De tien vermakelijkheden van het huwelijk door Hieronymus Sweerts

Beschrijving Hieronymus Sweerts, De Tien Vermakelijkheden van het Huwelijk, Amsterdam 1988 (achtste druk) (eerste druk: waarschijnlijk 1678) Motivatie Ik moest een boek uit een bepaalde tijd lezen, daarom keek ik achter in het Laagland Informatieboek. Daar staan namelijk titels van verschillende boeken. Ik heb daar alle boeken weggestreept die in toneelvorm zijn geschreven, omdat ik dat niet fijn vindt lezen. Daarna heb ik uitgezocht welke boeken heel bekend zijn, die wil ik namelijk niet lezen, omdat iedereen die leest. Toen heb ik bij een paar boeken een samenvatting gezocht om te kijken waar het boek over gaat. Uiteindelijk heb ik dit boek gekozen, omdat mij de inhoud wel leuk leek. Samenvatting De schrijver waarschuwt in de inleiding: Treed niet in het huwelijk, want dan bega je de grootste fout van je leven. Vermakelijkheid 1 is het huwelijk sluiten. Het huwelijk kost veel geld, er zijn onenigheden in de familie en er is een hoop gestress. Daarop volgt uiteraard Vermakelijkheid 2, de eerste dagen na het huwelijk. Eerst is het nog mooi, maar daarna krijg je alle rekeningen. De vrouw wil dan ook nog spullen voor het huis kopen. De man stemt er maar mee in, ook al is er dan nog meer te betalen, want als hij het niet doet, beseft hij, krijg je ongelukkigheid binnen het huwelijk. Vermakelijkheid 3, mensen nodigen het echtpaar uit om te komen. Als dit contact afneemt, wil de vrouw een uitstapje maken. De man weet dat het niet zal bevallen, maar stemt toe, omdat hij geen ruzie wil. Natuurlijk bevalt de reis de vrouw niet. Ook wil ze aan iedereen hun rijkdom laten zien, daarom geeft de man veel uit aan chique, onnodige spullen. Bij Vermakelijkheid 4 hoopt de man dat de vrouw zich als huisvrouw gaat gedragen, maar zij gaat klagen. Langzamerhand groeien de contacten met de buurt, en ze merkt dat iedereen een kind heeft. Daardoor gaat ze over kinderen zeuren. Vermakelijkheid 5, de vrouw is eindelijk zwanger. De man heeft het zwaar, de vrouw is vaak chagrijnig, eet veel, is steeds moe en moet dan weer uitrusten. Dit kost de man zoveel tijd dat hij nog steeds geen tijd heeft gehad voor zijn baan, eigenlijk al sinds hij getrouwd is. Vermakelijkheid 6, het echtpaar moet zorgen voor spullen voor de baby, zoals de luiermand en de vrouw is bezig om de juiste hulp te zoeken. Vermakelijkheid 7, de vrouw krijgt na 7 maanden al weeën, wat niet gunstig is, dit duidt op seks voor het huwelijk. Omdat het huis nog niet is ingericht op een bevalling moeten overal spullen worden geleend. Vermakelijkheid 8, het kind is geboren. De vrouw krijgt kloven in haar tepels, en heeft veel pijn. Allerlei vrouwen komen met raad, zalfjes om haar te helpen. Uiteindelijk beslist men een specialist te zoeken. Vermakelijkheid 9, de week van het kraambezoek. Vermakelijkheid 10, het gezin is nu een echt huisgezin. De vader denkt na over zijn hele gezin: hoeveel kinderen zal ik nog krijgen, en dat hij dan vanaf vermakelijkheid 4 alles weer opnieuw zal beleven. De schrijver besluit uiteindelijk met het citaat: “Het is de mens goed geen wijf aan te raken”.
Eerste persoonlijke reactie Ik vind het boek nieuwsgierigmakend, niet ingewikkeld, origineel en een beetje humoristisch. Ik ben aan het denken gezet door de tekst. Ik ben niet overtuigd door de tekst. Uitgebreide persoonlijke reactie Het onderwerp van dit boek is het huwelijk en het leven daarna, en alle zaken die daarbij komen kijken. Er wordt in het boek een bepaalde visie op het onderwerp gegeven. Daar draait het hele boek namelijk om. In deze visie is de schrijver negatief over de vrouw, daar ben ik het niet mee eens. Ik heb vast wel een keer een boek gelezen of een film gezien over hoe mensen omgaan in het huwelijk. Maar ik heb nog nooit een boek gelezen waarin het bijna alleen draait om de mening op het onderwerp van de schrijver. Dat vind ik origineel, en ik vind het leuk om een keer iets anders te lezen. Ik had verwacht dat er tien vermakelijkheden zouden worden beschreven, maar ik had niet verwacht dat ze zouden worden bekritiseerd. Nadat ik het stukje tekst voor de vermakelijkheden, waren mijn verwachtingen over de rest van het boek heel anders geworden. Ik wist toen dat alle nadelen zouden worden verteld. De gebeurtenissen spelen niet/nauwelijks een rol in het verhaal, het verhaal is meer gericht op de mening van de schrijver. Doordat de gebeurtenissen nauwelijks een rol spelen, worden de gebeurtenissen niet uitvoerig beschreven. Blz. 73
Het uur van vreugde is verschenen, want na al het getalm en gewroet is de vrouw eindelijk in de Kraam gekomen. Wel, dat is een vreugde en een Vermakelijkehid die al de andere te boven gaat, want de man is er een gans Kapitaal r ijker door geworden. Ik vond het niet heel erg storend, dat de gebeurtenissen niet gedetailleerd werden beschreven, maar wel een beetje. Doordat ik niet gewend ben aan zo’n stijl, dus in het begin was het wel lastig. Later viel het wel mee. Ik was wel benieuwd hoe het er dan aan toe ging bij gebeurtenissen, bijvoorbeeld wanneer de vrouw gaat zeuren dat ze een kind wil. Dan wilde ik graag weten in hoe verre ze zeurde en ook precies hoe. De gebeurtenissen hangen samen, eerst het huwelijk en pas aan het eind het kind. Het verband tussen de gebeurtenissen is daarom ook heel erg logisch, dus je hoeft over de verbanden niet na te denken. Dat vond ik fijn. Het huwelijk is de gebeurtenis die mij aan het denken heeft gezet. Ook doordat het hele boek eigenlijk op het huwelijk slaat. Ik ben me gaan afvragen of ik het eens was met de schrijver. En het blijkt meestal niet. Ik vind dat de personages voorspelbaar reageren. Je kon zeker verwachten dat de vrouw perse een kind zou willen, nadat ze getrouwd was. En dat de man niet veel omgeeft om een kind te hebben, maar er wel aan meewerkt, om zijn vrouw tevreden te stellen. Blz. 49
Zij klaagt:’Ik moet een kind hebben of ik zal mijn zinnen verliezen.’ Ik kon me niet verplaatsten in de personages, dat komt doordat je er ver vanaf staat. Je komt soms te weten wat de personages denken, maar meer kom je niet te weten. Je weet ook nauwelijks wat ze zeggen of wat ze precies doen. Blz. 46
Nu, hoopt hij, zal alles een goede plooi beginnen te nemen en hij twijfelt er niet aan of de vrouw (…) Blz. 36
Wel, denkt het jonge vrouwtje, wat is het een groot verschil getrouwd of ongetrouwd wezen! In dit boek vind ik het niet erg dat ik me niet kon verplaatsten in de personages, omdat het niet daar om draait. Het draait meer om de mening van de schrijver en hoe hij tegen bepaalde, vaak voorkomende gebeurtenissen aankijkt. Ik vind de opbouw van het verhaal helemaal niet ingewikkeld. Het is namelijk heel voor de hand liggend: elk vermakelijkheid is een apart hoofdstuk. De volgorde van de vermakelijkheden is ook logisch: eerst gaan ze trouwen, daarna gaan ze hun huis inrichten, uiteindelijk wil de vrouw een kind, de vrouw raakt in verwachting, het kind wordt geboren. In een hoofdstuk is de opbouw ook makkelijk: in het begin van het hoofdstuk wordt de vermakelijkheid beschreven, daarna worden alle positieve dingen beschreven en daarna wordt alles van de negatieve kant bekeken en wordt er gewaarschuwd. Er zitten geen flashbacks of terugverwijzingen in het verhaal. Er zitten wel vooruitwijzingen in de tekst. Blz. 53
Wat het zal dikwijls gebeuren als je in het eerste en zoetste van je slaap bent, dat je Liefstetje je akker zal maken en zal kermen over de pijn onder het hart, over duizelingen en grote flauwte, waardoor alles wat in huis is in rep en roer zal raken en jij zelf, hoe koud dat het wezen mag, in allerijl het bed uit zult moeten. Blz. 46

Maar wacht weinige dagen en de ondervinding zal je spoedig kennis doen hebben van verdere Vermakelijkheid. Die vooruitwijzingen vind ik goed bij de tekst passen, omdat de schrijver van dit boek de mensen die gaan trouwen waarschuwt. Als je waarschuwt zeg je wat er zal gaan gebeuren, wat in de tekst het geval is. Ik vind het boek niet erg spannend, maar ik was wel nieuwsgierig naar de kritiek die de schrijver zou gaan leveren op de volgende vermakelijkheid. Je kunt namelijk schatten wat de volgende vermakelijkheid is. In de tekst zitten geen dialogen. Af en toe komt er een directe rede in de tekst voor, maar daarop wordt niet met een andere directe rede gereageerd. Blz. 39
Ja, zij schijnt schier te bezwijken en het enige geluid dat ze geeft, is: ‘Och Schipper, zet me aan land, ik zal je al mijn goed geven!’ Zeker, ik beken, onder de Huwelijksvermakingen is dit een stukje met tegenwind. Blz. 36 ‘Och,’zegt ze, ‘wat is het huwelijk een volmaakte Staat vergeleken bij de ongetrouwde! Ik zal derhalve ook om mijn Speelgenootjes denken en haar recommanderen waar ik kan of mag.’ Dat er geen dialogen in dit boek zijn, vind ik passend bij het onderwerp van het gehele verhaal. De schrijver geeft kritiek en waarschuwingen op de handelingen, en soms ook gedachten, van mensen. Ik vind niet dat bij zo’n onderwerp perse dialogen moeten. Er worden een paar vergelijkingen gemaakt. Ik vind dat wel handig bij dit boek, omdat het een beter beeld geeft. Blz. 19
Want ik heb vele malen gezien dat al die gewaande roosjes met veel scherpe doorntjes te voorschijn kwamen, zodat de mond, die eerst met zoveel duizend kussen werd begroet en met een hemelse dauw overgoten scheen te zijn, daarna niet een zoen waardig werd geacht, ja, voor de muil van Cerberus, de hellehond, werd uitgemaakt. Blz. 40
Alsof de helse Pluto met zijn geschaakte Proserpina door de Stad vloog. Wat mij is opgevallen is dat er veel hoofdletters zijn gebruikt. Ik ben er nog steeds niet achter wat voor regel daarvoor was. In ieder geval wordt er vaak een hoofdletter gebruikt als iemand wordt aangesproken. En natuurlijk bij een naam of bij het begin van een zin. Er wordt ook een hoofdletter gebruikt bij woorden die iets te maken hebben met het huwelijk. Blz. 25 (…) en haar verscheidene Juwelen vertoont (…) Blz. 47
Daar ziet ze Juffrouw Teelwel met de Luiermand bezig en allerhande soort van speelgoed bijeenrapen. Blz. 18
Nu, o Minnaar, (…) Wat mij verder opviel, is dat de schrijver erg veel woorden voor één woord heeft. Dat is wel fijn, want dan heb je afwisseling, wordt het woord niet stééds herhaald, wordt het niet irritant. De vrouw in het huwelijk wordt op de volgende wijze benoemd: Blz. 12 / blz. 13
de jonge Juffer / het Lief
een geblanket Iezabelletje / zijn Meesteres
de Juffrouw / dit lieverdje
Blz. 15 / blz. 17
die aanbiddelijke Pop / een Bruid
die Schone
zijn nietige Jannetje
een wispelturig Liefje Secundaire literatuur Hieronymus Sweerts was een boekverkoper in Amsterdam, waar hij in 1627 geboren werd en in 1696 overleed. Hij leerde het drukkersvak en werd boekdrukker in Amsterdam. In 1664 was hij zijn eigen drukkerij begonnen, nadat hij enkele jaren voor familie had gewerkt. Sweerts trouwede in 1677 voor de tweede keer. Dat was een kort huwelijk want in 1680 trouwde hij weer, met een weduwe. De Tien Vermakelijkheden van het Huwelijk is een bewerking van een Franse tekst, Les Quinze Joies de mariage. Die tekst komt uit de 15e eeuw. Deze tekst is opgebouwd uit vijftien verhalen over vijftien verschillende fasen in het huwelijk. Net als in De Tien Vermakelijkheden van het Huwelijk krijgen de hoofdpersonen geen eigennaam. In De Tien Vermakelijkheden van het komen niet alle elementen uit Les Quinze Joies de mariage aan bod. Allerlei elementen uit Les Quinze Joies de mariage waarvoor in het tijdsverloop van De Tien Vermakelijkheden van het Huwelijk geen plaats was, zijn door de auteur in het vervolg, De Biecht der Getrouwden (1679), verwerkt. Literatuurgeschiedenis: “De tien Vermakelijkheden van het Huwelijk” bevat veel details uit de werkelijkheid van de 17e eeuw. Veel burgers zullen daarom veel herkend hebben. Maar natuurlijk kan je uit zo’n komisch bedoeld verhaal niet een grote waarheid halen. Ergens las ik: Pogingen om uit deze ene tekst de visie van de gemiddelde 17e-eeuwse man te halen, zijn zinloos. Men zegt dat het materiaal dubbelzinnig is. De toon is niet geheel vrouwvijandig, maar de echtgenoot is wel het slachtoffer van alles wat zijn vrouw doet. Zoals ik al eerder zei wordt de vrouw voornamelijk in de inleiding en in het besluit neergezet als een: knorrig, heerszuchtig, verkwistend, hovaardig, geil en drankzuchtig persoon. Maar is dit nu echt hoe de 17e-eeuwse mensen op het huwelijk keken? Nee, sommige mannen vonden dat er geen lievere en trouwere schepsels waren dan vrouwen. Men zegt wel dat dit boek door middel van de karikaturale vertekening de lezers de ruimte geven af te reageren en om de heersende / gezamenlijke opvattingen te bewaren. Het beeld van het huwelijksleven is wel een beetje eenzijdig neergezet, want over het algemeen werd de vrouw wel gewaardeerd als iemand die thuis zorgde voor de kinderen. Maar er zitten in het boek, denk ik wel veel herkenbare stukjes uit de werkelijkheid van het leven van de Amsterdammers. Wat mij verder nog opviel is dat in de 17e eeuw de Klassieken nog heel veel aanzien genoten in de literatuur. Bij dit boek valt dat heel erg mee, een enkele keer werd Venus genoemd, maar verder niet. Wel staat de mens centraal, het gaat om de twee individuen: de echtgenoot en de echtgenoten. Net zoals de Middeleeuwen was deze een mannenmaatschappij. De ouders bepaalden met wie de kinderen mochten trouwen (dat zie je ook aan het begin van het boek) Van internet --
http://www.scholieren.com/boekverslagen/16571