Catch 22 door Joseph Heller

Verhaalanalyse schrijver: Joseph Heller
Titel: Catch-22
Uitgeverij: Simon & Schuster 1980 Informatie over schrijver: Joseph Heller werd in 1923 geboren. Hij was reclameschrijver en professor in de Engelse literatuur. Tijdens de Tweede wereldoorlog zat hij als luitenant bij de Amerikaanse luchtmacht. Catch-22 was zijn eerste roman en het is een klassieker in de oorlogsliteratuur geworden. Zijn boeken bevatten een flinke dosis humor, maar tegelijkertijd is er een serieuze ondertoon. Titelverklaring: Het Amerikaanse leger opereert volgens een systeem dat als fair en redelijk wordt gezien. Maar er kan altijd een onverwachte tussenkomst zijn, een catch, die de redelijkheid opzij zet. Catch-22 is dus een regel die het de autoriteiten veroorlooft de rechten van het individu opzij te zetten.
Samenvatting: Kapitein John Yossarian is officier bij de Amerikaanse luchtmacht. Hij heeft bijna 35 vluchten boven vijandelijk gebied gemaakt en dat zou betekenen dat hij naar huis mag. Maar een zekere kolonel Cathcart verandert dat dan dit aantal tot 40. Als John de 40 bijna heeft, worden het er 55, enzovoorts. Als Nately, een andere piloot, sterft, komt John in opstand en gaat AWOL (Absent withOut Leaving) naar Nately’s vriendin in Rome. Daar wordt hij gearresteerd door de militaire politie. Van Cathcart en diens rechterhand Korn mag John naar huis, mits hij niet meer klaagt of in opstand komt. John stemt eerst toe. Dan bedenkt hij zich echter dat hij og doorgaat met vliegen en kan verongelukken, of dat hij thuis de rest van zijn leven in onvrede met zichzelf leeft. Dan hoort hij dat Orr, een vriend wiens vliegtuig was neergestort, met een bootje naar Zweden is gevlucht en dus nog leeft. Dit nieuws geeft hem weer de inspiratie om zelf te vluchten, volgens hem de enige eervolle manier om het dilemma zelf op te lossen. Genre: Catch-22 is een komische oorlogsroman, omdat er vaak spottend met de situatie rondom het Amerikaanse leger wordt omgegaan. Thema: Het thema van dit boek is de onmenselijkheid van de oorlog. Verschillende jonge mensen komen om en met de levens van de jonge piloten wordt ook maar bar weinig rekening gehouden. Motieven: -de dood -oorlog -onrechtvaardigheid Personages: John Yossarian is de hoofdpersoon van Catch-22. Hij is een anti-held. Echt moedig is hij niet en hij ziet de dingen op een persoonlijke manier. Hij is er namelijk van overtuigd dat de vijand er op uit is om hem te doden, persoonlijk. Orr is een knoeier, altijd in de weer met het bedenken van kleine foefjes. Hij is een praktisch en mechanisch genie. Minderbinder is een mess-officier en probeert overal geld aan te verdienen. Kolonel Cathcart is een man die over lijken gaat om zelf in een beter daglicht te komen. Tijd en ruimte: Het verhaal speelt zich af in het laatste halfjaar van de Tweede Wereldoorlog. Het verhaal duurt een aantal maanden. Het verhaal speelt zich voornamelijk af op het eiland Pianosa, ten zuiden van Elba in de Middellandse Zee.
Perspectief en vertelsituatie: Er is sprake van een alwetende verteller die het hele verhaal vertelt, met Yossarian als de centrale figuur, waarvan de gedachten beschreven worden. Taalgebruik en stijl: Heller gebruikt een vrij gecompliceerde manier van schrijven Hij blijkt een intellectuele schrijver te zijn, alhoewel Catch-22 niet erg intellectueel is. Zijn stijl is humoristischonderbouwd en vrij ingewikkeld, wat toch een vreemde combinatie is. Persoonlijke tekstbeleving Ik vond Catch-22 een mooi boek, omdat het een combinatie van spanning en humor was. Zonder die humoristische ondertoon had het boek misschien iets te lang geduurd. Het boek had namelijk 500 bladzijden. Maar toen ik eenmaal aan het boek begonnen was
werd ik erg geboeid door het verhaal. Als er tijdens een lesuur gelezen moest worden sloeg ik altijd met veel plezier mijn boek open. De gebeurtenissen die in het verhaal voorkomen zijn naar mijn mening erg onzinnig. Er is bijvoorbeeld een fragment waarin Yossarin helemaal naakt een medaille krijgt aangereikt. Als de generaal vraagt waarom hij helemaal naakt is zegt John dat hij helemaal geen zin heeft in het dragen van kleding. Deze humor is wel erg absurd en staat loodrecht op de vreselijke gebeurtenissen uit de oorlog waarin alles zich afspeelt. Voor Yossarin heb ik sympathie. Hij neemt beslissingen die op het eerste gezicht van lafheid getuigen, maar die eigenlijk van grote moed getuigen. Zo besluit hij uit het leger te vluchten. Ik vind dat niet laf van hem, want hij heeft immers al zoveel vluchten gemaakt dat hij zich al bewezen heeft. Als hij ervoor kiest om te vluchten roept dat in eerste instantie veel kritiek op, maar ik vind het getuigen van een sterke persoonlijkheid. Het taalgebruik in Catch-22 vond ik niet moeilijk. Na het lezen van een Frans boek is het een verademing om aan een Engelstalig boek te beginnen. Voor de persoon Cathcart heb ik helemaal geen sympathie. Hij maakt het Yossarin erg moeilijk. Hij kan zich niet inleven in de situaties van de piloten. Anders zou hij niet telkens het aantal vluchten verhogen. Ik vond het ook leuk dat je door dit boek te lezen een duidelijk beeld krijgt van de Amerikaanse luchtmacht. Je leert veel over de rangordes in het leger. Ik vond dat het verhaal een beetje onbevredigend afliep omdat ik niet echt het gevoel had dat het verhaal afgelopen was. Heller had er bij wijze van spreken net zo goed een hoofdstuk aan vast kunnen plakken.