Afhaalmeisje door Liesbeth Mende

Titelbeschrijving
Liesbeth Mende, Afhaalmeisje, Amsterdam 2004 (eerste druk)

Verwachtingen
Ik zag het boek liggen in de bibliotheek. De kaft sprak me wel aan, ook de achterkant was wel aantrekkelijk. De titel zei me niet zoveel, ik wist niet zo goed wat ik me daar bij moest voorstellen.

Samenvatting
Merel woont in een dorp vlak bij Roosendaal. Samen met haar beste vriendin fietst ze elke dag een half-uur naar de middelbare school. Ze werkt bij een snackbar waar de hele plaatselijke bevolking langskomt. Haar zus Erica is gaan studeren in Utrecht en nu woont Merel samen met haar moeder. Karel, de vriend van haar moeder, komt nu Erica er niet meer is voortdurend 's avonds eten, tot ergernis van Merel. Dan wordt de relatie verbroken. Merels moeder trekt zich steeds meer terug en wordt onbereikbaar. Merel vindt koffiekoppen met restjes wijn en op een dag ligt haar moeder laveloos onder aan de trap. Merel klapt dicht; ongewild sluit ze zich af van haar zus en haar vriendin, die langzaam van haar vervreemden.
Op een avond in de kroeg ontmoet ze de oudere, ruige Philip. Ze is op slag verliefd en vestigt al haar hoop op die verliefdheid. Wanneer het steeds slechter gaat met haar moeder en Philip haar alleen maar ziet staan als het hem uitkomt, wordt het voor Merel tijd zich los te maken.


Thema
De thema’s in dit boek zijn het leven in een eenoudergezin, het opgroeien als puber en alle problemen die daar bij komen kijken.

Recensie
Merels wereld
Liesbeth Mende - Afhaalmeisje

door Wytske Visser
29 oktober 2004

Wat te doen bij een moeilijk vriendje, een moeder die alcoholiste is en je beste vriendin die met stomme klasgenoot optrekt? Liesbeth Mende geeft in haar debuut Afhaalmeisje geen antwoorden. Haar hoofdpersoon Merel maakt het allemaal mee. De vraag die dan beantwoord moet worden is of het onuitstaanbaar wordt. Gebeurt er te veel om te verwerken en hoe gaat het met Merel?

Hoofdpersoon en verteller van het verhaal is Merel. Haar naam komt niet in het boek voor, maar de achterflap vertelt dat ze Merel heeft, dus dat neem ik dan maar aan. Haar vader is overleden. Ze woont samen met haar moeder in een dorpje in Brabant, haar zus is net verhuisd naar Utrecht om daar te studeren. Behalve die veranderingen lijken meer dingen anders te gaan dan ze had gedacht. Wat te denken van Judith, haar beste vriendin die zo maar goed kan op schieten met Annemieke die Merel helemaal niet aardig vindt? Ook haar vriendje Philip, een hardrocker, zorgt vooral voor veel twijfels en probleempjes als hij erg raar tegen haar doet.

Laag RTL-4 gehalte

Afhaalmeisje heeft verschillende ingrediënten om dramatisch te worden: een overleden vader, een alcoholische moeder. En dan zijn er nog de problemen van de jongere, zoals een beste vriendin die plotseling met iemand omgaat die je niet aardig vindt, of een vriendje waarvan je niet goed weet hoe je ermee om moet gaan. Toch wordt het verhaal niet zeurderig of overlopend van de treurigheden. Merels houding is vooral afwachtend en afstandelijk. Door deze manier van beleven heeft het boek een laag RTL4-gehalte.

Uitgeklede taal
Dit komt vooral door het taalgebruik. De taal in Afhaalmeisje is uitgekleed. Dit geldt vooral voor gevoelens van Merel, zoals haar gedachten over dat haar moeder te veel drinkt. Korte zinnen zijn daar voldoende om de lezer te laten weten wat er gebeurt. Over sommige dingen weidt ze wel meer uit. Dat zijn vooral beschrijving van de situatie en de dingen die haar opvallen. De onderkoelde manier van schrijven wekt de suggestie met een puber te maken te hebben die zich distantieert van wat om haar heen gebeurt, maar er niet onbewogen onder kan zijn. Hierdoor zijn haar observaties vaak ook droog-komisch.

Vanuit dit taalgebruik kan ook de matige aandacht van Merel voor andere personages worden verklaard. Personages zijn stereotyperingen met een eigenschap, zoals buurvrouw Annie met hoogblond haar en een eigen handeltje. De onuitgewerkte personen maken Merels ontwikkeling wel duidelijker. Ze weet zich eerst met situaties geen raad, maar op bepaalde momenten kiest ze er toch voor weg te gaan in plaats van in de situatie te blijven, zoals wanneer ze ruzie heeft met haar moeder of wanneer Philip vervelend tegen haar is.

Het Smitje
De enige plek waar het leven gereduceerd wordt tot makkelijke vragen en kleine problemen is snackbar Het Smitje waar Merel in het weekend werkt. De titel Afhaalmeisje verwijst daar ook naar. Hier lijkt Merel zich het meest op het gemak te voelen. Kleine genoegens als een patatje en een kipcorn na het werk zijn voldoende om andere problemen te vergeten. De ruimte geeft haar iets extra's. Als Philip bijvoorbeeld langs komt, kan ze hem eindelijk een keer goed te woord staan en is ze niet zo verlegen als anders.

Leuk voor op de literatuurlijst
Het debuut van Mende is grappig en ook ontroerend. De dingen die Merel overkomen zijn vervelend en Merel wordt door anderen, zelfs door haar vriendje, vaak vergeten. Het boek is vooral ontroerend door de manier waarop Merel met de gebeurtenissen omgaat. Mende heeft een bijzondere roman geschreven over een puber, waarin allerlei zaken, zoals het taalgebruik, geïnspireerd zijn op de hoofdpersoon. Behalve een leuk boek voor een willekeurige lezer, zal het ook op de literatuurlijstjes van middelbare scholieren niet misstaan.

Mijn mening
‘Het debuut van Mende is grappig en ook ontroerend.’

Ik vind het boek niet echt ontroerend, het is wel een leuk boek maar niet echt diepgaand. Het las makkelijk weg, omdat de taal erg eenvoudig is.