Bruno's optimisme door Oscar van den Boogaard

1. Praktische gegevens 1.1 Titel: Bruno’s optimisme
Auteur: Oscar van den Boogaard
1.2 Jaar van uitgave: 1993
1.3 Aantal bladzijden: 224
1.4 Datum boekverslag: 1e periode 2. Inhoud en opbouw 2.1 Typering: Dit boek is een psychologische roman. Je volgt het leven van Bruno. De ontwikkelingen die hij doormaakt is waar het om draait. Evenals de problemen waar hij mee te maken krijgt zoals liefde, relaties, zijn seksuele voorkeur en volwassen worden. 2.2 Samenvatting: Bruno Oblanski groeide op in Friedenbach, een dorpje in de Alpen, waar zijn ouders een hotel runden. Zijn moeder, Hannah, was altijd erg zorgzaam, zag overal het goede wel van in en zorgde dat alles goed verliep in en om het hotel. Met haar kon Bruno het goed vinden. Zijn vader, Thomas, had meestal last van een slecht humeur en was snel aangebrand. Altijd waren er ruzies aan tafel en in huis. Thomas was erg op zichzelf en vond echt fijn om alleen te zijn. Meestal trok hij zich terug in zijn atelier waar hij beelden maakte. Ook Bruno’s oudere broer Peter woonde, samen met zijn vrouw Lili, in het hotel. Bruno voelde zich gevangen in de speelgoedwerkelijkheid van het dorp. Om toch positief te blijven had hij zich altijd voorgenomen op een dag weg te gaan, weg uit het speelgoedlandschap. Bruno was nog jong toen hij ontdekte dat hij homoseksueel was. Hij had al meerdere kortstondige relaties gehad met gasten van het hotel, maar wist dat hij nooit meer iets van hen zal horen als zij weer vertrokken waren. Hier had hij ook helemaal geen behoefte aan. Tot het op een dag erg slecht ging met Thomas, en hij niet meer wakker werd. Hannah was in paniek en wist niet wat ze doen moest. Op dat moment kwam er een man binnen, Max die toevallig arts was, die Thomas wist te redden door hem mond op mond beademing te geven. Bruno vervloekte de man met heel zijn hart, hij had zijn vader liever zien sterven. Vanaf dat moment kwam Max elke dag langs bij Thomas en deed veel leuke dingen met hem, Hannah en Peter. Bruno voelde zich een beetje buitengesloten. Vooral omdat hij stiekem verliefd op Max aan het worden was. Tijdens een wandeling, waarbij Bruno Max tegenkwam, bleek dat Max dezelfde gevoelens voor Bruno had. Ze hadden een mooie tijd samen in het hotel. Op de dag dat Max weer vertrok sprak hij met Bruno af elkaar niet te bellen maar te schrijven, ze wilden niks overhaasten. Max schreef lange brieven over zijn leven in de grote stad en over hoe erg hij naar Bruno verlangde. Bruno schreef nooit terug. Tot het moment dat hij het leven in Friedenbach helemaal zat was en op zoek wilde gaan naar zijn ware identiteit. Hij schreef Max een brief waarin stond dat hij bij hem kwam wonen. Maar hun relatie was niet meer zoals in Friedenbach. Het voelde alsof er afstand bestond tussen hen, ook al verlangde ze hevig naar elkaar. Bruno wou een leven opbouwen in de stad. Hij kreeg een baantje bij restaurant Mansel en ontmoette veel nieuwe mensen. Dit werd Max allemaal te veel. Zijn jaloezie was te groot, hij kon Bruno niet vertrouwen als hij alleen de straat op ging. Steeds vaker veroorzaakte dit fikse ruzies tussen de twee, waarbij de meubels letterlijk en figuurlijk door de kamer vlogen. Dit kon zo niet langer volgens de huisbaas die Bruno toen mee nam naar haar woonruimte. Het was beter als Bruno ergens anders ging wonen. Tijdens zijn wandelingen door het park had Bruno al vele menen ontmoet. Maar de oude man, die hij op een dag in de vijver zag zwemmen met zijn kinderen, had hij nooit eerder gezien. Hij raakte aan de praat met hem en werd uitgenodigd bij hem thuis te komen. Er was meteen al een klik tussen hen. Heel toevallig heette de man ook Bruno. De man wist Bruno een andere kijk op het leven aan te praten. Vooral positief zijn en in plaats van mensen iets kwalijk te nemen hen vergeven. De oude Bruno ernstig ziek. Bruno wou nog zoveel aan hem vragen, maar was te laat toen hij hoorde dat Bruno was overleden. Bij het zien van zijn volledige naam zag Bruno tot zijn grote verbazing dat de oude man ook Bruno Oblanski heette. Het bleek zijn opa te zijn. Bij de begrafenis zag Bruno dat Thomas ook aanwezig was. Voor het eerst zag hij hem echt verdrietig. Bruno wilde hem alles vergeven. Hij voelde zich nu sterk en onafhankelijk en zag alles weer positief in.
2.3 Tijd: a- Het verhaal speelt zich in deze tijd af. Dat is te merken aan de manier van leven van de mensen in het verhaal. Gehaaste mensen die het druk met hun werk hebben, een vrouw die vooral om haar uiterlijk geeft en waarschijnlijk gebruik maakt van plastische chirurgie en nog een aantal van dat soort kleine details. Maar je kon het ook merken aan de manier waarop de mensen in het verhaal tegen homoseksualiteit aankijken. Niemand kijkt er van op dat Max en Bruno een relatie hebben. Vroeger was het nog een taboe en hadden Max en Bruno echt niet samen over straat gekund. Ook het taalgebruik van de personages is modern. Vooral veel simpeler woorden en niet te lange zinnen. b- Het verhaal begint wanneer Bruno nog een kind is. Je volgt de gebeurtenissen uit het leven van Bruno tot hij een volwassen jongen is. Ik schat dat de verhaaltijd ongeveer twintig jaar is. Over het lezen van het boek heb ik ongeveer 10 uur gedaan. c- Vertraging: Doordat er ontzettend veel flashbacks in het verhaal voorkomen was het lastig om een vertraging te vinden. Op bladzijde 122 t/m 131 komt een vertraging voor. In vergelijking met de verhaallijn over Max en Bruno in de stad verloopt de tijd hier langzamer. Het gaat over de eerste dag dat Max weer, sinds de komst van Bruno, naar zijn werk gaat en Bruno dus alleen achterblijft in de woning. In deze tijd had Bruno genoeg tijd om rond te snuffelen en na te denken. Hij dacht terug aan zijn ouders, wat zij over Max hadden gezegd. Hij dacht na over wat voor relatie hij nu werkelijk had met Max en wat er in de tijd dat ze elkaar niet zagen gebeurd kon zijn. Tijdens het rondsnuffelen vond Bruno foto’s en brieven van andere jongens, wat toch wel enige jaloezie opwekte. Op dit punt begon toch wel een beetje de twijfel vanuit Bruno over hun relatie, de vertraging laat dit extra goed naar voren komen. d- Versnelling: Op bladzijde 143 komt een versnelling voor, die je kunt herkennen aan de witregel. Voor de witregel was Bruno alles nog aan het ontdekken en verkennen in de grote stad en ij Max thuis. Hij wist nog niet goed waar hij aan toe was en hoe het verder zou gaan. Een maand later, na de witregel, wist Bruno zeker dat hij nooit meer terug zou keren naar Friedenbach en besloot daarop een baantje te gaan zoeken. Na die versnelling was het ook minder zeker of de relatie tussen Max en Bruno voor eeuwig zou duren. Bruno begon zich meer thuis te voelen in de stad, wist zich meer een houding te geven en zag ook steeds meer andere, betere, meer bevredigende opties in plaats van zijn relatie met Max. e- Flashback: Er kwamen ontzettend veel flashbacks voor in het verhaal. Herinneringen van Bruno aan vroeger. Over zijn leven in Friedenbach, het hotel, de gasten die er kwamen en zijn familie. Een belangrijke flashback is te vinden op bladzijde 132 t/m 139. Door deze flashback komt de lezer te erachter hoe Max in het leven van Bruno is gekomen. Max kwam logeren in het hotel. Net op het moment dat Thomas, de vader van Bruno, geen adem meer kon halen kwam Max hem te hulp door hem mond op mond beademing te geven. Max wist zo het leven van Thomas te redden. Vanaf dat moment werd de band tussen Max en Thomas, Hannah en Peter steeds hechter. Bruno wilde dolgraag ook dichter bij Max kunnen komen, maar dit was lastig doordat Max continu met de anderen bezig was. Vanaf het moment dat hij Max had gezien voelde Bruno iets speciaals voor hem. Het lukte Bruno om samen een wandeling met Max te maken. Tijdens deze wandeling werd duidelijk dat Max ook gevoelens voor Bruno had. Vanaf dat moment begon hun relatie die alleen maar intenser werd. 2.4 Ruimte: a- Het verhaal speelt zich grotendeels af in en om het hotel, Elfride, waar Bruno met zijn gezin leeft in Friedenbach. Bruno is hier opgegroeid en dacht zelfs er nooit meer weg te komen. Tot hij besloot Max op te zoeken in de grote stad. In het huis van Max, het restaurant waar Bruno gaat werken en in het park in deze stad speelt ook een deel van het verhaal zich af. b- Bruno groeide op in een dorpje. Echt veel gebeurde er niet, het was er rustig en iedereen kende elkaar. Er viel nauwelijks iets nieuwe te ontdekken. Toen Bruno uiteindelijk naar de grote stad vertrok ging er bij wijze van spreke een wereld voor hem open. Hij ontdekte een nieuwe manier van leven. Ook de dingen die hij meemaakte waren heftiger, hij kreeg met meerdere emoties te maken. De hevige liefde tussen hem en Max kon van het ene op het andere moment omslaan in een slaande ruzie, die vaak zelfs tot een vechtpartij leidde. Ook kreeg hij meer duidelijkheid over zijn eigen leven en identiteit, doordat hij nieuwe mensen leerde kennen en vooral door de ontmoeting met de oude Bruno, die later zijn opa bleek te zijn. Bij dit contrast tussen een rustig en een druk leven zou je het dorpje (rustig) en de grote stad (druk) als belangenruimtes kunnen zien. 2.5 Personages: a- Bruno Oblanski: Bruno is een erg positieve jongen. Nooit bleef hij lang zitten tobben over een probleem, hij kon er altijd het positieve wel van inzien en richtte zich voornamelijk op de toekomst in plaats van het verleden. Met zijn moeder kon hij het goed vinden. Bruno was best onzeker en als hij ergens mee zat kon hij bij haar terecht. Hij zat er niet heel erg mee dat zijn vader zich graag afzonderde en vaak sacherijnig was, hij probeerde zich altijd in hem te verplaatsen en hem te begrijpen. Hij wist al van jongs af aan dat hij aan de speelgoedwerkelijkheid van zijn geboortedorp wilde ontsnappen. Dit deed hij toen hij naar de grote stad vertrok en bij Max ging wonen. Er ging een wereld voor Bruno open. Hij ontdekte allemaal nieuwe dingen die hem een nog positievere kijk op het leven bezorgden. Zo vond hij bijvoorbeeld een baantje en leerde hij nieuwe mensen kennen, waaronder zijn opa. Aan het einde merk je dat Bruno veel zelfstandiger en meer volwassen is geworden. - Max Cahn: Max is arts en wist daardoor het leven van Thomas te redden. Zo kwam hij in contact met Thomas, Hannah, Peter en later ook Bruno. Max was altijd erg vriendelijk tegen iedereen tijdens zijn verblijf in het hotel. Maar hij liet niet veel naar buiten over zichzelf. Toen Bruno bij Max introk in de grote stad kwam hij erachter hoe Max echt was. Max was best jaloers ingesteld en vond het lastig om Bruno alleen de grote stad in te laten gaan. Max kon niet veel hebben, toen zijn jaloezie hem op een gegeven moment teveel werd, moest Bruno hem er zelfs van weerhouden niet zijn polsen door te snijden. Max leidde een erg gestructureerd leven en kon de grote verandering die Bruno met zich meebracht niet aan. - Thomas Oblanski: De vader van Bruno is een norse man. Hij is kunstenaar en zonderde zich altijd graag af in zijn atelier. Hij hield er niet van om onder de mensen te zijn. Thomas is iemand die liever niet zijn emoties en gevoelens uit. Hij was ook niet iemand die aanbood een handje te helpen, hij liet het de mensen om hem heen maar uitzoeken als er een probleem was. Toch heeft hij wel een klein hartje, want hij hield wel veel van zijn familie. - Hannah Oblanski: De moeder van Bruno had altijd een zeer positieve instelling. Overal zag zij het goede van in. Ze hield veel van de mensen om haar heen en probeerde voor iedereen klaar te staan. Vooral van Thomas, haar man, ook al behandelde hij haar niet alleraardigst. Hij kreeg steeds minder aandacht voor Hannah en verliet haar uiteindelijk voor een andere vrouw. En zelfs dat kon zij begrijpen en liet ze maar begaan. b- Peter Oblanski: De twaalf jaar oudere broer van Bruno. - Lili: De vriendin van Peter en later ook zijn vrouw. - Bruno: Opa van Bruno. - Boris: Kok in het hotel. - Hilde: Kokkin in het hotel. - Kirian: De nieuwe vriendin van Thomas. - Claudia: De moeder van Max. - Claus: Een vriend van Max. - Mansel: Eigenaar van restaurant Mansel waar Bruno ging werken. - Isabelle: De vrouw van Mansel. - David: Hoofdkelner bij Mansel. - Sarah: Het dochtertje dat Thomas met Kirian kreeg. 2.6 Vertelwijze: Het verhaal wordt verteld vanuit een ik-perspectief. Je maakt alles mee vanuit Bruno. Het verhaal draait om Bruno die op zoek is naar zijn identiteit. Hij was alleen bekend met het leven in Friedenbach tot hij naar de grote stad vertrok waar hij tot vele ontdekkingen kwam. 2.7 Structuur: a- Het boek is verdeeld in 30 hoofdstukken aangegeven met een titel. Het verhaal is niet chronologisch verteld. Er komen veel flashbacks in voor over de tijd dat Bruno nog een kind was, afgewisseld met brieven en gebeurtenissen van Bruno als volwassen jongen. b- Het boek heeft een opening in de handeling. Het verhaal begint met een brief van Max aan Bruno. Over de personen en gebeurtenissen weet je nog niks. Door de vele flashbacks kom je er langzamerhand achter hoe Max en Bruno elkaar ontmoet hebben en wat er tussen hen is gebeurd. c- Het verhaal heeft een combinatie van een open en een gesloten einde. Aan het einde was voor Bruno alles wat eerder nog onduidelijk voor hem was helder geworden. Hij had als het ware zijn identiteit gevonden. Hij kwam erachter wat hij verder wou in het leven en kon nu de werkelijkheid doorzien. Hij leefde niet meer in dat ‘droomwereldje’, in een dorpje waar niks gebeurd en waar je niet je eigen gevoelens volgt, maar in de grote stad waar hij achter zijn ware ik was gekomen en zelfstandig kon worden. Die verhaallijn was dus zo goed als afgesloten. Maar juist doordat hij zijn eigen identiteit had gevonden gaat er ook een wereld voor hem open zou je denken. De lezer blijft achter met de vraag hoe Bruno nu verder gaat. Zet hij in zijn eentje zijn leven voort in de stad? Komt het ooit nog goed tussen hem en Max? Hoe gaat hij om met de dood van zijn grootvader? Hoe zal de band tussen hem en zijn vader verlopen? 3. Thema en motieven 3.1 Belangrijkste motieven: - Liefde: De liefde tussen Max en Bruno speelt een heel belangrijke rol in het verhaal. Max was Bruno’s eerste echte liefde. ‘Max en ik wandelden urenlang zonder iets tegen elkaar te zeggen. We liepen naast elkaar en wisten dat het goed was. De eerste nacht dat hij op mijn kamer sliep tekende hij met een potlood de contouren van onze schaduwen op de muur aan ons hoofdeinde. Twee naar elkaar toe gebogen hoofden, onze sjabloon voor de toekomst.’ (blz. 150) Ook Max zei dat Bruno voor hem zijn eerste liefde was. ‘Het is vreemd dat het voelen van liefde voor iemand je zo kwetsbaar maakt. Ik wist het niet, voordat ik jou heb ontmoet heb ik nooit van iemand gehouden.’ (Blz. 12) Het kwam eigenlijk door Max dat Bruno’s leven een heel andere wending kreeg. Voor Max Reisde Bruno naar de stad en ontdekte daar een voor hem nieuwe manier van leven. - Ontsnapping: Ook draait het verhaal om de ontsnapping van Bruno aan het leven dat hij leidde in zijn geboortedorp. Hij kon hier nooit honderd procent zichzelf zijn en zich ontwikkelen. Toen hij naar de grote stad vertrokken was merkte je dat hij al snel zelfstandiger en meer volwassen werd. ‘Het landschap waarin wij woonden was een speelgoedlandschap. (….) Ik leefde erin, ik maakte er deel van uit, ik was gedoemd om mij ernaar te schikken. Zo werd ik vijf, tien, vijftien en twintig. Het enige wat ik kon doen was me voornemen op een dag de trein te nemen en dwars door de bergen, tunnel in, tunnel uit, over bruggen op hoge bogen, weg te gaan van hier.’ (Blz. 13) - Werkelijkheid: Al zijn hele leven was Bruno op zoek naar zijn ware identiteit en naar het ‘echte’ leven. Hij was op zoek naar echt geluk en dacht dit in de eerste instantie samen met Max te vinden. Later ontdekte hij nieuwe dingen waardoor hij op een andere manier zijn plekje op de wereld wist te vinden. ‘Het leven dat ik leefde was een speelgoedleven. (….) Ik kon daarna ophouden zelf speelgoed te zijn en een authentiek leven gaan leiden, het werkelijke leven, dat leven namelijk, waarin ik mij bevrijd van vreemde perspectieven, van dwingend verleden en opgelegd geweten kon laten aantrekken door mijn eigen nieuwsgierigheid, waarvan ik de herkomst niet kon duiden, maar waarvan ik wist dat zij de enige bron was die mij werkelijk verder kon brengen en die ik wilde, ja, ik wilde haar mysterie leren kennen met heel mijn ziel.’ (Blz. 224)
3.2 Thema: Een mogelijk thema zou kunnen zijn: - Een homoseksuele jongen wil ontsnappen aan het leven in zijn geboortedorp en op zoek gaan naar zijn identiteit en de werkelijkheid. 3.3 Titelverklaring: ‘Bruno’s optimisme’ Het verhaal gaat over het leven van Bruno. Zijn gedachten en de dingen die hij meemaakt staan centraal. Ik denk dat de titel slaat op het feit dat Bruno het er nooit zomaar bij liet zitten. Bij de niet zo fijne gebeurtenissen in zijn leven bleef hij niet treuren, maar ging hij gewoon weer verder met wat anders. Als bijvoorbeeld zijn vader weer onaardig was geweest tegen hem, dan liet hij hem maar alleen en ging zelf wat anders doen zonder er echt mee te zitten. Bruno keek altijd meer naar de toekomst dan naar het verleden. Hij keek er naar uit om zijn geboortedorp te verlaten en dacht dat het alleen maar beter kon worden. Eenmaal in de stad vond hij het erg leuk om nieuwe mensen te leren kennen, een optimistische instelling dus.