1 Primaire gegevens: Auteur: Abdelkader Benali
Titel: Bruiloft aan zee
Ondertitel: - Motto: - Aantal bladzijdes: 160
Verschenen in: 1996
Leestijd: ongeveer 8uur 2 Waarom heb ik dit boek gekozen: Ik wist dat de boeken van de grote lijsters goed gekeurd waren voor nederlands. Ik had de bestelde boeken nog niet binnen, maar ik heb het boek gewoon geleend. Zo kon ik het toch gebruiken voor mijn boekverslag. 3 Titel, ondertitel en motto: Dit boek heeft geen ondertitel en motto. De titel is "Bruiloft aan zee". Dit heeft natuurlijk te maken met de bruiloft waar eigenlijk het hele boek over gaat. Deze bruiloft wordt in een dorpje aan zee gevierd omdat Mosa dat graag wilde. Ook Rebekka heeft in haar jeugd gedroomd over een bruiloft aan zee.
4 Samenvatting van de inhoud: Lamarat Minar is een taxi ingestapt en naar Melilliaar gereden, omdat hij van zijn vader de opdracht gekregen heeft diens broer (dus Lamarats oom) Mosa te gaan zoeken. Mosa is op zijn eigen drie dagen durende huwelijksfeest plotseling verdwenen. Hij zou gaan trouwen met Rebekka, zijn nichtje en Lamarats jongere zusje, welke aan hem was uitgehuwelijkt. De taxi wordt bestuurd door Chalid Blik Op De Weg, die iedereen in de omgeving kent en op die manier een mooie rooie draad kan vormen in het boek. Lamarat vertelt ons lezers over de geschiedenis die zich afspeelde op het land waar hij doorheen rijdt, hoe daar de liefde tussen zijn ouders opbloeide, zijn vader naar Deutschland (lees: Nederland) vertrok en een aantal jaren later ook zijn vrouw en eerste kind (Lamarat) over liet komen. Jamina en haar zussen waren de mooiste van het dorp Touarirt, zeiden ze tegen elkaar en de spiegel. Alle jongens begeerden hen, totdat ze de stad en tegelijk de meisjes in korte rokjes ontdekten, die er daarom veel mooier uitzagen. Alleen Teroet Minar met de flaporen bleef geïnteresseerd in het jongste zusje. Ze spraken steeds vaker met elkaar af, op het cactusveldje (annex sanitaire gelegenheid van heel het dorp) achter de huizen. Later trouwden ze. De zussen van Jamina waren niet op de bruiloft aanwezig, allemaal dood in een tijdsbestek van drie maanden. Jamina werd zwanger van onze hoofdpersoon, vanzelfsprekend werd hij daarna ook geboren. Deze bevalling was een bijzondere, maar dat krijgen we als lezers pas aan het eind van het verhaal over te horen. De vader van Lamarat besluit naar de West te gaan, naar Deutschland om precies te zijn, of nog specifieker: 'Ollanda. Hij wil voor zijn familie een huis laten bouwen in Touarirt en niet wegrotten in de omgeving als een luie mens-erger-je-nietspeler. Dat is namelijk het spel waar de mannelijke bevolking van het Marokkaanse platteland zich volgens het verhaal mee bezig houdt op terrasjes aan de rand van de weg. Aan het begin van zijn reis naar Nederland stapt 'de vader', zoals hij steevast genoemd wordt, in de auto van dezelfde taxichauffeur als zijn zoon twintig jaar later zal doen: de mercedes van Chalid. In die auto wordt Lamarats naam bedacht, hij wordt vernoemd naar de grootvader van de taxichauffeur. Tussen deze lange flashbacks door volgen we Lamarat die op zoek is naar zijn oom. Chalid weet waar hij heen moet rijden, hij heeft Mosa immers zelf naar die hoerenkast gebracht. Een uitgebreider verhaal is echter de jeugd van de jongen in Maanzaad-Stad (lees: Rotterdam). Maanzaad-Stad, omdat hij thuis vroeger het maanzaad snoepte van het Marokkaanse brood dat zijn vader verkocht voordat hij het in een plastic zak deed. Als kind was Lamarat voornamelijk bezig met rennen. Hij stal krijtjes op school waarmee hij voor zijn huis twee strepen trok en heen en terug over rende, met een stopwatch om z'n nek. Zijn kleine zusje Rebekka, dan hoogstens peuter ziet dit met schuddend hoofd aan. Ze is nog jong, maar heeft vanaf het moment dat Lamarat haar voor het eerst hoorde klotsen in zijn moeders buik de symbolische rol van oermoeder. Eerst reden Chalid en Lamarat naar Nadorp "het stadje dat 's zomers meer Mercedessen cabrio herbergt dan schapen". Daar bevinden zich wat mensen waar de jongen van Minar informatie over zijn oom kon krijgen, onder andere ene Ammoenier, de beste mens-erger-je-nietspeler die er is, hij speelt alleen nog tegen zichzelf. We worden intussen nog altijd bestookt met verscheidene anekdotes uit het verleden. De vader laat zich een partij tuinstoelen aansmeren door een jongeman met een Donald Duckstropdas die bij hen aan de deur komt, reuze handig voor de gasten op de bruiloft. Mosa is in Melilliaar gevonden, in de hoerenkast genaamd 'Lolita', in de armen van zijn favoriete dame Catischa. Het blijkt echter nog een heel werk om de goede man, die alles behalve nuchter is, de taxi in te krijgen. Wanneer dat echter gelukt is en de bruidegom ophoudt met lallen:"Iloveyoubeer.. Iloveyoubeer.." valt hij in een diepe slaap. De familie Minar is de zee over, de Marokkaanse grens gepasseerd in de ziedende hitte en komt aan in Touarirt, bij het huis wat de vader heeft laten bouwen voor zijn broer Mosa, de bruidegom. Een hartelijke ontvangst van de familie volgt. Een flashback in Nadorp. Lamarats ontmoet Ammoenier, welke hij gevonden heeft toen hij zijn neef zocht op de bazaar. Ammoenier verkoopt wasmiddelen, OMO om precies te zijn. Hij is mank, kon vroeger niets en is maar gaan mens-erger-je-nieten.. Zoals eerder verteld speelt hij nu alleen nog maar tegen zichzelf. De mank heeft veel te vertellen, maar weinig te melden. Hetzelfde geldt voor Lamarats neef. De twee hebben een gesprekje over het ritueel van de ontmaagding na de bruiloft. Alles draait om het bloed dat erbij vloeit, als bewijs van de daad. Bij het uitblijven hiervan voldoet een speldenprik in de duim ook als ontmaagdingsbewijs. Na afloop mag de bruidegom buiten een vuurpijl afsteken om het te vieren. Chalid Blik Op De Weg vertelde over zijn moeder, die waarzegster was. Zij had ooit een voorspelling gedaan over Lamarat. "Dat de vader het kind niet zou zien als het rollend in bloed, pies en stront op de wereld kwam." God zelf vertelde daarna zelf aan de oma van het kind dat 'de mond van een vrouw een mens kan maken en breken'. Het was een zware bevalling geweest, maar de kleine Minar kwam toch ter wereld, rollend in bloed, pies en stront. Toch deed er zich nog een probleem voor. De grootmoeder was haar traditionele roestige schaartje kwijt geraakt in het cactusveld, het schaartje waarmee de navelstrengen worden doorgeknipt. Maar ze herinnerde zich de woorden van God en plantte haar tanden stevig in de streng die zij doorbeet. Mosa en Lamarat werden door Chalid afgezet bij de Suikerberg, even buiten Touarirt. De rest van hun terugreis doen ze per benenwagen. De bruidegom steekt een dronkenmansmonoloog af over zijn lafheid waarmee hij naar Melilliaar is gevlucht, over vrouwen, over zijn bruid, Lamarats zus... ...Welke zich op het kerkhof had verstopt en vloekend tevoorschijn kwam zodra het tweetal voorbij liep. Vanzelfsprekend is zij nogal kwaad op haar bruidegom die het hazenpad koos. Ze ontsteekt een monoloog, één zin van twee bladzijden, alsof ze een paar minuten lang stopt met ademhalen en woorden spuwt. Ze zullen eens lekker een bruiloft aan zee gaan vieren. Met dronken Mosa in de branding, zuslief in haar trouwjurk er bovenop en Lamarat die er zenuwachtig bij staat. Rebekka neemt wraak en neemt Mosa's mannelijkheid onder handen met - hoe symbolisch - het schaartje waarmee Lamarat níet van zijn moeder is gescheiden. Daar komt de rest van de familie aangelopen, in het donker. Wanneer ze dicht genoeg genaderd zijn is het eerste wat ze zien een enorme hoeveelheid bloed. Waarop opa riep:"..steek als de wiedeweerga die vuurpijlen aan." Zoals duidelijk moge wezen heeft de familie Rebekka's bloedige wraak op Mosa beschouwd als ontmaagding. In het epiloog wordt ons tenslotte verteld dat Mosa krankzinnig gestorven is en Chalid Blik Op De Weg de loterij won en naar Cuba verhuisd is. 5 Tijd en plaats: Tijd: De chronologie is een - met beleid - door elkaar gegooid zootje. Het ene moment speelt het verhaal zich ergens in de zeventiger jaren af, vervolgens bevinden we ons weer in het heden, in de taxi van Chalid. Het grootste gedeelte van het verhaal bestaat uit flashbacks, waarin ons de geschiedenis van Lamarat wordt verteld terwijl hij op de achterbank van de Mercedes zit. Plaats: Het grootste gedeelte van het verhaal speelt zich af in Marokko. In Touarirt, het dorpje waar de familie woont. In Nadorp (Nador in het echte leven), waar Lamarat Ammoenier en zijn neef bezoekt. In Melilliaar (Melilla) een Spaanse kroonkolonie, waar Mosa uiteindelijk gevonden wordt. En in Maanzaad-Stad (Rotterdam voor ons) waar Lamarat opgegroeid is. 6 Thema‘s: Het thema in het boek is het verschil tussen verschillende culturen en het verschil tussen vroeger en nu en wat er hetzelfde gebleven is. 7 Motieven: Enkele motieven voor het thema zijn: · Het toilet is nog steeds in de openlucht op een veldje achter de huizen · De bruiloft moet zo traditioneel mogelijk verlopen · Iedereen gaat weg uit Marokko om in het noorden een beter leven te krijgen · De ontmaagding na de bruiloft · De vader laat dingen overvliegen vanuit het buitenland, dingen die ze daar niet hebben · De taxichauffeur is nog steeds hetzelfde en rijdt nog steeds in dezelfde auto · Er is een bordeel gekomen in de grote stad 8 Personen: Lamarat Minar

De hoofdpersoon, degene die we 160 bladzijden lang volgen. We volgen hem van zo dichtbij dat het bijna lijkt alsof het verhaal in de Ik-vorm is geschreven. Lamarat is geen praatjesmaker. Het heeft ook een tijdje geduurd voor hij als kind begon te praten. De net volwassen jongen wordt door zijn vader op pad gestuurd, het land in waar hij oorspronkelijk vandaan komt, maar niet geheel thuis is. In het midden van alle plaatselijke praatjesmakers (men moet hierbij denken aan Chalid, Ammoenier en oomlief Mosa) is Lamarat maar een observerende zwijgzame jongen. Chalid Blik Op De Weg
De taxichauffeur, rooie draad, De Alwetende, de man die even veel roddels vertelt als hoort. De man is er altijd bij. Ik citeer Abdelkader Benali over Chalid: "Is Chalid Blik op de Weg een correcte verteller? Nee, dames en heren, dat is hij niet. Tijdens de dagen dat hij zich met mij inliet, en ik met hem, loog hij er lustig op los. Ik weet nog steeds niet hoe het hem gelukt is." Mosa Minar
De oom, het kleine broertje, de bruidegom die hem smeerde. De hoerenloper, dronkenlap. De man die Lamarat aantrof in hoerenkast 'Lolita'. De verliezer, de gecastreerde, de krankzinnige. Benali schrijft over hem:"Mosa, het alter-ego van Lamarat. Na Wittgenstein, Heidegger en Bataille een van de laatste grote fundamentele filosofen van dit tijdsgewricht. Toch mag ik 'm niet." Rebekka Minar
Het zusje, de embryo, de wijsneus die zuchtend haar hoofd schudde. De jonge bruid die in de steek werd gelaten door Mosa. Wederom een citaat van Benali:"Rebekka, onze sybille, Oermoeder, Angstgegner en Maria in een. Niemand, zelfs Chalid Blik op de Weg niet, zelfs niet de schrijver dezes, had gedacht dat zij tijdens de finale tot zo'n krachtexplosie zou komen. Ze volgde de woorden van Camus op tot de letter en zette haar gedachten om in daden, tot groot verdriet van de omstanders, tot grote vreugde van de rechtschapenen. De vrouw waarvan wij dromen." En ze is, in tegenstelling tot haar grote broer, niet op haar mondje gevallen. Zie hiervoor bladzijden 146 t/m 149 en merk het gebrek aan leestekens op. Ammoenier
De Manke, de verkoper van OMO wasmiddel. Hij is pas dertig jaar, maar gedraagt zich al als een oud verbitterd mannetje. Zal waarschijnlijk zijn verdere leven slijten aan zijn speelbord, in z'n eentje. 9 Structuur van het boek: Wat betreft de opbouw van het verhaal: We zitten vanaf de eerste bladzijde al in Chalids bloedhete taxi. Mosa is verdwenen en Lamarat moet hem zoeken van zijn vader, hij mag zelf weten hoe. Gaandeweg de honderdzestig pagina's wordt er op een ontspannen manier verteld, in het laatste staartje waarin Rebekka haar wraak neemt is er sprake van een eindexplosie waar de hele tijd naar toe gewerkt is. De boel wordt daarna weer rustig uitgeleid door een kort epliloog. 10 Eindoordeel: Het onderwerp: Het onderwerp leek me wel interessant. Ik wist niet echt wat ik van het boek moest verwachten. Het onderwerp was verder niet herkenbaar in mijn belevingswereld. Ik ga nog niet trouwen en ik woon ook niet in Marokko. Ik heb er wel eens over nagedacht, soms trouwen Marokkaanse meisjes al heel jong, maar ook over het feit dat ze vaak uitgehuwelijkt worden aan een man die ze niet eens kennnen. Dat lijkt mij toch niet de beste manier. Ik wist eigenlijk wel al een beetje hoe die dingen er aan toe gaan, omdat ik al meer boeken over Marokkaanse en turkse onderweropen heb gelezen. De titels van die boeken weet ik niet meer. De gebeurtenissen: Er zitten weinig gebeurtenissen in het boek. De verdwijning, de zoektocht en de bruiloft. Dan heb je het wel zo‘n beetje gehad met de gebeurtenissen. Er zaten veel flashbacks in het verhaal. Verder zit er eigenlijk weinig spanning in het verhaal. Natuurlijk is er de vraag of en waar lamaret de bruidegom zal vinden en of het huwelijk nog wel door zal gaan. Maar omdat er zoveel flashbacks zijn is de hele spanning eigenlijk weg. Af en toe moest ik wel lachen. Soms word iets heel grappig beschreven, maar soms zitten er ok smerige dingen bij. De personen: Ik kon me niet goed in leven in de hoofdpersoon. De hoofdpersoon komt uit een hele andere cultuur en denk ook heel anders dan jongeren die in nederland zijn. Er zijn ook veel dingen anders dan hier. De personen zijn niet vergelijkbaar/herkenbaar met of in mijn belevingswereld. Ook weer door de andere cultuur en de andere gebruiken die in nederland niet voorkomen. De hoofdpersonen komen wel echt over door de uitgebreide beschrijvingen. De opbouw: De opbouw van het verhaal was erg moeilijk. Een groot deel van het probleem kwam door de flashbacks die met zeer grote mate terugkomen. Het verhaal werd verteld door de alwetende verteller. Dat ik wel raar als iemand iets denkt en het wordt door de verteller verteld. Sommige woorden die niet in het nederlands staan begrijp je niet, omdat je niet weet wat ze betekenen. Ook wil je de draad nogal eens kwijtraken door de lange zinnen. Als je aan het eind van de zin bent weet je al niet meer wat er in het begin verteld is. De uitgebreide beschrijveingen zijn soms best saai, je kunt je zo een goede voorstelling maken van wat er gebeurt, maar het is soms een beetje langdradig. Het taalgebruik: Het taalgebruik was erg moeilijk. Er waren soms echt hele lange zinnen bij, die onmogelijk te begrijpn zijn met een keer lezen. De woordkeuze was ook niet iedere keer even gemakkelijk. Soms zaten er buitenlandse woorden in, waar je de betekenis niet van weet. En soms wordt er weer een andere naam aan iets gegeven, waardoor je even niet door hebt dat het om hetzelfde gaat. Af en toe zaten er schuingedrukte stukjes tekst in het verhaal. Liedjes die geongen worden. Sommige liedjes waren wel leuk om e onthouden , maar ik weet ze eigenlijk al niet meer. Er kwam een redelijk aantal dialogen in ht verhaal voor ( vaak in een flashback) daar is ook zo ongeveer het hele boek uit opgebouwd 11 Recensies: Schrijver

Benali, Abdelkader
Titel
Bruiloft aan zee
Jaar van uitgave
1996
Bron
Algemeen Dagblad
Publicatiedatum
01-11-1996
Recensent
Marc Guillet
Recensietitel
Benali prikt 'heimweegeleuter' door
ABDELKADER BENALI schrijft zoals hij praat. Een waterval van woorden. Een mengelmoes van Berberse, Engelse en Nederlandse uitdrukkingen doorspekt met straattaal uit de Rotterdamse volkswijk het Oude Westen, waar hij sinds zijn vierde opgroeide. In zijn veelbelovende debuut Bruiloft aan zee jongleert hij met zichtbaar plezier met woorden en
vertelt hij zijn verhaal met zo'n vaart dat soms bladzijden lang de leestekens ontbreken. Zijn barokke

taalgebruik - 'ronkend' noemt hij dat zelf - verhoogt het leesgenot. De jonge Marokkaans-Nederlandse schrijver spaart niets en niemand in zijn roman. Hij trapt met sardonisch genoegen tegen de heilige huisjes van de Marokkaanse migrantengemeenschap, niet uit bitterheid of uit behoefte zich af te zetten tegen cultuur en geloof van zijn ouders, zoals vaak bij andere migrantenkinderen, maar omdat hij de hypocrisie en het 'heimweegeleuter' van al die 'kronkelletterbabbelaars' graag wil doorprikken. Benali (20) is een echte 'goudvink'. Hij lijkt 'geboren om het geluk af te dwingen' zoals de moeder over haar zoon Lamarat (de hoofdpersoon in de roman) zegt. Hij won al diverse literaire prijzen. Vorig jaar ging hij er opnieuw met de hoofdprijs van door bij de opstelwedstrijd 'vernieuwing als traditie' van de universiteit van Leiden en hij mag daarom een jaar gratis studeren. "Ik ben een allegaartje van culturen", zegt hij. Zijn boek is een afspiegeling van het conflict tussen die culturen, de tradities van 'de landstreek' en het leven in 'de West', waarmee hij zowel West-Europa bedoelt, als de Rotterdamse wijk het Oude Westen. "Het verhaal is 50 procent waarheid en 50 procent leugen. De verhouding daartussen is 80-20", aldus Benali met een ondeugende twinkeling in zijn expressieve ogen. De wrijving tussen de in 'Maanzaad Stad' (Rotterdam) opgegroeide zus Rebekka en haar oom Mosa aan wie ze in Bruiloft aan zee wordt uitgehuwelijkt, leidt op de huwelijksnacht, wanneer de bruidegom vlucht naar zijn favoriete hoertje, tot een bizarre ontknoping. Benali spiegelt zich niet aan andere jonge allochtone schrijvers uit Turkije, Marokko en Iran, zoals Hafid Bouazza, Özkan Gölpinar en Kader Abdolah. "Ik vind het de moeite niet. Ik hoef er maar drie zinnen van te lezen en gooi het weg." Hij pakt de verhalenbundel Het land in mij, slaat een willekeurige bladzijde op en leest voor: 'Languit lig ik op de sofa die ik vorig jaar in Fès heb gekocht'. Ongelofelijk! Dat is toch geen zin! Ik voel al aan mijn klompen, dat is niet mijn soort literatuur. Mijn boek is veel dwarser, rauwer, veel meer een mix, niet één stijl." "Verhalen die ik hiervoor schreef gingen over actuele thema's. Dit is voor de eerste keer dat ik schrijf over mijn landstreek, over de gewoontes daar, over mijn eigen kleine stukje Marokko van een paar vierkante kilometer. Het gaat over die andere kant van mezelf." "Ik schrijf over het koranschooltje dat niet deugt, de moskee die niet deugt, de vader die niet deugt, de moeder en de zus die niet deugen. Niemand deugt. Aan de andere kant zeg ik eigenlijk dat ik zelf ook niet deug. Ik hoor er ook bij. Lees maar die dialoog in die taxi over de holocaust. Die Sidi Hadji, die een heel verhaal houdt over 'wij Arabieren hebben ook een holocaust nodig'. Die zegt: 'ik ben niet voor de joden, wat Hitler heeft gedaan is goed en het is wachten op een tweede maar soms in een gekke flard denk ik wel eens dat wij die gaskamers veel beter konden gebruiken: stonden we meteen met twee benen op de grond'. Dat is toch ongelofelijk! Dat is nou de club waar ik bij hoor, de Vereniging Die Verlangt Naar Een Op Maat Gesneden Holocaust." "Aan de ene kant denk je 'wat een raar zootje'. Aan de andere kant ben je er wel onderdeel van, zijn het wel jouw mensen. Ik heb af en toe ook van die gedachten. Dat is die ambiguïteit. Kijk van een volk kun je niet houden. Wel van je familie, je vader, je oom, je taal, daar heb je wat mee. Dat is een gevoel. Daar kun je je niet aan onttrekken." "Ik heb ook dat Nederlandse van altijd maar op alles kritiek hebben, zo van 'waar zijn jullie nou mee bezig'. Maar zelf ben ik af en toe net zo dubbel. Dat was wel een uitdaging. Ik ben er nooit zo bewust mee bezig geweest. Dus het was wel leuk om het in dit verhaal te verwerken. Het is heel luchtig geschreven, heel ironisch, prikkelend. Niet zoals in andere migrantenverhalen zo zwaar, bijna overdreven, alsof men een Atlas is die de wereld op zijn rug draagt. Dat is natuurlijk onzin. Je leeft gewoon verder. Er moet gestudeerd worden, geld verdiend worden. Het leven is niet alleen identiteit, verbrokkeling, verscheurdheid en heimwee. Ik wil best over identiteit lezen of over culturele verwarring, maar dan kan ik beter Rushdie lezen, iets wat goed is." Schrijver
Benali, Abdelkader
Titel
Bruiloft aan zee
Jaar van uitgave
1996
Bron
De Morgen
Publicatiedatum
18-07-1997
Recensent
Frans Roggen
Recensietitel
Bezeten burleske
Abdelkader Benali, een snaak van 22 en Marokkaan van geboorte, woont al sinds 1979 in Rotterdam en studeert geschiedenis. De eerste prijs in een verhalenwedstrijd heeft hem al een jaar gratis studeren opgeleverd en met zijn debuut Bruiloft aan zee presteerde hij het ook nog om op de Libris-shortlist te beladen. Als dat maar goed afloopt voor die jongen, denk je dan. Bruiloft aan zee is het burleske relaas van een typisch Marokkaanse vakantie. De familie Minar is op vakantie in Touarirt, waar vader en moeder nog gevreeën hebben op het cactusveldje dat als schijtplaats voor heel het dorp werd gebruikt. Van de vakantie willen ze gebruik maken om hun dochter Rebekka uit te huwelijken aan de broer van vader, Mosa, dan kan die ook naar Ollanda of Deutschland komen. Maar het feestje loopt toch net iets anders dan verwacht. Mosa ziet het niet zitten! Hij wil zijn uitjes niet missen naar het exquise bordeel Lolita in Melilliaar, de Spaanse enclave, en dus verdwijnt hij. Zoon Lamarat ('lamme rat') moet hem gaan zoeken en Chalid, de alwetende taxichauffeur in zijn tweedehandse Mercedes van Belgische afkomst brengt hem ten slotte naar Melilliaar, naar de Lolita, waar hij zijn oom strontlazarus aantreft. Er kan getrouwd worden. Er kan bloed op de lakens gesmeerd worden en de vuurpijlen kunnen worden afgestoken. Maar het bloed op de lakens is helemaal niet dat van Rebekka! Bruiloft aan zee is een chaos van een boek, vol cynische grappen en grollen - een beetje studentikoos soms - waar in de letterlijkste zin van het woord culturen op elkaar botsen. Vele 'politiek correcte' dorre theorie over eerste- en twwede-generatie-allochtonen komt in dit boek tot leven, samen met een aantal op hun kop gezette vooroordelen. Maar de schrijver duikt niet weg achter zijn personages. Abdelkader 'Lamme Rat' Benali staat als een rapper in de spotlights en doet zijn ding. Hij laat geen moment toe dat je hem uit het oog verliest met zijn nonsensikale klankassociaties en uitroepen. Iloveyoubeer. Dit is zijn show. En zie, daar ontstaat humor, slapstick van hoog niveau, waarin geen enkel taalregister wordt geschuwd, zeker niet het oneerbiedige. Het boek lijkt met de achterkant van een bezemsteel geschreven en heeft zo'n vaart dat soms de interpunctie volledig sneuvelt, maar dat valt wel mee. Benali proeft van woorden, gebruikt alles wat hij kan, tot Vlaams toe. Als literatuur zo geschreven kan worden, met zulke bezetenheid dat de regels van de stilistiek niet meer gelden en wanneer zoiets bovendien nog werkt ook, dan kun je je terecht de vraag stellen, wozu eine gute Grammatik? Als jonge Marokkanen in onze metropolen muziek maken, dan is dat meestal geen raj, maar rap. Vlug en heftig, nonsensikaal en begiftigd met een vlammende fantasie. En rammelt er eens wat in de tekst, so what? Als het maar rapt. 12 Stroming: Dit is eigenlijk geschreven in het computertijdperk. De schrijver laat zien hoe het leven in een ander land is rond deze tijd zonder veel luxe. Zo is er geen toilet maar zijn er wel bijvoorbeeld tuinstoelen die zijn meegebracht uit Nederland. Er is een auto in de omgeving. Mensen verdoen hun tijd met spelletjes