Titel: Minna von Barnhelm
Auteur: Gotthold Ephriam Lessing
Geef een korte samenvatting van het boek (1 A4).
Het verhaal speelt zich af in een herberg waar majoor Von Tellheim woont. De majoor zat in het Pruisische leger tijdens de oorlog tussen Saksen en Pruisen. De adel van Saksen moest oorlogscontributie betalen aan het Pruisische leger. Von Tellheim had uit eigen zak het bedrag voorgeschoten aan de Adel van Saksen. Deze daad had op Minna von Barnhelm, uit Saksen, een grote indruk gemaakt. Ze werd verliefd op de majoor en later waren ze met elkaar verloofd. Maar de Pruisische koning beoordeelde de daad van Von Tellheim als landverraad en hij werd ontslagen uit het Pruisische leger. Von Tellheim heeft ook een oorlogswond aan zijn arm, dus hij is nu een soort van afgedankte lamme invalide. De majoor wil met Minna breken, want door deze omstandigheden kan hij niet met Minna trouwen, zijn eergevoel is te groot. Von Tellheim gaat terug naar Pruisen en hij gaat in een herberg wonen. Minna gaat op zoek naar haar verloofde en ze treft toevallig de herberg aan waar Von Tellheim ook verblijft. Als Von Tellheim enige dagen weg is, verhuurt de waard de kamer van Von Tellheim aan Minna, omdat hij haar niet wil wegsturen. Minna weet niet dat Von Tellheim ook verblijft in de herberg, en Von Tellheim weet ook niet dat zijn verloofde in de herberg is. Von Tellheim denkt dat de waard de kamer aan iemand anders verhuurt heeft omdat hij de kamer nog niet betaald heeft. De waard biedt de majoor een andere kamer aan. Dan komt er een treurige vrouw naar de majoor, haar man is gestorven. De majoor en de vrouw kennen elkaar van vroeger, want haar man was zijn vriend. Zij is de majoor komen opzoeken, omdat haar man (Marloff) de majoor nog geld schuldig was. De majoor is er echter zeker van dat hij hem niets schuldig is. Als de vrouw weg is dan verscheurt hij het schuldbewijs omdat hij door zijn eergevoel geen geld kan aannemen van anderen. Just heeft uitgerekend wat ze elkaar nog schuldig zijn. De majoor kan Just echter geen geld betalen en wil ook geen geld van Just aannemen. Just wil echter wel de dienaar van Von Tellheim blijven, want Von Tellheim is ook gewond aan zijn arm en hij moet dus wel iemand hebben die hem kan helpen. Von Tellheim wil weg uit de herberg en beveelt Just zijn verlovingsring te verpanden. De ring wordt aan de waard verpand. Just moet ook de kamer van de majoor opruimen. Als hij aan het opruimen is, komt Paul Werner, de wachtmeester van de majoor, langs. Hij biedt de majoor honderd dukaten aan. Just zegt dat ze het geld niet willen. In de kamer van Minna zijn zij en Franziska (haar kamermeisje) al vroeg opgestaan. De waard komt binnen en vraagt om hun gegevens. De waard vraagt of ze weten wat voor een ring het is die hij van Just heeft gekregen. Minna herkent de verlovingsring meteen en als ze hoort dat de majoor veel schulden heeft, betaalt ze voor de ring en gaat op zoek naar de majoor. Just moet van haar de majoor gaan halen, maar dit wil hij niet. De waard zegt dat hij wel weet waar de majoor is en hij gaat hem halen. Von Tellheim en Minna zijn blij als ze elkaar weer zien. Von Tellheim vertelt na enige moeite dat hij nog wel van haar houdt. Hij vindt echter dat hij niet de juiste man voor haar is, omdat hij gewond is en geen geld heeft, hij is niet meer zoals hij vroeger was. Minna maakt dat niets uit. Later brengt Just een brief aan Minna, die door Franziska in ontvangst word genomen. Franziska komt later Paul Werner tegen. Deze zegt dat de majoor helemaal niet zo arm is als hij denkt. Er zijn nog veel mensen hem geld schuldig. Werner wil de majoor geld geven, maar zegt weer dat hij dit echt niet wil. Franziska en de majoor ontmoeten elkaar. Hij komt om antwoord vragen op de brief, die hij haar gestuurd heeft. Ze vertelt hem dat Minna de brief niet gelezen heeft. Ze wil het van hem zelf horen. Net als Franziska naar binnen wil gaan komt Minna aanlopen. Ze is helemaal onder de indruk van de brief (die ze dus wel gelezen heeft). Ze wil gaan uittesten of hij echt van haar houdt. Als Minna en Franziska op hun kamer zijn, wordt er geklopt. Het is een fransman, Riccaut, die op zoek is naar de majoor. Hij wil hem goed nieuws brengen van de koning. Minna verteldt hem dat ze niet weet waar de majoor is. Paul Werner komt op bezoek bij de dames en zegt dat de majoor iets later komt. Als hij weg is zegt Minna tegen Franziska dat ze de ring die ze van de majoor gekregen heeft en die ze aan haar vinger droeg, bij zich moet houden en ze doet de ring om die de majoor verpand had. Als de majoor eindelijk komt is Minna ineens niet zo aardig meer tegen hem. Ze vertelt de majoor een list over haar oom. Hij heeft haar onterfd omdat ze niet de man koos die hij voor haar wilde. Ze zegt dus dat ze ook geen geld heeft en dat ze gelijkwaardig zijn. Dan vertelt Minna hem dat de fransman op bezoek is geweest en dat hij een goed bericht voor hem had. Hij verwacht dat de koning zijn verontschuldigingen aan had willen bieden, maar dat wil hij niet. Hij wil gerechtigheid, hij wil zijn eer terug. Minna komt erachter dat Von Tellheim zijn eerherstel belangrijker vindt dan de liefde. Ze geeft hem haar ring terug (dus eigenlijk de verpande ring). Minna rent de slaapkamer in. De majoor gaat naar Werner toe en vraagt hem om geld, omdat hij Minna ten huwelijk wil vragen. Als hij naar Minna toe wil gaan, vertelt Franziska hem dat Minna juist weg wil gaan. Even later komt ze naar buiten en dan vertelt Von Tellheim dat hij echt van haar houdt. Hij wil haar de ring weer geven en vraagt haar ten huwelijk. Maar Minna wil die ring niet aannemen, omdat ze weet dat het niet haar ring is die ze van de majoor gekregen heeft (die heeft ze namelijk nog). Op een gegeven moment komt er een briefbezorger die een brief van de koning heeft voor Von Tellheim. In de brief staat dat hij zijn voorgeschoten bedrag weer terugkrijgt. Ook kan hij weer in dienst komen. Dan vertelt Just aan de majoor over het spel met de ringen. Hij wordt heel boos. Als Werner komt met het gevraagde geld hoeft hij het ook niet meer. Als Tellheim wegloopt roept Minna hem na en zegt dat het allemaal een misverstand was en dat het niet zo was dat ze met hem wilde breken door hem de ring terug te geven. Ze vertelt hem dat het verwisselen van de ringen was om hem te testen. Op het laatst bekennen ook Franziska en Werner elkaar de liefde en ze besluiten te trouwen.
De verkiezingen: wat doen de partijen voor jongeren?
2. Beschrijf kort de personen.
Majoor Von Tellheim:
Majoor Von Tellheim is uit het Pruisische leger ontslagen. Hij vindt dit heel erg en heeft daardoor bijna geen geld meer. Zijn eergevoel is echter te groot om geld van andere mensen aan te nemen. Hij is verloofd met Minna, maar wil niet met haar trouwen doordat hij geen geld meer heeft en ook gewond is. Hij belichaamt in dit verhaal Pruisen.
Just:
Just is de dienaar van Von Tellheim. Samen zijn ze een soort twee-eenheid. Von Tellheim kan Just niet meer betalen, maar toch blijven ze bij elkaar omdat Just alles voor zijn baas wil doen.
Werner:
Werner is de Wachtmeester van Von Tellheim. Hij wil Von Tellheim graag financieel helpen en wil graag dat Von Tellheim inziet dat veel mensen hem nog geld schuldig zijn. Hij wordt verliefd op Franziska.
Minna Von Barnhelm:
Minna komt uit Saksen en werd verliefd op Von Tellheim nadat hij de adel van Saksen geld voorgeschoten heeft. Dit heeft een grote indruk op haar gemaakt. Ze zijn verloofd, maar Von Tellheim heeft Minna verlaten. Ze gaat naar hem op zoek. Ze speelt een spel met de verlovingsringen en ze komt erachter dat Von Tellheim zijn trots en eerherstel belangrijker vindt dan de liefde. Ze belichaamt in dit verhaal Saksen.
Franziska:
Franziska is het kamermeisje van Minna von Barnhelm. Ze is een soort twee-eenheid met Minna. Ze doen veel samen en Minna overlegt veel met haar kamermeisje. Ze trouwt aan het einde met Werner.
Der Wirt:
De waard is een niet zo eerlijke man, hij verhuurde de kamer van de majoor aan iemand anders (Minna) en geeft de majoor te weinig geld voor het verpanden van de ring. Hij is een meeloper: waar geld te vinden is, is hij ook.
Riccaut de la Marlinière:
Riccaut is de tegenvoeter van Von Tellheim. Hij is een valsspeler en bedrieger. Hij had een goed bericht voor Von Tellheim. Hij zegt zelf dat hij geen valsspeler is maar dat hij zorgt dat het fortuin zijn kant op komt: ‘corriger la fortune’.
3. Voor Von Tellheim is trots een belangrijke eigenschap. Waarin overdrijft hij dit echter en wat zijn de gevolgen daarvan voor zijn verloving?
Von Tellheim wil van niemand geld aannemen. Hij heeft zelf bijna geen geld meer, maar zijn eergevoel is te groot om van iemand anders geld aan te nemen. De vrouw die langskomt met een schuldbewijs van haar overleden man, een oude vriend van de majoor, wil hij het geld niet aannemen. Ook het geld van Just wil hij niet aannemen. En de Werner wil hem geld lenen, maar ook dat wil hij niet. Hij wil niet met Minna trouwen, omdat hij niet meer de man is van voor zijn ontslag. Hij is gewond en hij heeft geen geld meer. Hij wil niet afhankelijk zijn van een vrouw met geld, zijn eergevoel is daarvoor te groot.
4. Minna doet met de verlovingsringen een listig spel. Wat doet ze precies? Beschrijf dit.
Von Tellheim heeft zijn verlovingsring verpand aan de waard om aan geld te komen. De waard vraagt aan Minna wat voor een ring het is die hij van Just heeft gekregen. Minna herkent de verlovingsring meteen, betaalt ervoor en ze houdt de ring bij zich. Dan doet ze de verpande ring om en de ring die ze van de majoor heeft gekregen moet Franziska in bewaring nemen. Op een gegeven moment geeft Minna de verpande ring terug aan Von Tellheim omdat ze heel boos is. Hij heeft niet door dat het de ring is die hij eigenlijk verpand had. Dan vraagt Von Tellheim Minna ten huwelijk, maar Minna wil die ring niet aannemen omdat ze weet dat het niet haar ring is die ze van de majoor gekregen heeft (die heeft ze namelijk nog).
5. Waarom gebruikt Minna deze list? Wat wil ze bereiken?
Minna heeft het spel met de ringen gespeeld omdat ze Von Tellheim wilde testen. Ze merkt dat hij zijn trots en eerherstel belangrijker vindt dan de liefde en ze besluit te testen hoever Von Tellheim voor haar wil gaan. Want eigenlijk houdt Von Tellheim nog van Minna, maar hij kan het moeilijk toegeven. Minna wil graag dat hij echt voor haar gaat. Als hij haar dan ten huwelijk vraagt, wordt het spelletje met de ringen erg serieus. Von Tellheim vindt dat ze te ver is gegaan. Minna zegt echter dat het verwisselen van de ringen was om hem te testen en niet omdat ze met hem wilde breken (want dat dacht Von Tellheim). Uiteindelijk komt het wel goed, en heeft Minna toch wel bereikt wat ze wilde bereiken, ze wilde namelijk de trots breken van Von Tellheim.
6. Werner wil Von Tellheim helpen. Gaat deze daar op in? Leg uit!
Werner wil Von Tellheim financieel helpen. Hij biedt Von Tellheim honderd dukaten aan, die hij mag besteden hoe hij maar wil. Maar Von Tellheim heeft een te groot eergevoel en hij kan geen geld aannemen, hoe hard hij het ook nodig heeft. Werner vertelt ook aan Franziska dat Von Tellheim helemaal niet zo arm is als hij denkt. Er zijn nog veel mensen geld aan hem schuldig. Werner wil de majoor weer geld lenen, maar de majoor wil dit echt niet. Hij wordt boos en wil dat Werner erover ophoudt. Hij zegt dat als hij geld nodig heeft, Werner de eerste en enige is bij wie hij geld zal lenen. Hij vraagt of Werner dan tevreden is. De majoor wil er verder niets meer over horen. Aan het eind van het verhaal heeft de majoor geld nodig om Minna ten huwelijk te vragen. Hij vraagt dan aan Werner of hij hem zoveel mogelijk geld wil lenen als hij heeft. Werner heeft dan het geld niet zo snel paraat en geeft het hem later. Dan weet Von Tellheim het al van de ringen en wil hij het geld niet meer.
7. Hoe komt het dat het bijna uit de hand loopt en er een echte breuk zal ontstaan?
Minna is boos op Von Tellheim omdat hij zijn trots en eergevoel belangrijker vindt dat de liefde. Maar Minna is zelf ook niet helemaal eerlijk. Ze heeft een spel gespeeld met de ringen en ze verzint een list over haar oom om zo gelijk te zijn aan Von Tellheim. Aan het eind van het verhaal wordt Minna boos op Von Tellheim en geeft ze de verpande ring terug. Von Tellheim vraagt haar ten huwelijk, maar ze wijst het af. Von Tellheim komt erachter dat Minna een spel gespeeld heeft met de ringen en wordt hier erg boos om. Hij dacht dat Minna dit spel gespeeld heeft omdat ze met hem wilde breken. Gelukkig kan Minna hem nog uitleggen dat dit niet zo is, anders was het misschien tot een echte breuk gekomen. Von Tellheim noemt Minna daarna ‘boshafter Engel’
8. Dit boek is duidelijk “Belehrung”. Leg uit wat hier de Belehrung is.
Ik denk dat de ‘Belehrung’ in dit verhaal inhoudt dat je niet altijd moet vasthouden aan je eigen trots en eergevoel. Als mensen je willen helpen, moet je dit niet zien als inperking van je eer maar als je hulp kan aanvaarden is dit juist iets om trots op te zijn.
9. Wat zou de symbolische betekenis van de beide huwelijken aan het einde van het boek kunnen zijn? Geef argumenten voor je antwoord. (De benaming “ein ernsthaftes Lustspiel” kan hierbij helpen, let ook op de tijd waarin het speelt)
In dit verhaal belichamen Von Tellheim, Just en Werner Pruisen, en Minna von Barnhelm en Franziska belichamen Saksen. Op het eind gaan Von Tellheim en Minna trouwen en ook Werner en Franziska gaan trouwen. Dit zou als symbolische betekenis kunnen hebben dat Pruisen en Saksen met elkaar verzoenen. De boodschap in het verhaal is dan waarschijnlijk ook de verzoening tussen Saksen en Pruisen. Dit is een blijspel, maar het heeft een ernstige ondertoon, een onderliggende boodschap. In het boek komen Saksen en Pruisen samen, in het echt was er zeven jaar oorlog gevoerd tussen Saksen en Pruisen en in de tijd dat Minna von Barnhelm geschreven werd was er net vrede. Er zijn dus overeenkomsten te zien in het boek met de tijd waarin het speelt.
10. Het is een toneelstuk, een “Schauspiel”. Wat zijn enkele kenmerken van een traditioneel toneelstuk? (Denk aan indeling, versvoet.) Hoe is dat bij dit boek?
Enkele kenmerken van een traditioneel toneelstuk is dat er drie eenheden zijn:
3 Enheiten:
- Einheit des Ortes: eenheid van plaats
- Einheit der Zeit: eenheid van tijd
- Einheit der Handlung: eenheid van handeling
In dit toneelstuk is de eenheid van plaats dat alles zich in de herberg in Berlijn afspeelt. De eenheid van tijd is dat het zich afspeelt binnen één etmaal, binnen 24 uur en niet langer. Eenheid van handeling is hier dat er één hoofdhandeling is, namelijk de strijd tussen Von Tellheim en Minna, en de bijhandelingen mogen niet overheersen.
Ook een kenmerk voor een traditioneel toneelstuk is dat er vijf bedrijven zijn: fünf Aufzüge en dat er een x aantal scènes, Szene(n) zijn. De scène wordt een Auftritt: optreden genoemd.
dit boek zie je boven elke bladzijde bij welk bedrijf en welke scène je bent, bijvoorbeeld: 1. Aufzug, 12. Auftritt. En de nieuwe scène en het nieuwe bedrijf wordt ook aangekondigd in het boek.
11. Wat is revolutionair aan dit Lustspiel? Leg uit!
Revolutionair aan dit Lustspiel is dat er een boodschap achter zit die ook nog eens terugslaat op de werkelijkheid. In dit boek belichaamt Von Tellheim Pruisen en Minna von Barnhelm belichaamt Saksen. Ze komen aan het eind bij elkaar, en er is in het echt ook na zeven jaar vrede tussen Saksen en Pruisen. Wat ook revolutionair is, is dat het toneelstuk in Proza is geschreven. En de Adel komt in een “Komedie” voor en dat was niet gebruikelijk en de Adel werd hier zelfs enigszins belachelijk gemaakt. De benaming ‘ernsthaftes’ Lustspiel was ook revolutionair.
12. Wat is je mening over dit boek? Met argumenten.
Ik vond dit een best goed boek. Het verhaal vond ik goed bedacht en ook leuk om te lezen. Op het begin vond ik het verhaal moeilijk te volgen, maar dankzij de uitleg ging het wat makkelijker en begon ik het beter te begrijpen. Ik vond vooral de list met de ringen heel grappig, en dat was ook het stuk dat ik het leukst vond om te lezen. Ik vind de manier waarop de achterliggende boodschap in het verhaal is verwerkt erg goed. Ik vond het ook goed te lezen, de taal was niet heel moeilijk terwijl het toneelstuk al best oud is. Hoewel ik het eerst niet verwacht had, sprak het verhaal mij best aan.
REACTIES
1 seconde geleden