Danseres zonder benen door Clara Asscher-Pinkhof

Titel: Danseres zonder benen Auteur: Clara Asscher-Pinkhof Eerste druk: 1966 Gelezen druk: 23e druk Aantal bladzijden: 302 bladzijden Genre: Het genre van het boek, is een mengeling van meerdere genres namelijk: Oorlogsgenre, want het verhaal speelt zich af in de 2de Wereld Oorlog tijdens de Duitse bezetting en de jodenvervolgingen. Historisch genre, want het speelt zich af in de geschiedenis en over een hele lange tijd, namelijk vanaf toen Clara klein was en droomde dat ze later juffrouw werd, net zoals haar tante. Tot 1956 waar je een van de laatste gesprekken in haar gedachtes leest, die zij had met haar man. Psychologisch genre, want het is een autobiografisch boek, het hele boek is geschreven door Clara, die haar verschrikkelijke gebeurtenissen en gedachtes op papier heeft gezet. Samenvatting van de inhoud: Als Clara, een jonge joodse vrouw al vroeg weduwe wordt, moet ze haar 6 kinderen alleen opvoeden, zonder hulp van haar familie. Ze wil bewijzen dat ze sterk is en het alleen aankan. Het gaat goed, totdat de 2de Wereld Oorlog uitbreekt. Haar oudste zoons gaan trouwen, zo worden ze uitgesteld van deportatie. Haar andere kinderen gaan onderduiken bij vrienden in Groningen. Zelf gaat ze met haar jongste dochter Fieke in Amsterdam wonen, omdat daar een baan voor haar is als lerares op een Joodse school. Na een tijd moet ze stoppen met lesgeven, omdat het te gevaarlijk wordt. Dan besluit ze om weer boeken te gaan schrijven. Fieke is inmiddels ook ondergedoken bij vrienden. Ook Clara kan het niet voorkomen om gedeporteerd te worden en zo komt ze terecht in Westerbork en later in Bergen Belsen. In de kampen probeert ze de kinderen zoveel mogelijk te amuseren, om haar verdriet van haar eigen kinderen te vergeten. Door een wonder mag ze met 250 lotgenoten naar Israël, daar wordt ze herenigd met haar dochter Roza, die voor de oorlog naar Israël ging voor een zusteropleiding. Ze zet haar leven voort, zonder man en 3 kinderen. Haar andere kinderen hebben hun eigen leven. Ze schrijft boeken en gaat weer les geven op een Joodse school. Wijze van vertellen: Het verhaal bevat een ik- perspectief, wat ervoor zorgt dat je helemaal met het verhaal meeleeft. Ik heb nu het gevoel, dat door het lezen van dit boek ik de schrijfster, Clara Asscher-Pinkhof, heb leren kennen. Zij heeft namelijk haar hele leven, gezien door haar ogen, op papier gezet. Het lijkt ook gewoon alsof je erbij was, ze beschrijft alles heel goed, niet tot in de details, dat is niet nodig, maar je weet wel waarover ze het heeft en hoe het eruit ziet waar ze zich bevindt in het hele verhaal. De ik- perspectief zorgt er dus voor, dat het boek je echt aangrijpt als je het aan het lezen bent en dat na het lezen je er nog lang over nadenkt. Spanning: Er zijn geen open plekken meer die na het lezen nog steeds open zijn. Dat vind ik niet erg, want ook al was het een gesloten einde, het boek zorgt ervoor dat je er nog heel lang over nadenkt. Dit heb je ook als er een open einde is, want dan ga je nog heel lang nadenken wat er verder kan gebeuren op de open plekken. Nu ik alleen zo nadenk, misschien is er toch een klein stukje open. Op de laatste bladzijde van het boek volg je een gesprek tussen Clara en Avraham, haar overleden man. Clara vertelt hem dat ze zich alleen voelt en niet weet wat ze moet doen. Avraham reageert daarop door te zeggen “Dans… dans… druk je hele wezen uit in de dans, je kunt het weer. Je hebt zoveel behouden, - je weet zelf niet hoeveel. Dans, mijn lieveling, dans!” Je weet niet hoe ze zich over haar eenzaamheid heen gaat zetten en wat ze verder gaat doen met haar leven. Hier heb ik verder niet over nagedacht, want ik vond dat niet zo belangrijk, maar het is toch een klein stukje open. Tijd: Het verhaal begint bij toen Clara klein was, rond 1900 en ervan droomde om later lerares te worden, net zoals haar tante. Je leest hoe ze haar man ontmoet, kinderen krijgt en hoe ze samen lezingen houden in de Joodse kerk waar Avraham de Rav is. Dit gaat allemaal in een versnelling, wat dit is namelijk niet het voornaamste wat Clara wil vertellen aan de lezer. Je merkt niet echt specifiek iets waaraan je merkt dat het zich in die tijd afspeelt. Zodra de 2de Wereld Oorlog begint wordt het verhaal in vertraging vertelt. Dit zorgt ervoor dat het verhaal je echt meesleept en aangrijpt. Dan merk je natuurlijk wel dingen op waaraan je weet dat het zich in die tijd afspeelt. De jodenvervolging, onderduiken, de kampen en nog veel meer. Het verhaal wordt niet chronologisch verteld. Er komen wel tijdssprongen in voor, meestal over een paar dagen, weken, maanden. Thema en verhaalmotieven: Het thema is het leven van een joodse vrouw die de 2de Wereld Oorlog overleeft en laat zien hoe je verder kunt leven als het belangrijkste instrument om je te uiten van je is weggenomen. Dit wordt door een aantal verhaalmotieven ondersteund namelijk: alle gebeurtenissen die ze heeft meegemaakt en heeft opgeschreven.De geboortes van haar kinderen, Zionisme, Jodendom, liefde, angst, de dood van haar man, verdriet, het lesgeven, de gebeurtenissen tijdens de 2de Wereld Oorlog, de jodenvervolgingen, deportaties en haar reis naar Israël. Verklaring titel: Met de titel ‘Danseres zonder benen’ beschrijft Clara haar hele leven in een paar woorden. Ze werd er namelijk zelf een, nadat haar man gestorven was, tot en met haar dood. Ze bedoelt hiermee dat ze het belangrijkste deel van haar leven mist, haar man en het belangrijkste van een danseres is haar benen. Ondanks het gemis van haar man weet ze zich wel uit te drukken in haar leven, door andere mensen te helpen. Ze heeft gedroomd over deze titel en ze wist, dat als ze een boek over haar leven zou schrijven dat dit dan de titel zou zijn, halverwege het verhaal komt ze er ook achter dat zij eigenlijk de danseres zonder benen is, door het verlies van haar man. Ruimte: Het boek speelt zich in nogal wat verschillende plaatsen af. Allereerst in Amsterdam waar Clara opgroeit, waar ze Avraham ontmoet en waar ze tijdens de 2de Wereld Oorlog woont. Verder in Groningen, waar Avraham Rav was en Clara ook na zijn dood blijft wonen, omdat ze de kinderen alleen wil opvoeden zonder hulp van familie, die in Amsterdam woont. In de 2de Wereld Oorlog komt Clara eerst in Westerbork en later in Bergen- Belsen terecht. In Palestina woont ze in Jeruzalem en in een kibboets. In de kampen zijn er ook nog klimatologische omstandigheden die belangrijk zijn, namelijk dat het er heel koud is waardoor er veel mensen sterven. Personages: Clara Asscher-Pinkhof Ze is dromerig, houdt veel van kinderen en is lerares. Ze werd geboren in Amsterdam en had een goede relatie met haar vader die arts was. Met haar moeder kon ze minder goed opschieten. Na de dood van haar man Avraham heeft ze een opmerkelijke relatie met de dood. Ze is er niet bang voor, maar ziet de dood alleen maar als een brug tussen haar en Avraham. Ze maakt een hele grote ontwikkeling door, namelijk van gelukkig getrouwde vrouw naar weduwe. Van sterke vrouw naar zwakke en mentaal minder sterke vrouw. Dit allemaal komt door de 2de Wereld Oorlog en de kampen waarin ze belandt. Avraham: Hij is de man van Clara en was de jongste van een gezin met 12 kinderen. Zijn vader is thoraschrijver. Hij schrijft boekrollen die in de synagogen gebruikt worden. Toen Avraham rabbijn werd, ging de grootste wens van zijn ouders in vervulling. Zelf was hij liever landbouwer in Palestina geworden, maar zijn ouders wilden dat een van hun zoons rabbijn zou worden. Hij is heel ernstig en perfectionistisch. Verder heeft hij een groot plichtsgevoel. Daarom verwaarloost hij later ook zijn ziekte, waar hij een paar jaar later aan overlijdt. Ook houdt hij veel van zijn kinderen. De ontwikkeling van Avraham kom je niet tegen in het boek, omdat hij al op jonge leeftijd is overleden. In het boek lees je alleen maar over zijn goede eigenschappen en de prestaties die hij behaalde tijdens zijn werk. Kinderen van Avraham en Clara: Eli en Menachem, de tweeling, de eerste kinderen van Clara en Avraham. Eli is nuchter en praktisch en heeft een groot verantwoordelijkheidsgevoel. Eli trouwt al jong met Flory, omdat ze denken dat, dat hun uitstelt van deportatie. Hij en zij vrouw overleven de 2de Wereld Oorlog. Menachem is juist dromerig: een filosoof en musicus. Eli doet heel veel voor hem, waardoor hij steeds onpraktischer wordt. Ook Menachem trouwt vroeg met Tamar, vanwege uitstel deportatie. Menachem en Tamar overleven de 2de Wereld oorlog niet. Jitschak, de derde zoon. Ook hij is dromerig. Hij wordt meubelmaker omdat hij een beroep wil hebben waar Palestina later iets aan zal hebben. Ook hij overleeft de oorlog niet. Meier, de vierde zoon. Hij is nuchter en een denker. Als hij ouder is, wordt hij chemicus en trouwt met Vera. Hij en zijn vrouw overleven de 2de Wereld Oorlog. Roza is het eerste dochtertje van Clara en Avraham. Ze is zacht en lief en offert zich graag op voor anderen. Ze zag ook beter dan de anderen dat de oorlog dit keer Nederland niet voorbij zou gaan en vertrekt al in 1939 naar Palestina, waar ze gaat werken als kinderverpleegster. Zij overleeft de oorlog, omdat ze al vroeg naar Palestina ging. Fieke is de jongste van de 6 en wordt daarom het meest verwend. Ze verdient haar brood later met tekenen en illustreren van boeken. Zij blijft het langst bij haar moeder, maar kan op een gegeven moment ook niet voorkomen dat ze moet onderduiken. Fieke overleeft de oorlog en gaat in Israël wonen samen met haar man. Inhoud: Je leest niks over de persoonlijke ontwikkelingen die de kinderen meemaken, omdat ze eigenlijk het hele verhaal ondergedoken zitten of dood zijn. Mindeltje, is het meisje dat als 4 jarige helemaal alleen in Westerbork aankomt. Haar ouders hadden haar achtergelaten bij vriendin, maar die werden gevonden en vermoord. Mindeltje werd toen naar Westerbork gestuurd en is vanuit daar samen met Clara naar Palestina gegaan. Dankzij Mindeltje mocht Clara mee naar het beloofde land Israël.