Jean-Paul Sartre
Les jeux sont faits /de teerling is geworpen
1ste druk 1959, gebaseerd op filmscenario uit 1947 uitgegeven door Wolters-noordhoff
128 bladzijde
Existentialistisch
Samenvatting
Het boek is geschreven in heel veel kleine hoofdstukjes. Die steeds worden aangeven door plaatsaanduiding. Bijv. une rue, l’arrière-boutique, une galerie du Palais et la chambre du Régent. Het boek bestaat uit twee verhaallijnen die elkaar na verloop van tijd kruisen. Door de plaatsaanduidingen blijft het verhaal te volgen, en weet je waar je bent.
Het verhaal begint bij Eve, Eve is ernstig ziek De hoofdpersonen in dit boek zijn Éve Charlier en Pierre Dumaine. Zij komen uit heel verschillende milieu ’s. Ze worden beiden vermoord, Éve door haar man, die het op haar jongere zus gemunt heeft, Pierre door een verzetsstrijder die het leiderschap dat hij heeft over de verzetsstrijders van hem wil overnemen. Ze strijden tegen de regent en hebben een grote actie gepland staan. Beide hebben eerst niet door dat ze zijn overleden. Ze worden naar Langeénésie gestuurd. Ondertussen kunnen ze niet meer communiceren met de mensen om hun heen. Als beide aangekomen zijn bij Langeénésie komen ze bij een vrouw achter een balie. Hij moet wat informatie over zichzelf geven en zijn handtekening zetten. Daarmee is hij officieel dood. Dan mag hij weer naar buiten. Met Éve gebeurt hetzelfde. Ze zijn nu onzichtbaar voor de gewone wereld, maar zij kunnen hier wel bewegen. Pierre en Eve ontmoeten elkaar als Éve ziet dat er iemand wordt bestolen, maar ze kunnen niet ingrijpen, ze worden immers niet gezien of gehoord. Een aantal dode mannen hebben zich intussen over Pierre ontfermd, omdat hij nieuw is. Vooral een oude man voelt zich verantwoordelijk voor hem. Ze gaan naar het paleis van de regent, omdat ze onzichtbaar zijn voor de levenden maakt dat toch niet uit. Pierre krijgt dar te horen dat de regent een grote actie gepland heeft om de opstand neer te slaan en zijn actiegroep uit te schakelen. Hij vindt het vreselijk dat hij daar niets aan kan doen. Later ontmoet hij Éve weer en ze maken samen een wandeling en gaan zitten in een theehuis, waar Éve oude vrienden ziet. Ze gaan dansen en worden verliefd. Als ze weer terugkomen in het kamertje van de vrouw, krijgen ze te horen dat ze, omdat ze elkaar niet voor hun dood ontmoet hebben, terug mogen naar de levenden, met als voorwaarde dat ze binnen 24 uur hun onvoorwaardelijke liefde voor elkaar moeten bewijzen. Éve, die opgebaard lag op haar ziekbed, beweegt ineens weer, Pierre komt ook ineens bij. Pierre probeert om naar Éve toe te komen, en uiteindelijk ontmoeten ze elkaar in Éve’ s huis. Dan gaan ze naar Pierre’ s appartement. De volgende dag moet Pierre, voor zijn gevoel, naar zijn actiegroep terug, om ze te waarschuwen voor de regent. Éve is het aanvankelijk niet met hem eens, maar laat hem uiteindelijk toch gaan. Ze weet dan dat hij niet onvoorwaardelijk van haar houdt. Zelf neemt ze Pierre’s revolver en gaat terug naar haar huis, waar ze haar man en zus met elkaar betrapt, ze houdt hen in haar schootsveld terwijl ze ze bedreigt. Pierre weerlegt intussen de woorden van zijn vroegere vrienden en verteld de aanwezigen dat de opstand zonder pardon neergeslagen zal worden, omdat de regent alles weet. Uiteindelijk scharen alle strijders zich achter hem. Voor dat er actie ondernomen wordt om alles af te zeggen, moet hij eerst nog met Éve bellen. Éve wordt afgeleid door het telefoontje, haar aandacht verslapt en ze wordt door haar man overmeesterd en gedood. Ondertussen komt er, in de ruimte waar Pierre zit, een soort grote garage een nieuw telefoontje binnen, een ander deel van de groep is met de opstand begonnen. Niet veel later wordt de garage ook beschoten en Pierre wordt gedood. Ze hebben hun liefde voor elkaar niet afdoende bewezen. Ze ontmoeten elkaar weer in het kamertje van de mevrouw. Een paartje dat daar is, is aan het twijfelen of ze terug zullen gaan naar de levenden. Éve en Pierre zeggen dat ze het zonder meer moeten proberen. Daarna gaan ze uit elkaar, op een trieste manier. Hun liefde was niet groot genoeg en ze hebben elkaar niets meer te zeggen.
Existentialisme
Het existentialisme is een filosofische beweging die wordt gekarakteriseerd door een benadrukking van individualiteit, individuele vrijheid, en subjectiviteit. Het is een richting die is ingezet door de Duitse filosofen Georg Hegel, Edmund Husserl, Friedrich Nietzsche en Martin Heidegger en populair was rond het midden van de 20e eeuw met het werk van de Franse schrijver en filosoof Jean-Paul Sartre en anderen, waaronder ook de schrijver Albert Camus. Volgens Sartre is ieder mens vrij om zijn eigen keuzes te maken.
Door de gruwelen van de oorlog hield de vraag naar de zin van het bestaan heel veel mensen bezig. De belangrijkste opvattingen binnen het existentialisme:
- De wereld is absurd, chaotisch en zinloos
- De mens heeft slechts twee zekerheden: Hij bestaat (=existeert) en hij zal eens sterven. De mens heeft er niet om gevraagd geboren te worden en het besef dat hij ooit zal sterven is angstaanjagend. Hij staat onzeker en eenzaam in een onzekere wereld. Gevoelens van walging, angst en vervreemding overheersen.
- De mens is vrij om te kiezen hij alleen is verantwoordelijk voor zijn eigen keuzes. Die keuzevrijheid lijkt prettig, maar is heel moeilijk. Hoe en wat moet je kiezen in een wereld die je niet begrijpt? Sartre vond dat de mens zich moest inzetten om de samenleving te veranderen. Camus geloofde dat iemand alleen verantwoordelijkheid voor zichzelf moest dragen.
De ideeën van het existentialisme sloegen vooral aan in de periode na de Tweede Wereldoorlog, zowel bij oudere als bij jonge mensen. De oorlog had veel verwoest, niet alleen op materialistisch gebied maar ook emotioneel. Alles moest opnieuw worden opgebouwd, en het existentialisme kon hierbij helpen.
Men kon niet meer terug naar de situatie voor de oorlog, waarin niemand kon ontsnappen aan zijn klasse, bestemming of sekse. Men wilde niet meer samenvallen met een essentie.
Les jeux sont faits is in het Nederlands vertaald: De teerling is geworpen.
Een stap is genomen waarvan geen terug is. Het lot heeft besloten.
Dit is een uitspraak van Julius Caesar, hij zou dit gezegd hebben toen hij de Rubicon overstak (met een legioen) tegen de wens van de Senaat in.
In het Latijn klinkt dit als: alea iacta est.
Het spel is gespeeld. Dit komt ook letterlijk voor in het boek
blz. 126: “ ‘Et vous deux… Vous n’avez pas..?’ fait le vieillard. ‘Non, réplique Ève, non, nous n’avons pas… Les jeux sont faits, voyez-vous. On ne reprend pas son coup.’ “
Hier in één van de laatste fragmenten van het boek constateert Eve dat ‘de teerling geworpen is.’ Dat Eve en Pierre toch niet voor elkaar bestemd zijn. Beide hebben ze prioriteiten in het leven en kunnen deze niet opzij zetten. Het lukt daarom niet om samen overnieuw te beginnen op aarde. Pierre en Eve kiezen er beiden voor om vanuit de dood weer terug te keren naar het leven. Pierre kiest echter om zijn vrienden te redden, Eve kiest ervoor om Lucette te waarschuwen tegen André. Bij Pierre is het ook een keuze om een opstand te leiden en dus in te gaan tegen de heersende macht. Hierin zie je dus dat door keuzes het lot wordt bepaald. Ieder is verantwoordelijk voor z’n eigen beslissing. Hier zie je dus duidelijk het existentialisme in terug.
Sartres filosofie is populair geworden omdat hij de gevoelens van mensen onder woorden bracht, zoals: de eenzaamheid van ieder mens, de idiote zinloosheid van het bestaan, het gedoemd zijn tot vrijheid en alle verantwoordelijkheden die deze dingen met zich mee brengen. Deze zie je ook terug in het boek omdat het eigenlijk over verkeerde keuzes gaat. Of misschien wel de goede, misschien waren ze helemaal niet voor elkaar bestemd en hebben Eve en Pierre op deze manier de juiste beslissing gemaakt. Maar aan de andere kant zegt het existentialisme dat het bestaan zinloos is, dus dan zou het juist goed zijn dat Eve en Pierre elkaar als doden hebben leren kennen. Omdat hun leven op aarde toch niets voorstelt.
Sartre was absoluut een atheïst, het was voor hem vanzelfsprekend dat er geen God bestond. Want als en een God zou bestaan die de mens geschapen heeft, zou de mens ook een doel en een bestemming hebben. Als de mens door God geschapen zou zijn, dan zou hij door God bepaald worden en niet door zichzelf. Kortom als er een God bestaat, kan de vrije mens niet bestaan. Sartre zegt dat mensen wel invloed kunnen hebben op voorwerpen of dieren. Maar de menselijke existentie eist dat de mens zijn eigen doel ontwerpt. Het leven heeft volgens Sartre geen vooraf gegeven uitkomst.
In het volgende citaat blijkt ook dat Sartre niet gelooft in een God, want er wordt niet gesproken van een hemel.
-Toutes mes condoléances….Mais, voulez-vous me donner une signature ?
Machinalement, Ève se lève, se penche sur le registre et signe.
-Parfait, conclut la vieille dame. Vous voilà morte officiellement.
Ève hésite, puis s'informe :
-Mais où faut-il que j'aille ?
-Où vous voudrez. Les morts sont libres.
(blz 34)
Hier komt Eve aan in het dodenrijk, en krijgt te horen dat ze nu vrij is. En zich kan bewegen waar ze wil. Hier wordt dus ook weer mee gezegd dat je pas vrij bent van alle keuzes als je dood bent. Dat je dan nergens meer rekening mee hoeft te houden of verantwoordelijk voor hoeft te zijn. In tegenstelling met de aarde, waar je wel al je verplichtingen hebt.
Sartre ondervindt alleen in zijn filosofie ook problemen. Het probleem is de ander. Zodra je iemand leert kennen heb je ook te maken met de wereld van de ander. Je wordt beoordeeld. Jij hebt geen controle over dit oordeel, je kan het niet beïnvloeden en je kan ook niet weten wat het oordeel is. Sartre zegt: “Wanneer ik een mens ontmoet, raak ik dus altijd iets van mezelf kwijt. In zijn blik ben ik iets, maar ik weet niet wat. Dat iets-zijn geeft me dus, in de ogen van een ander, de bestaanswijze van een ding: ik ben van buitenaf bepaald tot iets dat ik wel ben maar waar ik geen greep op heb.”
Volgens Sartre is er maar één manier om aan de blik van de ander te ontkomen, en dat is de ander tot object te maken in plaats van hij jou.
Il se retourne vers elle et la saisit par les épaules :
-Est-ce que tu m'aimerais si je les laissais massacrer ?
-Tu as fait ce que tu as pu.
-Non. Pas tout….Ecoute : il y a réunion des chefs de section dans une demi-heure. Je vais y aller. J'essayerai de les arrêter. Quoi qu'ils décident, je reviendrai avant dix heures et demie. Nous nous en irons, Ève. Nous quittons la ville, je te le jure. Si tu m'aimes, laisse-moi partir. Sans ça, je ne pourrai plus jamais me regarder dans une glace….
Elle se serre désespérément contre lui.
-Tu reviendras ?
-Avant dix heures et demie.
-Tu me le jures ?
-Je te le jure.
Déjà, il se dirige vers la porte, mais elle le retient encore.
-Eh, bien, va…mumure-t-elle. Va, Pierre. C'est la plus belle preuve d'amour que je puisse te donner….
Il la serre dans ses bras et l'embrasse, mais on le sent distrait.
Cependant, une pensée le retient une seconde :
-Ève. Tu m'attends ici ?
-Oui, je ….commence-t-elle, puis elle se reprend vivement d'un air un peu gêné :
-Non…. Je vais essayer de revoir Lucette. Tu me téléphoneras là-bas.
Il l'embrasse encore une fois, et court vers la porte.
blz. 112/113
Dit stukje past weer bij de bovenstaande opvatting van Jean-Paul Sartre. Dit is namelijk het stukje dat Pierre hoort van de plannen van de Regent en er niks aan kan doen omdat hij dood is. Hij wil het zijn kameraden vertellen omdat hij een heel groot verantwoordelijkheidsgevoel heeft. Hij wil er voor zorgen dat zijn vrienden niet verkeert over hem oordelen.
Sartre zag wel dat de vrijheid en de verantwoordelijkheden vaak te veel waren voor de mensen. Volgens hem vluchten mensen voor de vrijheid en zijn ze bang voor de verantwoordelijkheden. Mensen houden niet van onzekerheid waarin ze hun eigen bestaan moeten ontwerpen. Sartre zei: “De dingen hebben het makkelijk: die zijn zoals ze zijn, en daarom zijn ze zich niet van zichzelf bewust.” Door dat bewustzijn neem je een bepaalde afstand van jezelf waardoor ineens niks meer vanzelfsprekend is. Het besef dat het bestaan eigenlijk geen rechtvaardiging heeft, roept bij mensen schrik en afkeer op, of in Sartre’s woorden ‘la naussée’, walging op.
Une balle fait éclater la pendule électrique, don’t les aiguilles indiquent 10 h. 30…
- A ce moment, les jambs de Pierre passent par-des-sus proper corps…
- il s’arrête un instant dans l’embrasure de la porte, regarde autour de lui et hausse les épaule.
-Puil il avance à travers la fume qui se fait de plus en plus dense.
- Dehors, des miliciens cernent- la sortie, armes braquées- attendant que les insurgés- se rendent.
- Pierre sort du hangar et passé invisible entre les miliciens.
Blz. 124/125
Uit dit citaat blijkt eigenlijk dat afhankelijk zijn van andere, en dus niet geheel verantwoordelijk zijn voor je zelf, je dood wordt. Hier sterft Pierre omdat de tijd voorbij is om te laten zien dat Eve en Pierre onvoorwaardelijk van elkaar houden. Hier is niet alleen Pierre voor verantwoordelijk maar Eve ook. En wat het existentialisme ook hier weer zegt: vertrouw alleen jezelf en niemand anders.
Les jeux sont faits /de teerling is geworpen
1ste druk 1959, gebaseerd op filmscenario uit 1947 uitgegeven door Wolters-noordhoff
128 bladzijde
Existentialistisch
Samenvatting
Het boek is geschreven in heel veel kleine hoofdstukjes. Die steeds worden aangeven door plaatsaanduiding. Bijv. une rue, l’arrière-boutique, une galerie du Palais et la chambre du Régent. Het boek bestaat uit twee verhaallijnen die elkaar na verloop van tijd kruisen. Door de plaatsaanduidingen blijft het verhaal te volgen, en weet je waar je bent.
Het verhaal begint bij Eve, Eve is ernstig ziek De hoofdpersonen in dit boek zijn Éve Charlier en Pierre Dumaine. Zij komen uit heel verschillende milieu ’s. Ze worden beiden vermoord, Éve door haar man, die het op haar jongere zus gemunt heeft, Pierre door een verzetsstrijder die het leiderschap dat hij heeft over de verzetsstrijders van hem wil overnemen. Ze strijden tegen de regent en hebben een grote actie gepland staan. Beide hebben eerst niet door dat ze zijn overleden. Ze worden naar Langeénésie gestuurd. Ondertussen kunnen ze niet meer communiceren met de mensen om hun heen. Als beide aangekomen zijn bij Langeénésie komen ze bij een vrouw achter een balie. Hij moet wat informatie over zichzelf geven en zijn handtekening zetten. Daarmee is hij officieel dood. Dan mag hij weer naar buiten. Met Éve gebeurt hetzelfde. Ze zijn nu onzichtbaar voor de gewone wereld, maar zij kunnen hier wel bewegen. Pierre en Eve ontmoeten elkaar als Éve ziet dat er iemand wordt bestolen, maar ze kunnen niet ingrijpen, ze worden immers niet gezien of gehoord. Een aantal dode mannen hebben zich intussen over Pierre ontfermd, omdat hij nieuw is. Vooral een oude man voelt zich verantwoordelijk voor hem. Ze gaan naar het paleis van de regent, omdat ze onzichtbaar zijn voor de levenden maakt dat toch niet uit. Pierre krijgt dar te horen dat de regent een grote actie gepland heeft om de opstand neer te slaan en zijn actiegroep uit te schakelen. Hij vindt het vreselijk dat hij daar niets aan kan doen. Later ontmoet hij Éve weer en ze maken samen een wandeling en gaan zitten in een theehuis, waar Éve oude vrienden ziet. Ze gaan dansen en worden verliefd. Als ze weer terugkomen in het kamertje van de vrouw, krijgen ze te horen dat ze, omdat ze elkaar niet voor hun dood ontmoet hebben, terug mogen naar de levenden, met als voorwaarde dat ze binnen 24 uur hun onvoorwaardelijke liefde voor elkaar moeten bewijzen. Éve, die opgebaard lag op haar ziekbed, beweegt ineens weer, Pierre komt ook ineens bij. Pierre probeert om naar Éve toe te komen, en uiteindelijk ontmoeten ze elkaar in Éve’ s huis. Dan gaan ze naar Pierre’ s appartement. De volgende dag moet Pierre, voor zijn gevoel, naar zijn actiegroep terug, om ze te waarschuwen voor de regent. Éve is het aanvankelijk niet met hem eens, maar laat hem uiteindelijk toch gaan. Ze weet dan dat hij niet onvoorwaardelijk van haar houdt. Zelf neemt ze Pierre’s revolver en gaat terug naar haar huis, waar ze haar man en zus met elkaar betrapt, ze houdt hen in haar schootsveld terwijl ze ze bedreigt. Pierre weerlegt intussen de woorden van zijn vroegere vrienden en verteld de aanwezigen dat de opstand zonder pardon neergeslagen zal worden, omdat de regent alles weet. Uiteindelijk scharen alle strijders zich achter hem. Voor dat er actie ondernomen wordt om alles af te zeggen, moet hij eerst nog met Éve bellen. Éve wordt afgeleid door het telefoontje, haar aandacht verslapt en ze wordt door haar man overmeesterd en gedood. Ondertussen komt er, in de ruimte waar Pierre zit, een soort grote garage een nieuw telefoontje binnen, een ander deel van de groep is met de opstand begonnen. Niet veel later wordt de garage ook beschoten en Pierre wordt gedood. Ze hebben hun liefde voor elkaar niet afdoende bewezen. Ze ontmoeten elkaar weer in het kamertje van de mevrouw. Een paartje dat daar is, is aan het twijfelen of ze terug zullen gaan naar de levenden. Éve en Pierre zeggen dat ze het zonder meer moeten proberen. Daarna gaan ze uit elkaar, op een trieste manier. Hun liefde was niet groot genoeg en ze hebben elkaar niets meer te zeggen.
Het existentialisme is een filosofische beweging die wordt gekarakteriseerd door een benadrukking van individualiteit, individuele vrijheid, en subjectiviteit. Het is een richting die is ingezet door de Duitse filosofen Georg Hegel, Edmund Husserl, Friedrich Nietzsche en Martin Heidegger en populair was rond het midden van de 20e eeuw met het werk van de Franse schrijver en filosoof Jean-Paul Sartre en anderen, waaronder ook de schrijver Albert Camus. Volgens Sartre is ieder mens vrij om zijn eigen keuzes te maken.
Door de gruwelen van de oorlog hield de vraag naar de zin van het bestaan heel veel mensen bezig. De belangrijkste opvattingen binnen het existentialisme:
- De wereld is absurd, chaotisch en zinloos
- De mens heeft slechts twee zekerheden: Hij bestaat (=existeert) en hij zal eens sterven. De mens heeft er niet om gevraagd geboren te worden en het besef dat hij ooit zal sterven is angstaanjagend. Hij staat onzeker en eenzaam in een onzekere wereld. Gevoelens van walging, angst en vervreemding overheersen.
- De mens is vrij om te kiezen hij alleen is verantwoordelijk voor zijn eigen keuzes. Die keuzevrijheid lijkt prettig, maar is heel moeilijk. Hoe en wat moet je kiezen in een wereld die je niet begrijpt? Sartre vond dat de mens zich moest inzetten om de samenleving te veranderen. Camus geloofde dat iemand alleen verantwoordelijkheid voor zichzelf moest dragen.
De ideeën van het existentialisme sloegen vooral aan in de periode na de Tweede Wereldoorlog, zowel bij oudere als bij jonge mensen. De oorlog had veel verwoest, niet alleen op materialistisch gebied maar ook emotioneel. Alles moest opnieuw worden opgebouwd, en het existentialisme kon hierbij helpen.
Men kon niet meer terug naar de situatie voor de oorlog, waarin niemand kon ontsnappen aan zijn klasse, bestemming of sekse. Men wilde niet meer samenvallen met een essentie.
Les jeux sont faits is in het Nederlands vertaald: De teerling is geworpen.
Een stap is genomen waarvan geen terug is. Het lot heeft besloten.
Dit is een uitspraak van Julius Caesar, hij zou dit gezegd hebben toen hij de Rubicon overstak (met een legioen) tegen de wens van de Senaat in.
In het Latijn klinkt dit als: alea iacta est.
blz. 126: “ ‘Et vous deux… Vous n’avez pas..?’ fait le vieillard. ‘Non, réplique Ève, non, nous n’avons pas… Les jeux sont faits, voyez-vous. On ne reprend pas son coup.’ “
Hier in één van de laatste fragmenten van het boek constateert Eve dat ‘de teerling geworpen is.’ Dat Eve en Pierre toch niet voor elkaar bestemd zijn. Beide hebben ze prioriteiten in het leven en kunnen deze niet opzij zetten. Het lukt daarom niet om samen overnieuw te beginnen op aarde. Pierre en Eve kiezen er beiden voor om vanuit de dood weer terug te keren naar het leven. Pierre kiest echter om zijn vrienden te redden, Eve kiest ervoor om Lucette te waarschuwen tegen André. Bij Pierre is het ook een keuze om een opstand te leiden en dus in te gaan tegen de heersende macht. Hierin zie je dus dat door keuzes het lot wordt bepaald. Ieder is verantwoordelijk voor z’n eigen beslissing. Hier zie je dus duidelijk het existentialisme in terug.
Sartres filosofie is populair geworden omdat hij de gevoelens van mensen onder woorden bracht, zoals: de eenzaamheid van ieder mens, de idiote zinloosheid van het bestaan, het gedoemd zijn tot vrijheid en alle verantwoordelijkheden die deze dingen met zich mee brengen. Deze zie je ook terug in het boek omdat het eigenlijk over verkeerde keuzes gaat. Of misschien wel de goede, misschien waren ze helemaal niet voor elkaar bestemd en hebben Eve en Pierre op deze manier de juiste beslissing gemaakt. Maar aan de andere kant zegt het existentialisme dat het bestaan zinloos is, dus dan zou het juist goed zijn dat Eve en Pierre elkaar als doden hebben leren kennen. Omdat hun leven op aarde toch niets voorstelt.
Sartre was absoluut een atheïst, het was voor hem vanzelfsprekend dat er geen God bestond. Want als en een God zou bestaan die de mens geschapen heeft, zou de mens ook een doel en een bestemming hebben. Als de mens door God geschapen zou zijn, dan zou hij door God bepaald worden en niet door zichzelf. Kortom als er een God bestaat, kan de vrije mens niet bestaan. Sartre zegt dat mensen wel invloed kunnen hebben op voorwerpen of dieren. Maar de menselijke existentie eist dat de mens zijn eigen doel ontwerpt. Het leven heeft volgens Sartre geen vooraf gegeven uitkomst.
In het volgende citaat blijkt ook dat Sartre niet gelooft in een God, want er wordt niet gesproken van een hemel.
-Toutes mes condoléances….Mais, voulez-vous me donner une signature ?
Machinalement, Ève se lève, se penche sur le registre et signe.
-Parfait, conclut la vieille dame. Vous voilà morte officiellement.
Ève hésite, puis s'informe :
-Mais où faut-il que j'aille ?
-Où vous voudrez. Les morts sont libres.
(blz 34)
Hier komt Eve aan in het dodenrijk, en krijgt te horen dat ze nu vrij is. En zich kan bewegen waar ze wil. Hier wordt dus ook weer mee gezegd dat je pas vrij bent van alle keuzes als je dood bent. Dat je dan nergens meer rekening mee hoeft te houden of verantwoordelijk voor hoeft te zijn. In tegenstelling met de aarde, waar je wel al je verplichtingen hebt.
Sartre ondervindt alleen in zijn filosofie ook problemen. Het probleem is de ander. Zodra je iemand leert kennen heb je ook te maken met de wereld van de ander. Je wordt beoordeeld. Jij hebt geen controle over dit oordeel, je kan het niet beïnvloeden en je kan ook niet weten wat het oordeel is. Sartre zegt: “Wanneer ik een mens ontmoet, raak ik dus altijd iets van mezelf kwijt. In zijn blik ben ik iets, maar ik weet niet wat. Dat iets-zijn geeft me dus, in de ogen van een ander, de bestaanswijze van een ding: ik ben van buitenaf bepaald tot iets dat ik wel ben maar waar ik geen greep op heb.”
Il se retourne vers elle et la saisit par les épaules :
-Est-ce que tu m'aimerais si je les laissais massacrer ?
-Tu as fait ce que tu as pu.
-Non. Pas tout….Ecoute : il y a réunion des chefs de section dans une demi-heure. Je vais y aller. J'essayerai de les arrêter. Quoi qu'ils décident, je reviendrai avant dix heures et demie. Nous nous en irons, Ève. Nous quittons la ville, je te le jure. Si tu m'aimes, laisse-moi partir. Sans ça, je ne pourrai plus jamais me regarder dans une glace….
Elle se serre désespérément contre lui.
-Tu reviendras ?
-Avant dix heures et demie.
-Tu me le jures ?
-Je te le jure.
Déjà, il se dirige vers la porte, mais elle le retient encore.
-Eh, bien, va…mumure-t-elle. Va, Pierre. C'est la plus belle preuve d'amour que je puisse te donner….
Il la serre dans ses bras et l'embrasse, mais on le sent distrait.
Cependant, une pensée le retient une seconde :
-Ève. Tu m'attends ici ?
-Oui, je ….commence-t-elle, puis elle se reprend vivement d'un air un peu gêné :
-Non…. Je vais essayer de revoir Lucette. Tu me téléphoneras là-bas.
blz. 112/113
Dit stukje past weer bij de bovenstaande opvatting van Jean-Paul Sartre. Dit is namelijk het stukje dat Pierre hoort van de plannen van de Regent en er niks aan kan doen omdat hij dood is. Hij wil het zijn kameraden vertellen omdat hij een heel groot verantwoordelijkheidsgevoel heeft. Hij wil er voor zorgen dat zijn vrienden niet verkeert over hem oordelen.
Sartre zag wel dat de vrijheid en de verantwoordelijkheden vaak te veel waren voor de mensen. Volgens hem vluchten mensen voor de vrijheid en zijn ze bang voor de verantwoordelijkheden. Mensen houden niet van onzekerheid waarin ze hun eigen bestaan moeten ontwerpen. Sartre zei: “De dingen hebben het makkelijk: die zijn zoals ze zijn, en daarom zijn ze zich niet van zichzelf bewust.” Door dat bewustzijn neem je een bepaalde afstand van jezelf waardoor ineens niks meer vanzelfsprekend is. Het besef dat het bestaan eigenlijk geen rechtvaardiging heeft, roept bij mensen schrik en afkeer op, of in Sartre’s woorden ‘la naussée’, walging op.
Une balle fait éclater la pendule électrique, don’t les aiguilles indiquent 10 h. 30…
- A ce moment, les jambs de Pierre passent par-des-sus proper corps…
- il s’arrête un instant dans l’embrasure de la porte, regarde autour de lui et hausse les épaule.
-Puil il avance à travers la fume qui se fait de plus en plus dense.
- Dehors, des miliciens cernent- la sortie, armes braquées- attendant que les insurgés- se rendent.
- Pierre sort du hangar et passé invisible entre les miliciens.
Blz. 124/125
Uit dit citaat blijkt eigenlijk dat afhankelijk zijn van andere, en dus niet geheel verantwoordelijk zijn voor je zelf, je dood wordt. Hier sterft Pierre omdat de tijd voorbij is om te laten zien dat Eve en Pierre onvoorwaardelijk van elkaar houden. Hier is niet alleen Pierre voor verantwoordelijk maar Eve ook. En wat het existentialisme ook hier weer zegt: vertrouw alleen jezelf en niemand anders.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden