Eerste reactie: De reden waarom ik dit boek gekozen heb, is omdat een aantal mensen mij vertelde dat Joost Zwagerman een erg leuke schrijver is. Ook zocht ik een aantal goede boeken van Nederlandse schrijvers, wat niet erg gemakkelijk is: de meeste goede schrijvers komen uit Amerika. Ik verwachtte dus dat het boek leuk zou zijn om te lezen. Ik had wel eerst de achterkant van het boek gelezen en in dat stuk ging het vooral om racisme. Daarom dacht ik dus ook dat het boek om racisme zou draaien. Nu ik het boek gelezen heb, valt het erg mee in hoeverre het over racisme gaat. De schrijfstijl van Joost Zwagerman is wel erg prettig om te lezen. De dialogen tussen hem en zijn leerlingen bijvoorbeeld, zijn niet saai om te lezen. Maar op sommige momenten is het boek erg langdradig. Het onderwerp gaat naast racisme ook over het schoolleven en overspel. Deze onderwerpen spraken me wel aan. Samenvatting van de inhoud: Theo Altena is gelukkig getrouwd met Sylvia Houtman en leraar Nederlands. Zijn collega Iris Duivenpoort is getrouwd met Sydney Pompier en lerares gymnastiek. Tijdens een werkweek van de 4e klassen zijn ze elkaar beter leren kennen en na deze werkweek beginnen Theo en Iris een buitenechtelijke relatie. Iedere dinsdagmiddag hebben ze allebei twee tussenuren, en die gebruiken ze om in Iris haar huis seks met elkaar te hebben. Deze relatie loopt al ruim een jaar en ze denken dat niemand ooit iets van hun relatie heeft gemerkt. Op een dinsdagmiddag komt Theo te laat terug op school na zijn tussenuren bij Iris en klas 3F heeft een spotprent van Theo op het schoolbord getekend met de tekst 'Blackie is the best' erboven. Theo schrikt en denkt dat ze van zijn relatie met Iris weten. Diezelfde dinsdagavond gaan Theo en Sylvia op visite bij de ouders van Sylvia. Ze kijken met z'n allen Telebingo. Als Sylvia's vader verbaast reageert over de deelname van een Hindoestaan aan het spelletje wordt Theo ontzettend kwaad en beschuldigt zijn schoonvader van racisme. Hiermee verpest hij de avond. De volgende dag is Iris niet op school. Het tweede uur heeft Theo klas 3D. En alweer staat diezelfde spotprent met dezelfde tekst op het schoolbord. Nu denkt Theo er beter mee om te gaan en geeft een preek over racisme. Maar de leerlingen laten zich niet tot racisten beschuldigen. Marleen Dallinga, een leerling uit 3D, zegt dat die tekening en die tekst alleen maar op hem slaan en niet racistisch bedoeld zijn. De vader van Wouter Nijman ziet Theo en Iris elke dinsdag middag naar Iris' huis gaan. Het vierde uur geeft Theo 3F weer les. Dit keer zijn er zes pornofoto's van donkere vrouwen op zijn bureau gelegd en de tekst 'Blackie is the best' erbij geschreven. Theo verdeelt de foto's over zes jongens in de klas en stuurt ze met de foto's naar de conrector Ferweda. Als Wouter tegenstribbelt, knapt er iets in Theo en duwt hij Wouter. De directeur komt naar Theo toe en vertelt Theo dat de vader van Wouter naar de inspecteur wil stappen omdat Theo zijn zoon een hersenschudding zou hebben geslagen. Theo protesteert hier tegen en probeert Ferweda uit te leggen wat er is gebeurd. Ferweda zegt dat zijn relatie met Iris bij de leraren en leerlingen overduidelijk is en hij nu maar beter een paar dagen vrij kan nemen om tot rust te komen. Theo vraagt nog wel even waarom Iris die dag niet op school was. Ferweda zegt dat ze van de fiets gevallen was. Pas later realiseert Theo zich dat Iris helemaal geen fiets heeft. De volgende dag ‘s middags besluit Theo Iris uit school op te wachten. Samen gaan ze naar een restaurant om alles uit te praten. Iris zegt dat ze alles aan Sydney heeft verteld, die haar vervolgens bont en blauw heeft geslagen. Maar ze vertelt hem ook dat ze geen spijt heeft van hun relatie. Sydney gaat namelijk regelmatig vreemd en dit was haar manier om hem een keer terug te pakken. Iris beëindigd hun relatie en ze gaan allebei naar huis. Voordat Theo die avond naar bed gaat neemt hij nog twee slaappillen, waarna zijn nieuwe eerlijke leven kan beginnen.
Thema en motieven: In dit boek zijn er twee hoofdthema’s: overspel en racisme. Theo gaat vreemd met Iris, waardoor deze twee dus allebei overspel plegen. Later blijkt zelfs dat Sydney (Iris’ man) ook heel vaak vreemd gaat. Tenslotte is het in het boek ook nog erg normaal om vreemd te gaan in de buurt waar Theo en Sylvia wonen. (blz. 37) ‘’In tegenstelling tot de meeste gezinshoofden uit hun straat, was Theo altijd stipt een uur na werktijd thuis, iets wat Sylvia ongetwijfeld waardeerde want hij toonde ermee aan dat hij niet ergens een neukstertje had zitten op een woningwetflat in Alkmaar-Noord. Niet dat je je er in de buurt op moest laten voorstaan dat jouw huwelijk ‘zuiver’ was. Zoiets was onnodig kwetsend voor de jonge moeders in de straat. Die hielden zich, het moest gezegd, behoorlijk kranig onder de periodieke afwezigheid van hun echtgenoten. Theo en Sylvia observeerden het van een afstand als ze ’s avond samen kookten en vanachter het keukenraam zagen hoe mannen die werkten van negen tot vijf in hun donkerblauwe Peugeots en BMW’s thuiskwamen op tijdstippen die niet vielen uit te leggen in termen van file of overwerk.’’ Het tweede thema, racisme, komt het hele boek lang wel voor. Maar niet in hele erge vormen. Wel is het zo dat Theo hoofdzakelijk verliefd op Iris is geworden om haar donkere huidskleur, maar dit hoeft natuurlijk niet echt racistisch over te komen. De manier waarop de leerlingen met de andere huidskleur om gaan, is heel anders. (blz. 26) ‘’Als een exotisch voorwerp waar de glazen stolp om vandaan was gehaald verscheen zij aan de openlijk onwennige scholieren, van wie de jongsten in de eerste weken na haar aanstelling hun zenuwachtig lachen niet in konden houden om zoveel zwarts in de gymzaal. Een negerin als lerares, helemaal te maf! Zwart waren profvoetballers of Diane Ross en Whitney Houston. Zwart waren de juffrouw van het tv-journaal en de dikke vrouwen in supermarkt en buitenwijk, kleuters met grappige Jackson Five-snoetjes aan de hand.’’ Ook de vader van Sylvia is een soort racistisch: (blz. 58) ‘’Kijk nou toch eens. Zitten ze ook al in Telebingo, de zwarten.’ Dat had niemand gehoord. Sylvia keek weg. Ma Hout had plots iets onder een vingernagel zitten dat zij pulkend verwijderde.’’ Er zijn een aantal motieven in dit boek. De eerste is seks. Vooral de seks tussen Theo en Iris wordt een paar maal uitgebreid beschreven. Ontrouw is ook een belangrijk motief. Theo en Iris gaan vreemd, net als Sydney en de mannen in de wijk bij Theo en Sylvia. Ook leraarschap is een motief. Er zijn vaak dialogen tussen Theo en zijn leerlingen. (blz. 135) ‘Het is onrechtvaardig. U was te laat en nou hebben wij niet meer een vol uur de tijd om die twintig zinnen te ontleden.’ Haar verwijt kreeg klassikale bijval. Theo wist dat ze gelijk had. Voor hij antwoord kon geven, zei ze: ‘Mogen we het niet later op de dag inleveren? We hebben het vierde uur vrij, dan kunnen we het afmaken in de studienissen. We hebben geen gym vandaag, Pompier is ziek.’ Ook racisme is een motief. Er wordt vaak uitgebreid beschreven hoe iemand over huidskleuren denkt. Theo die met Iris ging vanwege haar huidskleur, de vader van Sylvia over de zwarten in Telebingo, Sydney die Iris sloeg omdat ze met een blanke man vreemdging. Verder zijn er nog de leerlingen die Iris ‘blackie’ noemen
Als laatste is er ook nog de onwetendheid van Sylvia. Ze heeft veertien maanden lang níet door dat haar man vreemd gaat, elke keer nadat hij vreemdgegaan is doet ze normaal tegen hem. Eindoordeel: Ik vond dit boek een erg goed boek. Als eerst was de schrijfstijl erg prettig om te lezen. Er werd niet al te moeilijke taal gebruikt, maar ook niet de een te eenvoudige taal. Ook werden er soms grove scheldwoorden gebruikt en typische Nederlandse woorden. Zulk soort woorden maken het leuk om een boek te lezen, omdat je je dan herkent in het boek. (blz. 8) ‘’Hij wist ook nog dat de meiden van Havo 2 en 3 hem onder elkaar ‘de Neus’ noemden. Dat had hem al weer veel minder verbaasd, want zo werd hij ook al genoemd toen hij zo oud was als degenen die nu blijkbaar zo’n hekel aan hem hadden. Theo stelde zich voor hoe brugklassers het op hoge toon verkondigen: zo meteen Nederlands van de Neus, klote.’’ Ik denk dat de schrijver van dit boek wou laten zien dat het niet overal al zo ver gevorderd is dat allochtonen normaal worden behandeld. Bijvoorbeeld in zo’n dorpje in Friesland is het helemaal niet zo normaal dat er een zwart iemand lesgeeft. Hiermee wil hij denk ik duidelijk maken dat het niet altijd een kwestie van haat jegens allochtonen is, maar gewoon onwetendheid. De mensen haten allochtonen niet, ze weten gewoon niet hoe ze ermee om moeten gaan. In een dorpje als Pijnacker-Nootdorp worden er soms ook nog wel eens racistische opmerkingen gemaakt, of uit onwetendheid een belediging, wat je in een stad als Delft al veel minder snel zou hebben. Hierdoor waren sommige passages in het boek dus erg herkenbaar. (Ook al is dit natuurlijk geen goed iets!) Verder wil hij duidelijk maken dat vreemdgaan heel normaal is geworden in deze maatschappij. (Hoewel ik niet precies weet of hij het goed of slecht vindt(?)) Ik vind het in ieder geval niet goed dat er zo normaal over wordt gedaan in het boek! Ik vind dat de schrijver Joost Zwagerman er wel in geslaagd is om neer te zetten hoe discriminatie in sommige dorpjes nog voorkomt uit onwetendheid. Maar ik vind niet dat hij goed weergeeft hoe vreemdgaan moet worden opgevat. In de wijk waar Theo en Sylvia wonen is het zelfs normaal om vreemd te gaan! Dit is in het echt (hoop ik) helemaal niet zo normaal. Ik zou het boek een 8 geven. Verder ben ik wel van plan om nog meer boeken te lezen van Joost Zwagerman, omdat ik het taalgebruik dus wel prettig vindt en omdat ik wil weten hoe hij over andere onderwerpen denkt.