Beschrijving: Schrijver: J. Presser
Titel: De Nacht der Girondijnen
Druk: - Uitgever: De Grote Lijsters
Jaar: 1995
Aantal pagina’s: 61 pagina’s
Motto/opdracht: - Indeling : Het boek “De Nacht der Girondijnen” is verdeeld in alinea’s. Hoofdstukken worden aangegeven door een gedeelte van het vorige hoofdstuk wit te laten. Het boek bevat in totaal 12 hoofdstukken. Structuurelementen: Tijd: Het verhaal speelt zich af tijdens de Tweede Wereld Oorlog en duurt ruim een half jaar, van semptember1942 tot maart 1945. Het verhaal is niet chronologisch en ook niet continu, er komen veel terugblikken voor in het verhaal en niet elke dag wordt beschreven. Plaats: Het begin van het verhaal speelt zich af op een Joodse school in Amsterdam. Hierna gaat de hoofdpersoon naar kamp Westerbork om daar te werken. In kamp Westerbork speelt het verhaal zich voornamelijk af bij en in de barakken en bij het op de trein zetten van de mensen.
Personen: De hoofd persoon is Jacques Suasso Henriques geboren op 24 februari 1916. Hij is een jonge doctorandus in de geschiedenis. Hij is lid van de Joodse ordedienst in Westerbork, aanvankelijk is hij antisemiet (Jacques) later in het verhaal accepteert hij zijn Joodse identiteit (Jacob.) Henriques is een round-character, omdat je steeds meer te weten komt, naarmate het verhaal vordert. Je ziet hoe hij verandert in een persoon die zich steeds meer verbonden voelt met het joodse volk. In de strafbarak hij probeert te verantwoorden wat hij gedaan heeft met als excuus: “Als ik het niet doe dan doet iemand anders het wel.” Cohn: Bijpersoon, hij heeft de leiding over Jacques. Hij is gericht op zelf behoudt met als doel: Het redden van zijn zoon. Het verschil met de hoofdpersoon is dat Cohn geen dubbele persoonlijkheid heeft en dat Cohn veel onmenselijker is. Cohn is een flat-character, je komt in het begin van het verhaal kom je de persoonlijkheid te weten en deze verandert niet weer. Jeremia Hirsch: Bijpersoon, hij is het tegenovergestelde van Cohn. Hij is een tengere, manke, joodse rebbe. Hij brengt Henriques tot zelfkennis en inkeer, met de gevolgen dat ook Henriques de dood tegemoet zal moeten zien. Ook Jeremia is een flat-character. Cohn en de rebbe vertegenwoordigen goed en kwaad van de ik-figuur. Schaufinger: Bijpersoon, hij is hoofd van het kamp, het verschil met Cohn is dat Cohn nog enigszins gevoel voor moraal heeft en dit heeft Schaufinger absoluut niet. Schaufinger zijn karakter is Type: De bezettende macht die zich onmenselijk gaat gedragen. George: Bijpersoon, hij is de zoon van Cohn. Hij speelt een gevaarlijk spel, maar weet de situatie naar zijn hand te zetten, net als zijn vader. Perspectief en verteller: Het boek is geschreven in een ik-perspectief. Henriques vertelt het verhaal en is dus een vertellende-ik. Hij richt zijn verhaal tot iemand die over zijn schouder meeleest. Deze meelezer is Jacob. Ik-figuur kijkt als jood naar wat hij als antisemiet gedaan heeft. Verhaalconventie: Realistisch verhaal en het past in de werkelijkheid Stijl: Het boek is geschreven in normale zinnen met veel gedachten beschrijvingen. Dit gebeurt met hier en daar met moeilijke taal zoals citaten in andere talen en in deze citaten hangt de schrijver een beetje de geleerde uit. Ook staan er (te)veel literaire verwijzingen in het verhaal waarvan ik nog nooit gehoord heb, dit maakt het lezen van sommige stukken in het verhaal erg moeilijk. Verklaring van de titel: Tijdens de Franse Revolutie bestonden er twee partijen: De Jacobijnen en de Girondijnen. De Jacobijnen waren de vertegenwoordigers van het gewone volk en de Girondijnen de vertegenwoordigers van de elite ( burgerij). Deze partijen waren allebei tegen de koning en de adel en nadat zij deze partijen uit geschakeld hadden kregen ze onderling ruzie. De Girondijnen werden gevangen gezet. Deze gevangenen moesten wachten op hun gerechtstelling. Deze gevangenen kun je vergelijken met de gevangenen in kamp Westerbork die ook wachten op hun ondergang.
Motieven: De motieven van het verhaal zijn: concentratiekampen, Jodenvervolging, Trein (transport), Leraar verliefd op leerling. Leidmotief: De Nacht van transport, Vrouwen die zich aanbieden. Thema: Het thema van het boek is goed & kwaad en verantwoording van Henriques. Hij probeert voor zich zelf duidelijk te krijgen wat hij allemaal gedaan heeft in het kamp. Dit doet door het allemaal op te schrijven. Zodat de mensen later er achter kunnen komen wat nou het werkelijke verhaal is van Jacob. Idee: Het komt er niet op aan wat er met mensen gebeurt, maar waar het op aankomt is het goede, medemenselijkheid of het kwade, andere mensen gebruiken. Beoordeling: Het boek “De Nacht der Girondijnen” vond ik een mooi boek ik had wel eens vaker een over een concentratie kamp gelezen, maar ik had het niet uit het opzicht van een kampbewaker gelezen. Het was een interessant verhaal want, je krijgt een goed beeld van het leven in het kamp en van de manier waarop mensen op de trein gezet werden. Ik wist niet dat er verschillende soorten Joden bestonden. Vooral niet dat er ook anti-joodse joden bestonden zoals de hoofdpersoon. Ik vond het een goede manier van spanning opbouwen. Aan het begin van het verhaal kom je er achter dat de hoofdpersoon in een strafbarak zit en tijdens het verhaal vraag je je steeds af hoe hij in de strafbarak terechtgekomen is. Dit maakt je erg nieuwsgierig tijdens het lezen. De manier waarop de hoofdpersoon in de strafbarak terechtkomt is dan ook erg spectaculair. Het taalgebruik in het boek was wel aardig makkelijk maar de culturele kennis die de schrijver heeft had hij wel achterwege mogen laten. De schrijver hangt steeds de geleerde uit tijdens het schrijven.