1. Zakelijke gegevens Auteur: Nilgün Yerli
Titel: De Garnalenpelster, De Arbeiderspers, Amsterdam, 2001 (juni) , 201 blz. (eerste druk maart 2001) Genre: Psychologische roman/biografie 2. Eerst reactie Janneke had dit boek al gelezen en ik zou van haar in eerste instantie De passievrucht lenen, maar die kon zij niet vinden dus nam dit boek voor me mee. (Het is haar vaders boek) En zodoende heb ik dit boek gelezen. Het is een biografie van de schrijfster zelf. En ze vertelt hoe ze in Nederland is terecht gekomen en hoe het haar vergaat. Hoe zij haar moeder en later haar vader verliest. Vooral het overlijden van haar moeder valt haar zwaar. 3. Verdieping Samenvatting: Nilgün komt op haar 10de in Nederland. Haar vaders contract is met 5 jaar verlengt en haar moeder wil niet zoland op hem wachten. Dus gaat de hele familie: vader, moeder, broer, zus en Nilgün naar Nederland. Toen de familie in Nederland kwam, vond Nilgün Nederlands een rare taal. Ze kon maar moeilijk wennen aan 2 culturen. Ze vergeleek van alles met elkaar en kwam altijd met haar vragen bij haar moeder. Deze vond het logische dat Nilgun er moeite mee heeft. Het boek begint als Nilgün in de trein naar Italië zit en de trein wordt uitgezet omdat ze geen visum heeft voor Frankrijk. Ze ontmoet een man in de trein, een man die haar later aanbied om zijn contacten te gebruiken zodat ze binnen een ‘normale’ tijd haar visum heeft. Ze gaat met hem uit eten. Uitgerekend naar een visrestaurant en ze krijgt Garnalen. Dan denkt ze terug. Aan die tijden dat haar moeder aan het pellen was en het hele huis naar de garnalen stonk en waarom ze het deed wist Nilgün niet. Later hoorde ze dat het voor haar broer was. Hij vertelde haar dat hij verkracht was toen hij weinig geld had en dat hij misbruikt was. Toen zijn moeder hier vanaf wist ging zij pellen. Nilgün telde vroeg alles in zakken garnalen. Zoveel zakken voor, zoveel voor dat. Ook nam ze nooit vriendinnetjes mee want ze schaamde zich voor de stank. Een jaar daarna (nadat ze de trein is uitgezet) krijgt Nilgün een Nederlands paspoort. Geen gedoe met visums meer. Nilgün’s vader zorgde er altijd voor dat andere mensen dachten dat alles goed ging, maar in werkelijkheid was dat niet zo. Nilgün’s moeder kreeg geld voor boodschappen, weinig geld. Als er gasten kwamen kreeg ze extra geld want dan moest alles perfect zijn. Zomer ‘86

De familie gaat terug naar Turkije. Een waarzegster komt en zegt dat er iets gaat gebeuren, maar wat wil ze niet zeggen want ze zegt nooit iets als het negatief is. Nilgün gaat bij haar zus en zwager logeren. Deze waren 5 jaar getrouwd en vierde dat met een groot feest. Om 4 uur ’s nachts ging de deurbel en Nilgün stond voor de deur. Het was de broer uit de gevangenis; Nusret. Ze praten over de tijd dat hij in de gevangenis zat. (Hij heeft een meisje geholpen maar de rechtbank was corrupt en hij kreeg 10 jaar. Ook toen hij de rechter nog eens uitschold kreeg hij er nog 3 jaar bij.) Hij vertelde haar dat hun moeder geld stuurde. En toen wist ze het. Daarom pelde ze die garnalen. Haar broer werd als slaaf gebruikt en verkracht en er waren sigaretten op hem uitgedrukt. Toen heeft hij in een nacht de oor van de bewaker eraf gesneden. Toen kreeg hij er 4 jaar bij maar dat was niet belangrijk, hij had wraak. Sinds dien stuurde hun moeder geld omdat ze niet wilde dat haar zoon als slaaf werd gebruikt. Geld was macht dus moest hij geld hebben. Nusret denkt dat zijn zusje zijn verloofde is. Hij is heel erg in de war. Als ze aan het dansen zijn, krijgt hij een erectie en vlucht Nilgün naar de badkamer en sluit haar eigen op. Op een ontbijt met de hele familie stelt Nusret Nilgün voor als zijn verloofde dan weet iedereen het maar Nusret wil niet geloven dat ze zijn zusje is. Als de familie terug gaat, gaan vader, moeder en Nusret in een aparte auto en iets later omdat ze het visum van Nusret moeten regelen. De andere gaan ook nog winkelen in Instanbul. In de grensplaats Kapikule zouden ze elkaar treffen, maar er kwam niemand. Haar broer ging na 2 dagen naar het politiebureau. Hij vertelde later dat ze een ongeluk hadden gehad. Nilgün schrok enorm, haar moeder! Haar broer zei dat alles goed was met haar. Vader was er erg aan toe. Hij lag in een coma. Later is haar moeder ook overleden. Een oom zegt haar dat ze in Turkije moet blijven wonen maar dat wil ze helemaal niet dus gaat terug. Ze is dan 15 jaar. Nihat, de andere broer, moet in dienst in Turkije en haar vader gaat naar Groningen. Als Nilgün het rapport van haar vader en moeder moet vertalen voor het ziekenhuis komt ze erachter dat haar moeder is gestorven als ze op haar man zit te wachten. 4 maanden na de overplaatsing vanuit Turkije kwam haar vader bij. Om te bewijzen dat hij nog steeds de ’oude’ was hertrouwde hij. Ook ging hij terug naar Turkije. Haar vader was nu het ‘slaafje’. Hij had niets meer te zeggen. Het eerste vriendje van Nilgün naar haar moeders dood was Dick. Het leek perfect maar naar een paar maanden was het over. Nilgün komt erachter dat goede vrienden waardevoller zijn dan familie voor haar. Nilgün werkt hard om alles te betalen. Ze vraagt haar vader een keer om geld en daar deed hij zo moeilijk over dat ze haar voornam het nooit meer te doen. Haar vader had heel weinig vertrouwen in haar en haar zelfstandig zijn. Met de liefde gaat het niet goed met Nilgün. Ze ontmoet een leuke man: Aron. Het was heel erg leuk, maar op een dag werd alles te veel. Ze gaan met ruzie uit elkaar. Later die avond belt Aron en zegt dat hij longkanker heeft en nog maar een jaar te leven heeft. Na drie weken achter hem aanlopen vrijen ze met elkaar en dan loopt ze nog een maand achter hem aan om het te overtuigen van haar liefde. Maar dan stopt ze. De man leeft nu nog. Hoeveel mannen ook kwamen, nooit is ze met een getrouwde man geweest. Een keer was ze verliefd op een getrouwde man, maar dat wil ze nooit meer. Samen met een vriendin begint ze ‘Turkish Delight’. Het was een hobby wat studie werd. Nilgün schreef columns voor Radio nps en later ‘het Parool’. In 200 had ze een soloshow: ‘Wat zeg ik’ Ze moest in het Bellevue optreden voor een paar mensen, tussen die mensen zat de eigenaar van ‘de Kleine Komedie’. Ze heeft in een kustplaatsje dit boek geschreven. In twee maanden. De verhaalfiguren: - Nilgün Yerli: De hoofdpersoon uit het verhaal. Om haar te beschrijven kan ik alles wel uit de samenvatting halen, want alles draait om haar. Zij vertelt haar verhaal. Na het boek gelezen te hebben denk ik, dat het een hele lieve vrouw is. En zij heeft moeten vechten voor wat zij bereikt heeft. - Nusret Yerli: De oudere broer van Nilgün. Hij heeft in de gevangenis gezeten en komt niet zoveel aan bod in het boek. Toch speelt hij een hele belangrijke rol, want om hem pelt zijn moeder de garnalen waar Nilgün zo’n hekel aan heeft. - Nihat Yerli: De andere broer van Nilgün. Hij wordt af en toe genoemd maar speelt niet een hele belangrijke rol in het boek. - Moeder: Ik heb geen naam gevonden van deze persoon. Maar het lijkt me duidelijk dat zij de moeder is van Nilgün. Voor Nilgün is zij heel erg belangrijk. Ze geeft haar dochter advies over het leven en de keuzes die ze moet maken. Ze leidt een moeilijk leven, mist haar leven in Turkije. - Vader: De vader van Nilgün. Een harde man, die weinig lijkt over te hebben voor zijn gezin, als hij het maar goed heeft. Hij vindt het maar niets dat Nilgün voor haarzelf wil zorgen. Het verhaal speelt zich deels af in Nederland en deels in Turkije. Thema: De Garnalenpelster is de moeder van Nilgün. Zij pelt garnalen voor Nilgün’s broer. Hij zit ontrecht inde gevangenis en geld is macht en omdat het al een keer is misgegaan en haar boer is misbruikt pelt haar moeder garnalen voor hem. Thema: immigranten Plaats in de literatuurgeschiedenis Het werk is pas in maart 2001 voor het eerst gepubliceerd. Het is dus nieuwe literatuur. Nilgün is nog niet echt bekend. Maar wel op weg. Ze wil in Carré staan met haar eigen programma. Ze is geboren in Turkije en naar Nederland gekomen toen ze 10 jaar was. Een ander boek van Nilgün Yerli is Turkse Troel, het is een verzameling van columns. 4. Beoordeling Ik vond het goed om dit boek te lezen, omdat je altijd denkt van die kinderen leer eens normaal Nederlands en doe gewoon mee in de maatschappij hier. En dit is typische een voorbeeld van iemand die het erg moeilijk heeft om haar aan te passen maar het wel doet. Het geeft mij een beter beeld van buitenlanders, immigranten. Nadat ik het boek heb gelezen heb ik eens nagedacht over hoe ik het zo vinden om mijn familie, mijn land, mijn vrienden achter te moeten laten omdat mijn vader een baan zou krijgen in bijvoorbeeld Argentinië. Ik zou het vreselijk vinden. Een andere taal ander soort mensen en gewoon het hele leven daar. Dus door dit boek te lezen heb ik wel meer bewondering gekregen voor deze mensen. De band die Nilgün heeft met haar moeder vind ik ook special. Ze ziet haar moeder als de ‘supervrouw’. En ze heeft een goede band met haar moeder. De vrouw die overal een antwoord op heeft. Met haar vader is de band minder. Maar de verhoudingen liggen daar anders tussen man en vrouw en tussen papa en mama. Ik vond het een boeiend boek, maar ik denk niet dat andere dat
ook vinden. Van sommige mensen weet ik het zeker omdat die een sterk vooroordeel hebben tegen immigranten dus misschien zou het wel goed zijn als ik het hun zou aanraden.