De bespiegeling: Hofcultuur examen

Deze vragen moesten wij weten voor het tentamen. Dit zijn de belangrijkste punten uit heel het boekje hofcultuur. Zie voor een hele samenvatting van het hele boekje holfcultuur verder op de site .. heb ik er ook op gezet.

Homo Universalis

1. Renaissance- opleving van de klassieke kunst; Waardoor kwam deze ontwikkeling tot stand?
(Rond de 15e eeuw) kwamen er kruistochten waardoor men weer in aanraking kwam met de klassieke geschriften. Ze zijn aan de hoven te raadplegen. Kunstenaars en opdrachtgevers leiden zo hun uitgangspunten af voor bouwkunst, theater, schilderkunst, opvoeding etc.
De Renaissance wordt beschouwd als de overgang van de Middeleeuwen naar de Nieuwe Tijd. De Middeleeuwse ambachtsman maakt plaats voor de zelfbewuste individuele kunstenaar die eenzelfde status bezit als de geleerden. Ideaal is de Homo Universalis, de veelzijdige mens, die op verschillende terreinen prestaties kan leveren.


2. In de Renaissance staan begrippen als harmonie en eenvoud centraal. Op welke wijze zie je deze begrippen terug in de kunst uit de periode van Renaissance?
Kenmerken Renaissance kunstwerken
- Verhoudingen en de klassieke contrapost.
- Dubbele betekenis
- Sierlijke lijnvoering
- Verfijnde detaillering

3. Geef een beschrijving van een hof
- Koninkrijk
- (Belangrijke) rijke families
- Hofhouding
- Kunstenaars ( Leonardo da Vinci, Jan van Eijk, Donatello, Michelangelo)
- Kennis over klassieke oudheid ( kunstenaars kregen toegang tot die kennis door bibliotheken op de hoven, daarom gingen ze er ook wonen)
- Vaardigheid en kennis
- Machtsvertoon ( enorme schilderijen)
- Rijkdom

4. Wat is de rol van kunst en cultuur aan de hoven? Waarom is er zoveel aandacht voor de kunst?
Door de kunst en cultuur kunnen de hoven laten zien hoeveel macht ze hebben en hoe rijk ze zijn. Er wordt veel kennis opgedaan in de bibliotheken en zij wilde die kennis ook naar buiten brengen in schilderijen.


5. Wat is de positie van een hofkunstenaar? Wat is het verschil in positie tegenover de Middeleeuwen?
Heeft een heel groot aandeel aan de hoven. Zij krijgen een opdracht en hoe beter zij die uitvoeren, hoe meer zij zelf belangrijk worden. Doordat zij van die bibliotheken gebruik mogen maken, hebben zij veel kennis over kunst en cultuur en kunnen zij dit goed verwerken. Zij moeten de macht en rijkdom van de hoven laten zien. In de Middeleeuwen is er weinig belangstelling voor de ´heidense´ boeken. En zonder kennis geen kunst..

6. Wat is de rol van de bibliotheken aan de hoven en welke invloed hebben de bibliotheken het werk van de kunstenaars en hun positie aan de hoven?
Er was een groeiende populariteit van geschriften uit de klassieke oudheid. Door de bibliotheken kon kennis opgedaan worden. De kunstenaars kregen toegang tot die kennis, zij woonde op de hoven.
Zonder een bibliotheek is de kunst die aan het hof gemaakt wordt ondenkbaar. Hoe meer kennis zij bezaten, hoe beter ze konden werken. Zij dachten.. hoe meer kennis je hebt over de oudheid en de cultuur hoe beter je dat kan verwerken in een schilderij/beeldhouwwerk.

7. De leer van het humanisme keert zich tegen de heersende christelijke leer. Welke zienswijze ontwikkelt het humanisme om toch tot enige vorm overeenstemming te komen met de christelijke leer?
(Humanisme- de mens is de maat van alle dingen/ de mens is Gods evenbeeld)
Uit klassieke bronnen putten kunstenaars en wetenschappers het idee dat de mens de maat is van alle dingen. Harmonische verhoudingen (muziek&architectuur) zijn terug te voeren in het menselijk lichaam. Dat idee in overeenstemming te brengen met het Chr. Geloof, ontstaat het idee dat de mens Gods evenbeeld is.
Dit is een poging de menselijke – en daarmee goddelijke - verhoudingen vast te leggen. (Homo Quadrantus)

8. Geef een beschrijving van de term ‘sprezzature’ (de ideale hoveling; kunst is pas echte kunst als het niet meer lijkt op kunst)
( Schijnbare achteloze beheersing ) De kunstenaar moet zo goed zijn in zijn vak dat het lijkt alsof hij de meest ingewikkelde dingen met speels gemak uitvoert.


9. Wat betekent het begrip ‘Homo Universalis’?
Een groot vertrouwen in de mens die alles weet en kan en zijn eigen lot bepaalt. Veelzijdige mens, die op verschillende terreinen prestaties kan leveren.

Verleiding door pracht en praal

1. Op welke wijze probeert de Katholieke Kerk de gelovigen te imponeren en terug te winnen?
Met imposante, vaak rijk versierde kunst. ( door pracht en praal )

2. Wat zijn de verschillen tussen de Renaissance kunst en de kunst gemaakt binnen de periode die wordt aangeduid als Barok?
Barok: - Imponeren - Overdreven
- Inwerken op emoties - Dramatisch
- Overweldigend - Speelt in op gevoel
- Theatraal
Het sleept je mee en doet een beroep op emotie en gevoel. Verleiden.

Renaissance: Griekse oudheid, God, rustiger, heldere kleuren, symbolische betekenissen. Het heeft te maken met verstand, nadenken en studeren.

3. Noem een aantal stijlkenmerken van kunstwerken uit de Barok
- Grote licht- donker contrasten
- Blik van de kijker wordt gestuurd

- Dramatisch
- Veel aandacht voor levensechte stofuitdrukking
- Dynamische composities
( zie vraag 2)

4. Waarom worden belangrijke gebeurtenissen vaak allegorisch verbeeld?

5. Op welke wijze zie je het absolutisme van Loderwijk XIV terug in het decoratieplan en bouwplan van Versailles?
Wie via de grote statietrap het paleis binnentreedt, wordt ondergedompeld in het alomtegenwoordige machtsvertoon van de koning. In elke kamer sluiten schilderijen, wandbekleding, meubilering en materialen bij elkaar aan. In de tuin gaat het verder in de vorm van fonteinen en beeldhouwwerken.

(Hij wil graag vergeleken worden met zonnegod Apollo. Daar zie je veel in terug in Versailles en ook in de tuinen eromheen.
- De centrale lengte-as loopt vanuit het paleis door de tuin in oostelijke richting ; de kant waar de zon iedere dag op komt.
- Salon d’Apollo is eraan gewijd.
- Ritueel van uit bed opstaan en naar bed gaan van de koning verwijzen naar het opkomen en ondergaan van de zon. )

6. Geef een typering van de stijl Louis XIV
Er zijn veel regels waardoor het een onpersoonlijke stijl is. Het moet gaan zoals hij het wil, en een kunstenaar mag er niet in mee bepalen.
’Totale regie’


7. Waarom Laat Lodewijk XIV zich graag vergelijken met de zonnegod Apollo?
Hij vindt dat hij een goddelijke status heeft. De koning die opstaat is gelijkgesteld met het opkomen van de zon. Het centrum van de kosmos. Hij ziet zichzelf als een middelpunt, een belangrijke man.
Hij fungeert als een topacteur in een theaterstuk ter meerdere eer en glorie van zichzelf. Het opstaan en aankleden van de zonnekoning bestaat uit een reeks symbolische handelingen die rechtstreeks verwijzen naar het verrijzen van de zonnegod Apollo.

8. Op welke wijze bepaald Louis XIV de staatskunst?
Totale regie is kenmerkend voor het absolutisme van Lodewijk XIV. Er worden koninklijke academies opgericht voor schilder- en beelhouwkunst, dans, architectuur en muziek. Het zijn geen opleidingen maar instituten die de regels opstellen en voorschrijven voor de verschillende kunsten. Met behulp van de academies wordt alle hofkunsten later de staatskunst bepaald door een door Lodewijk XIV ondersteund concept.