Das Feuerschiff door Siegfried Lenz

Schrijver: Siegfried Lenz
Titel: Das Feurerschiff
Gattung: episch
Dichtvorm: psychologisch misdaadverhaal

Thema:

Het belangrijkste thema uit dit boek is denk ik verantwoordelijkheid; verantwoordelijke beslissingen nemen. Daar gaat het in dit boek vooral om. Ze krijgen 3 misdadigers op hun schip; hoe moet je dan handelen. Daarnaast wil de kapitein zijn wacht ook nog rustig afmaken en dus geen geweld gebruiken.
Ook het verschil tussen lafheid en verantwoordelijke beslissingen maken speelt een grote rol. De kapitein beslist welke acties ze ondernemen. De bemanningsleden vinden dat hij actie moet ondernemen. Dit doet Freytag echter niet. Hij denkt dat dit een goede en verantwoordelijke beslissing is. Maar door de bemanningsleden wordt hij juist als laf gezien. Terwijl zij achteraf ook inzien dat hij goed gehandeld heeft.

Samenvatting:

Een lichtschip dat in de Oostzee ligt wordt voor de laatste keer gebruikt. Het doel van zo’n schip is de voorbijvarende waarschuwen voor in de buurt liggende mijnen en verplaatsende zandbanken. Freytag is de kapitein van dit schip. Hij en zijn bemanning, waaronder zijn zoon, verblijven al enkele nachten op het schip. Op een gegeven moment ziet degene die op de uitkijkpost staat, een bootje. Ze besluiten erheen te gaan en de mensen aan boord te nemen. Ook het bootje van de mensen wordt aan boord genomen. Kapitein Freytag beveelt 2 mannen van zijn bemanning naar het bootje te kijken en te repareren, zodat de mannen van dat bootje weer gauw verder kunnen. Na een tijdje komen ze erachter dat de mensen die ze van het schip gehaald hebben wapens bij zich dragen. Die hebben ze gevonden onder de vloer van het bootje. Een van de bemanningsleden luistert naar de radio en hoort dan dat er 2 mannen ontsnapt zijn uit een gevangenis. Hun uiterlijk komt overeen met 2 mannen op dit schip. Als de criminelen door hebben dat Freytag weet dat ze criminelen zijn, gijzelen ze de bemanning. Ze eisen dat hun schip gemaakt wordt zodat ze weer verder kunnen. Maar een paar dagen later blijkt het schip losgesneden te zijn. Ze zitten nu vast op het lichtschip. De leider van de criminelen (doktor Caspary) wil nu van Freytag dat ze met het lichtschip aan land worden gebracht. Dit weigert Freytag te doen, omdat dit zijn laatste torn is. Daarnaast wil hij het niet omdat een lichtschip natuurlijk op zijn plek moet blijven anders weten de andere schepen niet dat er obstakels in het water liggen en dan kunnen er erge dingen gebeuren. Kapitein Freytag wil dit conflict zo rustig mogelijk oplossen en al helemaal geen geweld gebruiken. De bemanning echter raakt wat ongeduldig en proberen een voor een of met een aantal tegelijk de drie criminelen gevangen te nemen. Dit mislukt elke keer. Een van die keren bijvoorbeeld wordt dokter Caspary neergeslagen en vastgebonden door de bemanning. Als even later zijn kameraden hem zoeken en bij de kamer komen waar hij opgesloten zit, probeert iemand van de bemanning ze tegen te houden. Dit leidt tot een gevecht en degene van de bemanning wordt gedood. Nu blijft het eerst een tijdje rustig. Na een bepaalde tijd willen de gijzelaars echt weg en staan ze erop dat ze met dit schip naar de kant worden gebracht. De bemanning wordt bang en onder druk van de drie criminelen voegen ze zich maar en willen ze het anker ophalen om met het lichtschip naar de kant te varen. Freytag echter laat dit niet toe. Hij weigert nog steeds het schip van zijn plaats te laten halen. Omdat hij blijft weigeren en een dreigement vormt voor de criminelen schiet een van hen hem neer. Op dat moment beseft de rest van de bemanning waar ze eigenlijk mee bezig zijn en ze vallen de criminelen aan. Ze weten de criminelen te overmeesteren. Vervolgens worden ze door een reddingsboot aan wal gebracht.

Verwerkingsopdracht:

1a) De hoofdpersoon in het verhaal is de kapitein van het vuurschip, Freytag.

1b) Freytag is een man met doorzettingsvermogen; hij wil de laatste wacht tot
een goed einde brengen en hij doet er alles voor om dat te bereiken. Hij heeft duidelijk een eigen mening. Hij is de baas van het schip.
Hij kan dan ook goed orde kan houden; iedereen luistert uiteindelijk naar hem. Hij komt ook heel rustig over. Hij denkt overal goed over na.
Ik heb eigenlijk wel begrip voor hem, omdat hij al 9jaar op dit schip zit en dit is dus zijn laatste wacht. Op een gegeven moment begint het wel te irriteren, dat hij zich zo aan zijn standpunt vasthoudt.

1c) Dat vind ik door de dingen die hij doet en zegt, bijvoorbeeld toen Philippi,
Rhetorn en Soltow midden in de nacht op moordtocht gingen en Freytag ze tegen hield of toen hij besloot om met de gebroeders Kuhl maar geen risico’s te nemen, zodat er geen onnodige gewonden zouden komen. Ook aan het eind is houdt hij zich echt aan zijn standpunt. Hij gaat dan nog voor de schakel staan waar het anker mee omhoog gehaald moest worden. Dit koste hem bijna zijn leven.

2a) Ik denk dat de titel eigenlijk eigenlijk wel een goede weergave van de kern
van het verhaal weergeeft omdat het op het schip een grote kluit van haat, geweld en misdaad is. Het is dus echt een vuurschip! Maar je kunt natuurlijk ook gewoon denken dat de titel niets met het verhaal te maken heeft omdat een vuurschip ook gewoon een bakenschip is, waar het verhaal zich afspeelt. Het schip zelf heeft niets met de gebeuren op het schip te maken. Het is maar bijzaak.

2b) Niet van toepassing

3a) Freytag is een ervaren kapitein die alles voor op zet om welke missie hem
ook wordt opgedragen tot een goed einde te brengen, hij zet het belang van de missie voorop en daarna het belang van de bemanning en als laatste het belang van zichzelf. Vanwege zijn ervaring weet hij met zijn beslissingen de haat van zijn bemanningsleden in orde te houden. Af en toe houdt hij ervan om zich wat terug te trekken en na te denken. Over het algemeen is hij wel duidelijk aanwezig en weet hij door zijn zelfverzekerdheid de bemanning steeds weer achter hem te krijgen. Hij is dus een vrij rustige man, met veel zelfvertrouwen.

3b) Een voorbeeld van een wijze beslissing is bijvoorbeeld de keer dat hij en Rethorn in discussie komen, doordat ze via de radio te weten zijn gekomen dat de gebroeders Kuhl moordenaars zijn, als het aan Rethorn had gelegen hadden ze de bemanning op deze twee broers afgestuurd en waren er waarschijnlijk gewonden gevallen omdat de broers gewapend waren, maar omdat Freytag de beslissing nam om te wachten tot de twee ontwapend waren werden de bemanningsleden gespaard. In deze passage luisteren de bemanningsleden goed naar Freytag en dat is maar goed ook.

4) De meest tragische figuur vind ik Eddie Kuhl, hij is wel gewelddadig maar ik denk dat hij toch ook wel lijdt onder het gewicht dat er een moord op zijn geweten is gegrift. Bovendien verliest hij tijdens de laatste wacht van het vuurschip ook nog zijn broer en wordt hij aan het eind zelf ook nog eens vermoord.

5) Ik kan me denk ik in dit verhaal met geen enkele persoon identificeren, het zijn allemaal best gewelddadige types, die alleen maar aan moord denken. Ik zal nooit in een situatie als deze mannen komen. Het is net iets te onwerkelijk voor mij. Als ik wel in zo’n situatie zou komen, dan zou ik in de richting van Freytag handelen. Ik zou overal goed over nadenken, voordat ik iets ga doen. Ik zou alleen niet mijn leven geven voor een schip. Ik denk dat ik me eerder had overgegeven, zeker als je weet dat het dan misschien nog wel goed afloopt. Ze hebben immers veel risico gelopen op dat schip.

6a) „Ik heb me voortdurend geërgerd“
Ik vond het heel vervelend dat dit zo’n gewelddadig en triest verhaal was,
omdat ik mensen met zulke gedachtegangen gewoon niet kan begrijpen. Ze denken op een manier, dat ik nooit zou kunnen. Ik zou nooit iemand kunnen vermoorden. Als ik dat zou doen, dan moet ik wel in een positie zitten dat diegene mij op dat moment wil vermoorden. Ook vond ik het verhaal erg langdradig. Het koste me veel moeite om het boekje uit te lezen. Ik heb er dan ook best lang over gedaan. Het taalgebruik was ook niet echt gemakkelijk, waardoor ik sommige bladzijders niet kon begrijpen. Daardoor ben je het ook al sneller zat om verder te lezen.

6b) Zoals ik bij a al zei: Het komt door de gedachtegang van de personages dat ik het verhaal vervelend vind om te lezen. Het was allemaal veel te uitgebreid. Ik kon me ook moeilijk concentreren, waardoor ik slordig ging lezen en dus sommige delen niet begreep.

7a) Wat betreft de schrijfstijl: Het boek is heel gedetailleerd geschreven en naar mijn mening ook subjectief omdat er toch wel een beetje een mening van de schrijver uit af te leiden is. Ook heeft elk personage zijn eigen idee en mening.
De verteltrant van het verhaal vond ik heel langdradig; de gebeurtenissen worden vaak veel te uitgebreid verteld, zoals ik al eerder zei. Ik vind dat wel jammer, want dat verpest toch het hele verhaal.
7b) Zie 7a

8) Ik ben niet helemaal weg van het boek. Ik vond het lastig om te lezen. Het begin was vooral lastig, toen snapte ik er nog vrij weinig van. Later snapte ik het verhaal beter, waardoor het ook iets interessanter was om te lezen. Soms was het best spannend, omdat de bemanningsleden onvoorspelbaar waren. Het einde vond ik ook wel leuk, omdat daaruit voor kwam dat de bemanningsleden echte vrienden waren voor Freytag.
Wat ik erg irritant vond, is dat er zoveel bijvoeglijke naamwoorden werden gebruikt. Hier werd het verhaal ook best langdradig van. Doordat het verhaal langdradig was, had ik telkens de neiging delen over te slaan.

9) Ik zou bij het volgende boekverslag niet weer een boek van deze schrijver of dit thema uit de boekenkast pakken, omdat de sfeer en het thema van dit boek me niet echt interesseren. Het verhaal begon door alle bijvoeglijke naamwoorden bijna poëtisch te worden. Het is niet slecht geschreven maar dit is niet het soort boek dat ik leuk vind om te lezen. En omdat het taalgebruik van dit boek me niet aanstaat, denk ik dat de andere werken van deze auteur me ook niet echt zullen aanspreken.

Siegfried Lenz:

Siegfried Lenz werd geboren in 1926 te Lyck in de landstreek Masuren in Oostpruisen. Als zeventienjarige werd hij in 1943 opgeroepen voor dienst bij de Duitse marine. Kort voor het einde van de oorlog deserteert hij echter in Denemarken en weet zich maandenlang te verbergen. Na de oorlog gaat hij in Hamburg studeren: filosofie en literatuur. In 1948 breekt hij zijn studie echter af en treedt in dienst bij 'Die Welt', waar hij als feuilletonredacteur gaat werken.
Sinds 1951 werkt hij echter als vrij auteur. Hij publiceert sindsdien romans, vertellingen, essays en hoorspelen. In zijn werk stelt hij verantwoordelijkheid en schuld centraal. Hij weet op zijn eigen manier de Duitse identiteit vast te leggen, niet zozeer in documentaire vorm, maar veel meer nog op psychologische wijze.
Siegfried Lenz was lid van de "Gruppe 47", een Duitse groep van literatoren, die zich kort na de Tweede Wereldoorlog sterk manifesteerde. Hij trad van tijd tot tijd politiek op de voorgrond voor de SPD en is lid van de Duitse Bond van schrijvers en de internationale P.E.N. Club.
Lenz heeft verschillende romans geschreven. Enkele van zijn bekendste boeken zijn: "Es waren Habichte in der Luft" (Er vlogen haviken in de lucht) in 1951, "Deutschstunde" (Duitse les) in 1968, "Heimatmuseum" (Streekmuseum) in 1978, "Der Verlust" (Het verlies) in 1981 "Exzerzierplatz" (Soldatenland) in 1985, "Die Klangprobe" (de klankproef) in 1992 en "Die Auflehnung" (Het verzet) in 1994.
Daarnaast schreef Lenz verschillende verhalenbundels, o.m. "Das Serbische Mädchen" (Het Servische meisje) in 1987 en diverse bundels vertellingen over zijn geboortestreek.
Siegfried Lenz ontving in zijn schrijversloopbaan diverse prijzen. Als een soort bekroning van zijn loopbaan werd hem in 1988 de Vredesprijs van de Duitse Boekhandel uitgereikt, een prijs die sinds 1950 jaarlijks wordt gegeven aan een bijzondere schrijver.
Van deze bijzondere auteur werden slechts enkele boeken in het Nederlands vertaald. Daaronder: "Het Verlies", "Soldatenland" en de bundel "Het Servische Meisje".