La peste door Albert Camus

1) Auteur: De auteur van dit boek is Albert Camus, geboren in 1913 en gestorven in 1960. Hij leefde in Algerije. 2) Titel: De titel is: “De pest” en dit boek werd voor de eerste keer gepubliceerd in 1947 (in het Frans: “La peste”). In het Nederlands werd het voor de eerste keer gedrukt in 1992. De titel van het boek is gemakkelijk te verklaren; het boek heet “De pest” omdat de pest het thema is. De pest is de rode draad doorheen het verhaal. Men kan het verhaal ook zien als een metafoor op de Tweede Wereldoorlog, met de pest als het kwaad (de Duitsers). Wanneer de stad volledig vrij is van de pest, viert men feest en wanneer men terugkeert naar het gewone leven, blijkt dat in vele iets veranderd is ( net zoals bij de mensen na de Tweede Wereldoorlog). 3) Kader: Het verhaal is ongeveer gesitueerd tussen 1940 en 1950 in Oran (Algerije). In het begin werd medegedeeld dat het verhaal zich afspeelt in 194.. Het heeft grosso modo een verloop van een jaar. Er zijn enkele verwijzingen naar andere steden getroffen door de pest in vroegere eeuwen. 4) Hoofdpersonage(s): Het belangrijkste personage is dokter Rieux, wie blijkt ook de verteller te zijn (dit wordt pas op het einde van het verhaal meegedeeld). Deze voert van het begin tot het einde een strijd tegen de pest en weigert op te geven. Hij wordt bijgestaan door Tarrou, een eigenaardige jongeman die groepen vrijwilligers verzamelt en enkel het doel heeft vrede te verkrijgen en heilig te worden, door Grand, een ambtenaar die hoopt een bestseller te schrijven, maar hij komt niet verder dan de eerste zin, door Rambert, een journalist die per toeval in de stad is wanneer de poorten worden gesloten, in het begin wil deze weg uit de stad, naar zijn vrouw toe, maar komt later terug op zijn besluit en blijft (omdat deze zieke mensen hem harder nodig hebben dan zijn vrouw). Bernard Rieux’ visie wordt aangevuld en aangepast door verschillende personen met andere visies. 5) Synopsis: Het verhaal speelt zich af in Oran, een kleine havenstad. Na de dood van duizenden ratten lijden vele mensen aan een vreemde koorts, die later de pest blijkt te zijn. De autoriteiten beslissen de stad te sluiten om de ziekte te isoleren. De inwoners proberen in het begin te negeren dat er iets vreemds aan de hand is, maar later, wanneer steeds meer en meer mensen sterven aan die ziekte, raakt men geschokt en ziet men de ernst van de situatie in. De bevolking gaat meehelpen met de bestrijding van de ziekte. De situatie wordt steeds erger en erger. De bevolking raakt moe en onverschillig ten opzichte van de situatie. Maar op een gegeven moment daalt het sterftecijfer en wordt door de autoriteiten de opening van de stad aangekondigd waardoor er een grote vreugde ontstaat. De pest is verdwenen, maar de herinnering eraan zal altijd blijven. 6) Persoonlijke beoordeling: Het personage dat mij het meest opviel was pater Paneloux. Hij heeft een sterke mening en visie over de pest (dankzij zijn geloof in God) en dat is in zo een tijd wel nodig volgens mij, want je moet ergens een lichtpunt hebben in een tijd van ziekte en verdriet. Vooral van zijn uitspraak: “Broeders, over u is onheil gekomen, en, broeders, dat is uw verdiende loon” schrok ik toch wel even. Het is een heel sterke uitspraak die eerst nogal wreed op je overkomt, maar na de uitleg ervan is het duidelijk (daarom niet begrijpbaar). Hij beweerde dat de pest de schuld van de mensen zelf was, omdat ze dachten dat al hun fouten en misstappen zomaar door God werden vergeven wanneer ze berouw toonden; en dit was niet waar volgens Paneloux . God was het beu elke keer opnieuw vergiffenis te moeten schenken aan mensen die niet bijleerden. De pest was een gevolg van het kwaad in de wereld dat de bovenhand nam. Het is een straf van God voor de ketters en de zondaars, de rechtvaardigen en de gehoorzamen (aan Gods wil) hebben niets te vrezen. Ook na de dood van een onschuldig kind geeft Paneloux opnieuw een preek. Hij verandert zijn opinie een beetje, maar blijft geloven in God. Hij had de keuze om zijn geloof te verliezen of zich erbij neer te leggen dat hij bedrogen wordt door de redenering van het christendom. Hij wou zijn geloof niet verliezen, en bleef vechten tot het bittere einde. Wanneer hij op sterven ligt, zei hij tegen Rieux: “ Geestelijken hebben geen vrienden, ze verlaten zich volledig op God”. Hieruit blijkt dat hij nog altijd in de goedheid van God gelooft. Wat mij erg opvalt, niet enkel in het boek, maar ook in de dagelijkse werkelijkheid is dat de mens, wanneer hij op sterven ligt of in een noodsituatie zit, opeens begint te vertrouwen op God of op het bovennatuurlijke (dit was ook Paneloux al opgevallen). Het is iets dat niet te verklaren is, maar het is wel zo, dit kan ik zeggen uit persoonlijke ervaringen. In het boek gingen de mensen opnieuw naar de kerk omdat ze wanhoopten, maar ook omdat ze zich verveelden (het normale leven was verstoord). Dit vind ik wel een rare actie, want naar de kerk gaan is nu niet echt ontspannend. De manier waarop Paneloux denkt over de oorzaak van de pest, is totaal niet mijn denkwijze (Ik zoek achter de gebeurtenissen veeleer een wetenschappelijke verklaring). Maar het is wel intrigerend om zo te denken, want wat gedaan met onschuldige kinderen die sterven, en misdadigers die blijven leven? Zo kan dit geen sluitende verklaring zijn voor de pest. Paneloux wou dit geloven, omdat er geen verklaring was en als priester moest hij de vragen van de mensen kunnen beantwoorden. Iets zeggen dat je niet met zekerheid weet is voor mij moeilijk, want je bedriegt de mensen dan eigenlijk. Maar aan de andere kant kan ik wel zijn visie volgen omdat hij steevast ervan overtuigd is dat hij gelijk heeft; hij leefde nu eenmaal in een tijd waarin de mensen meer gelovig waren dan nu. Ik zelf, wanneer ik denk gelijk te hebben, blijf ook bij mijn gedacht (maar ik ben ook vatbaar voor redelijke argumenten). Panaloux’ visie heeft mijn visie wel aangevuld en beïnvloed, maar niet zozeer gewijzigd (ik denk niet dat je visie onveranderd kan blijven na dit boek gelezen te hebben). Panaloux vond dat de samenhorigheid van de bevolking door de pest versterkt was. Dit is waar en onwaar tegelijk. De mens heeft juist op moeilijke momenten nood aan een luisterend oor, en juist op deze momenten is de medemens bezig met zijn eigen verdriet (wel te verstaan). Men mijdt elkaar ook wegens de besmetting. Maar omdat iedereen hetzelfde meemaakt is het groepsgevoel enorm groot. Dit zijn dus tegenstrijdigheden. Ik vind het een zwaar en heel serieus boek, hoewel er amper moeilijke woorden instaan. Dit komt echter door de filosofie in het verhaal. Als je niet van boeken met uitgebreide denkpatronen houdt, is dit geen aanrader; anders wel. Persoonlijk lees ik liever boeken met meer conversaties en actie in.