De ordening door Kees van Beijnum

Auteur: Kees van Beijnum
Titel: De Ordening
Jaar en plaats van uitgave: 1998, Amsterdam
Uitgever: Nijgh & Van Ditmar
Eerste druk: Aantal bladzijden: Genre: Eerste persoonlijke reactie Mijn eerste persoonlijke reactie van het boek was dat het wel erg lang duurde voor dat ik het uit had. Ik vond het een spannend boek, omdat je niet echt verwachtte wat er zou gaan gebeuren. Het is erg realistisch geschreven, dat zorgde ervoor dat ik me beter in kon leven in het verhaal. In het begin dacht ik dat het een saai boek zou worden, maar toen ik eenmaal een tijdje aan het lezen was, werd het wel beter. Het was wel spannend toen Stella naar het hotel ging om te reserveren, maar toen ze buiten kwam Andreas en de weduwe spoorloos verdwenen waren. De (open) vraag die je dan krijgt is: waar zijn Andreas en de weduwe gebleven? Samenvatting Stella Verstarre woont sinds 5 jaar in De Pijp, het zoldertje van haar huis verhuurt ze aan de Surinamer Emiel, hij heeft daar een wietkwekerij en ze krijgt een derde van de winst. Ze is afgestudeerd als filosofe op Kants lees, maar ze is werkloos. De tweelingbroer van Stella, Frank, woont in Utrecht en houd zich hoofdzakelijk bezig met het actievoeren voor het dierenbevrijdingsfront. Bij een actie ontmoet hij de ex van Stella: Andreas Bambach. Ze is op zoek naar hem en ze kan nergens anders meer aan denken. Ze gaat met 2 verschillende mannen naar bed, zonder dat ze iets voor ze voelt. Als er op een dag honderdduizend Zwitserse franken op haar rekening zijn gestort vraagt ze zich af of die van Andreas komen. Af en toe belt haar moeder, die met een jonge vriend door Marokko toert. (terugblik) Na een op een advertentie te hebben gereageerd begint Stella te werken in de grote villa van de weduwe Lotte de Heus Verolmen. Ze moet het archief ordenen en al snel komt ze erachter dat de vrouw niemand anders is dan “de zwarte weduwe”, die destijds getrouwd was met Ewald de Heus Verolmen, de beruchte voorman van de NSB en tijdens de oorlog president van het Vredegerechthof. Op een avond stelt de weduwe aan Stella voor om te blijven slapen. Stella stemt toe en gaat alleen in het weekend terug naar Amsterdam. Stella komt te weten dat Ewald rechten en filosofie studeerde en op 26-jarige leeftijd al werd benoemd tot hoogleraar in Amsterdam. Hij werd lid van de NSB en na de oorlog kwam hij in de gevangenis, waar hij zelfmoord pleegde (volgens zijn vrouw werd hij vermoord). Op een dag verschijnt Andreas in de villa en de weduwe is weg van hem. Dat is omdat Andreas de kleinzoon blijkt van een intieme vriend van haar: Werner Bambach. Stella is getuige van de jaarlijkse bijeenkomst van oud-nazi’s die op uitnodiging van de weduwe de verjaardag van Ewald komen herdenken. De weduwe vraagt aan Stella of ze mee wil op haar jaarlijkse reis naar Zwitserland. Voordat ze daar naartoe gingen laat de weduwe het hele archief door Andreas verbranden in de achtertuin, terwijl Stella net klaar was met alles te ordenen. De weduwe deed dat omdat ze had ontdekt dat het de waarheid niet dekte, en zij zich het verleden niet zo wil herinneren. Vlak voordat het archief werd verbrand heeft Stella nog een aantal dingen gevonden waaruit bleek dat Ewald zelfmoord heeft gepleegd en niet is vermoord. In Zwitserland gaan ze naar een kluis, om er een schilderij uit te halen, “de jongeman” van Rafaël. Ze genieten er in hun hotelkamer van en dat ritueel herhaalt zich een aantal keer. Op een dag is de weduwe zo verzwakt dat ze vraagt of Andreas en Stella haar jaarlijkse ritueel door willen zetten. Dat accepteren ze, maar de volgende dag gaan ze niet naar de bank, maar richting de bergen. Daar aangekomen bij een hotel gaat Stella naar binnen om te reserveren, maar als ze weer buiten komt, zijn Andreas en de weduwe verdwenen. Stella gaat terug naar Nederland, maar Andreas lijkt van de aardbodem verdwenen. Bij navraag bij een Zwitserse bank blijkt dat de franken zijn gestort door ene meneer Prewotski. Omdat het bijna kerst is koopt ze cadeautjes en voor zichzelf een boek over Rafaël. Daardoor komt ze veel over hem te weten. Om meer over Andreas te weten te komen reist ze naar Frankfurt, ze ontmoet daar zijn moeder die zegt dat hij al een tijd vermist wordt, maar als ze een foto van hem laat zien blijkt het Andreas helemaal niet te zijn. Stella vliegt terug naar Amsterdam en met kerst geeft ze een concert in de kerk, plotseling denkt ze dat ze Andreas ziet zitten, maar als ze in zijn richting loopt is hij al verdwenen. Ze rent hem achterna en de afstand wordt al kleiner.
Analyse boek Personages Stella Verstarre is de hoofdpersoon. Ze is net afgestudeerd in de filosofie en heeft een uitkering. Na de scheiding van haar ouders is het haar streven om voor alles onafhankelijk en ongebonden te blijven. Haar kenmerkendste eigenschap is het geduld waarmee ze op dingen kan wachten die misschien wel of niet zouden kunnen gebeuren. Sinds ze bij de weduwe werkt is ze erg onverschillig geworden. Het enige wat in haar hoofd blijft rondspoken is Andreas. Ze is door hem gedumpt, maar ze kan hem niet uit haar hoofd zetten. Ze blijft wachten totdat ze hem weer een keer ontmoet. Weduwe Lotte de Heus Verolmen is een dame van rond de 80, al heeft ze nog een heldere geest. Haar leven lang is ze het eens geweest met de nationaal-socialistische gedachte, net als haar man, Ewald, voor en tijdens de oorlog. Aan het eind van de oorlog kwam hij erachter wat voor ramp er was gebeurd en hij trok zijn conclusies: hij pleegde zelfmoord. De weduwe blijft ervan overtuigd dat hij is vermoord. Andreas Bambach is een 27-jarige Duitser die zegt dat hij Andreas is. Hij zou architectuur hebben gestudeerd en de kleinzoon zijn van Werner Bambach: een Duitse kunsthistoricus die tijdens het nazi-regime verantwoordelijk was voor de kunstroof uit bezette gebieden, met wie de weduwe tegen het einde van de oorlog een verhouding had. Hij is erg gevaarlijk, maar de ware identiteit blijft onbekend. Emiel is Stella’s Surinaamse buurman, met wie ze het goed kan vinden. Hij heeft 7 jaar in de "Bijlmer Bajes" gezeten, maar hij blijkt een intelligente en gevoelige jongen te zijn. Hij heeft een antiekwinkel die erg slecht draait en alleen overeind kan worden gehouden door de teelt van nederwiet. Stella is daarbij als partner betrokken. Frank is Stella’s tweelingbroer. Hij is een activist en gaat voorop in de strijd bij een zeer radicale dierenbevrijdingsbeweging. Hij vindt dat Stella niet op een goede manier leeft. Hij vindt dat ze keuzes moet maken, een stelling moet nemen. Onder het mom op te komen voor de dieren, voert hij actie om zich beter voor te doen dan hij eigenlijk is. Hij komt in de criminaliteit terecht en beland in de cel. Structuur Het verhaal is goed opgebouwd, want doordat er in het boek driedeling zit is het overzichtelijker om het te lezen en om het te begrijpen hoe het verhaal in elkaar zit. Je kunt daardoor de verandering in tijd makkelijker herkennen. In het eerste deel bijv. vertelt Stella over haar leven. In het tweede deel vertelt Stella het verhaal over wat ze allemaal had meegemaakt met de weduwe en Andreas. En het derde deel is een vervolg op het eerste deel, want in het eerste deel wordt Stella’s leven verteld en het derde deel vertelt hoe het nu, in het heden is. Thematiek Ik denk dat het thema van dit boek oorlogsverleden is, omdat Stella achter een geheim uit het verleden, in de Tweede Wereldoorlog, van de weduwe komt. Dit thema spreekt me eigenlijk wel aan, omdat ik niet zo heel erg veel van de Tweede Wereldoorlog weet. Vooral niet over de verhalen van mensen die het meegemaakt hebben en zelf NSB'ers waren. Het is wel een moeilijk thema om te lezen, maar het is niet zó moeilijk dat het niet te lezen was. Tijd en Ruimte De ik-figuur vertelt het verhaal in 1994, vijftig jaar na D-day. Dat wat ze vertelt, zijn vooral terugblikken. Ze woont in Amsterdam, maar werkt een tijdje in het Gooi in een stoffige kamer van de villa “Landlust”. Een deel van het verhaal speelt zich af in Zwitserland waar ze op reis gaat met Andreas en de weduwe. Het einde van het boek speelt zich af in de Obrechtkerk in Amsterdam-Zuid. Tijdens dit concert denkt Stella dat ze Andreas ziet. Perspectief Zes hoofdstukken in het boek beginnen met een cursief gedrukt stuk. Hierin is het niet de ik-persoon die vertelt, maar een alwetende verteller. De alwetende verteller doet verslag van belangrijke tijden in het leven van de weduwe. Onder andere een beschrijving de eerste ontmoeting van Lotte de Heus Verolmen met haar aanstaande echtgenoot, Ewald, in Batavia. Het grootste gedeelte van het boek vertelt Stella, en dus de ik-persoon.
Mijn eigen mening Ik kan mezelf helaas niet identificeren met de hoofdpersoon, wat ik wel jammer vind, omdat zij andere interesses heeft dan ik en omdat zij veel ouder en erg onverschillig is. Zij laat dit merken, omdat ze ondanks dat haar broer haar zegt dat ze niet bij de weduwe moet blijven (omdat ze een NSB-verleden heeft) toch voor haar blijft werken. Het boek is zowel realistisch als fantastisch. Dit komt doordat het boek gebaseerd is op een waargebeurd verhaal, over Rost van Tonningen, en er ook een stuk fantasie aan is toegevoegd. Het zou namelijk echt waar kunnen zijn dat een vrouw tijdens het archiveren bij een weduwe achter een vertrouwelijk geheim van die weduwe komt. Dit spreekt me wel erg aan, omdat als de schrijver alleen het echt gebeurde verhaal had verteld, het boek waarschijnlijk veel saaier was. En in dit geval heeft de schrijver het verhaal een beetje aangepast, waardoor ik het een leuk boek vind. Het verhaal loopt open af, Stella zal nooit precies weten wat er met de weduwe en Andreas gebeurd zou kunnen zijn. Het boek eindigt bij dat ze denkt Andreas te zien en hem achtervolgd, maar de lezer weet niet hoe die achtervolging eindigt, waardoor het verhaal open afloopt. Ik vind dit best verwarrend, maar des te leuker, omdat je dan zelf verder kan fantaseren hoe het afloopt tussen de twee. Ik vind “De ordening” dus een moeilijk boek, maar als ik de argumenten bij elkaar optel, zou ik het zeker aanraden om te lezen. Het is nl. wel een heel spannend boek.