Karel en(de) Elegast

1. Op welke manier wijkt het begin van het verhaal af, van het verwachtingspatroon van de oorspronkelijke luisteraars?
- Het verhaal wordt verteld in versvorm. Ook wordt het verhaal aangekondigd, omdat het vroeger verteld werd en niet gelezen. Ook verwachten mensen dat Karel een goede daad gaat doen, maar Karel gaat uit stelen.

2. Hoe steekt de feodale piramide in elkaar en welke rol speelt de hofdag daarin?
- Karel staat bovenaan, als heerser van het rijk. Omdat het rijk van Karel te groot is om in zijn eentje te overzien, heeft hij zijn land verdeeld in stukken en die stukken staan onder toezicht van zijn onderdanen. Dit is een feodaal stelsel. Op de rijksdag riep Karel al zijn onderdanen bij elkaar om belangrijke zaken te bespreken.


3. Waarom gaf Karel pas gehoor aan de oproep toen de engel voor de 3e keer verscheen?
- Het getal 3 is een heilig getal. Dit getal kon niet misbruikt worden door de duivel. In de Middeleeuwen was er veel getallenbijgeloof. Karel dacht; als de engel nog een derde keer verschijnt, weet ik zeker dat ik gehoor moet geven aan zijn oproep.

11. Uit namenlijsten blijkt dat al voor het jaar 1000 kinderen uit een familie naar literaire helden vernoemd worden. Waar is dat een aanwijzing voor en waarom?
- Dit is een aanwijzing dat al kort na Karels dood verhalen over hem en zijn paladijnen verteld werden, want hij leefde tot 814 en voor 1000 werden er al mensen naar hem vernoemd.

12. Waarom was Karel ook eeuwen na zijn dood zo populair?
- Verhalen over hem werden mondeling doorverteld en werden waarschijnlijk steeds een beetje veranderd en spannender gemaakt. Zo leek Karel een steeds grotere held.

18. Wat is de symbolische betekenis van het bos in de Middeleeuwen en uit welke passage in het verhaal blijkt dat?
- Het domein van misdadiger en boze geesten, zie bladzijde 28, de inleiding.

19. Zowel Elegast als Adelbrecht zeggen geestelijken te beroven. Waarom vond men dat van de een erger dan van de ander?
- Men vond het van Elegast minder erg, omdat Elegast een soort Robin Hood was. Hij stal wel van de rijken, maar hij hield het niet zelf. Hij gaf het aan de armen.

20. Karel wilde inbreken bij Karel. Waarom deed hij dit voorstel en welke conclusie trekt Karel uit de reactie van Elegast?
- Karel doet het voorstel om bij zichzelf in te breken, om Elegast te testen. Hij wil kijken of Elegast wel een eerlijke en betrouwbare man is. Elegast reageert kwaad op het voorstel, dus weet Karel dat Elegast trouw is aan de koning.


27. Wat is onjuist aan de bewering dat alleen geestelijken en klerken konden lezen & schrijven en dat de adel ongeletterd zou zijn?
- Heel veel edelen konden wel lezen en schrijven. Je kreeg de titel ‘Litteratus’ (geletterde) pas als je Latijn kon lezen.

28. Wat is registrale kunst?
- Dat is een thema uit een verhaal, bijvoorbeeld ‘Karel de held’, wat veranderd wordt. Dan krijg je bijvoorbeeld dat Karel gaat stelen.

33. Een ploegijzer was in de Middeleeuwen een bekend inbrekersinstrument. Waarom lachte Elegast Karel toch uit?
- Een ploegijzer werd vak gebruikt om mee in te breken, maar dan om er hout mee te ‘slopen’. Karel wou de dikke muur van de burcht er mee doorbreken, dus lachte Elegast hem uit.

34. Wat bedoelde de engel met: ‘Je zult sterven als je niet uit stelen gaat’?
- Als Karel niet uit stelen was gegaan had was hij er nooit achter gekomen dat Eggerik hem wilde vermoorden.

35. Waar en op welke manieren bewijst Elegast zijn trouw?
- Als Karel het voorstel doet om bij zichzelf in te breken, en Elegast reageert kwaad op het voorstel, weet Karel dat Elegast trouw is aan de koning. Ook vertelt Elegast hem over de plannen van Eggerik.

42. Wat zijn twee redenen waarom Boendale ontkende dat Karel ooit had gestolen?
- Hij kon het zich niet voorstellen omdat Karel een held was en helden stelen niet. Ook kon hij het nergens in terugvinden, dus nam hij aan dat het nooit gebeurd was.


43. Wat hield de cultuur van schande in en wat hield de cultuur van genade en zonde in?
- De cultuur van schande was de cultuur van de adel. Zij vonden hun eer belangrijker dan hun geweten. De cultuur van genade en zonde was de cultuur van de geestelijkheid. Zij vonden dat als je zondigt, je het weer goed moest maken met God.

49. Waarom is de gelijke status van Elegast en Eggerik benadrukt?
- Dat werd benadrukt, om te laten zien dat Elegast de positie van Eggerik in zou kunnen nemen.

50. Wanneer vind er een gerechtelijk duel plaats?
- Als twee mensen het niet eens kunnen worden (over een belangrijke zaak).

51. Waarom werd Eggerik alsnog opgehangen terwijl hij al dood was?
- Dan kon iedereen zien dat hij een misdaad had begaan en dan moest hij dus alsnog hangen, dood of niet. Hij mocht niet onder het ‘voor lul’ hangen uitkomen.

59. Wat bedoelen ze met; ‘die eeuwenlange ontwikkeling heeft zijn sporen in het verhaal nagelaten’ (blz. 80)?
- Het verhaal werd mondeling doorgegeven en vaak steeds iets veranderd door de eeuwen heen. Die sporen zijn nu nog te zien in het verhaal.

60. Hoe komt het dat elk middeleeuws boek uniek is?
- De verhalen werden handgeschreven en de verhalen veranderen in de loop van de tijd.


61. Wat is het opvallendste verschil tussen incunabel en prozaromans over Karel en(de) Elegast?
- Tsja, dat was een hele moeilijke, dus die heb ik even op Internet opgezocht; van prozaromans werden er veel meer gemaakt, dus die waren ook een stuk goedkoper dan de incunabelen.

64. Welk doel had de dichter eeuwen na Karels dood met het verhaal en wat was leerzaam voor het publiek?
- Ik denk dat het doel van de dichter was, de herinnering aan Karel en de verhalen die vroeger over hem werden verteld niet verloren te laten gaan. Mensen kunnen er van leren dat je nooit hoogverraad moet plegen; blijf trouw aan je koning!

65. Is het verhaal over Karel negatief of positief?
- Aan de ene kant is het positief, want Karel wordt neergezet als dapper in het verhaal (dat hij het tegen Elegast opneemt e.d.) maar aan de andere kant is het negatief, want Karel gaat stelen. Ik denk dat het negatief bedoeld is, want stelen is totaal niet positief.

66. Wat zijn politieke en christelijke elementen in het verhaal?
- Politiek; hoogverraad en het feodale stelsel. Christelijk; god en de engel.

67. Welke overeenkomsten/ verschillen zijn er tussen het koningschap in Karel en(de) Elegast en het moderne koningschap?
- Overeenkomsten; Karel en Beatrix hebben allebei veel aanzien en ze vertegenwoordigen het land. Verschillen; Karel had alle macht, Beatrix niet en Karel wordt gezien als held, Beatrix niet.

68. Welke overeenkomsten/ verschillen zijn er tussen gezagsverhoudingen in Karel en(de) Elegast en het moderne bedrijfsleven?
- Overeenkomsten; het moderne bedrijfsleven kent, net als onder Karel in de Middeleeuwen, een feodaal stelsel. Onderaan staan de werknemers. Verschillen; Onder Karel was Karel de enige baas, in het moderne bedrijfsleven is er niet één baas.