Dalai Lama

Voorwoord Mijn werk zal gaan over de Dalai Lama.Ik heb hiervoor gekozen omdat deze man veel vraagtekens bij me oproept.Hij fascineert me, en daar ik weinig of niets weet ervan geeft dit me een extra uitdaging om te ontdekken wie hij werkelijk is. Is hij werkelijk de vredesbrenger zoals hij in sommige boeken wordt omschrijven?Waarom kan hij niet meer in zijn land, Tibet? Waarom steunen de ‘grote landen’(zoals USA, UK,…) hem niet in zijn taak?Dit zijn een paar van de vele vragen die ik opgelost zou willen zien op het einde van deze taak. Enkele malen heb ik wel al eens van hem gehoord bijvoorbeeld in de film ‘Seven years in Tibet’.Ook was er eens een interview met deze persoon.Ik begin deze opdracht met een bewondering voor deze man.Ik weet dat hij de geestelijke en politieke leider is van Tibet.Ook weet ik dat zijn land geannexeerd is en dat hij daardoor heeft moeten uitwijken.Veel meer weet ik nog niet. In mijn werk een beetje informatie verweven zijn over de structuur van Tibet en over het geloof van Tibet: Het Confucianisme.Het werk zelf zal vooral handelen over het leven van de Dalai lama . Ik heb reeds gemerkt dat informatie over deze onderwerpen moeilijk te vinden is, erg veel over deze persoon is er dus niet gekend bij het grote publiek.Ik vermoed dat dit niet toevallig zo is maar ook op deze vraag hoop ik nog een antwoord te vinden in het verloop van mijn taak.Zoals u merkt zit ik met tal van vragen over deze persoon en over zijn omgeving, daarom vond ik dit de geschikte persoon om een werk over te maken.Zo vang ik twee vliegen in één klap.I. De jonge Dalai Lama
De prille jaren

Op 6 juli 1935 wordt in een klein dorpje, Takster, in de provincie Amdo, Lhamo Thondup geboren. Het is de zoon van een hardwerkende boerenfamilie. Bij de geboorte telde de familie reeds 6 leden, hij had nog een zuster en drie broers. Later zouden er nog 11 nakomen. De naam hamo Thondup kunnen we vertalen als ‘wens-godin’. Dit zou reeds een van de eerste voortekenen kunnen zijn van zijn latere bestemming, alhoewel er moet gezegd worden dat de vertaling van de meeste Tibetaanse namen een erg schilderachtige zijn. Zo kan men takster letterlijk vertalen als ‘brullende tijger’. De provincie Amdo bevindt zich in het noordoosten van Tibet. De grond is er niet zo vruchtbaar, wat voornamelijk te wijten was aan de wisselvalligheid van het weer. Dit weerhield Lhamo’s ouders echter niet om hoofdzakelijk gerst, boekweit en aardappelen te verbouwen. Daarnaast hadden ze ook nog dieren (dzomo’s d.i. een kruising tussen jak en koe, schapen, geiten en enkele jaks) die een bron van inkomsten vormden. Hoewel het vrije lieden waren kan er niet gezegd worden dat het gezin erg rijk was. Over de vader kan gezegd worden dat hij een nogal opvliegend karakter had. Zijn moeder echter was zeer vriendelijk en had een groot meelevend hart. Over zijn broers en zusters valt enkel te zeggen dat zijn oudste broer herkend is als een hoge lama d.i. leider van een kloostergemeenschap, wat ook niet zo vaak voorkomt. In die tijd ( de jaren ’30-’40) was het heel normaal om grote families te hebben. Voor boeren was dit zelfs een noodzaak, want niet alle kinderen bleven leven. Hun huis was heel normaal voor die streek, het was gebouwd van steen en leem, had een plat dak en omsloot aan drie zijden een vierkante binnenplaats. Er was echter één iets ongewoon aan het huis. De dakgoten waren gemaakt uit uitgeholde takken van de jeneverbes. De zoektocht naar de Dalai Lama Hier zou het gepast zijn om eerst een woordje uitleg te geven over het fenomeen Dalai Lama. Dalai Lama wordt meestal vertaald als “oceaan der wijsheid”. Maar als we het vanuit het Tibetaans zouden vertalen dan komt het neer op: “spirituele leraar”. De Tibetanen waren altijd grote aanhangers van het boeddhisme, daarom hebben ze verspreid over heel hun land kloosters opgericht. Dit was zo reeds in de veertiende eeuw,toen de eerste Dalai Lama geboren werd. Hij was het hoofd van het grootste klooster van Tibet.Vanaf die tijd wordt elke Dalai Lama beschouwd als de reïncarnatie (de Tibetanen geloven dat de ziel van een gestorven Dalai Lama over gaat naar een ander persoon en de eerste Dalai Lama wordt aanzien als manifestaties van de Bodhisattva, ‘zij die voor reïncarnatie kiezen om de mensen te dienen’.) van de vorige Dalai Lama. De vijfde Dalai Lama verwierf in de zeventiende eeuw ook het politieke leiderschap over Tibet. Dit ging zo door tot aan de dertiende Dalai Lama. Toen deze dood was (1933), beschouwde de Tibetaanse regering het als haar plicht om hun leider, in een nieuw lichaam, terug te vinden. Deze zoektocht was vooral gebaseerd op tekens . Een van de eerste tekens had men in 1933, toen dienstbodes zagen dat het lijk van de oude dalai lama veranderd was van richting. Het lichaam was namelijk opgebaard naar het zuiden gericht, nu keek het lichaam uit op het noordoosten. Een tijdje erna besloot de regent om samen met een groep hoge lama’s en regeringafgevaardigden op bezinningstocht te gaan naar een heilig meer. Daar kreeg de Regent volgend visioen: drie Tibetaanse letters Ah, Ka en Ma. Daarna dansten de heuvels van oostelijk Tibet voor zijn ogen. Ook zag hij in het midden van die heuvels een enorm klooster met groene en gouden daken, ook zag hij een klein dorp met een huis met bijzondere dakpannen. Hierop werd onmiddellijk een patrouille uitgestuurd naar het noordoosten. Daar werd het klooster rap gevonden, het huis vinden was al iets moeilijker. De patrouille besloot om direct binnen te gaan, ze hadden wel afgesproken om niet te laten zien wie ze waren. De leider van de groep was een hoge lama. Bij het eerste bezoek werd deze al direct herkend door Lhamo Thondup, zonder aarzelen kon hij vertellen dat het een lama van Sera was! Een dag later kwam het gezelschap opnieuw, maar nu als officiële gezanten van de regering. Nu lieten ze het kind enkele proefjes doen, om zo te zien of hij werkelijk die gene was voor wie ze hem hielden. De proefjes hielden in dat de het kind moest aanduiden welke opgegeven voorwerpen (bidsnoeren, trommels en wandelstokken) oorspronkelijk het bezit waren van de vorige Dalai Lama. De jongen slaagde glansrijk in de proefjes. De voortekenen van de Regent kwamen waarheden, ook de letters konden nu worden toegewezen. De Ah betekende Amdo (de provincie), de Ka voor het klooster van Kumbum en de Ka en Ma samen hadden betrekking tot het kleine klooster van Karma Rompai Dorjee, dat boven het dorp Takster torende. De patrouille besloot om een bericht te sturen naar de Regent met als boodschap dat de veertiende Dalai Lama eindelijk gevonden was! Nu was het enkel nog wachten op een bevestiging vanuit Lhasa. Dit waren de laatste weken die de Dalai Lama nog in zijn ouderlijk huis doorbracht. De opleiding tot volwaardige Dalai Lama Het eerste jaar na zijn ontdekking bracht hij door in een klooster in Kumbum. Dit was volgens de Dalai Lama zelf, één van de eenzaamste momenten in het leven. In 1939 vertrok de vierjarige Dalai Lama uiteindelijk voor een lange reis naar Lhasa. Dit was een zeer lastige reis want wegen waren in die tijd zowat onbestaande, het mag dan ook geen verrassing zijn dat deze reis enkele maanden in beslag nam. Gelukkig dan ook voor de Dalai Lama dat hij werd vervoerd in een draagstoel. In Lhasa moest hij dan talloze dagen vervuld van verfijnde maar eindeloze ceremonieën doorstaan. Volgens de Brit Hicks liet het jonge kind reeds bij zijn inkomst in Lhasa een grote indruk na. Zo citeerde hij:” Zelfs als kind… Hij straalde kalmte uit, wat bijna nog nooit is gehoord van een vierjarige, en zij die er waren zullen getuigen hoe hij lange ceremonieën doorstond die zelfs een volwassene op de proef stelden. Men beschrijft hem als een tegelijkertijd kalm en opmerkzaam, wat tot heden een goede beschrijving is.” . Zo is het dat de Dalai Lama in 1940 dan uiteindelijk officieel geïnstalleerd werd als geestelijke leider van Tibet. Dit gebeurde in het befaamde Potala Paleis. Op zesjarige leeftijd ging dan definitief van start om het Geshe Lharampa diploma (doctoraat van boeddhistische filosofie ) te behalen. De opleiding begon in de Jokhang tempel waar Tandzin Gyatsho, de jonge Dalai Lama, werd bevestigd als novice m.b.v. de taphue ceremonie of het afscheren van de haren. Het lessenpakket bestond, net zoals bij de andere studenten die een doctoraat van boeddhistische filosofie wilden behalen, uit 5 onderdelen. Deze waren: Tibetaanse kunst en cultuur, Sanskriet, logica, geneeskunde en boeddhistische filosofie. Dit laatste was het belangrijkste en als dusdanig ook het moeilijkste. Het werd verder onderverdeeld in 5 categorieën: Prajnaparamita, de perfectie van de wijsdom; Madhyamika, de filosofie van de tussenweg; Vinaya, de canon van kloosterlijke discipline; Abidharma, metafysica; en pramana, logica en epistemologie. In zijn leerstof was er ook een pakket meditatieoefeningen verwerkt. Ook de kunst van het discussiëren moest de jongeling onder de knie krijgen. Daar blonk deze jonge knaap in uit. Reeds bij zijn eerste officiële discussie in het openbaar leven was de Dalai Lama heer en meester van het hele gebeuren. Het spreekt dan ook vanzelf dat de jonge Dalai Lama zeer intensief bezig was met zijn studies en er weinig tijd overbleef voor andere zaken. Hij zou uiteindelijk op vierentwintig jarige leeftijd zijn eindexamen aflegen. Dit deed hij in alledrie de kloosterlijke universiteiten: Drepung, Sera en Ganden. Zijn officiële eindexamen deed hij in Jokhang te Lhasa, de plaats waar het allemaal begonnen was. Hij deed dit tijdens het jaarlijks Monlam gebedsfestival wat gebeurde gedurende de eerste maand van de Tibetaanse kalender. Uiteraard deed hij ook nog iets anders dan leren. Het is een bekend verhaal dat de jonge Dalai Lama uren aan een stuk het drukke leven beneden in de straten van Lhasa aan het bestuderen was. Dit deed hij met behulp van een verrekijker. Door zijn hoge positie was hij niet bij machte om zich onder het gewone volk te begeven. Het is waarschijnlijk door deze vroege ervaring dat hij nu zo goed in staat is om de Tibetanen in ballingschap zo direct en openlijk te leiden. Een andere bezigheid was bezoekjes brengen aan zijn familie, die samen met hem werden overgebracht naar Lhasa of het ronddwalen door de eindeloze kamers van de Potala, die elk een schatkamer van de meest ongelooflijke rijkdommen was. Zo bevatten deze allerlei antieke mechanische spellen ooit nog geschonken door de Russische tsaren. Hij hield er van om deze toestellen uit elkaar te halen om later dan weer in elkaar te plaatsen. Hij had dan ook een grote voorliefde voor alle mechanische dingen. Het was die liefde die hem kennis deed maken met Heinrich Harrer. Harrer was een Oostenrijker die tijdens de tweede wereldoorlog ontsnapt was uit een Brits gevangenenkamp in India en te voet Tibet binnengetrokken was. Hij was de eerste buitenlander die informatie stuurde over het “ Verboden Land “ naar het Westen. Het was op dertienjarige leeftijd dat de leergierige Dalai Lama voor het eerst in contact kwam met Harrer. Voor de Dalai Lama was Harrer ideaal om nieuws uit het buitenland te weten, maar Harrer was nog voor andere dingen ook handig, zo hielp hij de knaap om engels en aardrijkskunde meester te worden. Harrer was ook mechanisch aangelegd zodat hij ook op dat vlak geregeld informatie uitwisselde met de jongeling. Later zou Harrer nog een boek (Zeven jaar in Tibet) schrijven over zijn leven in Tibet en het zal niemand verbazen dat de Dalai Lama hier een grote rol in speelt. Ze hadden dan ook een vriendschapsrelatie voor het leven ontwikkeld. II. Dalai Lama als Leider van Tibet
De aanloop naar zijn leiderschap In de zomer van 1950 wordt Lhasa en een groot deel van Tibet opgeschrikt door een aardbeving. Deze was zo enorm dat een groot deel van de bevolking dit als en slecht omen aanzag. En ze kregen gelijk, twee dagen erna komt er telegram in lhasa binnen afkomstig van de gouverneur van Kham. Hierin maakte hij nota van een Chinese aanval op een voorpost van Tibet. Het leek erop dat China eindelijk hun dreiging van in de herfst van het jaar ervoor zouden waarmaken. In die dreiging wordt er gesproken over de Chinese bevrijding van Tibet, want volgens de communistische Chinezen was Tibet in handen van imperialistische agressors. Dit vooruitzicht zorgde voor grote spanningen binnen Tibet. Je zou voor minder als je eigen leger slechts 8500 man bezat en je weet dat er voor je deur het 80000 koppige roemruchte volksbevrijdingsleger staat. Het zorgde ervoor dat de nationale vergadering (te vergelijken met de regering van bij ons) van Tibet bijna continu in bijeenkomst was. Ook het Staatsorakel werd in die tijden veelvuldig geraadpleegd.Twee maanden later, op 7 oktober 1950 is het dan eindelijk zo ver. Reeds bij het eerste daglicht viel een overweldigend aantal Chinese cavalerie- en infanteriesoldaten het centrale gebied van Tibet aan vanuit zes verschillende plaatsen. Het kleine Tibetaanse leger mag niets verweten worden. Ze hebben zich zeer hardnekkig en koppig verdedigd en de invallers zijn dan ook geruime tijd opgehouden geweest aan de talrijke oversteekplaatsen van rivieren en bergpassen, maar de Chinese stormvloed was niet te stoppen. Het duurde slechts een paar weken vooraleer het Tibetaanse leger volledig uit elkaar geslagen en omsingeld was. Het Chinese Volksbevrijdingsleger was nu al ettelijke kilometers in Tibet gevorderd. Dit nieuws bereikte Lhasa slechts achter tien dagen. Reeds bij het horen van de eerste verhalen ontstonden er grote ongerustheid bij het volk. Deze waren al maandenlang erop
aangedrongen om de Dalai Lama aan het hoofd van het land te zetten in plaats van de besluitloze regent. Het kan dan ook niemand verbazen dat na de aanval er nog meer druk achter die eis kwam. Zo kwam het dat op 17 november 1950 de veertiende Dalai Lama op amper vijftienjarige leeftijd de enorme verantwoordelijkheid op zich nam om een land te leiden op het wanhopigste moment uit zijn hele geschiedenis. In Lhasa zorgde dit voor enorme feesten, want zelfs in hun grootste ellende bleef hun voorliefde voor feesten onverwoestbaar. Het leiderschap tijdens de invasie De Dalai Lama werd nu officieel geïnstalleerd in het gigantische kloosterpaleis te Lhasa, nl. de Potala. Dit 17e eeuwse paleis werd gebouwd om als officiële residentie dienen voor alle Dalai Lama’s. Kort na zijn benoeming tot leider van zo een 6 miljoen mensen, was het nu zijn taak om te zorgen dat er geen oorlog ontstond met het naburig land China. Zijn eerste daad was het benoemen van twee nieuwe eerste ministers. Er waren twee eerste ministers nl. één voor de wet en één voor de priesters. Beiden hadden ze reeds vel ervaring opgedaan bij de vorige regeringsleider. Tegen het einde van het jaar werd er besloten om een hulpoproep te richten naar enkele van de leidinggevende landen van die tijd. Er werden 4 delegaties uitgestuurd, naar de USA, Groot-Brittannië, Nepal en de V.N. Ook werd er een onderhandelingsmissie naar China gestuurd. De vier delegaties kregen allen volgende boodschap mee:” Zo lang het Tibetaanse volk met geweld wordt gedwongen, tegen zijn wensen en goedkeuring in, een deel van China te worden, zal de huidige invasie van Tibet de geschiedenis ingaan als het ergste voorbeeld van geweldpleging van sterken op zwakken.”. Niet lang erna besloot het P.L.A. om hun krachten te bundelen in het oosten van Tibet. Dit deed de Dalai Lama ertoe besluiten om samen met enkele leden van zijn regering te verhuizen naar het zuiden van Tibet. Zo konden de Dalai Lama en zijn ambtenaren snel de grens oversteken naar India als de situatie in eigen land zou escaleren. Eens te Dromo aangekomen sijpelde het nieuws over hun hulpkreet binnen: geen enkele delegatie had zijn doel bereikt, enkel de afvaardiging naar China werd ontvangen. Dit was een bittere slag voor het Tibetaanse volk, want in al hun onschuld hadden ze een groot geloof aan de rechtvaardigheid van de V.N. Hoewel dit wel te verstaan was want Tibet was tenslotte geen lid van de V.N. en de rest van de wereld wist praktisch niets af van het kleine landje. Nu hij wist waar hij stond besloot de Dalai Lama om eens grondig na te denken over de toestand. Het Chinese volksbevrijdingsleger was op dat moment al diep doorgedrongen in oostelijk Tibet. Hij besloot om nog een delegatie te sturen Tibet want nu het P.L.A. zo ver was doorgedrongen wilde hij niet dat het land en de bevolking zou moeten lijden onder een verschrikkelijke oorlog. Het was Ngabo Ngawang Jigme, gouverneur van Kham, die de taak op zich had genomen om een dialoog aan te gaan met de Chinese regering. Hierbij had de deputatie enkel de taak om de Chinezen af te laten zien van een invasie, ze waren echter niet bij machte om onderhandelingen te voeren over Tibet. De Chinezen zagen dit anders, en er werd onderhandeld! De Tibetaanse afvaardiging hierbij wel niet veel inspraak, de enige keuze die ze hadden was tekenen. Het werd hen zelfs niet toegestaan om contact op te nemen met de Dalai Lama of de Tibetaanse regering. Indien de deputatie zou weigeren om te tekenen, werd er gedreigd met een groots militair ingrijpen tegen Tibet. De Chinezen gingen zelfs zover dat ze de duplicaatzegels van de Tibetaanse regering vervalsten en brachten deze op de opgelegde documenten aan. Op 23 mei 1951 was de zeventienpunten-overeenkomst tussen China en Tibet een feit. Dit was het eerste verdrag dat door beide landen ondertekend was sinds 821 voor Christus. Maar wat hield dit plan nu eigenlijk in? Ten eerste werd Tibet uitgeroepen tot integraal deel van China, dit zorgde ervoor dat China alle buitenlandse betrekkingen van Tibet op zich zou nemen. Ook landsverdediging en communicatie viel onder de bevoegdheid van Peking. Daarentegen beloofden de Chinezen wel om niet te raken aan het politieke systeem van Tibet of de positie van de Dalai Lama samen met hun godsdienst en hun tradities in vraag te stellen. Zelfs de lamakloosters zouden bescherming genieten. Tibet moest wel toestaan dat een grote Chinese troepenmacht zou gelegerd worden in hun land, die hadden als taak om toe te zien dat de Overeenkomst niet geschonden werd. In september 1951 zou de Chinese generaal Chang Chin-Wu uiteindelijk in Lhasa aankomen met drieduizend keurtroepen. Er waren dan nog eens twintigduizend manschappen die in geheel Tibet alle sleutelposities innamen. Hoewel dit alles de Dalai Lama diep betreurde ging hij toch akkoord. Men mag namelijk niet vergeten dat de Dalai Lama in principe nooit tegen het communisme is geweest. Dit is te zien aan volgende uitspraak van de Dalai Lama zichzelf: “De doeleinden van Boeddha en Marx zijn niet onverenigbaar. Beiden willen de massa gelukkig maken, Boeddha op spirituele wijze en Marx op materieel vlak. Is het dan niet logisch dat de twee kunnen samenwerken?”. Met deze gedachte in zijn hoofd besloot de Dalai Lama om terug te keren naar Lhasa en om samen met zijn volk dit voorval te boven te komen, want er werd hem geen andere keuze voorgelegd. De onafhankelijke staat Tibet was opgehouden te bestaan en werd opgeslokt door de grote buur China.
De overname van Tibet tot aan de vlucht van de Dalai Lama Als de Dalai Lama op het einde van 1951 terugkomt naar Lhasa dan kan hij reeds de groeiende wrok jegens de Chinezen waarnemen. Nog steeds komen er dagelijks nieuwe troepen bij die beslag leggen op huizen, voedsel tot zelfs vrouwen toe. Daarenboven begonnen ze nog van alles te eisen van het Tibetaanse volk. Dit zorgde er voor dat voor het eerst sinds mensenheugenis hongersnood zou ontstaan in Lhasa. De Dalai Lama riep op om zich niet te verzetten tegen de Chinese onderdrukkers, want geweld zou enkel nog meer geweld uitlokken. Zodoende merkte de jonge Tibetaanse leider reeds van bij zijn prille regeringsperiode dat het moeilijk zou zijn om een evenwicht te vinden tussen de steeds groeiende Chinese eisen en de wrok van het jegens de onderdrukkers. We moeten wel proberen te verstaan uit welk standpunt de Chinezen deze hele bevrijding zagen. Zij zagen hun komst als een bevrijding voor de Tibetanen. Het moet gezegd worden de Tibetaanse maatschappij was allesbehalve perfect. Vele boeren en nomaden leefden in armoede, maar het was juist hun onafhankelijkheid en hun traditionele levenswijze die hen verenigde. Andere minder mooie redenen om Tibet in te nemen was de sleutelpositie die het land innam in Azië en de mineraalrijke bodem. Natuurlijk hadden de Chinezen toch wel enig besef van het land en ze besloten dan ook om niet onmiddellijk ingrijpende maatregelen aan de bevolking op te leggen. Alles gebeurde beetje bij beetje, zo was een van de eerste ingrepen het ontslag van twee topministers en drongen ze erop aan dat er geen nieuwe werden gekozen zonder hun toestemming. Ze begonnen ook een propaganda campagne tegen de kloosters. Dit veroorzaakte enkel maar de spanning in de hoofdstad. In 1954 besloot de Dalai Lama om samen met de Panchen Lama (dit is de tweede hoogste lama in Tibet) naar China te reizen. Hij had er een paar ontmoetingen met de leider van Tibet Mao Tse-Tung. Hij zou er in het geheel 5 maanden verblijven en hij vertrok terug naar huis met de belofte dat zelfbestuur in Tibet zou worden toegestaan. Maar het optimisme waarmee hij vertrok naar huis,draaide al snel om als hij in de grensstreek van Tibet kwam. Daar zag hij dat de wrok tegenover de Chinese beledigingen hun kookpunt hadden bereikt. Het was juist in deze provincies dat China reeds een paar ingrijpende hervormingen had doorgevoerd. Ze hadden de Tibetanen van elke rang en stand openlijk verneder, kloosters onteert en monniken gevangen genomen. Als eind 1954 dan ook nog eens nieuwe belastingen en landhervormingen werden voorzien zorgde dit ervoor dat het potje overstroomde. Ook de wet die het uitoefenen van hun godsdienst verbood lokte veel tegenstand uit. Dit alles zorgde er uiteindelijk voor dat er in oostelijk Tibet overal guerrilla groepen ontstonden. Het liep zo uit de hand dat China in 1956 besloot om op grote schaal militair in te grijpen. Hierbij werden talrijke kloosters opgeblazen en vele onschuldige burgers gemarteld met soms zelfs de dood tot gevolg. Het idee van de guerrilla strijders werkte aanstekelijk. Ook in Lhasa doken er plots overal affiches op die gericht waren tegen het Chinese bestuur. De Chinezen sloegen echter terug en hoe! Overal waren er verschrikkelijke verhalen over verkrachtingen, martelingen en terechtstellingen. Maar niets liet de drang naar vrijheid verminderen. Tot er in 1957 een man opstaat die verscheidene guerrilla groepen probeerde te bundelen. Het was Andrug Gombo Tashi die in heel Tibet zorgde voor relletjes. Zijn beweging noemde Chushi Gangdrung wat zoveel wil zeggen als “vier rivieren, zes jachtgronden”. Van overal kwamen de opstandelingen toe, zelfs van uit Lhasa. De Dalai Lama bevond zich nu wel in een uiterst moeilijke positie, want hoewel hij volledig tegen geweld, om welke reden dan ook, gekant was, kon hij toch moeilijk de Tibetanen, die tot het uiterste getergd waren veroordelen. De Chinezen kunnen zeker nooit zeggen dat de opstand te wijten was aan de Dalai Lama, want tot op het laatste moment heeft deze het volk proberen te kalmeren, maar zelfs hij kan niet alles en op een bepaald moment kon ook hij de situatie niet meer baas. Op 9 maart 1959 was het dan eindelijk zover, de stad ziedde van woede en haat. Dit was wederom aan de Chinezen te danken. Enkele dagen ervoor hadden deze de Dalai Lama uitgenodigd om hun wapenschouw bij te wonen. Deze maal echter zonder de gebruikelijke lijfwachten en vertrouwelingen. De bevolking rook onraad en ze wilden niet dat hun hoogste lama hen werd ontnomen. Was hij immers niet het teken van Tibet? Dus bewapende elk Tibetaan zich met elk oud wapen die ze tegenkwamen. Bij het ochtendgloren van 10 maart stonden er dan ook duizenden Tibetanen te Lhasa klaar om desnoods hun leven te geven voor HUN Dalai Lama. Het zomerpaleis van de Dalai Lama was omringd door zo een dertigduizend Tibetanen. De stemming was er grauw en anti-Chinees. Allen waren er met hetzelfde doel de Dalai Lama beschermen. Die samenkomst van Tibetanen verontrustte Tandzin Gyatsho. Hij wou absoluut vermijden dat er een bloedbad zou ontstaan. Een aantal dagen later werden er onheilspellende bewegingen waargenomen vanuit het Chinese kamp. Op 17 maart werden dan 2 mortiergranaten afgeschoten naar het paleis. Dit was het teken voor de Dalai Lama en zijn functionarissen dat een definitieve breuk tussen Tibet en China niet meer te voorkomen was. Naar hun mening zouden de communisten bereid zijn om de opstandelingen uit te roeien, zelfs als de Dalai Lama in diezelfde menigte zou aanwezig zijn. Toen de Dalai Lama dit eindelijk doorhad bevond hij zich in een hevige tweestrijd. Zou hij vluchten en proberen om via andere methodes het lot van de Tibetanen dragelijker te maken of zou hij blijven met de kans om gedood te worden. Uiteindelijk besloot hij toch om te vertrekken, weliswaar met een zwaar hart. Toen de schemering viel besloot de Dalai Lama om samen met zijn familie en enkele raadgevers te vertrekken. Ze waren verkleed als eenvoudig soldaat omdat deze het minste aandacht trokken. Het waren vooral de eerste kilometers die gevaarlijk waren, want dan bevonden ze zich slechts op een weinig kilometers van het Chinese kamp. Ze slaagden erin om deze te ontwijken en spoedig stootten ze op een groep guerrilla strijders die hen stonden op te wachten om hen verder te begeleiden. Zonder ook maar enig tijdsverlies begaven ze zich zo snel mogelijk in de richting van zuidelijk Tibet. De dagen die volgden was een tijd van ontbering, koude en neerslachtigheid. Een week na hun vlucht kwam het vreselijke nieuws over het bombardement van de Chinezen de Dalai Lama ter ore. Twee dagen na zijn vertrek hadden de Chinezen het vuur geopend. Ze wisten hierbij niet of de Dalai Lama al dan niet nog aanwezig was. De Tibetanen maakten geen schijn van kans tegen de modernere wapens van de Chinezen. De dagen erop verkeerde Tibet in een schrikbewind.Nu werd de laatste hoop van de Dalai Lama ten gronde geslagen, want hij had nog altijd gehoopt om een regering te kunnen vormen aan de grens van hun rijk maar nu besefte hij dat waarheen hij ook zou gaan, hij altijd achtervolgd zou worden door de Chinezen. De enige mogelijkheid die hem nu nog restte was om de grens met India te overschrijden. Zo kwam het dat op 31 maart 1959 de Dalai Lama zijn land verliet en dat hij in ballingschap ging. Ook nog belangrijk om te weten is dat de Dalai Lama temidden deze opstand zij Geshé diploma (het hoogste academische diploma in Tibet) behaald had. Om dit te behalen had hij een volledige dag moeten discussiëren dertig van de geleerdste lama’s van het land. Hij behaalde dit diploma op 24jarige leeftijd en dit is heel uitzonderlijk want de meeste Dalai Lama’s probeerden dit examen maar op hun veertigste. III. De dalai lama in ballingsschap
De aankomst in India en de daaropvolgende jaren Bij hun aankomst in India werden ze opgewacht door een afvaardiging van de Indische regering. Samen met een Indische garde reden ze naar Bomdila. Ze hadden reeds eerder toestemming tot asiel verkregen van de Indische regering. Het was in Mussoori waar de eerste gespreken tussen de Dalai Lama en de eerste minister van India plaatsvonden. Deze gesprekken handelden vooral over de opvang van de vele Tibetaanse vluchtelingen. Maar de gesprekken gingen over meer. Zo verkreeg de Dalai Lama een speciaal statuut voor het Tibetaans onderwijs in India. Hij bekwam ook een nederzetting waar hij zijn regering in ballingschap mocht vestigen. Die plaats was Dhramsala, het was een mooie, oude Britse bergpost aan de voet van het Himalaya gebergte. Op 20 juni 1959 achtte de Dalai Lama de tijd eindelijk rijp om een officiële conferentie te geven over de gebeurtenissen in Tibet. In die conferentie verwierp hij de zeventienpunten overeenkomst die voorheen gesloten was tussen China en Tibet. Ook op andere domeinen voerde hij enkele radicale veranderingen door. Zo richtte hij enkel nieuwe Tibetaanse regeringsdepartementen op. Deze waren het kabinet van opvoeding, informatie, rehabilitatie, veiligheid, religieuze zaken en economische zaken. Op 10 maart begon de Dalai Lama, samen met zo een 80 medevluchtelingen, aan zijn reis naar Dhramsala. Het was op die dag, dat de Dalai Lama een nieuwe traditie begon. Want vanaf toen begon hij elk jaar de tiende maart een toespraak te houden over de opstand van Tibet en de gevolgen ervan. Het eerste probleem waar Tandzin Gyatsho mee te maken kreeg, was de opvang van de duizenden vluchtelingen die de grens over stroomden. Over alle jaren heen zouden zeker meer honderdduizend mensen zo aan de Chinezen ontsnappen. Deze vluchtelingen waren van elke rang of stand ( van hoge lama’s tot boeren). Vele gezinnen waren bij deze vlucht uit elkaar gerukt, zodat er ook een hoge concentratie van wezen was. Het zorgde voor een grote ingreep op het leven van de Tibetanen, want we mogen niet vergeten dat veel van deze lieden alles achter moest laten om in een vreemd land, met een andere cultuur en ander klimaat, een nieuw leven op te starten. De Indische regering heeft zich tegenover deze toevloed van vluchtelingen altijd zeer edelmoedig opgesteld. Het is dan ook niet verwonderlijk dat het noorden van India een gerote samentrekking van Tibetanen heeft. Eenmaal gevestigd was het aan de Dalai Lama en zijn regering om toezicht te houden op de projecten en om de gemeenschappen in staat te stellen om een evenwicht te vinden tussen de Tibetaanse cultuur en hun nieuwe land. De Tibetaanse kampen staan bekend als zeer succesvol. Ze krijgen dan ook grote steun van de internationale gemeenschappen. Er werden scholen opgericht, ambachtelijke projecten, ziekenhuizen tot zelfs kloosters. De Tibetanen kunnen hier in alle rust verder leven. Ook voor de Dalai Lama is dit positief, want een groot deel van zijn aandacht moet zich nog altijd blijven richten op zijn studies, die nooit af zullen zijn. Maar die tijd benutte hij nog anders! Zo voerde hij in 1963 een nieuwe liberale en democratische grondwet in. Het was een begin van de hervorming van de logge en vaak ondemocratische werking van de Tibetaanse regering. De Dalai Lama zag in dat het oude Tibet voorgoed verdwenen was en niemand wou dat het in zijn oorspronkelijke vorm terugkwam. De hervormingen waren volgens hem dan ook hoogst noodzakelijk op gebied van grootgrondbezit. Deze besloot hij dan ook het eerst aan te pakken, maar hij zou het alleen doen als hij de volle medewerking van het volk hierbij zou krijgen. De Dalai Lama treedt in actie Op het einde van de jaren ’60 beginnen vele landen de Dalai Lama uit te nodigen. In die landen staan mensen van elke rang of stand, godsdienst, belangstelling en overtuiging te wachten om de Dalai Lama te horen. Ook vele politieke en religieuze leiders staan in een lijn om een discussie aan te gaan met de Dalai Lama. Hij laat de kans om zijn mening te verdedigen niet zomaar wegglippen en vele uitnodigingen worden aanvaard. Hij richt zijn boodschap aan al zijn naasten zonder onderscheid te maken in geloof. Maar in tegenstelling tot wat iedereen verwacht gaat zijn boodschap niet expliciet over de ellende van Tibet. Neen, zijn boodschap gaat over de universele verantwoordelijkheid van alle leden van het menselijke ras ongeacht hun ras, overtuiging, geslacht of nationaliteit. Elke toespraak start hij vanuit dezelfde basis. Hij gaat ervan uit dat alle mensen geluk nastreven en niet willen lijden. Daaruit volgt, zo zegt hij:”dat het verkeerd is om enkel zijn eigen geluk na te streven zonder te denken aan de gevoelens en verlangens van alle anderen die ons omringen en die leden zijn van dezelfde menselijke familie. Dat geldt zowel voor landen als voor individuen. Hebzucht en egoïsme veroorzaken oorlog en enkel medeleven en begrip vermijden ze op te lossen.”. Uit alle toespraken en geschriften van de Dalai Lama kunnen we een heldere gedachtegang van nederigheid opmaken. Hij is nooit te beroerd om een duidelijk standpunt in te nemen tegenover wat goed is en wat kwaad, maar dit neemt niet weg dat hij gelooft dat er vele paden zijn om tot dit goede te komen. Hij vraagt ons ook om op te passen met het innemen van extreme posities. Naar zijn oordeel ligt het overdreven materialisme van het westen aan de basis van vele wereldproblemen. We kunnen dit niet oplossen door plotseling al onze materiële zaken te verwerpen, maar door een evenwicht te vinden tussen de materiële vooruitgang en de geestelijke. Veel mensen hebben het wel moeilijk met de dubbele rol van de Dalai Lama in politiek en op religieus vlak. Maar volgens de Dalai Lama zorgt deze positie er juist voor dat juist de samenspraak van beiden zorgt voor een optimale bevrediging van de eisen van het volk. Op zijn reizen naar het buitenland (UK, VS, Japan, Europa, …) slaagt hij er altijd in om deze mening dan ook aan andere mensen over te dragen. Zelfs de o zo kritische pers was na een toespraak van hem helemaal gewonen voor de standpunten van de Dalai Lama. Zo lezen we in 1980 in een Amerikaanse krant: “ Hij was een politicus onbedorven door politiek; een religieuze leider onbesmet door fanatisme; een vluchteling zonder zelfmedelijden, misschien wel een boeddha.”. We kunnen hier dus duidelijk uit opmaken dat de Dalai Lama een grote indruk naliet op zijn toehoorders. Dit is ook wel logisch aangezien het merendeel van zijn opleiding bestond uit redevoeringen. Als in 1976 Mao Tse-Tung (leider van China) sterft, dan ontstaar er weer een kleine hoop bij de bannelingen. Want hierbij brak er een nieuwe liberale politiek los in China. De Chinese leiders gaven nu zelf publiekelijk toe dat ze van Tibet een rotzooi gemaakt hadden. Ze beloofden dat de toestand zou verbeteren en om hun goede bedoeling te bewijzen nodigden ze vertegenwoordigers uit van de Dalai Lama om er zich in Tibet zelf van te komen overtuigen. De delegaties waren diep geschokt bij de eerste aanblikken van hun land. Overal waren er vernielingen aangericht, van de 3500 kloosters bleven er geen honderd meer overeind. Nog erger was de Chinese behandeling van het Tibetaanse volk. In de grote steden woonden de Chinezen afgescheiden van de Tibetanen, maar de Chinezen hadden wel al het comfort terwijl de Tibetanen zelfs nog niet voorzien waren in hun basisbehoeften. De afvaarding was ook geschokt van de grote toename Chinezen in hun land. Op sommige plaatsen kon men de Tibetaan enkel nog zien als toeristische attractie. De delegaties stelden wel vast dat de Chinese onderdrukking inderdaad was afgenomen. Voor het volk was het vooral belangrijk dat het verbod op het belijden van hun godsdienst was weggevallen. De Chinese overheid bleef er natuurlijk voor zorgen dat hun invloed beperkt bleef, maar toch. Het was een eerste stap vooruit. Wat de afvaarding ook enorm verbaasde was de buitengewone Tibetaanse toewijding voor de Dalai lama, ondanks alle pogingen vanwege China. De Chinese autoriteiten waren hiervan zo van hun stuk gebracht, dat dit uiteindelijk zorgde dat de besprekingen tussen China en de Dalai Lama toch nog afspringen .In 1984besluit hij om een pamflet te publiceren over zijn persoonlijke benadering van de wereldvrede. In dit boek beredeneert hij dat, als we het leven egoïstisch benaderen en voortdurend anderen voor ons eigen voordeel willen gebruiken, we wel tijdelijke voordelen zullen behalen, maar op lange termijn zullen we geen persoonlijk geluk vinden, laat staan wereldvrede. In oktober 1987 kwamen de monniken in Lhasa op om hun gearresteerde geloofsgenoot te steunen. Dit zorgde voor frontale botsingen met de Chinese veiligheidsdiensten. De hele situatie escaleerde op dat moment zelfs tot een volkerenmoord. In de jaren die volgden kwam er nog meer bloedvergieten aan te pas. De Chinese autoriteiten beseften dat dit zo niet verder kon, enkel een onmiddellijke onderhandeling met de Dalai Lama zou in staat zijn om de levens van de Chinezen in Tibet te beschermen. De Dalai Lama is bereid tot onderhandelen en komt af met zijn vijfpuntenplan. Hierin wordt er gevraag om alle militairen en hun bases te verwijderen uit Tibet en om een einde te maken aan de immigratie van Chinezen. Hij laat ze wel de landsverdediging en de buitenlands betrekkingen. Maar deze onderhandelingen zullen ook nooit iets bereiken. De Dalai Lama blijft zich wel inzetten voor de zaak en hiervoor krijgt hij in 1989 dan ook een wereldwijde erkenning met de Nobelprijs voor de vrede. Zijn inzet blijft dan ook onverminderd, hij spant zich enorm in voor de Tibetanen. Maar tot op heden ten dage zijn er geen officiële contacten meer geweest tussen de Dalai Lama en China. De toekomst De tijd voor Tibet en de Dalai Lama begint te dringen. Traditioneel kiest de Panchen Lama na de dood van de Dalai Lama de volgende Dalai Lama. De functie van Panchen Lama werd in de zeventiende eeuw ingesteld door de Vijfde Dalai Lama. Uit dankbaarheid wees deze zijn leermeester aan als reïncarnatie van de Boeddha. Daar waar de Dalai Lama wereldlijk en geestelijk leider van Tibet is, is de Panchen Lama zijn spiritueel meerdere. In 1989 overleed de Tiende Panchen Lama. Na zijn dood ging een commissie in opdracht van de Chinezen op zoek naar zijn reïncarnatie. De Dalai Lama was op de hoogte van deze situatie. De gekozen reïncarnatie, Gedhun Choekyi Nyima, werd door de Dalai Lama goedgekeurd. Als reactie hierop reageerden de Chinezen door een eigen kandidaat te kiezen. De door de Chinezen aangewezen Panchen Lama, Gyaltsen Norbu is officieel geïnstalleerd, de door de Tibetanen aangewezen Panchen Lama, is gearresteerd. Sindsdien is niets meer van hem vernomen, China gaf wel toe de jongen vast te houden. Wanneer de huidige Dalai Lama komt te overlijden, bestaat de kans dat China (via de Panchen Lama) zelf een nieuwe Dalai Lama kan aanwijzen. De huidige Dalai Lama heeft daarom verklaard dat hij wellicht buiten Tibet zal worden herboren of niet zal worden herkend. In dat geval zal hij de voorlopig laatste Dalai Lama zijn. Omdat juist het instituut van Dalai Lama symbool is gaan staan voor de Tibetaanse onafhankelijkheidsstrijd, acht de huidige Dalai Lama het zeer belangrijk dat er een politieke oplossing wordt gevonden voordat hij overlijdt. Zijn antwoord op wat er komt in de toekomst luidt als volgt: “Ik zou graag een beroep doen op alle leiders van nucleaire machten die letterlijk de toekomst van de wereld in hun handen houden, op de wetenschapslui en technici die deze intimiderende vernielingswapens blijven vervaardigen en op alles mensen die zich in een positie bevinden waar ze hun leiders kunnen beïnvloeden: ik vraag hen hun gezond verstand te gebruiken en alle kernwapens te ontmantelen en te vernietigen. “. Hieruit blijkt dat zijn eerste zorg nog altijd uitgaat naar de wereldvrede en niet naar zijn belangen in Tibet. Over Tibet zegt hij dan het volgende: “ De Chinezen kunnen de wereldwijde bezorgdheid niet verwerpen door het verwijt dat men zich moeit met de Chinese interne aangelegenheden; de mishandeling en de vernedering van mijn volk zijn ons aller zorg!”. Belangrijke data met betrekking tot het leven van da Dalai Lama • 1933: De dood van de dertiende Dalai Lama, Thubten Gyatso. • 1935: De geboorte van Tandzin Gyatsho, de veertiende Dalai Lama. • 1937: De Tandzin Gyatsho wordt op tweejarige leeftijd herkend als de reïncarnatie van de dertiende Dalai Lama. • 1940: De veertiende Dalai Lama wordt in Lhasa op de troon gezet. • 1950: China valt Tibet binnen. Op vijftienjarige leeftijd is de Dalai Lama zowel geestelijke als spirituele leider van Tibet.De Dalai Lama zal vluchten naar Yatung bij de Indische grens. • 1951: Tibet gaat onder dwang akkoord met China, de Dalai Lama keert terug naar Lhasa . • 1954: De Dalai Lama bezoekt Peking. • 1956: De Dalai Lama bezoekt India. • 1959: De Tibetaanse opstand breekt uit en wordt onderdrukt, dit zorgt voor een vlucht van de Dalai Lama naar India. • 1960: De Dalai Lama vestigt zijn regering in ballingschap in Dharamsala(India). • 1967: De Dalai Lama bezoekt Japan en Thailand. • 1973: De eerste Europese reis van de Dalai Lama. • 1979: Het eerste bezoek van de Dalai Lama aan de Verenigde Staten. • 1981: De Dalai Lama toert rond in Groot-Brittannië en de Verenigde Staten. • 1982: Het Verre Oosten, de Sovjet-Unie en Europa krijgen het bezoek van de Dalai Lama. • 1987: De Dalai Lama stelt zijn vijfpuntenplan-vredesplan voor en hij wordt uitgenodigd om deze uit te leggen aan het Amerikaanse Congres. • 1988: China gaat akkoord om het vredesplan van de Dalai Lama te bespreken. • 1989: Jan. : De vertegenwoordigers van de Dalai Lama ontmoeten Chinese afgevaardigden in Genève. Dec. : De Nobelprijs voor vrede wordt toegewezen aan de Dalai Lama. • 1991: April: De Dalai Lama houdt een toespraak in het Amerikaanse Congres. • 1991: Okt: Toespraak over de vrijheidsstrijd van Tibet in Litouwen. • 1993: In Wenen wordt er door de Dalai Lama een toespraak gehouden over de mensenrechten en de menselijke plichten. • 1995: Juni: De Dalai Lama wordt gehoord in het Duits parlement over de zaak Tibet. Sept: De Dalai Lama bezoekt de USA. • 1997: Bezoek aan Praag door de Dalai Lama.
Nawoord Bij het uitvoeren van deze opdracht, was ik verplicht om heel mijn werk een paar maal te hernemen. Ik moet toegeven het viel me op dat ik vooral uit het standpunt van de Dalai Lama gekeken heb, ook in het werk komt duidelijk dat ik een lichte voorkeur heb voor deze reïncarnatie van Boeddha. Ik zou wel niet durven zeggen dat dit nadelig komt voor het werk. Dit werk was voor mij een unieke ervaring om in contact te komen met een andere cultuur. Het heeft me een nieuwe mentaliteit aangebracht. De vraag is of ik hier uiteindelijk ook elementen zal uitnemen. Misschien dat ik alleen maar de voor mij goede elementen eruit pik en dat ik de rest zal laten vallen. Maar dat zou betekenen dat ik doorheen heel dit werk niets heb geleerd en dan denk ik dat u doel ook niet bereikt is. Wat betekent dat dit eindwerk er enkel zou toegediend hebben dat ik enkele uren verspild zou hebben. Wat weet ik nu meer? Veel! Voor mij is die man nu een heel speciaal iemand geworden. Ik koester een grote bewondering voor de 14e Dalai Lama, nadat ik te weten ben gekomen wat hij reeds allemaal doorstaan heeft. Bij het lezen van zijn biografie had ik zo echt een gevoel van medelijden en zelfs al plaatsen we alles in zijn context dan nog zijn er in Tibet verschrikkelijkheden gebeurd die geen enkel individu of volk verdient mee te maken. Ik denk dat ik nu zelfs onbewust toch zal proberen om nog meer nieuws te verzamelen over dit hele gebeuren, want het onderwerp heeft me nu nog een grotere belangstelling bezorgd. Ik ben helemaal gewonnen voor het de bevrijding van Tibet. En als je daar dan sterk over nadenkt dan is dat feitelijk toch wel erg. Want ik heb nooit een boek gelezen over het standpunt van China, hoogstens een neutrale weergave van de gebeurtenissen. Dus moeten we dit werk besluiten met de gedachte dat zelfs na een grondige studie en veel opzoekwerk we nooit een gebeurtenis volledig kunnen beschrijven zodat ze goed is voor alle partijen, altijd zullen er bepaalde mensen zich onrecht aangedaan voelen. Naar mijn mening is het zelfs onmogelijk om een objectieve weergave te geven van bepaalde feiten als je er zelf getuige van was. Dit was even ter verduidelijking waarom je bij mij een duidelijke voorkeur kunt waarnemen. De opdracht zorgde er ook voor dat ik te maken kreeg met een ander geloof, wat heel interessant is. Want onbewust maak je vergelijkingen met u eigen geloof. Je weegt het ene geloof af tegen het andere, en wat je ontdekt kan soms maar raar overkomen. Ik wil afsluiten met de mededeling dat dit werk echt mijn ogen heeft geopend en de opgedane ervaring zal me zeker nog van pas komen bij mijn verdere studies. Bibliografie Boeken: CHINNERY, John . McGEE, Mary . ROTEM, Ornan. C.SCOTT, Littleton. Oosterse wijsheid. 176 p . Antwerp, 1997 . CLARK, John . Tibet Caught in time. 152 p . UK, 1997 . DALAI, Lama . De kracht van het mededogen . 128 p . ’s-Gravenhage, 1995 . DALAI, Lama . Vriendelijkheid en helder inzicht . 269 p . Den Haag . 1986 . DALAI, Lama .Vrijheid in ballingschap . 395 p . Amsterdam, 1990 . DALAI, Lama . Wijsheid voor een moderne wereld . 223 p . ’s-Gravenhage, 1999 . GENARI, Anita . Boeddhisme . 32 p . UK, 1998 . GIBB, Christopher . De Dalai Lama. 63 p . Leuven. 1990 . HARRER, Heinrich . Terug naar Tibet . 221 p . Antwerpen, 1999 . HOYAUX, Reginald . 25 eeuwen Tibet . 355 p . Deurne, 1996 . LANGLEY, Myrtle . Religie . 59 p . Antwerpen, 1997 . LE SUEUR, Alec . Een hotel op het dak van de wereld . 255 p . ’s-Gravenhage, 1999. McCUE, Gary . Trekking in Tibet . 317 p . Leicester, 1999 . PERCHERON, Maurice . Boeddha . 198 p . Baarn . 1978 . RINPOCHE, Sogyal . Het Tibetaanse boek van leven en sterven . 417 p . Utrecht, 1994 . WILLIS, Michel . Tibet Leven, mythen en kunst . 144 p . UK, 1999 . Internet sites: www.dalailama.com/ www.stelling.nl/kleintje/316/Dailama.htm
www.tibet.com/DL/ www.tibet.net/eng/hhdl/ www.visit99.com/nl/pers/14dedalailama.html
www.xs4all.nl/~tibetsg/ Video’s
ANNAU , Jean-Jacques. Seven years in Tibet . Verenigde Staten, 1997 . ULRIKE, koch. The Saltmen of Tibet . Zwitserland, 1997 .