Die Judenbuche door Annette von Droste-Hulshoff

Samenvatting In het begin van het boek wordt er verteld hoe het dorp, waar de hoofdpersoon met zijn vader woont, eruit ziet. Er wordt vooral veel achtergrond informatie gegeven. Even verderop begint het verhaal pas echt…… Herman Mergel is vaak dronken. De vrouwen houden het nooit lang met hem uit. Maar dan komt Margreth in zijn leven. Zij denk dat ze hem wel aan kan, en trouwt met hem. Als hun zoon, Friedrich Mergel(hoofdpersoon), wordt geboren, verbeterd Herman zijn leven een beetje. Op een nacht komt Herman weer eens niet thuis, hoewel hij dat wel had beloofd aan Friedrich. Hij wordt dood gevonden in het woud. Friedrich en zijn moeder zijn erg verdrietig. Daar komt nog eens bij dat Friedrich wordt buitengesloten door de mensen van zijn dorp, omdat deze denken dat de geest van zijn vader nog ronddwaalt. Op een dag komt de broer van Margreth langs, Simon. Hij ziet hoe oud en zwak Margreth is, en besluit haar zoon te adopteren, zodat zijn zus niet meer voor hem hoeft te zorgen. Friedrich mag met hem mee, om daar bij zijn huis voor hem te werken. Dan gaat het beter en wordt hij ook weer bewonderd om zijn doorzettingvermogen. Maar hij zet er erg de boel op stelten, door telkens te doen of hij iemand anders is. Bij zijn oom ontmoet Friedrich een arme, eenzame jongen, Johannes Niemand. Hij lijkt heel erg op Friedrich, en Margreth vindt hem maar niets. Op een dag als Friedrich de koeien aan het hoeden is, komt Brandis de boswachter langs. Ze krijgen ruzie omdat deze spotte over de armoede waarin Friedrich en zijn moeder leven. Later blijkt dat Brandis na de ruzie werd vermoord. Natuurlijk wordt Friedrich verdacht en stelt men een onderzoek in. Er worden echter geen bewijzen gevonden, en Friedrich gaat vrijuit. Oom Simon probeert zijn neefje dezelfde weg als hem te laten volgen. Friedrich verandert, hij wordt vrolijker en de mensen van het dorp gaan hem aardig vinden. Maar een paar weken later is er weer iemand vermoord. Het is de jood Aaron. Hij wordt onder een beuk in het woud gevonden. En weer wordt Friedrich als de schuldige aangewezen. De mensen willen hem pakken en gaan naar het huis van Margreth. Maar Friedrich is al gevlogen. Hij keert niet meer terug en het dorp begint hem te vergeten. Achtentwintig jaar later keert Johannes Niemand terug naar het dorp. Iedereen luistert graag naar zijn verhalen over hoe hij en Friedrich gevangen zaten bij de Turken, en als slaaf dienden. Hoe zij ontsnapten, en wat zij daarna nog voor avonturen beleefden. Hij zegt dat hij niet weet waar Friedrich nu is. Zijn moeder en oom zijn al dood, en de mensen van het dorp geloven Johannes. Hij mag bij Herr von S. slapen en eten, in ruil daarvoor moet hij dienstbode spelen. Op een dag is Johannes verdwenen. Twee weken later vindt de zoon van Brandis hem hangend aan de beukenboom waar ook Aaron was vermoord. Hij bleek niet Johannes Niemand te zijn, maar Friedrich Mergel…… Titel De titel van het boek luidt: Die Judenbuche. Letterlijke vertaling: De Jodenbeukenboom. De titel is te verklaren aan de hand van een gebeurtenis in het verhaal. Er wordt daarin namelijk een joodse man vermoord onder een beukenboom. Dat is ook de reden waarom de joodse mannen in de omgeving deze boom later opkopen. Zij schrijven dan wat in hun taal op de boom. Helemaal aan het eind van het verhaal, laatste regel, kom je er pas achter wat ze erop schreven, nl.: “Wenn du dich diesem Orte nahest, so wird es dir ergehen, wie du mir getan hast” Deze gebeurtenis is zo belangrijk omdat de hoofdpersoon zich later op dezelfde plek om het leven brengt. De voorspelling komt uit. Een citaat uit het verhaal luidt: “Der gegenstand war die Buche, unter der Aarons Stab gefunden und wo der Mord wahrscheinlich verrübt worden war”.
De personen In het hele boek is eigenlijk maar een, echte hoofdpersoon, en dat is Friedrich Mergel. De andere personen in het verhaal zijn: Vader Herman Mergel, moeder Margreth Mergel, oom Simon, vriend Johannes Niemand, boswachter Brandis, jood Aaron en de overige joden, Herr von S. en de overige mensen van het dorp. Omdat er maar een hoofdpersoon is kan ik alleen wat vertellen over wat hem bezighoudt, wat zijn karakter is, en hoe die ontwikkeld in de loop van het verhaal. Friedrich wordt geboren in 1738, en heeft een eenzame jeugd gehad. Want hij werd gemeden door de mensen van het dorp, omdat deze mensen geloofden dat de geest van zijn vader nog ronddwaalde nadat deze dood werd aangetroffen. “Friedrich muβte das von andern Knaben vieles darüber hören: dann heulte er, schlug um sich, stach auch einmal mit seinem Messerchen und wurde bei dieser Gelegenheit jämmerlich geprügel”. Als hij bij zijn oom mag komen werken in een ander dorp gaat het al snel stukken beter met hem(de mensen kennen zijn verleden immers niet). “Der Knabe war seitdem wie verandelt, das träumerische Wesen gänzlich von ihm gewichen, er trat fest auf, fing an, sein Äuβeres zu beachten und bald in den Ruf ines hübschen, gewandten Burschen zu kommen”. Hij verandert dus erg. Van een klein, eenzaam, en iel jongetje wordt hij een grote, slimme en bewonderde(om zijn doorzettingsvermogen) jongen. Maar de mensen vrezen hem ook, omdat hij graag de mensen uitdaagt, door net te doen of hij iemand anders is. Dan komt de tijd dat hij weer terug moet naar zijn eigen dorp. Hij verandert weer in een nederig persoon en het geweten van vroeger knaagt aan hem. toch is er nog iets te herkennen van zijn eerdere karakter, hij doet zich namelijk voor als iemand anders. Dan uiteindelijk overlijdt hij. “Es ist nicht recht, daβ der Unschuldige für den Schldigen leide; sagt es nur allen Leuten: der da <<-er deutete auf den Toden->> war Friedrich Mergel.” Er is niet echt sprake van een flat character, er worden meerdere kanten van de jongen belicht. Het is vanzelfsprekend dat ik Friedrich ook het sympathiekst vind, dit omdat er maar 1 hoofdpersoon is. Tijd Het verhaal speelt zich af vanaf 1738. “Friedrich Mergel, geboren 1738, war der einzige Sohn eines sogenannten Halbmeiers oder Grundeigentümers geringer Klasse im Dorfe B.”. Het verhaal eindigt in 1789. “Dies hat sich nach allen Hauptumständen wirklich so begeben im September des Jahres 1789”. Ik denk dat de tijd wel belangrijk is voor het verhaal. Het komt meerdere keren voor dat de jongen, Friedrich, weer eens naar een andere plaats vertrekt om er te wonen. Het is dan wel makkelijk om te weten hoelang hij daar telkens verblijft. Zijn dat nou een paar dagen, weken of jaren? Vaak staat er in het verhaal wat er gebeurde toen hij een bepaalde leeftijd had. Bijvoorbeeld: “Er war zwölf Jahre alt, als seine Mutter……” “In seinem achtzehnten Jahre hatte Friedrich sich bereits……” Dit zijn belangrijke aanknopingspunten in het verhaal, en makkelijk om weer op te zoeken bij het maken van dit verslag. Plaats Het verhaal speelt zich af in het dorp waar Friedrich woont. Dit wordt in het boek “Dorfe b.” genoemd, maar waarschijnlijk bedoeld de schrijfster daar “Bellersen” mee. Een omschrijving over het landschap waarin het dorp ligt luidt: “Dorfe B., das, so schlecht gebaut und rauchig es sein mag, doch das Auge jedes Reisenden fesselt durch die überaus malerische Schönheit seiner Lage in der grünen Waldschlucht eines bedeutenden und geschichtlich merkwürdigen Gebirges” Het verhaal/vertelstandpunt Het boek is een verhaal zonder hoofdstukken. Wel is er een duidelijke alineaverdeling. Wat zorgt voor een goed overzicht van de gebeurtenissen. Er zijn ook illustraties aanwezig om de tekst wat op te vrolijken en te verduidelijken. Het verhaal wordt in auctoriaal perspectief verteld, er is een verteller die alles van alle personen in het boek weet. Deze persoon verteld dus het verhaal. Het verhaal wordt verteld in de volgende van hoe de gebeurtenissen in het boek plaatsvinden. Er zijn geen flashbacks, het is ook geen raamvertelling, het is chronologisch. Beoordeling Hier wil ik dan als laatste mijn mening over dit boek geven. Ik vond het een afwisselend boek om te lezen. Er zaten veel saaie stukjes in, maar ook veel leuke stukjes. (citaten verderop bij moeilijke woorden, en beste passage) Ik vond het boek vrij moeilijk te lezen. Dit omdat er, naar mijn idee, veel moeilijke woorden in voor kwamen. Zoals in deze zin: “Die Zurückgebliebenen horchten sorglos dem allmählichen Verhallen des Knarrens und Stoβens der Räder in den Hohlwegen und schliefen sacht weiter” Beide deze in moet ik eerst wat dieper nadenken voordat ik hem begrijp. Het boek wat ik als eerste heb geprobeerd te lezen was met makkelijkere woorden geschreven, hoewel deze ook van niveau 4 was. Dit vind ik toch wel raar, dat er zoveel verschil in zat! Over de opbouw van het boek ben ik zeer tevreden. De rode draad van het verhaal is er goed uit te halen. De plaatjes vind ik ook erg handig hierbij, bovendien vrolijken ze de tekst wat op. Zoals u ziet heb ik in het verslag wat plaatjes geplakt. Zo kunt u zien wat ik bedoel. Het zijn eenvoudig getekende plaatjes, maar toch is het soms nog moeilijk om alles te herkennen. Doordat er geen hoofdstukken in het boek zijn, ben je eerder geneigd om sneller door te lezen. Het lettertype is van zodanige grote dat het makkelijk te lezen is. Er is 1 ding waar ik me wel aan stoorde, en dat is dat er zulke lange zinnen waren(zie sommige citaten). Misschien was de tekst ook wel daarom moeilijker te lezen. Het verhaal doet mij een beetje oud aan. Dit komt sowieso doordat het verhaal begint in 1738, maar ook door wat de mensen in het boek denken. Ze denken namelijk dat de geest van de vader van Friedrich Mergel nog in het dorp, na zijn dood, rondzwerft. “Der alte Mergel war das gespenst des Brederholzes geworden; einen Betrunkenen führte er als Irrlicht bei einem Haar in den Zellerkolk” Dit vind ik nou typisch een gedachte van vroeger. De mensen tegenwoordig denken dit niet meer. Ik vind het boek hierdoor wel minder leuk, ik houd niet zo van die verhalen over hoe het vroeger was. Het verhaal roept bij mij ook bepaalde gevoelens op. Ik vind het erg zielig dat de hoofdpersoon al zo vroeg zijn vader moet missen. Ik kan mij dat gelukkig niet voorstellen, maar ik weet wel dat het heel erg verschrikkelijk moet zijn. Een citaat uit het boek van wanneer hij er achterkomt dat zijn vader dood is: “Friedrich meinte, sie sei tot; er erhob ein fürchterliches Geschrei, worauf ihm jemand eine Ohrfeige gab, was ihn zu Ruhe brachte, und nun begriff er nach und nach aus den Reden der Umstehenden, daβ der Vater von ohm Franz Semmler und dem Hülsmeyer tot im Holze gefunden sei und jetzt in der Küche liege” Over het vertelstandpunt van de schrijfster heb ik niet veel te vertellen. Ze neemt namelijk de hele tijd hetzelfde standpunt in, namelijk die van de persoon die erbuiten staat, maar die alles weet van de personen. Een citaat kan ik hier natuurlijk niet bij geven, dit gaat over het hele boek. De gebeurtenis die mij het meest aanspreekt in het boek, is het gesprek tussen oom Simon en Friedrich. Ze zijn op weg van Friedrich’s oude huis naar het huis van zijn oom. Ze zijn neergestreken en praten wat. Zijn oom vraagt aan Friedrich of zijn moeder nog steeds zo gelovig is en nog steeds zoveel bid. Dat is nog steeds zo antwoord zijn neefje. Op de vraag of hij ook zo gelovig is antwoord Friedrich: “Die Mutter betet in der Dämmerung vor dem essen den einen Rosenkranz, dann bin ich meist noch nicht wieder da mit den Kühen, und den andern im Bette, dann schlaf ich gewönhlich ein” Na dit gesprek vervolgen ze hun weg naar huis. Ik vind dit de leukste passage omdat de jongen hier voor de eerste keer liegt. Het is namelijk helemaal niet waar wat hij hier beweerd. In de werkelijkheid slaapt de jongen nep als zijn moeder bidt, want hij hoort de gebeden altijd. En hoe kan hij weten dat zijn moeder bidt als hij de koeien nog aan het hoeden is? Ik vind het mooi dat hij zijn oom voor de gek hield, eindelijk kwam er wat leven in de jongen. Zo heeft hij onwillekeurig de eerste stap gezet naar het veranderen van karakter. Voor de eerste keer deed hij hier iets stouts. Ik kan dit boek niet met een film of toneelstuk vergelijken. Ik heb simpelweg nog nooit iets gezien wat erop lijkt. Dit boek lijkt ook niet op de werkelijkheid van nu. Het zou wel gebeurd kunnen zijn, maar dan al veel vroeger. Toen de mensen nog niet naar school hoefden en in plaats daarvan bij hun oom mochten werken. Het doel van dit verhaal is volgens mij gewoon de mensen amuseren. Dus mijn eindoordeel over dit boek is als volgt: Ik vind het een boek waar je meerdere meningen over kunt hebben. Aan de ene kant vond ik het boek niet zo leuk(oud), maar aan de andere kant zaten er toch wel leuke stukjes in(gesprek Friedrich-oom Simon). Bovendien was het makkelijk te volgen, hoewel er toch weer te veel moeilijke woorden instonden. Ik vind dat dit boek het cijfer 7 verdient, om al de redenen die ik hierboven heb opgenoemd. Ik zou de anderen alleen dit boek aanraden als ze in tijdnood zitten. Het boek is namelijk niet een van de mooiste, maar wel de dunste.