De avonden door Gerard Reve

‘De avonden, een winterverhaal’ van Gerard Reve
1a De titel van het boek is ‘De avonden, een winterverhaal’. 1b Deze titel is gekozen omdat het verhaal zich speelt net na de Tweede Wereldoorlog, in de winter van 1946. Het verhaal gaat over Frits, die zich verveelt op de momenten dat hij vrij is, vooral de avonden. 2 De schrijver is Gerard Reve, geboren als Gerard Kornelis van het Reve op 14 december 1923 in Amsterdam. Hij gaat na de basisschool naar het Vossiusgymnasium, maar verruilt dat na 4 jaar voor de grafische school. In de oorlog is hij betrokken bij het drukken van het illegale Parool, en leert daar Simon Carmiggelt kennen. Hij pleegt zelfs 3 overvallen met zijn vrienden. Tot 1947 werkt hij als rechtbankverslaggever bij Het Parool. In 1946 debuteert hij als schrijver. Hij bezoekt wekelijks een psychiater die hem aanraadt te schrijven. In 1947 verschijnt zijn eerste roman, het gedeeltelijk autobiografische De avonden, die onmiddellijk bekroond wordt met de Reina Geerlingsprijs. 3 De eerste druk stamt uit 1947, uitgegeven bij Uitgeverij de Bezige Bij in Amsterdam. De druk die ik heb gelezen is De grote lijsters, editie 1992
4a Het verhaal speelt in de winter van 1946

4b Het boek begint met de mededeling dat het 22 december 1946 is. 4c De vertelde tijd is 10 dagen, het begint op 22 december 1946 en eindigt in de nacht van 31 december 1946 op 1 januari 1947. 4d Het verhaal is chronologisch verteld. 4e Niet van toepassing. 5 Het is vrijwel altijd donker, dit benadrukt het feit dat het saai is. Het weer is koud, dit laat ook duidelijk uitkomen dat Frits zich verveelt, hij vertelt altijd over het weer. 6 Het verhaal gaat over Frits van Egters, een 23-jarige jongeman die nog bij zijn ouders woont. De oorlog is een jaar van tevoren afgelopen. Hij heeft een saaie kantoorbaan, en verveelt zich in de avonden. Het verhaal verteld wat Frits probeert om de verveling tegen te gaan. 7a Het boek heeft 10 hoofdstukken, genummerd met Romeinse cijfers. 7b Aanloop: De Tweede Wereldoorlog is net afgelopen. Situatie: Frits verveelt zich, vooral tijdens de donkere avonden
Retardering: Frits gaat ‘s avonds bij vrienden op bezoek. Hij gaat enkele malen naar de bioscoop. Hij gaat zomaar eindjes wandelen. Ze hebben niets om over te praten, er is niets interessants op de radio. Uit verveling onderzoekt Frits zijn lichaam regelmatig. Hij gaat naar de reünie van zijn oude school, al wil hij dat eigenlijk niet. Climax: Op oudejaarsavond hoopt hij dat hij zich niet zal vervelen, maar dat pakt anders uit. Zijn vrienden zijn niet thuis, dus hij blijft alleen met zijn ouders. Afloop: Hij beseft dat hij eigenlijk niet mag klagen, hij is levend uit de oorlog gekomen, en hij leeft nog steeds. 8 Het thema is verveling van de jeugd in de jaren na de oorlog. 9 Motief 1: Frits heeft een obsessie voor kaalheid. Citaat 1: “Iets kaler is hij al geworden,’ dacht Frits.’ (blz. 16) Citaat 2: “Je begint flink kaal te worden,’ zei Frits.’ (blz. 28) Citaat 3: “Je bent alweer kaler geworden,’ zei Frits, ‘je wordt ontzettend kaal.” (blz. 50) Motief 2: Frits heeft een vreemde dromen over de dood. Citaat 1: “Wat een ellendige droom,’ dacht hij. Waar ging hij over? Niets geloof ik.’ Hij sliep weer in, en droom ging voort, waar hij was opgehouden. De man lag, met de bolhoed over zijn gezicht gedrukt, in een zwarte doodskist, die in de hoek van de kamer op een lage tafel stond.’ (blz.7) Citaat 2: ‘Hij wist, dat, wanneer hij zich niet verzette, dit zijn ondergang zou zijn, maar hij wilde het niet weerstreven.’ (blz. 39) Citaat 3: “Ik weet het,’ dacht hij, ‘het is de dode.” (blz. 160) Motief 3: Frits kijkt vaak in de spiegel. Citaat 1: ‘Op weg naar de huiskamer bleef hij voor de grote spiegel in de gang staan, vertrok de mond naar links en daarna naar rechts; vervolgens de bovenlip opwaarts en de onderlip, binnenstebuiten geslagen, naar beneden. Hierna bekeek hij zijn gezicht van opzij, haalde een kleine, ronde scheerspiegel uit de keuken, hielde deze naast zich en bekeek zo, met beide spiegels, zijn hoofd van boven, achteren en volledig aan de zijkanten.’ (blz. 12) Citaat 2: ‘Hij boog de bureaulamp zodanig, dat het licht zich verspreide op het plafond en bekeek zijn haar in de spiegel naast de deur. Met de vingers maakte hij een scheiding en bekeek de bleke schedelhuid.’ (blz. 38) Citaat 3: “Dit is een goedige spiegel,’ zei hij hardop. Hij kamde zijn haar eerst naar voren, toen omhoog en daarna in twee helften.’(blz. 58) 10 Het is een personaal verhaal, het is in de derde persoon geschreven en je ziet alles vanuit Frits’ oogpunt. Je weet alleen wat hij ziet en denkt. 11 Frits van Egters: 23-jarige jongeman die nog bij zijn ouders woont. Hij heeft een saai kantoorbaantje en verveelt zich vaak. Hij heeft veel belangstelling voor het lichamelijk verval, en is nogal bang uitgevallen. Hij weet echter wel veel gruwelijke of grove verhalen te vertellen. Hij heeft weinig contact met zijn ouders, hij vindt ze ongemanierd en onderontwikkeld. Vader van Frits: een zwijgzame man die niet goed meer hoort. Hij heeft een hekel aan de radio. Frits heeft weinig contact met hem, en heeft een hekel aan zijn manieren.. Moeder van Frits: met haar heeft Frits nog enigszins contact, ook al ergert hij zich ook aan haar. Ze gaat regelmatig alleen op stap. 12 Persoonlijk vond ik het een saai boek. Er zit voor mijn geen verhaal in, maar ik denk dat wat er vooral mee te maken heeft, is dat ik het zelf niet heb meegemaakt. Ik kan me voorstellen dat het voor jongeren uit die tijd een heel confronterend boek is, zij kunnen zich er ook mee identificeren. Ik dus totaal niet. Ik heb vernomen dat dit een deels autobiografisch boek is, al komt dat niet echt duidelijk naar voren. Ik moet eerlijk zeggen dat het boek niet aan mijn verwachting heeft voldaan.