De tranen van Kuif den Dolder door Nico Dijkshoorn

Feitelijke gegevens over het boek
Gebruikte druk: 1e
Verschijningsdatum 1e druk: maart 2009
Aantal bladzijden: 188
Uitgegeven door: Nieuw Amsterdam

Beschrijving van de cover
Op de voorkant staat de afbeelding van een man in pak die met een grote Parmaham voor de deur staat te bellen bij een huis. Die afbeelding verwijst naar de delegatie van AC Milan die een bod wil uitbrengen op Kuif den Dolder

Genreaanduiding van het boek
“De tranen van…. Dolder “is een voetbalroman. Het verhaal gaat over de beste voetballer die Nederland ooit heeft gekend. Maar tegelijkertijd is het ook een satire op de voetbalwereld met zijn interne roddels en het circuit waarin alles zich afspeelt.

Kuif den Dolder is een fictieve figuur die al eerder voorkwam in een column in De Volkskrant en in verhalen in het voetbaltijdschrift “Hard Gras.”

De flaptekst
Op een dag was hij er gewoon: Kuif den Dolder, misschien wel de beste voetballer die Nederland gekend heeft. Een stille, dromerige jongen die graag naar de bomen keek en over knaagdieren las, maar tegelijkertijd een fenomenaal talent had voor de bal. Hij bracht de toeschouwers in Uffelte in vervoering, maar bleef zowel op als buiten het veld voor iedereen een raadsel.
In De tranen van Kuif den Dolder gaat Nico Dijkshoorn op zoek naar de legende die net geen legende werd. Door intensieve gesprekken met teamgenoten als Zweep Dukels en Kuitje Ruwiel, trainer Dolf Seegers en de mysterieuze Anneke Veldkamp probeert Dijkshoorn een antwoord te vinden op tal van vragen. Wie is de man die vertegenwoordigers van AC Milan de deur wees? Wat gebeurde er precies in België? Waarom werd hij niet onze Kuif?

Dijkshoorn over het schrijven van het boek
In een interview in Spits van 8 maart 2008 zegt Nico Dijkshoorn over het boek : Ik heb vooral een heel grappig boek willen schrijven, over één held die alles in zich heeft. Kuif wilde - net als Abe Lenstra - niet naar AC Milan. Hij heeft de zwijgzaamheid en het stuurse van Willem van Hanegem. Het virtuoze en het 'overal schijt aan hebben' van Johan Cruijff. Toch gaat het boek uiteindelijk niet over Kuif, maar over die mensen in dat dorp. Over dat mensen zich er niet bij neer kunnen leggen dat iemand gewoon puur voor zijn plezier voetbalt. En dat 'ie dan heel goed blijkt te zijn en er gewoon mee stopt. Dat is iets ongehoords. Die authenticiteit van Kuif, dat is iets wat me heel erg bezig houd. Het is iets wat ik mis in de voetballerij."

En in De Steenwijker Courant van 29 maart 2009 :”
Dijkshoorn schreef het boek De Tranen van Kuif den Dolder, omdat hij ook een grote voetballer uit Drenthe wilde laten komen. 'De Friezen hebben Abe Lenstra, de Noord-Hollanders natuurlijk Johan Cruijff. Drenthe heeft niemand en dus verzon Dijkshoorn Kuif den Dolder. Kuif speelt in de jaren zeventig zogenaamd bij VV Uffelte, hoewel Dijkshoorn nog nooit in het Drentse dorp was geweest. Waarom Uffelte. 'Simpel, omdat het met een 'U' begint. Ik vond het een leuke naam.'
In De tranen van Kuif den Dolder ontrolt het bijzondere verhaal zich aan de hand van interviews met medespelers, de trainer, supporters. Trainer Dolf Seegers, keeper Schuit den Bever, kantinejuffrouw Graatje Piep, Schuim Bekkels, Douwe Kiebels, ze hebben allemaal zo hun herinneringen aan die virtuoze voetballer, die zich tijdens z’n eerste training zo stoorde aan een specht in de boom, dat ‘ie het dier er met een indrukwekkende volley uitkegelde. Allemaal totaal verzonnen.

Structuur en/of verhaalopbouw
Er zijn tien hoofdstukken die allemaal de naam Kuif dragen met een werkwoord erachter. In het eerste hoofdstuk verhaalt de schrijver hoe hij Kuif in Almere heeft opgespoord. Hij kan hem tot een interview verleiden, maar de afspraak is dat daarvan niets naar buiten wordt gebracht. Het aanvankelijke boek dat over Kuif zou verschijnen, krijgt nu een andere titel. De schrijver vindt het de beste voetballer van Nederland ooit. Daarna komen 9 hoofdstukken die in chronologische volgorde beschrijven hoe de carrière van Kuif den Dolder is verlopen.
De hoofdstukken hebben een originele structuur. Alle getuigen en hoofdrolspelers in de geschiedenis van Kuif worden sprekend opgevoerd. Er is geen verbindende test: er zijn dus alleen dialogen. Omdat die dialogen in spreektaal worden weergegeven, ontstaat er natuurlijk een heel leesbaar boek. Het heeft als het ware de structuur van de “Voetbal-dialogen.

Gebruikt perspectief ”
Er is dus eigenlijk geen verhaalperspectief, omdat het allemaal weergave is van teksten die in een interviewvorm zijn afgebeeld. De geïnterviewden spreken natuurlijk in de ikvorm.

De tijd van het verhaal
Er zijn twee tijdlagen.
Het- verhaal Nu waarin alleen hoofdstuk 1 speelt: het leven van nu en de plek waar Kuif den Dolder woont. Dat is in ieder geval de 21e eeuw, want er wordt gesproken over bekende voetbalnamen als Ronaldinho, Louis van Gaal als trainer van AZ, Hugo Borst als journalist.
Dat deel moet dus in ieder geval na 2006 spelen.

Toen Kuif nog voetbalde, kwamen mensen als Yoko Ono en John Lennon naar hem kijken, alsmede de cabaretier Wim Sonneveld en
John Lennon werd in 1980 doodgeschoten, dus moet het verhaal van Kuif zich voor dat jaar afspelen. Maar aangezien Wim Sonneveld ook op de tribune in Uffelte zat, moet het verhaal zich zelfs in de zeventiger jaren afspelen, want deze cabaretier stierf al in 1974.


De plaats van handeling
De plaats van handeling is het Drentse Uffelte, waar de plaatselijke voetbalclub ineens de beschikking krijgt over het natuurtalent Kuif den Dolder.

Samenvatting van de inhoud
In het eerste hoofdstuk “Kuif leeft” bezoekt de schrijver de vroegere voetballer. Hij woont alleen in Almere en de schrijver krijgt hem te spreken. Er wordt alleen daarna afgesproken dat ze niets naar buiten brengen over de inhoud. Het boek dat de schrijver zou publiceren, krijgt vanaf dan ook een andere naam. Het zal “De tranen van Kuif den Dolder” gaan heten. Een roman over de beste voetballer van Nederland ooit.

In Ho 2 ( Kuif traint) zien we dat Kuif naar een training van Uffelte staat te kijken. Hij legt op een bepaald moment een bal prachtig dood en de trainer snapt dat dit een natuurtalent moet zijn. Dolf Seegers nodigt hem dan ook uit de volgende dag mee te trainen en hij legt de ballen van grote afstand in één keer in het netje. Zo kan hij ook wanneer hij dat wil een specht uit een boom knallen. Moeder den Dolder vertrouwt het niet als hij te laat thuiskomt en denkt dat hij met de hoer van Uffelte heeft staan tongen. Tegelijkertijd beweren enkele inwoners van Uffelte dat Kuif altijd een heel bijzondere jongen is geweest en dat ze zijn talent meteen hadden ontdekt. “Succes heeft immers vele vaders.”

In Ho3 (Kuif speelt) wordt Kuif meteen in het eerste elftal opgesteld. De andere spelers zijn jaloers en willen hem met typische voetbalhumor proberen te jennen. Zo moet hij in één keer een hele kroket naar binnen werken, maar Kuif geeft geen krimp. De andere spits slaat van woede met een sloophamer 12 deuren van de kleedkamers in elkaar. De als rechtshalf opgestelde Kuif maakt in zijn eerste wedstrijd 4 doelpunten. Hij maakt ook zijn medespelers beter en zegt hun voor waar de bal zal komen. Na afloop is hij meteen weer weg.

“Kuif leest” is een bijzonder aspect van de nieuwe voetballer. In tegenstelling tot zijn medespelers leest Kuif veel boeken uit de bibliotheek: vooral over schelpen, en knaagdieren, Simon Carmiggelt. Hij maakt er iedereen dol mee. Hij krijgt ruzie met zijn broer wanneer ze samen naar een natuurfilm op de televisie kijken en hij bang is dat een hertje door een luipaard wordt opgevreten.

In “Kuif kijkt” maakt Kuif kennis met de eigenaresse van de dierenwinkel Anneke Veldkamp. Die heeft knaagdieren in de etalage staan en daarin is Kuif nu eenmaal zeer geïnteresseerd. Ze doet heel aardig tegen hem en gaat een keer mee naar de training. Daar wil een medespeler een bal tegen haar hoofd spelen wat mislukt. Dat kan Kuif veel beter en hij doet het maar liefst vijf keer tegen het hoofd van die teamgenoot. Die begint meteen te schelden op de moeder van Kuif en op Anneke die hoeren zijn. Zijn broer Boet wordt een homo genoemd. Er is dus ruzie in de tent en trainer Dolf belegt vlak voor een belangrijke wedstrijd een trainingskamp in België.

In het hoofdstuk “Kuif reist”zijn we deelgenoot van die reis naar Antwerpen. Zoals het echte voetballers betaamt, gaan ze ’s nachts weg uit het trainingskamp. Ze zuipen te veel bier en gaan een sauna in. Wat er precies is gebeurd, wordt verteld wordt niet duidelijk, maar Kuif en nog een speler worden gearresteerd. De club betaalt de boete en ze mogen weer naar huis. Thuis huilt Kuif uit bij Anneke Veldkamp.


In de kampioenwedstrijd (Kuif wint) scoort Kuif vanaf de aftrap 1-0 en binnen zes seconden staat het al 2-0. Het mooiste doelpunt wordt aan het eindvan de wedstrijd gemaakt: een corner ineens. Er zijn op dat moment veel BN’ers komen opdraven: Wim Sonneveld, Simon Vinkenoog (die een gedicht over Kuif maakt) en Henk Spaan. Ook AC Milan heeft een geheime missie gestuurd.

In “Kuif zwijgt” komen de vertegenwoordigers van AC Milan naar zijn huis. Ze logereen in het kleine hotelletje dat voornamelijk wordt gebruikt door vreemdgangers. In Uffelte staat iedereen op zijn kop, maar niet Kuif. Die staat de lui nauwelijks te woord en weigert ook de tweede keer met de mensen van de Italiaanse club te praten. Ook via Anneke Veldkamp bereiken ze niets. Ze verbouwen het hele hotel, omdat ze zich vernederd voelen door zo’n mannetje. Ze nemen de Parmaham weer mee terug.

Vanaf dat moment wordt Kuif ongenaakbaar. (“Kuif vecht.”) Hij wil niet doen wat de sponsors doen: hij wil niet met een invalide jongen op de foto, wat de meeste voetballers wel doen. Hij gaat ’s avonds een keer met Anneke Veldkamp naar een café waar de spits van een naburige club (Rinus Kuiper van SV Havelte ) hem en Anneke steeds zit te beledigen. Wanneer Kuif naar het toilet gaat, beukt hij met een barkruk in op de spits. Die overleeft de aanslag maar Kuif wordt wel meegenomen door de politie. Omdat Rinus geen aanklacht indient, komt hij weer vrij.

In het laatste hoofdstuk (“Kuif beslist”) gaat het mis. Uffelte verliest veel punten omdat Kuif niet meer wil: hij is uit vorm. Maar ineens beseft hij dat hij in de laatste wedstrijd tegen Havelte zijn revanche kan halen tegen Rinus Kuiper. Hij gaat weer beter voetballen en de laatste wedstrijd is tegen Havelte. De twee kemphanen staan tegenover elkaar. Rinus doet zijn best maar Kuif ook. Wanneer Rinus tegen het einde van de wedstrijd Kuif onderuit schopt, krijgen ze een strafschop mee. Kuif pakt de bal en neemt een aanloop, maar hij verlaat naast het doel het veld en gaat naar huis. Hij zegt thuis niets tegen zijn broer en de volgende dag is hij spoorloos verdwenen. Ook Anneke Veldkamp weet niet waar hij is gebleven. Zo komt er een einde aan het mysterie van Kuif den Dolder, waarschijnlijk de beste voetballer van Nederland ooit.

Titelverklaring
Het boek gaat over een fictieve beroemde voetballer van Uffelte. Hij was waarschijnlijk de beste voetballer van Nederland: ee natuurtalent. Maar Kuif was ook een bijzondere man met zijn gevoeligheden: zijn voorliefde voor knaagdieren.
Wanneer hij terugkeert van zijn trainingskamp in België waar hij huisgehouden heeft en in de politiecel heeft gezeten, gaat hij naar Anneke Veldkamp en huilt hij tranen met tuiten.

Thematiek en interpretatie
Natuurlijk is “De tranen van Kuif den Dolder”geen serieus bedoeld boek, maar het is wel met veel vaart en humor geschreven. Het thema is de voetbalwereld en de hypes die daarin voortkomen. Door het te verplaatsen naar een andere tijd kan Dijkshoorn toch welke enkele sarcastische opmerkingen kwijt. Ook lijkt voornaam van de beroemde voetballer te verwijzen naar Johan Cruijff die natuurlijk ook min of meer de verlosser was van het Nederlandse voetbal in 1974. Het is daarom niet vreemd dat de roman van Dijkshoorn zich omstreeks die tijd zal afspelen, ook al moet je niet vreemd opkijken wanneer hij enige gegevens in de tijd met elkaar heeft verward. De uitspattingen in de Belgische sauna doen daarbij denken aan de beruchte zwembadaffaire van het Nederlands elftal in 1974 in Duitsland. Het gerucht gaat dat op een bepaalde avond enkele hoeren in het hotel en het zwembad van het Nederlands team zijn geweest en dat de Duitse pers daarover heeft bericht. Het ware bericht wil maar niet naar buiten komen en het kan bijna niet anders of Nico Dijkshoorn heft dit element in zijn verhaal over Kuif meegenomen.

Andere voorkomende motieven zijn de grappen die voetballers onder elkaar uithalen (wasbakje speciaal, ondergoed verstoppen) In het verhaal van Kuif wordt hij gepest met te hete kroketten. Maar hij geeft geen krimp. Daarbij is het natuurlijk “not done” wanneer voetballers in boeken lezen. Die worden geacht te klaverjassen. Ook dat verschijnsel maakt Dijkshoorn in de persoon van Kuif zichtbaar.


Een derde motief is de reactie van de inwoners van Uffelte. De manier waarop zij reageren is heel menselijk. Wanneer iemand later beroemd wordt, hebben veel mensen dat vroeger in de jeugd van die persoon al herkend. Dat wordt zeker het geval wanneer ze geïnterviewd worden voor radio of televisie of voor een boek. Succes heeft immers vele vaders. Maar er wordt in zo’n klein dorp natuurlijk ook flink geroddeld en ook dat verschijnsel zie je terug in de opvattingen van de mensen die in het verhaal hun mening geven. De vrouwen die zich als hoer in het dorp gedragen etc.

Beoordeling scholieren.com
Je moet “De tranen van Kuif den Dolder” niet serieus nemen, maar het is een leuk verhaal om te lezen. Vooral jongens en meisjes die in sport zijn geïnteresseerd en merken dat ze niet veel mogelijkheden hebben om dat onderwerp op hun literatuurlijst te kunnen laten zien, hebben hier een kans om een volwaardig nummer op hun lijst te zetten. Het verhaal is zeker ook geschikt voor eindexamenkandidaten Mavo en Havo. Voor vwo-leerlingen zou het m.i. wel op de lijst mogen worden geplaatst, maar in dat geval zou het wellicht slechts 1 punt verdienen. Dat is geen onderwaardering van het genre, maar wel een vergelijking met romans die veel meer moeite kosten om het boek te kunnen lezen.

De humor en de satire die Nico Dijkshoorn (de laatste tijd ook te zien als huisdichter in “De Wereld draait Door”) zijn goed gedoseerd en maken ver verhaal aangenaam om te lezen.

Relevante recensies
In de Twentsche Courant Tubantia van 4 maart 2009 schreef Job van Schaik over het boek: ”De tranen van Kuif den Dolder staat vol prachtige, herkenbare voetbalromantiek. Kuif den Dolder wordt als een geniale voetballer neergezet die er zomaar opeens was, met een ongeëvenaard balgevoel en inzicht. Kuif deed gewoon alles goed. „Kuif maakte al die mislukkingen goed. Voor ons. Zoiets. Ja, ik lul ook maar wat hoor", verklaart supporter Bakel Dop. „Kuif nam de bal aan zoals een kind een speen in de mond steekt", zegt Schuim Bekkels, een andere Uffelte-supporter.
De manier waarop Dijkshoorn al die fictieve (en sommige enkele echt bestaande) Uffelters over Kuifs carrière en belevenissen laat vertellen, is geestig en ontroerend. Al melkt hij sommige anekdotes net iets te veel uit. Dat de Drenten wel erg stereotiep als provinciale, grofgebekte plattelanders worden neergezet, hoort bij de tongue-in-cheek voetbalhumor, waarmee Oudshoorn ook BN'ers als Henk Spaan, Wim Kan en Simon Vinkenoog – die ooit allemaal naar Kuif kwamen kijken – op de hak neemt. Kuif den Dolder is een hilarische variant op Kick Wilstra, maar dan voor volwassenen.

Over de schrijver en eerder gepubliceerde werk
Bron: website uitgever
Nico Dijkshoorn schrijft teksten voor Draadstaal en Dit was het nieuws, en is huisdichter van De wereld draait door. Onder het pseudoniem P. Kouwes schreef hij de uiterst succesvolle dichtbundel Daar schrik je toch van. De eerste 1000 gedichten.
De tranen van Kuif den Dolder is zijn romandebuut.

‘Kouwes (pseudoniem van Nico Dijkshoorn) is de P.C. Hooft van onze tijd. Hij schrijft over het problemen van het heden in voor iedereen begrijpelijke taal. Relevant. Opwindend. Prachtig.’ www.depapierenwereld.nl, een website van Ronald Giphart, Jean-Marc van Tol en Bert Natter.


Op 29 januari stond Nico Dijkshoorn met zijn band The Hank Five in Paradiso. Deze prachtige avond vol muziek, verhalen, gedichten en gastoptredens (o.a. P.F. Thomése, Leon Verdonschot en Herman Koch) is hier in zijn geheel terug te zien

Bijlage : De laatste column van Nico Dijkshoorn in De Volkskrant.
Een literaire wandeling door Uffelte
DE VOLKSKRANT, SPORT, 30 MAART 2009 (PAGINA 20)
Nico Dijkshoorn
‘Goedemiddag, blijft u rustig binnen. Ik ben een schrijver. Blijft u rustig ademhalen.’
Zaterdag was ik in Uffelte. Drenthe. Gelukkig regende het. Ik bleef na aankomst even in mijn auto zitten. Er stond een geluidswagen, met vier speakertjes op het dak. Dus toch geen geintje. De organisator van het Schrijversfestival Steenwijk had een dag eerder nog gemaild dat hij er eentje had gehuurd. Als de belangstelling voor mijn literaire wandeling door Uffelte honderden mensen zou trekken, kon ik die auto gebruiken. Nu ik hem zo zag staan, de geluidswagen, hoopte ik dat ze zouden komen. Ik in de auto, als een afhaler van chemisch afval, door de straten van Uffelte. ‘Goedemiddag, blijft u rustig binnen. Ik ben een schrijver. Blijft u rustig ademhalen. Hallo. Gaat u onder uw trap zitten en vouw uw armen over uw hoofd. Ik zal nu een stukje uit mijn boek voorlezen. Nogmaals, blijft u rustig binnen. Dankuwel.’
Die honderden mensen waren er niet. Vijftig vrouwen en mannen waren naar Uffelte gekomen om mij te horen voorlezen uit de roman De tranen van Kuif den Dolder. Kuif, de beste voetballer die ooit leefde en altijd voor vv Uffelte bleef spelen. Het programma: voorlezen in de kantine waar Kuif ooit zijn boterhammen at, dan een wandeling langs alle belangrijke plekken in Uffelte, onder andere de oude locatie van de dierenwinkel waar Kuif zo graag kwam en uiteindelijk een bezoek aan café De Molensteen, waar Kuif op een haar na Rinus Kuiper, de spits van Havelte doodsloeg.
Het werd een ontroerende middag. Er waren veel bewoners uit het dorp in de kantine. Ze waren aardig voor mij, terwijl ik in het gunstigste geval op een steniging had gerekend. In mijn boek beschrijf ik de bewoners van het dorp als naargeestige, naar elkaar loerende vreemdelingenhaters, die bijvoorbeeld op de Dwarsweg het licht uit de ogen van een Koreaan schoppen. Omdat hij zijn vlees niet suddert.

Hoe zeggen ze dat? Een warm bad. Ik ben op de foto gegaan met de A1. Ik kreeg een paraplu van de club. Meteen na binnenkomst werd ik de bestuurskamer binnengeloodst. Daar werd ik stil van. Bestuurskamers loop je anders nooit zomaar binnen. Hoe vaak heb ik vroeger als jongetje niet heel even de deur open zien gaan van de bestuurskamer bij DWV, waar mijn vader voetbalde. Je zag maar een glimp. Mannen om een tafel. Gerook. Een schim van een schaal met verse broodjes. Iemand voerde het woord. En dan ging de deur weer dicht. Zo hoorde het ook. Bestuurskamers zijn er om niet gezien te worden.
Nu zat ik opeens een plak cake te eten in de bestuurskamer van vv Uffelte. Iemand naast mij controleerde spelerspasjes. De aanwezige medewerkers stelden zich aan mij voor. vv Uffelte, na zaterdag voor altijd mijn club.
Ik heb voorgelezen. De aanwezigen waren, dat zag ik, trots op Kuif. Goed, hij bestond dan misschien niet echt, maar hij had verdomme wel bij hun club gespeeld. We hebben onze jas aangedaan en zijn gaan wandelen. Een stoet. Ik met mijn boekje voor de mensen uit. Soms kwamen zij om mij heen staan en las ik een stukje voor. Over Kuif zijn fascinatie voor woestijnratjes bijvoorbeeld. Daarna liepen we door. Het was gezellig.
In café De Molensteen mochten er vragen worden gesteld. Een vinger. Of het waar was dat ik wegging bij de Volkskrant. Ja, dat was waar. Wanneer? Maandag zou ik de laatste column schrijven. ‘Wilde u zelf weg?’ Nee. Voor de Volkskrant schrijven vond ik het mooiste dat er was. ‘Waarom moest ik dan stoppen?’ Dat wist ik niet.
Ik weet eigenlijk maar een ding. Dat ik u, mensen zoals in Uffelte, erg ga missen. Tot ziens.