Before I die door Jenny Downham

Zakelijke gegevens

Titel Voor ik doodga.
Schrijver Jenny Downham.
Vertaald door Marriëtte van Gelder.
Uitgever Amsterdam: Mouria.
Aantal blz. 303.
ISBN 9789045800301.
NUR 302.
Oorspronkelijke titel Before I Die.
Genre literatuur -> jeugdroman.
Jaar van uitgave 2009.
Leeftijd vanaf 14 jaar.
Hoofdpersoon Tessa.
Thema liefde, dood.
Eerste druk oktober 2007.
Laatste druk = zeventiende oktober 2009.

Samenvatting van het boek

Tessa is een meisje van 16 jaar met leukemie. Ze heeft dat al enkele jaren maar

het gaat steeds slechter met haar. Omdat ze weet dat ze niet lang meer te leven
heeft, besluit ze een lijstje te maken met dingen die ze voor haar dood nog wilt
doen.
Nummer 1 op de lijst was seks hebben. Ze legde het lijstje uit aan haar vriendin
Zoey en zij wou haar wel helpen. Ze gingen uit en zagen 2 jongens genaamd Scott en Jake. Er werd drugs gebruik en voor ze het wisten waren ze bij de jongens
thuis. Jake en Tessa liepen naar boven, en nummer 1 op het lijstje kon
weggestreept worden. Tessa vond het alleen niet fijn. Tessa moet vaak naar het
ziekenhuis voor een bloedtransfusie.
Het 2e op het lijstje is om overal ja op te zeggen. Ze gaat met haar broertje Cal
naar de markt en even later komt Zoey ook. Zoey was met Scott aan het praten,
die op de markt werkt. Omdat Tessa overal ja op moet zeggen, koopt ze vlees van
de markt die haar werd aangeboden. Nadat ze veel geld had uitgegeven liepen ze
richting huis. Toen zagen ze een man aan de andere kant van de gracht, en hij
bood ze aan om met hem te gaan zwemmen in de gracht. Omdat Tessa nog

steeds overal ja op moest zeggen, sprong ze het water in. Cal en Tessa nemen
een taxi richting huis. Maar toen Tessa haar ogen opendeed, lag ze in het
ziekenhuis. Cal verteld dat Tessa in de taxi in elkaar zakte en de chauffeur dacht dat ze dronken was. Tessa’s ouders zijn gescheiden en haar moeder was nog nooit
langsgekomen als ze in het ziekenhuis lag, maar tot haar verbazing was ze er nu
wel.
Nummer 3 op de lijst is drugs gebruiken. Niet de lichte joint die Tessa al eerder op
had, maar drugs die je goed voelt. Tessa kijkt naar de buurjongen, die weer eens
in zijn tuin zit te werken, Adam is zijn naam. Ze is al eens eerder bij hem
langgewenst om al haar spullen te verbranden en besluit weer bij hem langs te
gaan. Het 1ste was haar opviel was de motor. Ze vertelt Adam het plan over het
drugs, en dat Zoey XTC zou regelen. Adam zegt dat het beter is als ze paddo’s
gebruikte, omdat je dan dromerig wordt. Hij kan ze vandaag nog komen brengen.
Zoey komt langs en Adam zet de thee met paddo’s. Daarna gingen ze een ritje
maken in de auto van Adam’s vader. Ze gaan naar het bos toe, en Tessa klimt in

een boom om een hut te maken. Tessa verteld Adam dat ze niet meer ziek is,
zolang ze maar in het bos blijft. Tessa gaat met Adam op de motor rijden. Ze rijden eerst naar een hotdogkraam om iets te gaan eten. Daarna gaan ze naar een plek met een prachtig uitzicht. Adam vertelt wat er gebeurd is met zijn vader, en hoe het slechte nieuws verteld werd. Toen maakte Adam een verkeerde opmerking en liep Tessa naar huis.
Het volgende op de lijst is om zoveel mogelijk misdaden te plegen. Het begon al in
de bus op weg naar huis, bij het wachten porde ze een vrouw en gaf een ander de
schuld. Daarna liep ze de bus binnen zonder een kaartje te kopen, en begon ze in
de bus te roken. Toen kwam Zoey en besloten ze iets te gaan stelen. Tessa stopte
nagellak in haar zak, en daarna volgde nog meer spullen. Ze kwamen 2 meisjes
van school tegen, die over Scott begonnen te praten waardoor Zoey wegliep.
Tessa wilde ook weg, maar ze werd tegengehouden. Ze moest mee naar achteren
en daar werd haar vader gebeld. Haar vader was boos, maar niet zozeer omdat ze
spullen gestolen had. Hij wil graag op de hoogte gehouden worden van wat ze
doet, dat is alles.
Nummer 5 is om te leren autorijden. Ze pakt de autosleutels van haar vader en rijdt met zijn auto naar Zoey. Ze besluiten naar een plek te gaan waar Tessa vroeger met haar moeder op vakantie ging. Ze liepen op het strand en logeerde daarna in het huisje waar ze vroeger ook sliepen. Daar vertelde Zoey dat ze zwanger was van Scott.
Roem is het volgende punt op Tessa´s lijst. Haar vader besluit te helpen door haar

mee te nemen naar een radiostation waarbij ze haar verhaal kan vertellen over
haar ziekte. Ze vertelt over haar ziekte en hoe mensen daarmee omgaan. Ook
vertelt ze over haar lijstje en wat ze allemaal heeft gedaan.
Nummer 7 op de lijst is om haar ouders weer bij elkaar te brengen. Eerst zou ze
een wereldreis maken, maar ze wilde dit liever. Voor nummer 7 hoefde ze niet veel
te doen, want door haar ziekenhuisbezoeken kwamen haar ouders als steeds
dichter bij elkaar. Ze logeerden zelfs bij elkaar.
Het was kerst en Adam en haar moeder kwamen eten bij Tessa en haar familie.
Cal deed goocheltrucs en ze dronken alcohol. Zoey komt ook nog even langs, en
dankzij een opmerking van Tessa kwam iedereen te weten dat Zoey zwanger was.
Adam zegt dat zijn cadeau voor Tessa nog thuis ligt, dus gaan ze samen naar zijn huis. Hij geeft haar een zilveren armband met 7 stenen. Ze voelt zich verliefd.
Nummer 8 op het lijstje is liefde en die kan weggestreept worden. Tessa heeft met Adam afgesproken alleen heeft ze een enorme bloedneus. Haar vader is bowlen en Cal slaapt. Haar moeder helpt Tessa maar weet niet wat ze moet doen. Uiteindelijk belt ze een taxi om haar naar het ziekenhuis te brengen. Adam kwam langs en wilde ze een lift geven, maar Tessa wilde hebben dat hij naar huis ging. De taxi kwam en Adam zwaaide ze uit. In het ziekenhuis werd de bloedneus verholpen en mochten ze weer naar huis. Onderweg naar huis vroeg Tessa aan haar moeder waarom ze zomaar wegging, maar daar kon haar moeder geen antwoord op geven. Toen zag Tessa haar naam in neonletters staan. Overal waar ze keek, op elke winkel, stond Tessa. Ze was beroemd dankzij Adam. Ze vond het gebaar zo lief dat ze wilde dat Adam bij haar kwam wonen. Haar vader was het hier niet mee eens, en Adam vond het ook geen goed idee omdat hij voor zijn moeder moet zorgen. Maar hij blijft wel vaak logeren. Tessa houdt Adam´s hand vast en Adam voelt dat ze koorts heeft. Hij rent naar beneden en haalt haar vader. Ze moet weer naar het ziekenhuis. Adam is nog niet langs geweest en haar vader komt net binnenlopen met een ijsje. Ze eet het ijsje op en zegt dat hij weg moet gaan. Hij moet naar Cal en met hem gaan voetballen. Tessa wil niets liever dan Zoey´s kind geboren zien worden, dat duurt nog maar 8 weken. Maar de dokter komt binnen en zegt dat ze die 8 weken niet meer gaat halen. Tessa gaat zonder toestemming naar huis en gooit alles uit haar kamer. Tessa maakt een lijstje met aanwijzingen waar haar familie en vrienden aan moeten werken als ze dood gaat. Ze bedenkt op haar sterfbed nog meer dingen voor op haar lijstje. Ze wil Zoey’s kind geboren zien worden. Maar ze sterft een klein poosje voor het kind geboren gaat worden.

Personages.

Tessa:
Zij is de hoofdpersoon in het boek. Ze is een meisje van zestien jaar en heeft al een paar jaar leukemie, daarom is ze ook kaal dat komt door de chemo kuren. Ze is ook dun omdat ze niet zo veel eet dat komt door dat ze van al die behandelingen heel misselijk wordt. Ze lijkt me een heel vrolijk meisje, ze is ook wel verlegen en loopt een beetje mee met Zoey, dat is haar beste vriendin.


Zoey:
Is ook zestien jaar. Tessa ziet haar als haar beste vriendin. Van wat ik lees zie ik niet echt dat Zoey ook zo over haar denkt. Maar Tessa is vrienden met Zoey geworden omdat zij als enige niet ‘vies’ deed over haar ziekte. De andere meisjes deden dat namelijk wel. Zoey is volgens Tessa heel mooi en alle jongens vinden haar helemaal geweldig. Dat komt omdat ze zich op een bepaalde manier kleed. Ze is het type dat met iedere jongen naar bed gaat en daar krijgt ze later (in het verhaal) spijt en problemen van.

Adam:
Is de buurjongenvriendje van Tessa. Hij is een hele lieve jongen, hij verzorgt zijn moeder. Omdat zijn vader een jaar geleden is overleden. Hij houdt er erg van om te tuinieren. En volgens Tessa heeft hij mooie lippen. Maar meer beschrijft ze niet over hem in het boek.

De ouders van Tessa:
De ouders van Tessa zijn gescheiden, ze woont bij haar vader en is een dag van de week of maand bij haar moeder. Ze hebben in het verhaal geen naam want Tessa noemt ze gewoon Pap en Mam. Haar vader is een heel zorgzaam en let heel goed op Tessa. Of ze haar pillen wel neemt en hij kookt heel gezond voor haar. Haar moeder die heeft nooit zo voor Tessa gezorgd en ze weet daarom ook niet zo veel over haar ziekte. Maar ze is wel heel lief voor haar en ze begrijpt Tessa ook met haar lijst. Haar vader begrijpt niet waarom ze dat doet met de lijst.

Cal:
Is het broertje van Tessa. Tessa vindt het soms heel irritant en hebben ze ruzie, maar een andere keer zijn ze beste vrienden. Maar dat is meestal zo met broertjes en zussen. Ik denk dat hij ongeveer een jaar of tien is. Zijn hobby is goochelen. Cal vindt Zoey helemaal niks. Zoey doet ook niet zo aardig tegen hem.

Verdere informatie.

Tijd:
Het speelt zich af in deze tijd. Dat denk ik omdat er auto’s in voorkomen en er een
rookverbod is bij het openbaar vervoer zoals in een bus. En omdat er geblowd wordt, gedronken en er zijn drugs. Maar er is ook chemotherapie, een afdeling oncologie is er in het ziekenhuis en discotheken uit deze tijd, met muziek uit deze tijd. Dus ik denkt dat het verhaal zich in deze 21ste eeuw afspeelt.


De problemen in het verhaal:
Tessa heeft een ernstige vorm van leukemie en heeft niet lang meer te leven. Dus
maakt ze een lijstje met dingen die ze nog wilt doen. Maar die dingen mogen niet
allemaal.

Stukje uit boek:
‘Misschien moet je nu afscheid nemen, Cal.’
‘Nee.’
‘Het kan belangrijk zijn.’
‘Misschien gaat ze wel dood.’
‘Ze kan niet doodgaan door iets wat je zegt, Ze wil horen dat je van haar houdt.’
(…)
‘Toe dan. Cal’
‘Ik voel me stom.’
‘Niemand luistert. Fluister het maar in haar oor.’
(…)
‘Dag, Tess. Kom maar bij me spoken als je dat wilt. Ik vind het niet erg.’

Blz. 299,300 en 301

Titelverklaring:
De betekenis van de titel is erg duidelijk. Voor ik doodga. Voor ze doodgaat, wil ze nog van tien dingen doen. Daar maakt ze een lijstje van. En gaat in het boek dat lijstje af. Op dat lijstje staan zoal seks, autorijden, beroemd en nog wat dingen. Dat is ook heel logisch want ze is zestien en dan wil je ook van alles en je zit precies op het randje van kind en volwassen zijn.

Genre:
Het genre van het boek is denk ik een roman het gaat namelijk om liefde. Van je familie, vriendjes en vriendinnen. Maar op zich zou het ook een psychologisch boek kunnen zijn omdat je op een andere manier naar de wereld gaat kijken. Een meisje van ongeveer jou leeftijd heeft een ziekte waar ze dood aan gaat en het zou zo kunnen zijn dat je het zelf krijgt. Dan ga je wel nadenken dat je heel erg mazzel hebt dat je zelf helemaal gezond bent.


Perspectief:
Het wordt vanuit Tessa verteld, het is een ik-perspectief.
Dit maakt het erg ontroerend, omdat je normaliter niet door de ogen van een stervende puber kijkt.

Internationaal boek
Omdat dit boek een internationaal boek is namelijk in 10 verschillende talen en verkrijgbaar in 22 landen, heb ik ook Google allemaal verschillende voorkanten van het boek opgezocht in verschillende talen.
Een paar reacties van de pers
‘Van een aangrijpendheid die zeldzaam is in de jeugdliteratuur. Die Downham han schrijven.’ – DE VOLKSKRANT.
‘Geen onnodig sentiment, wel hartverscheurend echt. Hou een doos Kleenex maar bij de hand.’ – LIBELLE.
‘Een fantastisch boek dat je vanaf de eerste bladzijde al in de greep houdt en je niet zomaar loslaat totdat je het uit hebt. Chappeau!!’ – CKICKLIT.NL
‘Het valt af en toe niet mee om het tijdens het lezen droog te houden.’ – FANCY
‘Knap hoe debutante Downham zonder vals sentiment dit verhaal vertelt. (…) Het sprankelt, heeft humor.’ - ESTA

Over de schrijver

Jenny Downham debuteede met Als ik doodga, een boed dat in een editie voor volwassenen en als jeugdroman verscheen. Het verteld het verhaal van de ernstige zieket Tessa, die voordat ze doodgaat nog heel wat dingen wil doen. Het boek is getipt door de Jonge Jury 2009.

Voor ik doodga is haar debuut en is al aan 10 landen verkocht.
Inmiddels is het boek al in 22 landen te koop.
Voor ik doodga is een aangrijpende roman over een ongeneselijke zieke tiener.

Opleiding: Ze ging naar de toneelschool.
Werk: Downham werkte jarenlang als actrice in het alternatieve theatercircuit, maar is nu fulltime schrijfster.
Thuis: Ze woont en werkt in Londen en is moeder van twee zonen.
Eerste boek: In Nederland: Voor ik doodga (2007)
Ooit gezegd: ´Schrijvers zouden de lezers andere werelden, andere levens moeten aanbieden. Door het volgen van Tessa´s laatste maanden voor ze doodgaat, kunnen lezers zich misschien inleven in haar situatie en denken: Wat zou ik doen in zo´n situatie?´

Over het werk van Jenney Downham
Jenny Downham groeide op in het Engelse Hertforshire als jongste kind in een gezin van vier kinderen. Ze werkte een aantal jaren als actrice, maar vond dat beroep moeilijk te combineren met haar moederschap. Ze stopte en begon met schrijven. In 2003 won ze de Londen Writer’s Competition, wat haar stimuleerde ermee doorte gaan. Downhmam vertelde in een interview dat ze wilde schrijven voor en over tieners omdat zij op de punt van volwassenheid staan. Het werd het verhaal van Tessa, die ernstig ziek is en binnekort zal overlijden. ‘Wanneer je nog maar korte tijd te leven hebt, dan ga je het leven op een andere manier waarderen.’ Ze hoopt dat het boek levensbevesitgend is. Ik probeerde een goed verhaal te schrijven; een verhaal wat niet te oppervlakkig is en ook niet een emotionele reactie teweeg zou brengen. Een lezer vertelde mij dat ze minder bang voor de dood was, nu ze Voor ik doodga heeft gelezen

Bibliografie selectie.
2007 voor ik doodga (mouria)


Bekroningen.
2009 Tip van de Jonge Jury voor ‘voor ik doodga.