De schaduw van het verleden door Martine Letterie

B1. titel

de titel is: “De schaduw van het verleden”. Het boek heet zo omdat Peter, de hoofdpersoon in het boek, in zijn nieuwe woonplaats steeds buitengesloten en gepest wordt. Hij komt erachter dat zijn vader in het verleden veel verkeerde dingen gedaan heeft. Dit blijft hem als een schaduw achtervolgen. De titel zegt dus iets over een diepere betekenis van het boek.

B2. soort boek

Het boek is een jeugdroman: de hoofdpersoon ontwikkelt zich naar aanleiding van een gebeurtenis namelijk in dit verhaal als Peter naar het lezen van de papeieren en dagboek heel erg onzeker wordt.
Het boek is geschreven in 1970. het is dus een eigentijds verhaal. Ook komen er aspecten als liefde en het leven in oorlogstijd in voor.

B3. personages.

In dit boek ligt de nadruk vooral op de gebeurtenissen van de hoofdpersoon.
De hoofdpersoon in het boek is Peter, hij is een rustige, normale jongen van 13 jaar met een vader een moeder en een zus Moniek. Hij is pas verhuisd naar een dorpje in Drente maar wordt daar voortdurend gepest en buitengesloten. Hij komt er achter dat zijn vader in de oorlog veel verkeerde dingen gedaan heeft. Hierdoor wordt hij erg onzeker. Als hij op school in een geschiedenisgroepje terechtkomt krijgt hij vrienden. Hij vertelt aan verschillende mensen hun verhaal. Zij respecteren hem en het gaat iets beter. Als zijn vader een ongeluk krijgt gaat hij weg van huis met zijn moeder en zus.
Verder Peters vader: hij heeft weinig aandacht voor zijn gezin en doet alleen zijn eigen zin. Hij heeft in de oorlog veel verkeerde dingen gedaan.
Peters nieuwe vriendin Ciska: zij is de enige die aardig doet en ze worden vrienden. Ze gaan ook samen bij het geschiedenisgroepje en als Peter haar op het laatst zijn probleem verteld helpt ze hem ermee.
Anneke: Peter zijn geschiedenis lerares, ze is ook de “leider” van het geschiedenisgroepje dat vaak bij haar thuis komt. Peter vertelt haar als 1e zijn verhaal.

De bijpersonen zijn:
- Moniek, Peter zijn zus
- Peter zijn moeder: lijdt erg onder peters vader
- Peters Tante Gerrie en neefje Eddie: hier gaat hij logeren maar ze hebben verder niet een belangrijke rol in het verhaal.

B4. tijd

Het verhaal is in de verleden tijd geschreven.
De verhaaltijd is ongeveer 5 maanden namelijk: vanaf vrijdag 17 juli 1970 tot dinsdag 15 december 1970. het boek is chronologisch geschreven. Het boek is niet-continu geschreven maar, (behalve in het begin want daar zit er een maand tussen de eerste 2 stukjes) er zitten steeds maar hooguit 2 à 3 dagen tussen 2 stukjes. De tijd wordt aangegeven net zo als in een dagboek vaak de tijd aangegeven staat: de tijd staat boven het stukje.
De schrijver vertelt in hetzelfde tempo als waarin de gebeurtenissen zich afspelen.

B5. vertelsituatie

Het verhaal wordt beleefd door de ogen van Peter.
Het verhaal wordt verteld vanuit de Hij-vorm, de hij-vorm is weer Peter.

B6. ruimte

Het verhaal speelt zich af in een klein en rustig dorpje in Drente. hier woont Peter. Er is in dat dorpje o.a. een school, café. En vlak bij dat dorpje een stuk van een oud concentratiekamp vanuit de oorlog. Het is belangrijk voor het verhaal dat het zich daar afspeelt omdat het juist zo’n klein dorpje is waar iedereen elkaar kent en dus ook iedereen weet wat Peter zijn vader gedaan heeft.

B7. opbouw

Het verhaal begint midden in het leven van Peter, er is niet eerst een soort inleiding.
Het verhaal is chronologisch opgebouwd. Het belangrijkste stuk in het verhaal is het stuk dat voor Peter voor het eerst in zijn vaders papieren leest. Hierdoor wordt voor hem duidelijk waarom hij buitengesloten wordt. Op deze ontdekking gaat ook het hele verhaal verder. Het hoogtepunt ligt ook daar want dat is het thema van het verhaal.
het verhaal heeft 14 hoofdstukken maar die hoofdstukken zijn weer onderverdeeld in kleine hoofdstukjes die beginnen met de datum. Vaak begint zo’n klein hoofdstukje met een stukje uit het “dagboek” van Peter zijn vader.
Er zijn 2 verhaallijnen, waarvan 1 hoofdlijn; maar eigenlijk lopen die 2 verhaallijnen heel dicht bij elkaar en soms zelfs door elkaar.
Het boek heeft een open einde en eindigt dat Peter met zijn moeder en zus bij hun vader weg gaat. Ze gaan in een flat wonen en het hele geschiedenisgroepje komt bij hun om ze te helpen inrichten.

B8. thema

Het thema in het verhaal is: een jongen die erachter komt dat zijn vader in de oorlog veel verkeerde dingen gedaan heeft en daardoor heel onzeker wordt.
De motieven zijn liefde, oorlog, NSB-kinderen, vertrouwen, vriendschap en keuzes maken.

Mijn mening.

- over de gebeurtenissen in het verhaal:
ik vind de gebeurtenissen in het verhaal goed beschreven. Ze volgen elkaar vrij snel naar elkaar op waardoor het verhaal niet saai wordt, ook wordt er weinig verteld over 1 bepaalde gebeurtenis zodat je vaak zelf ook dingen er bij mag bedenken. En er was een goed nawoord waardoor het verhaal je met het nawoord aan het denken zet.

- over de personages in het verhaal.
ik vind de personages goed uitgebeeld alleen ik vind wel dat er meer gevoelens van de personages geuit morgen worden. Bijvoorbeeld dat de schrijfster iets meer verteld over hoe Peter zijn vader zich nou eigenlijk voelt met zo’n verleden. Er wordt wel wat gevoelens beschreven maar het mag best wel wat meer. Dat maakt het verhaal iets dieper en interessanter en daardoor ook leuker om te lezen.

- over het onderwerp
het onderwerp van het verhaal zet je aan het denken. Bijvoorbeeld hoe het zou zijn als er nooit oorlog was geweest en waarom mensen op een bepaalde manier reageren op een gebeurtenis zoals hoe Peter reageerde toen hij de papieren van zijn vader las. Zo heeft het verhaal de bedoeling dat het je aan het denken zet en dat is goed gelukt.

- de bouw
het boek is makkelijk opgebouwd en dat maakt het makkelijk om te lezen. Er is een chronologische opbouw en dat is voor dit verhaal wel heel erg belangrijk om dat het anders heel moeilijk te volgen wordt denk ik.

- het taalgebruik
het taalgebruik is begrijpelijk alleen ik denk dat als ze iets “hefteruger” taalgebruik gebruikt zouden hebben dat dat de personages beter uitgedrukt zou hebben en dat ze dan ook duidelijker een eigen karakter hadden gekregen.

Mooiste passage uit het boek:
Het stukje is het laatste stukje uit het boek waarin Ciska aan Peter vertelt dat ze verliefd op hem geworden is en dat ze hem kust en waarin Moniek tegen Peter zegt dat zij betere vrienden heeft als zij. Ik vind dat het mooiste stukje omdat je het hele boek al wel verwacht had dat het zo zou lopen maar het steeds niet gebeurde en omdat het laatste je vooral aan het denken zet.
Ze draaide haar fiets om en kwam naar Peter toe. “nog één ding, Peter,’ zei ze. Ze lijkt wel verlegen, dacht die verbaasd. ‘ik heb mijn moeder en mijn oma nog niet verteld dat ik verliefd op je ben.’ Haar bruine ogen glansde boven haar rode wangen. Peter boog zich voorover en kuste haar heel voorzichtig op haar mond. Het ging vanzelf. En ineens zat Ciska op haar fiets en reed heel hard achter de anderen aan. Peter nam de trap met twee treden tegelijk. En zijn voeten leken nauwelijks de grond te raken, zo licht voelde hij zich.
In de flat waren ma en Monique bezig de spullen op te ruimen. Ze waren net klaar toen hij binnenkwam. Alsof het afgesproken was, gingen ze alledrie tegen dezelfde muur van de kamer zitten, zodat ze goed van het uitzicht konden genieten. De sneeuw dwarrelde nog steeds langs de ramen en op de balkonrand lag al een echte laag. Het was een tijdje stil, toen keek Monique Peter aan en zei: ‘jij hebt het beter gedaan dan ik. Jij hebt echte vrienden gemaakt.’ En zo was het.

Je hebt nu naar dat je dit stukje gelezen hebt echt zo iets van: ja nou heb je het boek uit en wat dan? Dan lees je het nawoord en kun je er nog heel lang over nadenken wat het boek nou eigenlijk voor betekenis heeft.

Over de schrijfster: Martine Letterie

Martine Letterie is geboren in 1958 en woont in Vorden in Gelderland. Ze studeerde Nederlandse taal- en letterkunde en was docente jeugdliteratuur aan de PABO.
Van 1990 tot 1993 was ze lid van de griffel-jury.
Martine Letterie heeft verschillende boeken geschreven o.a.
- het schorriemorrie van de pruk
- ver van huis
- Focke en het geheim van Magnus

Meer over de schrijfster heb ik niet kunnen vinden. Ik ben in de bibliotheek geweest, heb op internet gekeken en er is in “het klokhuis” een aflevering geweest over haar. Ik heb het klokhuis een mailtje gestuurd voor informatie maar ik heb nog niks terug gehad.

Samenvatting “De schaduw van het verleden”

Op zijn 13e verhuist Peter met zijn ouders en zus Moniek naar een klein dorpje in Drenthe. Peter voelt zich helemaal niet thuis. zijn vader heeft weinig tijd voor hem en zijn gezin en drinkt steeds meer. Ook wordt Peter door iedereen buitengesloten en gepest. Peter weet niet hoe het komt totdat hij in een kamertje stukken brieven en een gedeelte van een dagboek vindt van zijn vader. Zijn vader heeft in de 2e wereldoorlog voor de Duitsers gewerkt in het dorp waar ze nu wonen en veel mensen uit dat dorp vermoord!
Door die ontdekking en omdat zijn vader steeds vaker dronken thuis komt wordt hij nog meer onzeker. Ook gaat het steeds slechter tussen hem en zijn enige goede vriendin Ciska waarmee in zijn nieuwe klas vriendschap gesloten heeft.
Peter en Ciska zitten samen bij een geschiedenisgroepje van Peter zijn geschiedenislerares Anneke. Peter verbreekt de vriendschap met Ciska en als Anneke, met wie hij een goede band gekregen heeft vraagt waarom hij dat gedaan heeft vertelt hij alles tegen haar. Anneke zegt tegen hem dat hij Ciska moet uitleggen waarom hij zo tegen haar doet. Met veel tegenzin stapt hij de volgende dag op Ciska af. Hij vertelt haar alles maar ze zegt dat het niks veranderd in hun vriendschap
Als op een avond de dokter voor de deur staat die vertelt dat Peters vader in een dronken bui de sloot is ingereden neemt moeder een besluit: ze gaat in een flat wonen met Peter en Moniek.

(het boek heeft een open einde en stopt op deze plaats)