het eerste en enige wat ze dan wil is naar het graf van Martin.
Bij Lotte thuis gaat het allemaal niet zo goed. De voortdurende angst is weg, maar de onderduikers zijn niet meer te houden terwijl het toch nog wel gevaarlijk voor ze kan zijn om zomaar buiten rond te gaan lopen. Ook wordt haar moeder ziek. Later blijkt het een geestelijke ziekte te zijn die met het gevaar in de oorlog te maken heeft.
Voor Anna wordt het een moeilijke reis naar Martin. Op de een of andere manier kan ze hem maar niet ‘bereiken’. Als ze de moed heeft opgegeven krijgt ze weer een baantje in de huishouding. De vrouw bij wie ze in huis is ziet dat ze liever iets anders wil en Anna zegt dat ze bij de kinderbescherming wil. Dan doet ze een tweede poging om bij Martin te komen. Deze keer lukt het en vindt ze zijn graf. Daar blijkt een meisje er steeds goed voor te hebben gezorgd uit dankbaarheid dat zij net aan de dood ontsnapt is.
Met Lotte gaat het niet zo goed. Nu ze op zichzelf woont verveelt ze zich. Ze weet niet meer wat ze moet doen om de tijd door te komen.
Als Anna op het Instituut voor Sociaal Werk zit komt tante Martha haar opzoeken. Ze doet net of ze heel veel om Anna geeft, maar in werkelijkheid zit ze weer te liegen over haar tegen de dorpsbewoners. Nu durft Anna er wel iets van te zeggen. Dan gaat ze Lotte nog een keer opzoeken in Nederland, maar nu is Lotte degene die niets met de ander te maken wil hebben.
Ze zien elkaar nooit meer voordat ze elkaar tegenkomen in Spa. Als Lotte in het Thermaal Instituut in een bad zit hoort ze een hoop geroep. Het blijkt dat Anna is overleden terwijl ze ook in bad zat. Weer voelt Lotte zich schuldig: Waarom is ze niet wat toegeeflijker geweest? Waarom heeft ze niet tegen Anna gezegd dat ze haar begreep, het enige dat ze wilde horen? Ze accepteert eindelijk Anna als haar zus, maar nu is het al te laat.
C: analyse en interpretatie
1 Titel- en ondertitelverklaring
De naam van het boek ‘de tweeling’ is gekozen doordat het hele verhaal zich laat vertellen door het verleden en heden van een tweeling die beide een ander leven hebben geleid en aan het einde van hun leven komen ze elkaar nog een keer tegen.
De ondertitel is Die Welt ist weit, die Welt ist schön, wer weiss ob wir uns wiedersehen. De vertaling ervan is: De wereld is groot, de wereld is mooi, wie weet wanneer we elkaar weer zien. Deze ondertitel geeft aan dat toen ze vroeger uit elkaar zijn gehaald de wereld ineens heel groot is en er mooie dingen gebeuren. Maar dat ze elkaar aan het einde toch weer zien.
2 Motto/ opdracht
Het motto is: voor mijn moeder en Maria Hesse.
Ze zal het boek voor haar moeder geschreven hebben, daar zal ze een goede band mee hebben. Wie Maria Hesse was wist ik niet en dus heb ik op internet gezocht en dit gevonden:
Door mijn vriendschap, vanaf 1985, met een bejaarde Duitse vrouw, Maria Hesse, is mijn vroegere beeld van Duitsland grondig omvergeworpen. Dat is gepaard gegaan met heftige discussies en een innerlijk conflict waarvan 'De tweeling' de neerslag is. Dankzij Maria Hesse heb ik 'de andere kant' leren kennen - en daarmee bedoel ik niet alleen wat zich aan de andere kant van de grens afspeelde tijdens de oorlog, maar ook een andere kant in mezelf: wat zou ik gedaan hebben wanneer ik niet in de vijftiger en zestiger jaren van deze eeuw in Nederland was opgegroeid, maar in de twintiger en dertiger jaren in Duitsland?
Het zal dus een vrouw zijn geweest van wie ze veel geleerd heeft over de tweede wereldoorlog en een andere visie op hele gebeuren kreeg, waardoor ze haar verhaal van twee kanten zo goed kan vertellen, waardoor het voor de lezer ook begrijpbaar is.
3 Genre en subgenre
Oorlog, familieverhaal, drama en bloedverwanten zijn toch wel de belangrijkste genres.
De tweeling is een psychologische roman, maar kan ook een ontwikkelingsroman worden genoemd (de tweeling vertelt elkaar over hun ervaringen in de tijd dat ze van elkaar gescheiden waren).
4 Thema
Het belangrijkste probleem van dit boek is dat de tweeling elkaar onmogelijk kan bereiken, hoe graag ze vroeger ook bij elkaar wilden zijn. En als ze bij elkaar zijn loopt het altijd verkeerd af waardoor ze elkaar toch weer kwijt raken. Als dan Anna overlijdt, hebben ze het nog steeds niet bijgelegd wat een eventuele verzoening onmogelijk maakt.
5 Idee
Het is goed mogelijk dat de schrijfster het verhaal van de tweeling ook associeert met de relatie tussen Nederland en Duitsland. Dat het voor de landen ook tijd is voor verzoening, voordat het verkeerd afloopt net zoals wat er gebeurde bij de tweeling. Want nog steeds hebben vele Nederlanders een slecht beeld over iedere Duitser, dat voorkomt uit de oorlog.
6 Motieven
- Schuld
Lotte wil de schuld van de oorlog op heel Duitsland schuiven en daarmee vooral op Anna. Ze heeft soms het idee dat Anna haar, door het maken van bepaalde uitspraken, beschuldigd.
“’Ik geloof niet’, Lotte kwam langzaam uit haar stoel overeind, ‘dat ik de behoefte heb om het te begrijpen. Eerst hebben jullie de wereld in brand gezet en nu willen jullie ook nog dat we ons in jullie beweegredenen verdiepen.’”(blz. 40)
- de Dood
De dood komt steeds terug in het verhaal, eerst gaan de ouders van Lotte en Anna dood, dan een vriend van Lotte, de man van Anna, de man van Lotte en tot slot Anna zelf. Ook sterven er natuurlijk een heleboel mensen door de oorlog.
“Nu vraag ik je, Anna was onverstoorbaar, waarom geloven we eigenlijk dat de geestelijke existentie van de overledene nog gebonden zou zijn aan die ene plek? Waarom gaan we erheen? Uit nostalgie? En wie verdienen er aan? De bloemenhandelaren, de tuinlieden, zij die grafstenen maken, er is een hele industrie aan verbonden.”(blz. 420)
- Generalisering
Anna en Lotte hebben een steeds terugkerend meningsverschil over de oorlog, Lotte vindt dat alle Duitsers schuld hebben aan de oorlog, ze waren allemaal fout.
“Ik heb niets met dat volk te maken, riep Lotte vol afkeer. Zichzelf tot kalmte manend liet ze er hooghartig op volgen: Ik ben een Hollandse in hart en nieren. Schemerde er iets van medelijden door in de blik die Anna haar toewierp? ’Meine Liebe, zei ze sussend, ‘zes jaar lang zaten we op schoot bij dezelfde vader, jij op de ene knie, ik op de andere… Dat kun je toch niet zomaar uitvlakken?’” (blz. 40)
- Teleurstelling
Lotte had zich er zeer op verheugd Anna weer te zien, maar dat bleek helemaal niks te worden. Ook als ze elkaar deze laatste keer ontmoeten loopt het niet soepel tussen de twee, wat steeds weer voor teleurstellingen zorgt. Ook heel Anna’s leven heeft uit teleurstellingen bestaan, omdat ze steeds heel hard heeft moeten werken en haar man verloor. Lotte had van hun eerdere ontmoetingen hoge verwachtingen, maar ook die bleken tegen te vallen.
“Traag draaide ze zich om, tussen de winterjassen lichtte een bleek gezicht op… een rond en tegelijk spits gezicht waarin de tegenstellingen elkaar leken op te heffen. In een reflex stak Lotte haar het zakdoekje toe, de ander nam het aarzelend aan. ‘Anna? De vrouw tegenover haar sloot ter bevestiging heel even haar ogen. Op het poëzieplaatje in Lotte’s hoofd vielen de twee zusters elkaar in de armen, op het perron in Keulen gaven ze elkaar stijfjes een hand en glimlachten wolkjes in de bevroren lucht.” (blz. 192)
- Herinneringen
Het hele verhaal bestaat uit herinneringen, ze gaan elkaar hun levensverhaal vertellen, wat totaal verschilt en hun paden kruisen zich maar een paar keer, dus voor de rest zijn het alleen de herinneringen aan hun leven die ze elkaar nog kunnen vertellen.
“Herinner je je nog onze badkuip in Keulen? Op leeuwenpotjes? In de keuken?’
Lotte fronste haar wenkbrauwen. Haar schoot een ander bad te binnen. Peinzend keek ze naar buiten, waar een winterse zon de gebouwen een naakt aanzien gaf. Elke zaterdagavond waste mijn vader ons om de beurt in een teil.’
‘Je vader?’
‘Mijn Hollandse vader.’ Lotte glimlachte ongemakkelijk. ‘Hoe was hij.. ik bedoel, wat waren het voor mensen… Als kind heb ik me allerlei voorstellingen gemaakt…’ (blz. 33)
- De tegenstelling eenzaamheid/verbondenheid
Ondanks de verbondenheid omdat ze tweeling zijn voelen Lotte en Anna zich beiden alleen en slachtoffer. De enige manier waarop ze kunnen praten is tijdens het eten. Pas na Anna’s dood kan Lotte zich met haar verzoenen. Verder zijn Anna en Lotte Duitsland en Nederland, die zich ook moeilijk met elkaar verzoenen.
”Hoewel ze allengs meer begrip voor Anna had gekregen, en sympathie, was ze moedwillig, halsstarrig blijven steken in ongenaakbaarheid.” (blz. 479)
“Vervelende dingen kun je maar het beste meteen zeggen…Jij komt hier vol verwachtingen naartoe maar ik.. ik zeg het je eerlijk… ik weet helemaal niet wat dat is… familie… of een speciaal familiegevoel. Entschuldigung, maar nu je op eens als een vrouwelijke Lazarus teruggekomen bent weet ik niet wat ik met je moet geinen.. Ik heb me er al zo lang geleden mee verzoend dat het mijn lot is alleen te zijn op deze aardbol.. ik hoor bij niemand, niemand hoort bij mij, dat zijn de feiten, ik heb je niets te bieden.” (blz. 195)
7 Structuur
De structuur van dit boek is zeer goed. Er zit ook een duidelijke opbouw in door de opdelingen van het boek, interbellum, oorlog en vrede.
De volgorde van de gebeurtenissen in de verschillende verhaallijnen zijn chronologisch. De volgorde van alles is niet-chronologisch, er komen namelijk veel flashbacks in voor. Het verhaal is fragmentarisch opgebouwd. De samenhang tussen de onderdelen is groot, alles heeft te maken met de verzoening van Anna en Lotte of Duitsland en Nederland. Een spanningsboog begint op het moment dat je gaat hopen dat het goed komt tussen Anna en Lotte. De spanning in het hele verhaal wordt opgebouwd door steeds een stukje van het verleden te vertellen, ondertussen worden de dagelijkse dingen in Spa beschreven. Het verhaal begint middenin, van tevoren is er al van alles gebeurd. Dit komt langzaam naar boven via allemaal flashbacks.
8 Personages
De twee hoofdpersonages zijn Anna en Lotte. Beide hebben ze de Tweede Wereldoorlog meegemaakt. Anna echter in Duitsland en Lotte in Nederland. Toen ze 6 jaar oud waren, zijn ze van elkaar gescheiden door hun familie. Ze woonden in Keulen. Ze zijn 76 jaar oud als ze elkaar ontmoeten in Spa.
Lotte is bijna 76 jaar oud en lijdt aan artrose. Ze is weduwe, heeft een rustig karakter en is erg nuchter. Ze wil Anna een beetje op afstand houden. Lotte heeft weinig onvoorspelbaars in zich.
Anna is ook bijna 76 jaar en lijdt ook aan artrose. Ook zij is weduwe. In tegendeel tot Lotte heeft zij een druk karkater en is ze intelligent. Ze is vastberaden en heeft een goed geheugen. Ze heeft nog herinneringen aan de kindertijd samen die heeft Lotte niet. Anna heeft verrassende kanten. Ze komt op mij over als een sterke persoon. Zij wist zich staande te houden onder de erbarmelijke omstandigheden waaronder zij heeft geleefd: bij haar stiefouders, als verpleegster van gewonde soldaten, als weduwe gedurende de oorlog. Zij komt bij mij daarom sympathieker over dan Lotte, die haar Duitse afkomst verloochent en eigenlijk niets met Anna, de Duitse, te maken wil hebben.
Lotte wil haten. Ze wil er niet aan herinnerd worden dat ze van Duitse afkomst is, Duitsers ziet ze als vijanden, vandaar dat ze in al die jaren haar zuster niet heeft willen ontmoeten. Ze ziet de zes jaren die ze heeft doorgebracht in Keulen als een spookwereld. Ze neemt gedurende de gesprekken met Anna een koele en gereserveerde houding aan.
Anna wil overtuigen. Anna is blij dat ze Lotte weerziet. Ze praat ronduit over haar verleden om Lotte duidelijk te maken dat zij het absoluut niet gemakkelijk heeft gehad, vooral niet gedurende de oorlog.
De bijfiguren zijn: Martin Grosalie, een Oostenrijkse soldaat die met Anna trouwt, Ernst Goudriaan, een ondergedoken vioolbouwer die met Lotte trouwt en David, de joodse verloofde van Lotte.
Deze personages zijn in het boek nauwelijks uitgewerkt en vooral de mannelijke personages zijn karikaturen(ze spot met hun). De meesten zijn geschetst als krachteloos, agressief of onsympathiek.
9 Tijd
De gesprekken vinden plaats in 1990, in Spa een kuuroord waar de beide zussen elkaar hebben teruggevonden na al die jaren.
De tijd waarin het verhaal speelt is van 1916-1990. Het verhaal speelt zich op verschillende plaatsen af. De vertelde tijd is 74 jaar. Er is een niet-continue tijdsverloop. De verteltijd is 10,5 uur. Er komt dan ook veel tijdsverdichting voor. Hele stukken uit het leven van Anna en Lotte worden overgeslagen. Vertraging komt sprekender wijs dan ook voor in dit verhaal. Het verhaal is scenisch verteld. Het wordt verteld op korte afstand zodat je het gevoel hebt dicht op de actie te zitten. De verhaallijnen op zich zijn chronologisch. Alles bij elkaar is niet-chronologisch. Het leven van Anna en Lotte apart wordt namelijk helemaal door flashbacks naar voren gebracht.
10 Perspectief
Het boek is geschreven in het hij/zij perspectief. Anna en Lotte vertellen het verhaal niet zelf maar er is een verborgen verteller die het verhaal vertelt. In dit boek vindt er een voortdurende wisseling van perspectief plaats. Het ene moment wordt het verhaal verteld vanuit het perspectief van Anna en op de volgende bladzijde kijk je weer mee over de schouder van Lotte. Door deze perspectiefwisselingen kom je steeds meer te weten over Anna en Lotte. Als het perspectief bijvoorbeeld bij Anna ligt kom je van alles te weten over hoe haar leven is verlopen en bij Lotte is dat net zo. De perspectiefwisselingen maken het wel moeilijk om het boek goed te volgen. Je moet heel goed opletten bij wie het perspectief nou precies ligt, want het perspectief wisselt heel erg vaak. Doordat het perspectief heel vaak wisselt lopen de levensverhalen van Anna en Lotte erg door elkaar heen en is het moeilijk om de verhaallijn goed te volgen. Door de manier van vertellen en de perspectiefwisselingen wordt het verhaal heel levendig en boeiend. De schrijfster verkomt hiermee ook dat het verhaal langdradig wordt. Elke keer blijft de lezer zo nieuwsgierig naar hoe het verder is gegaan met beide personages.
11 Ruimte
In de eerste plaats speelt het hele verhaal zich af in het stadje Spa. Anna en Lotte gaan hier uit eten, drinken kopjes koffie met gebak en maken wandelingen. Tijdens deze uitstapjes vertellen ze over zichzelf.
Een hele belangrijke ruimte voor beide is ‘Het Casino’ in Keulen. Daar zijn de zussen opgegroeid, tot hun 6de.
De verhalen van Lotte spelen zich af in Nederland. Zij woonde in Nederland bij een pleeggezin. Een groot huis, waar muziek centraal stond. De meeste gebeurtenissen van Lotte spelen zich daar af en in het tuinhuisje waar ze verliefd wordt op Ernst. Ook spelen de verhalen zich af op straat. Lotte en haar zusje moeten wel eens voedsel gaan halen, als er dan gebombardeerd wordt moeten ze hun spullen laten liggen en snel een kelder induiken. Op die manier zijn ze soms een paar dagen onderweg en komen soms weer zonder voedsel terug.
De verhalen van Anna spelen zich op veel meer plaatsen af. Ten eerste op de boerderij van haar opa en haar oom. Ze woont daar en doet daar al het werk. Na een tijdje vertrekt ze en gaat naar de huishoudschool in Keulen. Eerst gaat ze aan het werk bij Frau Stolz. Daar is de bibliotheek belangrijk. Ze hebben een hele grote bibliotheek waar Anna veel ontspanning en troost vindt. Na haar ontslag gaat ze aan het werk bij Frau von Gralitz. Zij woont in een groot landhuis met veel personeel. Ze bleef er heel lang werken, dus het is een belangrijke ruimte.
12 Taalgebruik en stijl
In het boek worden vaak veel moeilijke woorden gebruikt, terwijl er makkelijkere woorden voor zijn om het to omschrijven. De hoofdpersonen zijn natuurlijk van oorsprong wel Duits, maar het wordt geschreven door een Nederlandse schrijver. Toch gebruikt ze vaak niet-Nederlandse woorden of zinnen wat heb begrijpen van haar lastig kan maken. Vaak kan je uit de context opmaken wat ermee bedoeld wordt, want ik heb geen Duits en dus is de vertaling bij mij ook niet zo goed.
Deze omstandigheden maakten het voor mij nog wel eens lastig, want ook mijn woordenschat is niet zo zeer groot. En als je dan ingewikkelde zinnen krijgt voorgeschreven is het nog weleens lastig om te zien wat ze bedoelen.
Een voorbeeld: “ Alsof krokussen en uitbottende takken detoneerden met het fenomeen oorlog zette de lente vol aarzeling in.’
13 Achtergrond van de schrijver en het boek
Tessa de Loo is het pseudoniem van Johanna Martina (Tineke) Duyvené de Wit. Zij is geboren op 15 oktober 1946 in Bussum (Nederland). Al tijdens haar schooltijd schrijft ze vaak goede opstellen. Na haar eindexamen gaat ze Nederlands studeren in Utrecht.
Op twintigjarige leeftijd trouwt ze en krijgt ze een zoon, in die periode schrijft ze weinig. Het stadsleven benauwt haar en ze verhuist naar de Achterhoek waar ze lerares wordt. Ze gaat terug studeren, maar besluit dan toch om schrijfster te worden. Ze verhuist nog een paar keer en in 1980, na haar scheiding, verhuist ze naar Portugal waar ze, naar eigen zeggen, een nieuw werk schrijft.
Haar pseudoniem is ontleed aan de namen Tessel en Theresia en aan de achternaam van haar grootmoeder, die Van Loo noemde.
In 1983 debuteert de Loo met de verhalenbundel ‘De Meisjes Van De Suikerwerkfabriek’. Daarvan worden 46.000 exemplaren verkocht en het boek ontvangt de Anton Wachterprijs en het Gouden Ezelsoor (twee literatuurprijzen).
Haar eerste roman ‘Meander’ verschijnt in 1986.
De novelles ‘Het Rookoffer’ uit 1987 en ‘Isabelle’ uit 1989 worden niet goed ontvangen bij de critici. Zij vinden dat er te veel clichés in worden gebruikt.
‘De Tweeling’, de roman die in 1993 verschijnt, wordt dan weer een enorm verkoopsucces. In één jaar worden er meer dan 130.000 exemplaren verkocht van deze roman, waarin de relatie tussen de Nederlanders en Duitsers na de oorlog centraal ligt. De Loo ontvangt hiervoor de Publieksprijs voor het Nederlandse boek en de internationale Otto van der Gablentz-prijs. De eerste is een literatuurprijs en de laatste prijs wordt uitgereikt aan mensen die zich verdienstelijk maken met het geven van algemene, objectieve informatie over Duitsland.
Ik vond het boek best lastig om te lezen, hoewel ik in de vakantie toch ook veel boeken gelezen heb. De tekst was een beetje ingewikkeld maar na wat bladzijdes begin je in de leesstijl te komen van hoe de schijfster wil dat je het boek leest. Dan kom je ook gemakkelijker door het boek heen. Het is een mooi onderwerp die het boek op een speciale manier benaderd. Over de tweede wereld oorlog zijn natuurlijk vele verhalen. En de meeste waren ook erg dramatisch maar ik vind dat het in dit boek toch redelijk tot een mooi einde wordt gebracht doordat de twee oude vrouwen elkaar weer terug vinden aan het einde van hun leven.
II Tekstbestudering: samenvatting, analyse en interpretatie.
A: voorwerk
Complete titelbeschrijving:
De titel van het boek is De tweeling.
De ondertitel is: Die Welt ist weit, die Welt ist schön, wer weiss ob wir uns wiedersehen. De vertaling ervan is: De wereld is groot, de wereld is mooi, wie weet wanneer we elkaar weer zien.
Singel Pockets is een samenwerkingsverband tussen Uitgeverij de Arbeiderspers, Uitgeverij Archipel en Uitgeverij Balans.
Het is de zeventigste druk 2008. De eerste druk komt uit 1993.
Het boek heeft 480 pagina’s bestaande uit drie delen. Deel I is de Interbellum, Deel II is de oorlog en Deel III is de vrede (après le déluge encore nous. Dit betekend: na de zonnevloed weer opnieuw thuis ( na de oorlog weer bij elkaar)).
De titel voor dit boek is zo gekozen omdat het hele verhaal draait om een tweeling die elkaar kwijtraakt doordat ze na de dood van hun vader door de familie uit elkaar worden gehaald. Als ze dan aan het einde van hun leven komen vinden ze elkaar weer terug. Een tweeling kan niet zonder elkaar zijn.
B: samenvatting
Het verhaal gaat over Anna en Lotte, Duitse tweelingzusjes, die door de dood van hun ouders op 6-jarige leeftijd van elkaar gescheiden worden. Lotte, die tbc heeft, wordt door een oudtante mee naar Nederland genomen, waar ze wordt ondergebracht bij diens zoon. Anna, die niet ziek is en dus niet naar Nederland hoeft om aan te sterken, wordt meegenomen door hun grootvader die in een klein boerendorpje woont met zijn zoon.
Na ongeveer 70 jaar vinden Anna en Lotte elkaar terug in een kuuroord in Spa, waar ze elkaar hun levensverhaal vertellen. Lotte was terecht gekomen bij een communistisch gezin. Er waren zusjes en broertjes en ze werd beschouwd als een eigen dochter. Anna blijft echter na de dood van haar grootvader bij haar oom wonen, die trouwt met een vreselijke vrouw( tante Marthe) die niets uitvoert in de huishouding en alleen maar kinderen krijgt. Anna wordt gezien al een gratis hulpje, dat al het werk moet doen.
Anna wordt op een gegeven moment, omdat ze door de buurvrouw is gezien met een Hitler gezinde jongen, door haar oom ontslagen. Omdat ze steeds pijn blijft houden in haar buik gaat ze naar een dokter, die constateert dat haar baarmoeder gedraaid is. Ze zal altijd onvruchtbaar blijven. Terwijl Anna gelovig wordt opgevoed, wordt Lotte niets bijgebracht dat met het geloof te maken heeft.
Het dorp waar Anna woont wordt steeds meer in beslag genomen door Hitler en het nationaalsocialisme. Op een gegeven moment verlaat Anna het dorp en gaat naar Keulen, waar ze een opleiding gaat volgen om hoofd in huishouding te worden. Als ze 21 is moet Anna een voogdijakte tekenen, waarin haar oom heeft gezet dat Anna broos van gezondheid en een beetje zwakzinnig is. Hierdoor kon hij haar ongestraft op de boerderij laten werken. Nadat ze ontslag heeft genomen van haar eerste baan, gaat ze bij Frau von Garlitz, die van adel is, werken als kamermeisje.
De oorlog breekt uit, maar voor Anna verandert er eigenlijk weinig.
Als Lotte’s oma in Duitsland is geweest, wil Lotte er ook heen. Ze wil Anna opzoeken. Ze gaat ook, maar het valt enorm tegen, want Anna heeft totaal geen aandacht voor haar. Ze heeft het veel te druk met het feest dat Frau von Garlitz organiseert voor Oud en Nieuw. Ook wil Anna niet toegeven dat er bezoek voor haar is. Teleurgesteld gaat Lotte naar huis.
Als Anna met een ander dienstmeisje naar een bal in het Casino gaat, ontmoet ze Martin Grosalie, een Oostenrijkse soldaat. Anna verlooft zich met Martin en Frau von Garlitz vlucht definitief naar het landgoed van haar ouders in Brandenburg. Ook Anna wordt op een gegeven moment daarheen gehaald. Martin vertrekt naar Rusland. Anna krijgt nog regelmatig brieven van hem, waarin hij slechts het landschap ed. beschrijft. Hij praat niet over de oorlog. De Familie van Garlitz verhuist naar het huis van de moeder van von Garlitz in Polen. Daar zitten ook Russische krijgsgevangenen die het heel slecht hebben. Anna helpt ze een beetje.
Bij Lotte thuis komen onderduikers. De familie Frinkel (vader, moeder en Bram(18 jaar en is een vriend van Koen)) komt onderduiken bij de familie van Lotte. Ook Leon Stein, een vriend van de Frinkels, komt bij hen. Ruber Meyer wordt door de kapper van Lotte’s vader bij hen gebracht. Later komt zijn moeder daar nog bij.
Anna wordt door Martin naar Wenen gehaald waar ze trouwen. Drie weken lang zijn ze samen en dan moet Martin terug naar Rusland.
Bij Lotte wordt de schoonvader van meneer Bohjul, van het grammofoonplatenhuis gebracht. Ook Theo de Zwaan en Ernst Goudriaan, twee kennissen van haar vader, voegen zich bij de onderduikers, om de arbeidsinzet van de Duitse industrie te ontkomen. Dit is de reden waarom Koen voortaan binnen moet blijven. Flora Bohjul voegt zich bij haar vader. Voor opa Tak en zijn dochter Flora wordt een ander onderduikadres gezocht. Zij vertrekken dan ook.
Het vliegtuig van Herr von Garlitz stort neer. Frau von Garlitz ontvangt nog wel vroegere collega’s van haar man, die een moordaanslag op Hitler beramen. Deze mislukt. Martin, die inmiddels in de SS zit, vraagt Anna in een brief ontslag te nemen en naar Wenen te gaan, omdat dat veiliger voor haar zal zijn, want de Russen naderen. Maar begin oktober krijgt ze te horen dat Martin overleden is. Ze stort in, maar leeft toch verder.
Martin had Anna, toen hij haar voor de laatste keer zag, laten beloven geen zelfmoord te plegen, maar in de verpleging te gaan als hij er niet meer zou zijn. Ze zoekt inderdaad werk in de verpleging en wordt Rode Kruis zuster in een Lazeret.
Lotte trouwt met Ernst Goudriaan.
Na de capitulatie wordt Anna gevangen genomen door Amerikanen. Na een tijdje wordt ze weer vrijgelaten en het eerste en enige wat ze dan wil is naar het graf van Martin.
Bij Lotte thuis gaat het allemaal niet zo goed. De voortdurende angst is weg, maar de onderduikers zijn niet meer te houden terwijl het toch nog wel gevaarlijk voor ze kan zijn om zomaar buiten rond te gaan lopen. Ook wordt haar moeder ziek. Later blijkt het een geestelijke ziekte te zijn die met het gevaar in de oorlog te maken heeft.
Voor Anna wordt het een moeilijke reis naar Martin. Op de een of andere manier kan ze hem maar niet ‘bereiken’. Als ze de moed heeft opgegeven krijgt ze weer een baantje in de huishouding. De vrouw bij wie ze in huis is ziet dat ze liever iets anders wil en Anna zegt dat ze bij de kinderbescherming wil. Dan doet ze een tweede poging om bij Martin te komen. Deze keer lukt het en vindt ze zijn graf. Daar blijkt een meisje er steeds goed voor te hebben gezorgd uit dankbaarheid dat zij net aan de dood ontsnapt is.
Met Lotte gaat het niet zo goed. Nu ze op zichzelf woont verveelt ze zich. Ze weet niet meer wat ze moet doen om de tijd door te komen.
Als Anna op het Instituut voor Sociaal Werk zit komt tante Martha haar opzoeken. Ze doet net of ze heel veel om Anna geeft, maar in werkelijkheid zit ze weer te liegen over haar tegen de dorpsbewoners. Nu durft Anna er wel iets van te zeggen. Dan gaat ze Lotte nog een keer opzoeken in Nederland, maar nu is Lotte degene die niets met de ander te maken wil hebben.
Ze zien elkaar nooit meer voordat ze elkaar tegenkomen in Spa. Als Lotte in het Thermaal Instituut in een bad zit hoort ze een hoop geroep. Het blijkt dat Anna is overleden terwijl ze ook in bad zat. Weer voelt Lotte zich schuldig: Waarom is ze niet wat toegeeflijker geweest? Waarom heeft ze niet tegen Anna gezegd dat ze haar begreep, het enige dat ze wilde horen? Ze accepteert eindelijk Anna als haar zus, maar nu is het al te laat.
C: analyse en interpretatie
1 Titel- en ondertitelverklaring
De naam van het boek ‘de tweeling’ is gekozen doordat het hele verhaal zich laat vertellen door het verleden en heden van een tweeling die beide een ander leven hebben geleid en aan het einde van hun leven komen ze elkaar nog een keer tegen.
2 Motto/ opdracht
Het motto is: voor mijn moeder en Maria Hesse.
Ze zal het boek voor haar moeder geschreven hebben, daar zal ze een goede band mee hebben. Wie Maria Hesse was wist ik niet en dus heb ik op internet gezocht en dit gevonden:
Door mijn vriendschap, vanaf 1985, met een bejaarde Duitse vrouw, Maria Hesse, is mijn vroegere beeld van Duitsland grondig omvergeworpen. Dat is gepaard gegaan met heftige discussies en een innerlijk conflict waarvan 'De tweeling' de neerslag is. Dankzij Maria Hesse heb ik 'de andere kant' leren kennen - en daarmee bedoel ik niet alleen wat zich aan de andere kant van de grens afspeelde tijdens de oorlog, maar ook een andere kant in mezelf: wat zou ik gedaan hebben wanneer ik niet in de vijftiger en zestiger jaren van deze eeuw in Nederland was opgegroeid, maar in de twintiger en dertiger jaren in Duitsland?
Het zal dus een vrouw zijn geweest van wie ze veel geleerd heeft over de tweede wereldoorlog en een andere visie op hele gebeuren kreeg, waardoor ze haar verhaal van twee kanten zo goed kan vertellen, waardoor het voor de lezer ook begrijpbaar is.
3 Genre en subgenre
Oorlog, familieverhaal, drama en bloedverwanten zijn toch wel de belangrijkste genres.
De tweeling is een psychologische roman, maar kan ook een ontwikkelingsroman worden genoemd (de tweeling vertelt elkaar over hun ervaringen in de tijd dat ze van elkaar gescheiden waren).
4 Thema
Het belangrijkste probleem van dit boek is dat de tweeling elkaar onmogelijk kan bereiken, hoe graag ze vroeger ook bij elkaar wilden zijn. En als ze bij elkaar zijn loopt het altijd verkeerd af waardoor ze elkaar toch weer kwijt raken. Als dan Anna overlijdt, hebben ze het nog steeds niet bijgelegd wat een eventuele verzoening onmogelijk maakt.
5 Idee
Het is goed mogelijk dat de schrijfster het verhaal van de tweeling ook associeert met de relatie tussen Nederland en Duitsland. Dat het voor de landen ook tijd is voor verzoening, voordat het verkeerd afloopt net zoals wat er gebeurde bij de tweeling. Want nog steeds hebben vele Nederlanders een slecht beeld over iedere Duitser, dat voorkomt uit de oorlog.
- Schuld
Lotte wil de schuld van de oorlog op heel Duitsland schuiven en daarmee vooral op Anna. Ze heeft soms het idee dat Anna haar, door het maken van bepaalde uitspraken, beschuldigd.
“’Ik geloof niet’, Lotte kwam langzaam uit haar stoel overeind, ‘dat ik de behoefte heb om het te begrijpen. Eerst hebben jullie de wereld in brand gezet en nu willen jullie ook nog dat we ons in jullie beweegredenen verdiepen.’”(blz. 40)
- de Dood
De dood komt steeds terug in het verhaal, eerst gaan de ouders van Lotte en Anna dood, dan een vriend van Lotte, de man van Anna, de man van Lotte en tot slot Anna zelf. Ook sterven er natuurlijk een heleboel mensen door de oorlog.
“Nu vraag ik je, Anna was onverstoorbaar, waarom geloven we eigenlijk dat de geestelijke existentie van de overledene nog gebonden zou zijn aan die ene plek? Waarom gaan we erheen? Uit nostalgie? En wie verdienen er aan? De bloemenhandelaren, de tuinlieden, zij die grafstenen maken, er is een hele industrie aan verbonden.”(blz. 420)
- Generalisering
Anna en Lotte hebben een steeds terugkerend meningsverschil over de oorlog, Lotte vindt dat alle Duitsers schuld hebben aan de oorlog, ze waren allemaal fout.
“Ik heb niets met dat volk te maken, riep Lotte vol afkeer. Zichzelf tot kalmte manend liet ze er hooghartig op volgen: Ik ben een Hollandse in hart en nieren. Schemerde er iets van medelijden door in de blik die Anna haar toewierp? ’Meine Liebe, zei ze sussend, ‘zes jaar lang zaten we op schoot bij dezelfde vader, jij op de ene knie, ik op de andere… Dat kun je toch niet zomaar uitvlakken?’” (blz. 40)
- Teleurstelling
“Traag draaide ze zich om, tussen de winterjassen lichtte een bleek gezicht op… een rond en tegelijk spits gezicht waarin de tegenstellingen elkaar leken op te heffen. In een reflex stak Lotte haar het zakdoekje toe, de ander nam het aarzelend aan. ‘Anna? De vrouw tegenover haar sloot ter bevestiging heel even haar ogen. Op het poëzieplaatje in Lotte’s hoofd vielen de twee zusters elkaar in de armen, op het perron in Keulen gaven ze elkaar stijfjes een hand en glimlachten wolkjes in de bevroren lucht.” (blz. 192)
- Herinneringen
Het hele verhaal bestaat uit herinneringen, ze gaan elkaar hun levensverhaal vertellen, wat totaal verschilt en hun paden kruisen zich maar een paar keer, dus voor de rest zijn het alleen de herinneringen aan hun leven die ze elkaar nog kunnen vertellen.
“Herinner je je nog onze badkuip in Keulen? Op leeuwenpotjes? In de keuken?’
Lotte fronste haar wenkbrauwen. Haar schoot een ander bad te binnen. Peinzend keek ze naar buiten, waar een winterse zon de gebouwen een naakt aanzien gaf. Elke zaterdagavond waste mijn vader ons om de beurt in een teil.’
‘Je vader?’
‘Mijn Hollandse vader.’ Lotte glimlachte ongemakkelijk. ‘Hoe was hij.. ik bedoel, wat waren het voor mensen… Als kind heb ik me allerlei voorstellingen gemaakt…’ (blz. 33)
- De tegenstelling eenzaamheid/verbondenheid
Ondanks de verbondenheid omdat ze tweeling zijn voelen Lotte en Anna zich beiden alleen en slachtoffer. De enige manier waarop ze kunnen praten is tijdens het eten. Pas na Anna’s dood kan Lotte zich met haar verzoenen. Verder zijn Anna en Lotte Duitsland en Nederland, die zich ook moeilijk met elkaar verzoenen.
”Hoewel ze allengs meer begrip voor Anna had gekregen, en sympathie, was ze moedwillig, halsstarrig blijven steken in ongenaakbaarheid.” (blz. 479)
7 Structuur
De structuur van dit boek is zeer goed. Er zit ook een duidelijke opbouw in door de opdelingen van het boek, interbellum, oorlog en vrede.
De volgorde van de gebeurtenissen in de verschillende verhaallijnen zijn chronologisch. De volgorde van alles is niet-chronologisch, er komen namelijk veel flashbacks in voor. Het verhaal is fragmentarisch opgebouwd. De samenhang tussen de onderdelen is groot, alles heeft te maken met de verzoening van Anna en Lotte of Duitsland en Nederland. Een spanningsboog begint op het moment dat je gaat hopen dat het goed komt tussen Anna en Lotte. De spanning in het hele verhaal wordt opgebouwd door steeds een stukje van het verleden te vertellen, ondertussen worden de dagelijkse dingen in Spa beschreven. Het verhaal begint middenin, van tevoren is er al van alles gebeurd. Dit komt langzaam naar boven via allemaal flashbacks.
8 Personages
De twee hoofdpersonages zijn Anna en Lotte. Beide hebben ze de Tweede Wereldoorlog meegemaakt. Anna echter in Duitsland en Lotte in Nederland. Toen ze 6 jaar oud waren, zijn ze van elkaar gescheiden door hun familie. Ze woonden in Keulen. Ze zijn 76 jaar oud als ze elkaar ontmoeten in Spa.
Lotte is bijna 76 jaar oud en lijdt aan artrose. Ze is weduwe, heeft een rustig karakter en is erg nuchter. Ze wil Anna een beetje op afstand houden. Lotte heeft weinig onvoorspelbaars in zich.
Anna is ook bijna 76 jaar en lijdt ook aan artrose. Ook zij is weduwe. In tegendeel tot Lotte heeft zij een druk karkater en is ze intelligent. Ze is vastberaden en heeft een goed geheugen. Ze heeft nog herinneringen aan de kindertijd samen die heeft Lotte niet. Anna heeft verrassende kanten. Ze komt op mij over als een sterke persoon. Zij wist zich staande te houden onder de erbarmelijke omstandigheden waaronder zij heeft geleefd: bij haar stiefouders, als verpleegster van gewonde soldaten, als weduwe gedurende de oorlog. Zij komt bij mij daarom sympathieker over dan Lotte, die haar Duitse afkomst verloochent en eigenlijk niets met Anna, de Duitse, te maken wil hebben.
Lotte wil haten. Ze wil er niet aan herinnerd worden dat ze van Duitse afkomst is, Duitsers ziet ze als vijanden, vandaar dat ze in al die jaren haar zuster niet heeft willen ontmoeten. Ze ziet de zes jaren die ze heeft doorgebracht in Keulen als een spookwereld. Ze neemt gedurende de gesprekken met Anna een koele en gereserveerde houding aan.
De bijfiguren zijn: Martin Grosalie, een Oostenrijkse soldaat die met Anna trouwt, Ernst Goudriaan, een ondergedoken vioolbouwer die met Lotte trouwt en David, de joodse verloofde van Lotte.
Deze personages zijn in het boek nauwelijks uitgewerkt en vooral de mannelijke personages zijn karikaturen(ze spot met hun). De meesten zijn geschetst als krachteloos, agressief of onsympathiek.
9 Tijd
De gesprekken vinden plaats in 1990, in Spa een kuuroord waar de beide zussen elkaar hebben teruggevonden na al die jaren.
De tijd waarin het verhaal speelt is van 1916-1990. Het verhaal speelt zich op verschillende plaatsen af. De vertelde tijd is 74 jaar. Er is een niet-continue tijdsverloop. De verteltijd is 10,5 uur. Er komt dan ook veel tijdsverdichting voor. Hele stukken uit het leven van Anna en Lotte worden overgeslagen. Vertraging komt sprekender wijs dan ook voor in dit verhaal. Het verhaal is scenisch verteld. Het wordt verteld op korte afstand zodat je het gevoel hebt dicht op de actie te zitten. De verhaallijnen op zich zijn chronologisch. Alles bij elkaar is niet-chronologisch. Het leven van Anna en Lotte apart wordt namelijk helemaal door flashbacks naar voren gebracht.
10 Perspectief
Het boek is geschreven in het hij/zij perspectief. Anna en Lotte vertellen het verhaal niet zelf maar er is een verborgen verteller die het verhaal vertelt. In dit boek vindt er een voortdurende wisseling van perspectief plaats. Het ene moment wordt het verhaal verteld vanuit het perspectief van Anna en op de volgende bladzijde kijk je weer mee over de schouder van Lotte. Door deze perspectiefwisselingen kom je steeds meer te weten over Anna en Lotte. Als het perspectief bijvoorbeeld bij Anna ligt kom je van alles te weten over hoe haar leven is verlopen en bij Lotte is dat net zo. De perspectiefwisselingen maken het wel moeilijk om het boek goed te volgen. Je moet heel goed opletten bij wie het perspectief nou precies ligt, want het perspectief wisselt heel erg vaak. Doordat het perspectief heel vaak wisselt lopen de levensverhalen van Anna en Lotte erg door elkaar heen en is het moeilijk om de verhaallijn goed te volgen. Door de manier van vertellen en de perspectiefwisselingen wordt het verhaal heel levendig en boeiend. De schrijfster verkomt hiermee ook dat het verhaal langdradig wordt. Elke keer blijft de lezer zo nieuwsgierig naar hoe het verder is gegaan met beide personages.
11 Ruimte
In de eerste plaats speelt het hele verhaal zich af in het stadje Spa. Anna en Lotte gaan hier uit eten, drinken kopjes koffie met gebak en maken wandelingen. Tijdens deze uitstapjes vertellen ze over zichzelf.
De verhalen van Lotte spelen zich af in Nederland. Zij woonde in Nederland bij een pleeggezin. Een groot huis, waar muziek centraal stond. De meeste gebeurtenissen van Lotte spelen zich daar af en in het tuinhuisje waar ze verliefd wordt op Ernst. Ook spelen de verhalen zich af op straat. Lotte en haar zusje moeten wel eens voedsel gaan halen, als er dan gebombardeerd wordt moeten ze hun spullen laten liggen en snel een kelder induiken. Op die manier zijn ze soms een paar dagen onderweg en komen soms weer zonder voedsel terug.
De verhalen van Anna spelen zich op veel meer plaatsen af. Ten eerste op de boerderij van haar opa en haar oom. Ze woont daar en doet daar al het werk. Na een tijdje vertrekt ze en gaat naar de huishoudschool in Keulen. Eerst gaat ze aan het werk bij Frau Stolz. Daar is de bibliotheek belangrijk. Ze hebben een hele grote bibliotheek waar Anna veel ontspanning en troost vindt. Na haar ontslag gaat ze aan het werk bij Frau von Gralitz. Zij woont in een groot landhuis met veel personeel. Ze bleef er heel lang werken, dus het is een belangrijke ruimte.
12 Taalgebruik en stijl
In het boek worden vaak veel moeilijke woorden gebruikt, terwijl er makkelijkere woorden voor zijn om het to omschrijven. De hoofdpersonen zijn natuurlijk van oorsprong wel Duits, maar het wordt geschreven door een Nederlandse schrijver. Toch gebruikt ze vaak niet-Nederlandse woorden of zinnen wat heb begrijpen van haar lastig kan maken. Vaak kan je uit de context opmaken wat ermee bedoeld wordt, want ik heb geen Duits en dus is de vertaling bij mij ook niet zo goed.
Deze omstandigheden maakten het voor mij nog wel eens lastig, want ook mijn woordenschat is niet zo zeer groot. En als je dan ingewikkelde zinnen krijgt voorgeschreven is het nog weleens lastig om te zien wat ze bedoelen.
Een voorbeeld: “ Alsof krokussen en uitbottende takken detoneerden met het fenomeen oorlog zette de lente vol aarzeling in.’
13 Achtergrond van de schrijver en het boek
Tessa de Loo is het pseudoniem van Johanna Martina (Tineke) Duyvené de Wit. Zij is geboren op 15 oktober 1946 in Bussum (Nederland). Al tijdens haar schooltijd schrijft ze vaak goede opstellen. Na haar eindexamen gaat ze Nederlands studeren in Utrecht.
Op twintigjarige leeftijd trouwt ze en krijgt ze een zoon, in die periode schrijft ze weinig. Het stadsleven benauwt haar en ze verhuist naar de Achterhoek waar ze lerares wordt. Ze gaat terug studeren, maar besluit dan toch om schrijfster te worden. Ze verhuist nog een paar keer en in 1980, na haar scheiding, verhuist ze naar Portugal waar ze, naar eigen zeggen, een nieuw werk schrijft.
Haar pseudoniem is ontleed aan de namen Tessel en Theresia en aan de achternaam van haar grootmoeder, die Van Loo noemde.
Haar eerste roman ‘Meander’ verschijnt in 1986.
De novelles ‘Het Rookoffer’ uit 1987 en ‘Isabelle’ uit 1989 worden niet goed ontvangen bij de critici. Zij vinden dat er te veel clichés in worden gebruikt.
‘De Tweeling’, de roman die in 1993 verschijnt, wordt dan weer een enorm verkoopsucces. In één jaar worden er meer dan 130.000 exemplaren verkocht van deze roman, waarin de relatie tussen de Nederlanders en Duitsers na de oorlog centraal ligt. De Loo ontvangt hiervoor de Publieksprijs voor het Nederlandse boek en de internationale Otto van der Gablentz-prijs. De eerste is een literatuurprijs en de laatste prijs wordt uitgereikt aan mensen die zich verdienstelijk maken met het geven van algemene, objectieve informatie over Duitsland.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden