1. Zakelijke gegevens: De titel van het boek is Madame Bovary
De auteur van Madame Bovary is Gustave Flaubert
De uitgever van het boek is éditions gallimard, Folio
Het jaar van uitgave is 1972, maar de eerste druk was al in 1857
Het genre van dit boek is de zedenroman. Het is een romen omdat de gedachtes en daden van de hoofdpersonen uitgebreid worden beschreven. Het gaat er vaak niet om wat ze doen, maar wat ze denken. Het is bij uitstek een zedenroman omdat de zeden van de hoofdrolspeelster een grote rol spelen. Het verhaal is echter niet in de ik-vorm geschreven, daarom is het soms nog wel eens moeilijk om te begrijpen wat de personen nou in werkelijkheid denken. Men kan dit boek ook indelen onder de categorie liefdesverhaal. 2. Eerste reactie: Keuze: Ik heb dit boek gekozen omdat ik van iemand die ik goed ken heb gehoord dat het een erg leuk en interessant boek is om te lezen. Daarnaast was het makkelijk dat we het boek thuis hebben en ik dan tijdens het lezen in de tekst al aantekeningen kon maken. Wel heb ik het nog even goed overwogen of ik dit boek wel zou lezen, want het is wel in ouderwets Frans geschreven en daarom moeilijker te begrijpen aangezien er veel woorden worden gebruikt die ik nooit heb geleerd. Daarom heb ik tijdens het lezen een korte woordenlijst gemaakt zodat het lezen eigenlijk steeds makkelijker werd.
Inhoud: Ik ben blij dat ik het heb gelezen want ik vond het best de moeite waard. Het was wel erg moeilijk te begrijpen, want het was vrij oud Frans af en toe. Het is tenslotte ook een boek uit de 19e eeuw. Ik begreep echter nog behoorlijk veel van de tekst, meer dan ik had verwacht. Het is een boek dat ook in deze tijd geschreven zou kunnen zijn, omdat het een onderwerp is dat eigenlijk altijd actueel blijft. Zelfs in deze tijd spreekt het veel mensen aan als een vrouw naast haar huwelijk er meerdere minnaars op na houdt. Ondanks de inhoud die mijn interesse had was de beschrijving van het geheel soms wel wat te langdradig. Er werd af en toe eindeloos doorgeschreven over details die niet echt een grote invloed hadden op het verhaal en als je dan al een beetje worstelt met het begrijpen van de taal is dat niet altijd even prettig. Maar het heeft wel als voordeel dat je een uitgebreid beeld krijgt van de situaties en personen. De inhoud sprak dus wel tot mijn verbeelding, maar de manier van weergeven van die inhoud vond ik soms wat minder. In mijn verwerkingsopdracht die ik na de samenvatting ga uitwerken heb ik de verschillende liefdes van Emma met elkaar vergeleken. Deze vergelijking wordt gebaseerd op karakter, uiterlijk, moraal en manier van omgaan met Emma. Ik ga deze vergelijking maken om te bewijzen dat ik dit boek wel degelijk zelf heb gelezen en er geen enkele reden is om de originaliteit van mijn leesverslag in twijfel te trekken. 3. Verdieping: Samenvatting: De inleiding van het boek gaat over Charles Bovary. Charles had erg zuinige ouders en kon daarom pas laat naar school gaan. Na zijn school ging hij medicijnen studeren in Rouen en trouwde met een rijke dame, een zekere Heloise. Deze dame stierf al vrij vroeg. Op de Bartaux-hoeve, waar hij Meneer Roualt behandelt, komt Charles Bovary in contact met de dochter van Meneer Roualt, Emma genaamd (de hoofdpersoon van dit verhaal). Emma en Charles vinden elkaar erg aardig en na verloop van tijd worden ze verliefd op elkaar. Na een tijdje besluiten ze met elkaar te trouwen. Maar al snel valt het huwelijk voor Emma flink tegen, want zij had altijd een veel mooier beeld van het leven gehad, spanning en avontuur trokken haar erg aan, maar Charles bezorgde haar eigenlijk een saai leventje en het leven werd een sleur voor haar. In deze toestand van uitzichtloze verveling wordt Emma's fantasie plotseling geprikkeld als ze op een chique bal door een burggraaf ten dans wordt gevraagd, ze droomt maanden later nog van deze man. De saaie werkelijkheid valt haar helaas zwaarder, Emma wordt een grillige en lastige tante en ook haar gezondheid gaat sterk achteruit. Voor Charles gaat het doktersleven ondertussen zijn gewone gangetje. Hij ziet niet dat het (vooral psychologisch gezien) veel minder gaat met zijn echtgenote. Na verloop van tijd ziet hij het wel en besluit hij naar een drukker, gezelliger deel te verhuizen in Normandie, in de hoop daar wat meer afleiding voor zijn vrouw te vinden. Na een lange tijd zoeken vindt hij een huis in Yonville-l'Abbaye. Als Emma bij het inpakken van haar spullen zich steekt aan de doornen van haar bruidsboeket krijgt ze plotseling een woedeaanval, ze gooit het bruidsboeket in de open haard, zodat ook van de huwelijksvreugde weinig over is. Ondertussen blijkt Emma zwanger te zijn. In Yonville-l'Abbaye voelt Emma zich direct aangetrokken tot Leon Dupuis, die notarisklerk is en woont bij apotheker Homais. Emma kan heel erg goed met hem praten, vooral ook over haar toestand. Na verloop van tijd bevalt Emma van een dochter, ze noemt haar Berthe. Emma is hier eigenlijk best wel teleurgesteld over, want ze had veel liever een zoon gehad. Emma en Leon zoeken elkaar steeds vaker op en Emma's echte man - Charles - heeft niets door. Deze situatie loopt eigenlijk zelfs nog meer uit de hand doordat Emma verliefd wordt op Leon, hoewel ze liever over hem fantaseert dan dat ze hem echt ziet. Als Emma Leon ziet wordt dit gedroomde beeld verstoord, daarom is Emma in Leon's bijzijn altijd vrij "koel". Na een tijdje verlaat Leon het stadje om te gaan studeren in Parijs. Na verloop van tijd wordt er in Yonville een landbouwfeest gehouden. Emma wordt gezelschap gehouden door Rodolphe Boulanger, Rodolphe Boulanger is een rijke landheer en hij heeft zich voorgenomen Emma te versieren, omdat hij heeft gemerkt dat zij zich sterk verveelt. Tijdens dit feest praat Emma met hem over de saaiheid van het bestaan en de illusies van het hart. Rodolphe zegt haar dat men moet uitkomen voor zijn hartstochten. Zes weken later ziet Emma Rodolphe opnieuw, hun gevoelens zijn nog even heftig en tijdens een romantisch uitstapje te paard bedrijven ze de liefde. Emma voelt zich "een heldin uit een roman", ,,Ik heb een minnaar...", flitst het door haar hoofd. Toch voelt ze zich een beetje schuldig onder deze situatie, omdat deze verhouding in strijd is met haar katholieke levensovertuiging... De liefde tussen Emma en Rodolphe vlamt echter weer op. Emma bestelt een uitzet bij de handelaar Lheureux om samen met haar minnaar een nieuw bestaan in Parijs op te opbouwen. Maar de vooravond van de definitieve "vlucht" naar Parijs ziet Rodolphe van het plan af. Rodolphe laat Emma enkel een afscheidsbrief en een klein mandje abrikozen na. Terwijl Emma flauw valt geniet de nietsvermoedende Charles van het mandje met de abrikozen. Lange tijd is Emma heel erg neerslachtig. Geen arts kan haar helpen zodat ze denkt de dood nabij te zijn. De arme Charles moet ondertussen een schuldbekentenis tekenen aan Lheureux, zonder precies te weten waarvoor hij dit doet. Omdat Charles ziet dat 't zo slecht gaat met zijn vrouw, neemt hij haar mee naar een operavoorstelling in Rouen. Daar ontmoet Emma Leon Dupuis weer die voor 2 jaar na zijn verblijf in Parijs in Rouen studeert. Omdat de financiele situatie van Emma en Charles erg slecht is biedt Emma Charles aan om advies te vragen bij Leon, die immers verstand heeft van geldzaken. Om Leon vaker te mogen zien vraagt Emma Charles pianolessen te mogen volgen in Rouen. Er bloeit een hele verhouding tussen Emma en Leon. Ondertussen "strooit" Emma met geld en steekt ze zich steeds dieper in de schulden, zodat schuldeiser Lheureux lastig wordt. Lheureux weet bovendien van de relatie tussen Emma en Leon. Korte tijd hierna dooft de liefde tussen Emma en Leon weer uit. Emma is zeer bedroefd... Alle schulden moeten echter nog betaalt worden (waaronder aan Lheureux), Emma gaat naar Leon en vraagt hem wat geld te mogen lenen, maar hij laat dit afweten. Wanhopig gaat Emma naar Rodolphe maar ook deze weigert haar financieel te helpen. Ten einde raad dringt Emma de apotheek van Homais binnen, neemt een handje "arsenicum" en stopt dit in haar mond. Na een heftige doodstrijd sterft ze... Na de begrafenis krijgt Charles opnieuw schuldeisers aan de deur en vindt hij allerlei bewijzen voor Emma's ontrouw. Desondanks is hij niet jaloers. Hij voelt zich daarentegen juist heel erg trots door het feit dat zijn vrouw zo in de smaak viel bij iedereen. Niet lang daarna sterft hij. In dit onderzoek ga ik de verschillende liefdes van Emma met elkaar vergelijken op basis van karakter, uiterlijk, moraal en manier van omgaan met Emma. Allereerst zal ik de liefdes apart beschrijven en als laatste zal ik in mijn conclusie de vergelijking trekken. De eerste liefde van Emma in Charles Bovary. Deze man was de arts van haar vader toen deze zijn been gebroken had. Charles kwam daardoor meerdere keren bij Emma over de vloer. Tijdens het ziekbed van haar vader was Charles wel al met een andere vrouw, maar die overleed kort daarna. Tijdens de huisbezoekjes van Charles aan de vader van Emma bloeit er een prille liefde op tussen Emma en Charles. Dit vindt enige tijd plaats en op een gegeven moment valt dit de vader van Emma op. Hij denk na over het uithuwelijken van zijn dochter en als Charles om Emma haar hand vraagt gebeurd dit ook. Na de rouwtijd van Charles die hij nog heeft van het overlijden van zijn eerste vrouw, treden Emma en Charles in het huwelijk. Het uiterlijk van Charles is niet bijzonder. Hij is van middelbare leeftijd, lang, een beetje mager en hij heeft een zogenaamd lijdzaam gezicht door de tegenslagen die hij tot dan toe in zijn leven heeft gehad. Na zijn studie is hij in de meeste dingen enigszins nonchalant geworden en met name zijn uiterlijk, dit verwaarloost hij dan ook steeds meer narmate de jaren voorbijgaan. Niet dat hij er onverzorgd uit zag maar hij had dan ook niet extra’s. Het karakter van Charles is nu niet bepaald sterk. Zijn hele leven heeft hij zich eigenlijk door zijn naasten de wet voor laten schrijven. Van kleins af aan heeft hij zijn moeder zijn leven laten bepalen. Zo heeft zij bepaald dat hij medicijnen moest studeren. Toen hij het huis uit ging en ging trouwen dacht hij dat deze situatie zou verbeteren, maar uit het volgende citaat blijkt dat dat niet het geval is: pag 31 ”Charles avait entrevu dans le mariage l’avènement d’une condition meilleure, imaginant qu’il sertait plus libre et pourrait disposer de sa personne et de son argent. Mais sa femme fut le maître; il devait devant le monde dire ceci, ne s’habiller comme elle l’entendait, harceler par son ordre les clients qui ne payaient pas. Elle décachetait ses lettres, épiait ses démarches, et l’écoutait, à travers la cloison, donner ses consultations dans son cabinet, quand il y avait des femmes.” Zoals blijkt uit dit citaat is de situatie niet verbeterd na zijn huwelijk en laat Charles niet zien wie thuis de baas is terwijl hij wel had gehoopt dat hij dat was. Qua karakter is Charles dus redelijk zwak. Als hij later met Emma trouwt, laat hij haar ook haar gang gaan. Ook dit gaat soms tegen zijn wil in. Zo ontslaat Emma op een dag de huishoudster waar Charles zo gek op is. Charles staat niet achter dit besluit, maar laat het wel gewoon toe. Dit geeft de omgang van Charles met Emma ook goed weer. Charles bewondert Emma, omdat ze mooi in en piano kan spelen en nog veel meer talenten heeft. Omdat ze zo veelzijdig is is Charles ook trots op haar. Hij laat dit merken door haar vrij te laten in zichzelf te ontwikkelen en zoals uit het volgende citaat blijkt wil hij haar ook verrassen om te laten zien dat hij van haar houdt: pag 163 ”Enfin Charles, ayant fermé la porte, le pria de voir lui-même à Rouen quels pouvaient être les prix d’un beau daguerréotype; c’était une surprise sentimentale qu’il réservait à sa femme, une attention fine, son portrait en habit noir. Mais il voulait auparavant savoir à qoui s’en tenir; ces démarches ne devaient pas embarrasser M. Léon, puisqu’il allait à la ville toutes les semaines, à peu près.” Charles wil dus laten zien dat hij van zijn vrouw houdt en hij wil haar verrassen. Wel jammer dat hij niet met een cadeautje aan komt dat echt leuk voor haar is. Maar Charles doet zijn best. Verder is hij ook bezorgd over de gezondheid van zijn vrouw en wil ook dan weer het beste voor haar: pag 174 “Souvent des défaillances la prenaient. Un jour même, elle eut un crachement de sang, et, comme Charles s’empressait, laissant apercevoir son inquiétude: - Ah bah! Répondit-elle, qu’est-ce que cela fait? Charles s’alla réfugier dans son cabinet; et il pleura, les deux coudes sur la table, assis dans son fauteuil de bureau, sous la tête phrénologique. Alors il écrivit à sa mére pour la prier de venir, et ils eurent ensemble de longues conférences au sujet d’Emma. A qoui se résoudre? Que faire, puisquélle se refusait à tout traitement?” Charles wil zo goed voor zijn vrouw zorgen dat hij zelfs tegen haar zin in haar wil helpen. Alles bij elkaar wijst het er dus op dat Charles Emma zo goed mogelijk behandelt op elk gebied. Dit past ook goed bij zijn moraal. Charles heeft echt een katholieke moraal zoals dat in die tijd gebruikelijk was. Zo trouwde hij niet met Emma terwijl ze echt verliefd waren en de bruiloft al geplant hadden, want hij zat immers nog in zijn rouwperiode. Hij had dus een keurige moraal zoals het een man van zijn stand betaamde. De tweede liefde van Emma was Léon Dupuis. Hij was een notarisklerk die inwoonde bij de apotheker Homais. Ze hebben elkaar ontmoet in een restaurantje in Yonville. Ze raakten hier in gesprek, omdat ze zich allebei verveelde en geïnteresseerd waren in elkaars verhalen om toch nog iets spannends te horen. Het blijkt dan dat ze veel dezelfde interesses hebben, zoals lezen en muziek. Dit is het begin van hun relatie. Léon is een aantrekkelijke blonde jongeman en bij dit keurige uiterlijk hoort een keurige moraal. Als hij Emma leert kennen wordt dan ook het volgende over hem gezegd; pag 125 “On trouvait à Yonville qu’il avait des maniéres comme il faut. Il écoutait raisonner les gens mûrs, et ne parassait point exalté en politique, chose remarquable pour un jeune homme. Puis il possédait des talents, il peignait à l’aquarelle, savait lire la clef de sol , et s’occupait volontiers de litterature après don dîner, quand il ne jouait pas aux cartes. M Homais le considérait pour son instruction; Mme Homais l’affectionnait pour sa complaisance, car souvent il accompagnait au jardin les petits Homais, marmots toujours barbouillés, fort mal élevés et quelque peu lymphatiques, comme leur mère.” Zoals uit deze beschrijving blijkt is Léon een keurige man die rekening houdt met zijn omgeving. Hij gaat weliswaar buiten zijn boekje door verliefd te worden op een getrouwde vrouw, maar hij laat deze gevoelens niet de overhand nemen. Hij zoekt Emma en haar gezin wel vaak op, maar hij laat het niet zo ver komen dat het een serieuze relatie wordt. Zo ontstaat er ook geen seksuele relatie, waardoor hij nog binnen de keurige moraal past die hij eerder ook al had. Behalve de ‘stoute’ gedachtes doet hij niets wat niet bij en keurig katholiek persoon hoort. Pas na de scheiding die tussen de twee is geweest bloeit er een lichamelijke relatie op. Dit is tegen de moraal die hij in het begin altijd heeft gehad en hij wil dit ook liever niet, maar hij heeft een heel groot zwak voor Emma en omdat de kans klein is dat ze gepakt worden geeft hij toch toe aan zijn gevoelens. Dit zegt ook een hoop over zijn karakter. Hij heeft blijkbaar een niet heel erg sterk karakter, omdat hij zich laat verlijden door zijn gevoelens voor Emma. In het begin kiest hij zijn eigen weg en laat niet zijn gevoelens voor hem kiezen. Emma doet zelf een beetje afstandelijk tegen Léon, waardoor hij ook niet precies weet waar hij aan toe is. Hij weet wel dat zij ook speciale gevoelens voor hem heeft. Maar hij laat niet met zich sollen. Hij kiest voor zijn eigen leven en eigen geluk. Later, als de ‘pakkans’ kleiner is laat hij toch zijn gevoel winnen en blijkt dat zijn karakter toch zwakke plekken heeft. Toch is hij altijd goed geweest voor Emma. Zo kwam hij regelmatig kijken of alles goed met haar ging en bekommerde hij zich over haar gezondheid en geluk. Maar omdat Emma koelbloedig bleef kreeg hij niet echt de kans om haar geestelijk te helpen en bleef hij haar maar gewoon zo goed mogelijk behandelen als een echte dame. Als ze na een lange scheiding weer een verhouding met elkaar krijgen verandert dit niet echt, behalve dan dat ze als nog een seksuele relatie krijgen. En hij blijft haar eervol behandelen. Als Emma hem tegen het eind van haar leven om financiële steun komt vragen laat hij haar weten dat niet te doen. Léon wil zich namelijk niet verder in de nesten werken dan dat hij al zit nadat bij zijn familie is uitgelekt dat hij een relatie met een getrouwde vrouw heeft. Hier houdt zijn zorg voor Emma dan ook op. De derde liefde van Emma is Rudolphe Boulanger. Rudolphe is een rijke landheer die ze heeft leren kennen op een landbouwfeest in Yonville. Hij heeft vanaf het moment dat hij Emma zag zichzelf voorgenomen om haar te versieren zoals blijkt uit dit citaat: pag 180 ”M. Rodolphe Boulanger avait trente-quatre ans; il était de tempérament brutal et d’intelligence perspicace, ayant d’ailleurs beaucoup fréquenté les femmes, et s’y connaissant bien. Celle-là lui avait paru jolie; il y rêvait donc, et à son mari. – Je le crois trés bête. Elle en est fatiguée sans doute. Il porte des ongles sales et une barbe de trois jours. Tandis qu’il trottine à ses malades, elle reste à ravauder des chaussettes. Et on s’ennuie! On voudrait habiter la ville, danser la polka tous les soirs! Pauvre petite femme! Ça bâille après l’amour, comme une carpe après l’eau sur une table de cuisine. Avec trois mots de galanterie, cela vous adorerait, j’en suis sûr! Ce serait tendre! Charmant!… Oui, mais comment s’en débarrasser ensuite?” Zoals blijkt heeft hij niet echt een moraal waar een goed katholiek persoon trots op kan zijn. Hij is alleen maar aan het berekenen hoe snel hij Emma het bed in kan krijgen en daarna weer kan dumpen. Van enig respect voor Emma valt dus niet te spreken. Toch weet Rodolphe tijdens een uitstapje met zijn gladde praatjes haar zover te krijgen dat ze de liefde met hem bedrijft. Er ontstaat weer een buitenechtelijke relatie. Rudolphe behandelt Emma goed om te zorgen dat ze steeds bij hem terug komt. Tot het moment dat het echt serieus gaat worden en Emma met hem in Parijs wil gaan wonen. Dan dumpt hij Emma om zijn vrije leven te behouden. Hieruit kan je dus afleiden dat hij een slecht karakter heeft en geen rekening houdt met de gevoelens van andere mensen. Hij ziet dat Emma meer avontuur in haar leven wil en hij maakt misbruik van deze kennis. Hij lokt haar met zijn nette uiterlijk en bergen met geld voor zijn eigen genot ten koste van haar huwelijk. Maar dat maakt hem niets uit. Hij gebruikt haar en dumpt haar en geeft daarom niets om haar gevoelens. Ook als ze later bij hem komt om haar te redden van een financiële ondergang zet hij niet alles op alles om dat geld voor haar te bemachtigen, maar stuurt hij haar weg met de boodschap dat hij het geld niet heeft. Als je alledrie de liefdes met elkaar vergelijkt wordt het duidelijk dat en maar een man is die echt van Emma hield en altijd probeerde goed voor haar te zijn; Charles. Hij is weliswaar de minst aantrekkelijke, maar hij is wel de enige die alles op alles zet om haar leven zo fijn mogelijk te maken. Ondanks zijn zwakke karakter heeft hij toch een sterk moraal. Hoewel Léon en Rudolphe een sterker karakter hadden en ook aantrekkelijker waren hadden ze toch niet het moraal dat Emma verlangde. Ook waren ze niet bereid om alles aan Emma te geven wat ze nodig had om gelukkig te zijn. Rudolphe gebruikte Emma alleen maar voor zijn eigen genot. Léon was wel bereid tot op zekere hoogte opofferingen voor Emma te maken. Uiteindelijk kozen ze toch voor hun eigen geluk. Charles daarentegen probeerde zijn vrouw echt gelukkig te maken. Hij is zelfs voor haar verhuisd, waardoor hij zelf zijn ideale leventje op het platte land moest opzeggen. Het waren dus drie totaal verschillende personen, die alledrie eigenschappen hadden die Emma aantrokken. 4. Beoordeling: Zoals ik bij de eerste reactie al zei, vond ik het een leuk verhaal.. Uit de schrijfstijl van de schrijver, die natuurlijk ook in die tijd leefde, kon ik opmaken dat hij overspel niet zag als iets wat nooit voorkomt. Hij sprak er namelijk niet over alsof het een helse misdaad was. Hij nam het min of meer voor Emma op, door de lezer te vertellen hoe zij zich voelde, zodat je als lezer ook zou denken, ja logisch dat ze vreemdgaat, dat zou ik natuurlijk ook hebben gedaan. Het is erg merkwaardig dat er in de tijd waarin dit boek uit kwam zo werd geschreven over overspel, maar daardoor wel des te interessanter om te lezen. Ik hou wel van het soort boeken waarin zich problemen voordoen tussen mensen in een relatie. Het lezen van dit boek heeft me wel ontzettend veel tijd gekost, maar achteraf vind ik dat niet erg en ben ik blij dat ik er zoveel van geleerd heb. En de moraal van het verhaal: Eerlijkheid staat voor alles. Als Emma eerlijk was geweest, had ze zeer waarschijnlijk een gelukkiger en vooral langer leven geleid.