Een paar gegevens over het boek: Titel: De kleine blonde dood
Druk: editie voor de lijsters van 1995 (Groningen 1995) Uitgever: Wolters-Noordhoff, Eerste druk: 1985
Pagina's: 133
Indeling: Het boek bestaat uit achttien korte, enkel genummerde hoofdstukken. Er lopen twee verhalen door elkaar. Verwachtingen en eerste reactie: Het boek "De kleine blonde dood" heb ik altijd al willen lezen, omdat ik een hele tijd geleden eens een klein stukje van de film heb gezien. Ik was toen nog te klein om de film te begrijpen en dus heb ik hem niet helemaal gezien. Toen ik hoorde dat iemand uit onze klas het boek aan het lezen was, dacht ik dat het wel een goed idee zou zijn voor mijn eerste leesverslag. Ik dacht dat het een heel erg mooi boek zou zijn. In feite is dit ook zo, maar ik had verwacht dat het minder moeilijk zou zijn. Het is niet een boek dat je zomaar even uitleest. Je moet je er echt op concentreren, ik vond het moeilijk om me in het verhaal in te leven. Dat vond ik erg jammer. Toch vond ik het leuk om dit boek eens te lezen. Ik voel hierdoor geen behoefte meer om de film te bekijken, terwijl ik dat voordat ik dit boek las wel had. Samenvatting en analyse: Samenvatting: Het boek is een autobiografisch verhaal over het leven van Boudewijn Büch. Er zijn twee verhaallijnen. De ene verhaallijn gaat over zijn jeugd en de band met zijn vader. En de andere verhaallijn gaat over de herinneringen aan zijn zoontje Micky. De verhaallijnen lopen door elkaar. Het verhaal begint op het moment dat Boudewijn een schoolreisje heeft naar Nijmegen. Boudewijn wil een vlinder voor zijn vader vangen en komt zo in Duitsland terecht. Zijn vader is heel erg anti-Duits en als Boudewijn zich dan per ongeluk laat ontglippen, dat hij in Duitsland is geweest, wordt zijn vader woedend en slaat hem. De vader van Boudewijn vertoont vooral thuis heel vreemd gedrag. Zo is hij soms een hele poos weg en staat dan opeens weer op de stoep. Of hij beslist dat er geen feest meer wordt gevierd. Boudewijn moet naar een psychiatrische inrichting, omdat hij veel problemen heeft. Hij mag daar niet lezen en dat is nogal een marteling voor hem. Na ongeveer een jaar mag Boudewijn daar weg en niet al te lange tijd daarna blijkt dat hij buikvliesontsteking heeft. Hij raakt in coma en zijn vader waakt de hele tijd over hem. Hieruit blijkt toch weer dat zijn vader van hem houdt. Boudewijn zijn vader wordt vaak om de meest onbenullige dingen boos en daarvan is de oorlog de oorzaak. Hij heeft een broer, die heel erg gemarteld is en die daardoor gek is geworden. Als die komt logeren moet Boudewijn met hem gaan wandelen en als ze dan te laat thuiskomen, krijgt Boudewijn straf. Boudewijn verliest op den duur het contact met zijn vader en krijgt 6 jaar na de laatste ontmoeting, die niet bepaald vriendelijk verliep omdat hij vertelde dat hij homoseksueel was, een rouwkaart. Twee weken later krijgt hij ook een brief van 20 vellen, die zijn vader speciaal voor hem had geschreven. De brief verbrandt hij nadat hij een paar regeltjes over heeft genomen. Hij komt erachter dat zijn vader op een hele pijnlijke manier zelfmoord heeft gepleegd. De tweede verhaallijn is aanzienlijk korter dan de eerste. Het was ook een veel kortere periode. Micky woont bij Boudewijn, omdat zijn moeder, Mieke alcoholiste is. De eerste hoofdstukken gaan vooral over zijn belevenissen met Micky. Op een keer gaat Boudewijn een weekendje weg met vrienden naar Parijs. Hij brengt Micky onder bij Mieke's beste vriendin Gerda en drukt haar op het hart Micky niet aan Mieke mee te geven. Dit gebeurt toch. Micky krijgt een ongeluk en ligt in coma. In het ziekenhuis blijkt dat Micky ook iets in zijn hersenen heeft, een soort tumor, waardoor hij nooit meer beter zal worden. Na een zware tijd besluit Boudewijn de knoop door te hakken en een eind aan Micky's leven te maken door te zeggen dat de doktoren de knoppen mogen omzetten en de slangen weg mogen halen. Zo verliest hij ook zijn zoontje. Hij besluit om Micky te laten cremeren. Hij kwelt zichzelf hier nog meer mee, hij wil dat er geen spoor meer van Micky op aarde blijft bestaan. Boudewijn wil in zijn eentje op de crematie zijn. Enkele jaren na Micky's dood bezoekt Boudewijn het crematorium, om een artikel te schrijven. Hij beseft dat hij de dood van zijn zoontje nog steeds niet verwerkt heeft en hij besluit daarom een micrografie van Micky's leven te schrijven
Motieven: Het belangrijkste steeds terugkerende motief is naar mijn mening liefde. Maar ook verdriet is een heel belangrijk motief. De aanleiding voor het schrijven van dit boek is denk ik de liefde voor zijn vader en zoontje, maar ook het verdriet dat hij om beide heeft. Ik denk ook dat het onvermogen om lief te hebben een rol speelt in dit boek. Boudewijn heeft liefde nodig en zijn vader kan die niet geven door het oorlogstrauma dat hij heeft opgelopen. Het lijkt wel of de dood sterker is dan de liefde. Een ander motief is zijn jeugd. Hij heeft een traumatische jeugd gehad, omdat zijn vader een oorlogstrauma had en daarom op een wel heel vreemde manier met hem omging. Weer een ander motief is homoseksualiteit, mede daardoor ontstaat er een soort breuk tussen Boudewijn en zijn vader waardoor hij zijn vader niet meer heeft gezien vlak voor zijn dood. Boudewijn worstelt erg met die gevoelens en doordat hij er zelf niet zo heel goed raad mee weet, wordt hij toch vader. Personages: De hoofdpersoon van het gehele boek is Boudewijn Büch. Je ziet alles vanuit zijn ogen, je maakt zijn belevenissen mee. Je mag niet zeggen dat de auteur een en dezelfde persoon is als de hoofdpersoon. Daarom is voorin het boek vermeld: Iedere gelijkenis van figuren in dit boek met bestaande personen moet worden beschouwd als een gelukkig of ongelukkig toeval. Boudewijn Büch is in dit boek eerst heel jong en wordt daarna een jonge vader en tenslotte is hij een jonge man die gebroken is van verdriet. Zijn figuur wordt helemaal besproken, hij wordt als het ware helemaal binnenstebuiten gekeerd. Ik denk dat je niet kunt zeggen dat zijn vader, die een erg belangrijke rol speelt in de eerste verhaallijn, een bijfiguur is. Hij is onmisbaar in dat verhaal, in feite draait die verhaallijn om zijn vader. Hoe zijn vader tegen hem doet, hoe hij reageert op bepaalde situaties en hoe Boudewijn zich voelt doordat zijn vader zo doet. Ik denk dat in de eerste verhaallijn ook zijn vader een hoofdpersoon is. Zijn vader is een getraumatiseerde joodse man, die echt anti-Duitsland is, maar wel af en toe Duits spreekt. Je leert zijn persoon alleen kennen door de ogen van Boudewijn. De moeder van Boudewijn is wel weer een echt bijfiguur. Je leert haar ook veel minder kennen door de ogen van Boudewijn. Ze is niet onmisbaar voor de band tussen vader en zoon, maar ze draagt wel bij aan een deel van het geheel. Zij probeert zijn vader af en toe in te houden. Het enige wat je van haar leert kennen is dat ze verdrietig is over haar lot. Dat ze niet weet waaraan ze dit verdiend heeft. Ik denk dat zij als personage het gevoel uit van verdriet. Zij zorgt ervoor dat het nog eens extra de nadruk krijgt. De broers van Boudewijn komen zo af en toe even in het verhaal voor, maar zij spelen niet echt een belangrijke rol. Het enige wat je van ze te weten komt is dat ze net als Boudewijn ook wel eens geslagen worden. In de tweede verhaallijn speelt zijn zoontje Micky de belangrijkste rol. Ook de moeder van Micky is niet weg te denken uit deze verhaallijn maar uiteindelijk draait het toch allemaal om Micky. Micky is een klein nieuwsgierig jongetje, dat vrolijkheid in het leven van zijn vader brengt en dat nog niet zoveel van de wereld weet, maar af en toe toch heel wijs uit de hoek kan komen. Hij wordt in het boek niet ouder dan een jaar of zes en dat kan ook niet, want dan gaat hij dood. Hij heeft blonde haartjes, daarover meer bij de titelverklaring. Mieke is zijn vroegere lerares en de moeder van Micky. Zij weet van de homoseksualiteit van Boudewijn, maar gaat daar heel anders mee om dan zijn ouders. Zij wordt in het verhaal van een sterke vrouw een zielig hoopje ellende, die niet eens voor haar zoontje kan zorgen. Ze kon geen beslissingen meer nemen, waardoor Boudewijn zelf moest beslissen. Perspectief en verteller: De ik-perspectief of ik-verteller is de vorm waarin het boek is geschreven. De ik-persoon verteld het verhaal en is dus een vertellend figuur. De auteur is niet dezelfde als de ik-persoon, zoals al eerder vermeld. Ruimte: De eerste verhaallijn speelt zich vooral af in Wassenaar, waar hij woonde met zijn ouders, als hij jong is. Als hij ouder is in Amsterdam, wat ook de omgeving is voor de tweede verhaallijn. De ruimte wordt niet echt beschreven, het gaat meer om de gevoelens. De ruimte wordt vooral gebruikt zodat je je een beeld kunt vormen van de omgeving waarin het verhaal speelt. Het is in die zin belangrijk, omdat er gebeurtenissen zijn, die alleen in Nederland kunnen gebeurd zijn. Zoals het schoolreisje waar ze vanuit Nederland toch even in Duitsland kunnen komen. Stijl: De schrijver gebruikt normale, niet te lange zinnen en wisselt stukken, die met zijn gevoel te maken hebben, af door af en toe een paar regeltjes dialogen ertussen te zetten, maar af en toe ook een paar bladzijden met heel veel korte dialogen. Bij elke dialoog wordt steeds wat toelichting gegeven.
Thema: Het thema is de relatie tussen vader en zoon. Het karakteristieke voor dit boek is dat er twee heel verschillende banden tussen een vader en een zoon gegeven worden. De band tussen Boudewijn en zijn zoontje is bijvoorbeeld veel meer van geuite liefde doordrongen. Dat merk je als er over die band wordt gesproken. De band tussen Boudewijn en zijn vader daarentegen is veel afstandelijker, maar af en toe zijn daar ook momenten in waaruit je opmaakt dat er ook veel liefde was tussen die twee. Tijd: Er lopen twee verhaallijnen door elkaar en toch is er een duidelijke volgorde in te ontdekken. Er worden soms jaren heel uitgebreid besproken en soms worden er juist jaren overgeslagen. Ik denk dat de vertelde tijd niet zo heel erg lang is, want je kunt uit het verhaal opmaken dat Boudewijn al heel jong vader was. Ik denk dat de vertelde tijd maximaal 25 jaar kan zijn. Titelverklaring: Je komt al snel te weten, dat Micky blond is en dan leg je ook meteen de link naar Micky. Je weet ook al van te voren, dat Micky dood zal gaan omdat dat achterop het boek wordt vermeld. Dan is het helemaal duidelijk. Maar eigenlijk is de titel voortgekomen uit een ruzie met Mieke die in het boek wordt beschreven. De dialoog heb ik overgenomen. Boudewijn zegt na een ruzie met Mieke, die dan al heel veel drinkt: "Soms schrik ik 's nachts wakker van het idee dat je een auto-ongeluk krijgt. En dan is die kleine blonde dood', waarop Mieke zegt: 'De kleine blonde dood, dat is een mooie boektitel; ik ga naar bed !" Motto: Mick Jagger: 'You're out of touch, my baby. My poor discarded baby. Je bent uit mijn gezichtsveld. Mijn arme verwaarloosde lieveling. Dit slaat op zijn zoontje Micky. Die was tijdens de afwezigheid van zijn vader een beetje aan zijn lot over gelaten, omdat zijn moeder te dronken was. En daardoor had hij een val gemaakt, waardoor hij in het ziekenhuis terecht kwam. Micky en Boudewijn waren allebei gek van de Stones, daarom heeft hij dit motto ook uitgekozen denk ik. Lee Lewis/Lippman-Dee: 'Too young too really be in love. Te jong om echt verliefd te zijn. Ik denk dat dit slaat op zijn relatie met Mieke. Hij was nog erg jong toen en worstelde met zijn gevoelens. Want was hij homoseksueel of niet? Hieruit is zijn zoontje Micky geboren. Goethe/Eckermann: "Der Tod ist ein sehr mittelmässiger Porträtmaler." De dood is een zeer middelmatige portretschilder. Als iemand dood is wil dat niet altijd zeggen, dat het beeld dat je van iemand hebt volledig is. Novalis: De Geschichte ruckwarts erzahlt. De vroegere geschiedenis verteld. Het heden is voortgeborduurd op wat er vroeger is gebeurd. Die geschiedenis verteld al wat er in het heden gaat komen. Keats: O Melancholy, turn thine eyes away! O Music, Music, breath despondingly. O melancholie draai je ogen weg. O muziek, muziek, adem wanhopig. Hiermee wil hij zeggen dat hij het verdriet van zich af wil wenden. Hij wil dat de muziek zijn verdriet wegneemt. Rimbaud: Comme vous le savez, notre société entièrement liquidée…… Zoals u weet, onze maatschappij is helemaal vernietigd. Dit heeft hij gekozen, omdat zijn vader als het ware helemaal vernietigd was door de oorlog. Het was een was het een man die alles somber inzag, dat kwam allemaal door de oorlog. In ieder geval is een generatie helemaal verziekt door die oorlog. Die generatie heeft veel te veel pijn en ook hebben sommige generaties daar soms nog last van. Spinoza: " Wie zich voorstelt dat iets wat hij liefheeft, te niet gaat, zal zich bedroeven; daarentegen zal hij zich verheugen bij de gedachte dat het behouden blijft." Hij hield heel veel van Micky, hij was dan ook heel verdrietig over zijn dood, maar aan de andere kant is hij blij dat alle mooie dingen die ze samen gedaan hebben in zijn herinnering behouden blijven. Gerard Reve: Liefde (of geen liefde), en ouder worden, dan de Dood. Dit heeft weer met zijn zoontje Micky te maken. De liefde voor zijn zoontje gaat door ondanks dat hij dood is. Achterberg: Een naam van iemand die niet meer bestaat blijft soms nog lang onder de mensen. Ook al is iemand dood, toch kan de herinnering nog heel lang blijven bestaan. Willem Merode: Ik ben geen vader, en ik heb geen zoon. Niets dan een sage is zijn zacht bestaan. Hij is geen vader meer, het bestaan is voorbij en hij wil er liever niet meer aan denken dat zijn zoontje dood is. Victor Hugo: Tête sacrée! Enfant aux cheveux blonds! Bel ange! A l'aureole d'or! Heilig hoofd! Kind met blonde haren! Mooie engel! Met het aureool van goud! Dit slaat op zijn zoontje Micky. Hij was alles voor hem. Hij werd beschreven als een mooie engel. Verwerkingsopdracht A nummer 1 (metropoolmethode) Als iemand me zou vragen of ik een boek weet, dat over honderd jaar nog steeds gelezen zou kunnen worden, zou ik zeker "De kleine blonde dood" noemen. Dit boek vind ik namelijk echt een aanwinst voor de literatuur en dus moet het bewaard blijven zodat het nog gelezen kan worden over honderd jaar. Het boek zelf is op zich niet zo' n tijdloos boek. Over honderd jaar zal de manier van schrijven waarschijnlijk al behoorlijk ouderwets zijn en het taalgebruik verouderd. Maar het belangrijkste zal niet veranderd zijn namelijk de motieven. In dit boek komen motieven voor die de mensheid al eeuwen en eeuwen bezighouden. Het motief liefde is niet meer weg te denken uit de literatuur, maar ook een motief als dood of verdriet om de dood mag je niet vergeten. Ik vind dat in dit boek de onvermogen lief te hebben duidelijk naar voren komt. Dit wordt heel mooi beschreven in dit boek. Je merkt duidelijk aan de vader van Boudewijn dat hij het heel moeilijk vindt om zijn liefde voor zijn kinderen te uiten. Ik heb twee dialogen overgenomen: 'Hij stond op en begon mij te slaan. Hij sloeg maar door. "Hij is in Duitsland geweest, hij is in dat verdomde Duitsland geweest! Je bent mijn kind niet meer! Ik wil geen Duitse vlinders. Je gaat naar een tehuis. Hoor je dat, moeder, hij is in Duitsland geweest!" Deze felle reactie heeft allemaal te maken met het oorlogstrauma dat zijn vader heeft opgelopen. In het hele boek komen dit soort dingen naar voren, en daarom vond ik de volgende dialoog heel mooi en het laat ook direct zien dat de vader van Boudewijn toch van hem houdt: "Dag Vati," zei ik zachtjes. Praten deed pijn. Mijn vader zag er wit uit, hij was heel mager in zijn gezicht. "Bent u ziek?" vroeg ik. "Nee," fluisterde hij, "dat komt omdat ik drie weken niet geslapen heb. Ik heb hier maar zitten wachten tot je wakker zou worden." En opnieuw begon hij te huilen. Hij gaf me een kus op mijn voorhoofd en beloofde gauw terug te komen: "Over een paar uur ben ik weer bij je." Deze twee stukjes vind ik echt een aanwinst voor de literatuur, hier wordt zo duidelijk beschreven, dat zijn vader het heel moeilijk vindt om te uiten dat hij van hem houdt, maar aan de andere kant kan hij op sommige momenten juist wel weer uiten dat hij van hem houdt. Het begrip dood komt in dit boek ook heel mooi aan de orde. Ook hier heb ik weer twee delen uit het boek overgenomen: 'De brief was een obsessie geworden. In steeds meer dronken buien had ik hem steeds weer herlezen. Ik droomde over de brief. Bedgenoten hoorden mij hele stukken in mijn slaap opzeggen en vroegen de volgende ochtend: "Wat lag je vannacht allemaal te lallen?" Dit is een brief die Boudewijn van zijn vader heeft gekregen, na diens dood. Hieruit blijkt wel dat hij het moeilijk heeft met de dood van zijn vader, maar toch niet weet hoe hij ermee moet omgaan. Dit is een dialoog als Boudewijn besluit dat Micky echt dood mag gaan: "Voelt hij het?" "Uw zoon slaapt. Als we de kunstmatig processen stopzetten, slaapt hij dieper en dieper in. Hij voelt niets" "Kunt u hem toch niet verdoven? Een prik geven?" "Als u daar prijs op stelt…." Doet u het dan maar." "Heel verstandig, meneer." Is dood verstandig? - dacht ik en raakte onmiddellijk in twijfel. Ik zag mijn vader kronkelen door de badcel.' Zijn vader heeft zelfmoord gepleegd en onwillekeurig denkt hij er aan terug, nu zijn zoontje ook dood is. Doordat deze motieven in dit boek zo duidelijk naar voren komen denk ik dat het belangrijk is dit boek te bewaren. Als je het over honderd jaar wil lezen zal het wel even wennen zijn, maar dat hebben wij ook als wij een boek van honderd jaar geleden lezen, dat tot de wereldliteratuur behoort. Ik hoop dat mensen over honderd jaar er eens over nadenken over hoe het honderd jaar geleden was. Dat lijkt dan al zo' n hele tijd. Ik kan me ook niet voorstellen, hoe het is om dit boek over honderd jaar te lezen, maar ik weet wel dat het zeker de moeite waard zal zijn. Ouderwets taalgebruik of niet, het doel van het schrijven van dit boek is duidelijk!
Eindoordeel en evaluatie: Ik vond dit een heel mooi en aangrijpend boek. Het laat echt zien wat de 2e wereldoorlog heeft gedaan met sommige mensen en dat het niet alleen verschrikkelijk is voor die mensen zelf maar ook voor de omgeving. Ik vind de vader van Boudewijn bijvoorbeeld een hele interessante man. Hij had gewoon twee persoonlijkheden en het werd mooi beschreven hoe hij plots van de een in de andere kon veranderen. Het aangrijpendste vond ik het stukje dat Boudewijn besluit Micky echt los te maken van die apparaten. Toen zag ik het ook allemaal voor me, ik ging helemaal in het boek op. Soms heb je wel eens dat je er niet in kan komen, maar bij dit deel van het boek had ik juist dat ik er niet uit kon komen. Ik heb er nadat ik het boek gelezen had echt eens goed over nagedacht en ik vind dat ik veel nieuwe kanten van het gevoel liefde heb gezien. De liefde tussen Boudewijn en zijn vader is zo anders dan die tussen Boudewijn en Micky en toch is het allebei liefde. Dat vond ik heel mooi om te ontdekken. Toch zou ik dit boek niet nog een keer willen lezen. Dat heb ik soms wel eens, maar hier dus absoluut niets. Het taalgebruik en de manier van schrijven vind ik toch een obstakel, dat heb ik ook al in mijn eerste reactie aangegeven. Ik vond het leuk om te werken aan het leesverslag. Je denkt nu toch eens na over dingen waar je daarvoor nog nooit aan gedacht had. Ik had bijvoorbeeld nooit gedacht dat liefde twee zulke verschillende kanten kon hebben. En dit boek heeft aangegeven dat dat wel het geval is. De verwerkingsopdracht vond ik leuk om te doen. Het is makkelijk om een boek aan te prijzen als je echt het gevoel hebt dat het de moeite waard is. Dat heb ik bij dit boek wel, maar toch vind ik het jammer dat het zo moeilijk geschreven is en dat je er niet heerlijk in kunt wegdromen. Ik ben het boek na het werken aan dit leesverslag meer gaan waarderen. Ik heb echt eens goed nagedacht over het begrip liefde. Dit boek heeft me geholpen om daar eens echt inzicht in te krijgen.