Examenstof tekenen/kunstbeschouwing 2015 HAVO

Al in de prehistorie begonnen mensen gebruiksvoorwerpen te versieren en tekeningen te maken à grottekeningen
Polytheïsme: meerdere goden   monotheïsme: een god
Na val van romeinse rijk: Christendom steeds belangrijker, veel christelijke kunst.

Grieken: inspiratiebron van velen. (800-150 v.c)
Bouwkunst
3 bouworden:
*                  Dorisch. Robuust, eenvoudig, niet versierd
*                  Ionisch. Rank en elegant, krulvormen
*                  Korinthisch. Lijkt op Ionisch, maar groter, bladmotief als versiering.
Theater:
*                  halve cirkelvorm, uitstekende akoestiek, tegen een natuurlijke helling.
Beeldhouwkunst
*                  Archaïsch. Stijve houdingen, glimlach, haren strak, geen duidelijke anatomie
*                  Klassiek. Ontspannen houdingen, contrapost, anatomie, geïdealiseerd.
*                  Hellenistisch. Ingewikkelde dynamische houding, veel draaiingen, overdreven anatomie
Schilderkunst
*                  muurschilderingen
*                  mozaïeken
*                  vaasschilderingen. Geometrisch, oriëntaliserend, zwartfiguur, roodfiguur

Romeinen: bewonderaars Griekse kunst. (510 v.c.-400 n.c.
Bouwkunst
*                  boogconstructie, kruisgewelf, koepel
*                  baksteen en beton
*                  afgeleid van Griekse bouwkunst
Beeldhouwkunst
*                  exacte kopieën Grieksen
*                  reliëfs
*                  portretbustes
Schilderkunst
*                  fresco, secco
*                  naturalistisch, plasticiteit en dieptewerking
*                  trompe l’oleil
*                  mozaïekvloeren
Vroeg Christelijk en Byzantijns (300-600 n.c.)
Bouwkunst
*                  basilica (rechthoekig gebouw met middenschip, zijschip en apsis (halfronde uitbouw)
*                  centraal bouw (bouwvorm rondom een centraal punt, vier, zes of achthoeking)
Schilderkunst
*                  Iconoclasme. Niet realistisch, verhaald wordt afgebeeld (Iconen: Maria, Jezus etc)
*                  Mozaïeken
 

LEERSTOF BEGINT HIER

Middeleeuwen: geloof heel belangrijk.

Romaans (1050-1150)
Bouwkunst
*                  basis kerk is latijns kruis
*                  zware dikke muren om gewelf te kunnen dragen
*                  steunberen voor extra steun
*                  ronde bogen in de ramen
Beeldhouwkunst
*                  komen voor in portalen en op kapitelen
*                  religieus karakter
*                  gestileerd (vereenvoudigd van vorm) verhaal belangrijk, uitwerking niet
*                  muurschilderingen
*                  boeken handgeschreven

Gotiek (1100-1500)
Bouwkunst, steeds hogeren en grotere kerken ipv intieme
Ook latijns kruis als basisvorm
*                  spitsbogen
*                  kruisribgewelven
*                  skeletbouw (hoger en groter)
*                  roosvensters
Beeldhouwkunst
*                  naturalistischer
*                  S-bocht (conta-posto)
*                  buitenkant kerken versierd met beelden
*                  beelden nog steeds educatieve functie
Schilderkunst
*                  glas in lood ramen
*                  boeken nog steeds handgeschreven

Vroeg Moderne Tijd: Boekdrukkunst, Humanisme, reformatie, ontdekkingsreizen, Gouden eeuw

Renaissance (1420-1600) (wedergeboorte klassieke oudheid)
Bouwkunst
*                  geometrische vormen
*                  verhoudingen precies op elkaar afgestemd
*                  klassieke bouworden en bouwelementen
*                  nadruk op de horizontale lijnen
Beeldhouwkunst
*                  klassieke beeldhouwwerken als inspiratie
*                  technische perfectie en detaillering
*                  anatomie en proportieleer
*                  groot en indrukwekkend(monumentaal)
Schilderkunst
*                  perspectief
*                  ook veel fresco’s (muur of plafondschildering)
*                  anatomie, proportieleer en naturalistisch
*                   realistische portretten

Barok (1600-1770) (=onregelmatig gevormde parel) (In Nederland de ‘Gouden Eeuw’)
Bouwkunst
*                  nadruk op verticale lijnen
*                  licht/donker effect door concave en convexe vormen
*                  plattegronden vaak ovaal of asymmetrisch
*                  klassieke bouwelementen
Beeldhouwkunst
*                  draaiingen, dynamiek en expressief
*                  draaiingen leveren schaduwen = dramatiek
Schilderkunst
*                  dynamiek en diagonale composities
*                  sterk licht/donker contrast (Clair-obscure)
*                  emotie en dramatiek
*                  fresco’s die net echt lijken, maar het is gewoon plat

Rococo (1720-1790) (Nog uitbundiger en drukker dan de barok)
Bouwkunst
*                  krullerige versieringen
*                  pastelkleur of wit
*                  golvende muurvlakken
*                  gebouwen lijken sprookjesachtig
*                  interieur sterk versierd met 3D-stucwerk en druk beschilderde plafonds
*                  versieringen in interieur bedekt met bladgoud
Beeldhouwkunst
*                  drukke beeldengroepen
*                  gebouwen veelvuldig versierd met cupido’s
Schilderkunst
*                  onderwerpen vaak luchtig en ondeugend
*                  voorkeur voor herderstaferelen en erotisch getinte afbeeldingen
*                  vaak pasteltinten
*                  schilderstijl los, doen vaak ‘wattig’ aan.

NADRUK OP

Moderne Tijd (19e eeuw) Industriële Revolutie, na deze revolutie duren stromingen enkele decennia of nog korter.

Neoclassisme (1750-1850) (Gebaseerd op kunst van klassieke oudheid)
Bouwkunst
*                  klassieke oudheid
*                  griekse tempelbouw belangrijk inspiratiebron (timpanen, zuilen, kuilen, friezen etc)
*                  oriëntalische stijl: belangstelling Midden-Oosten, China & Japan
*                  gietijzer en glas!
Beeldhouwkunst
*                  mens staat centraal
*                  verheven ideeën als trouw, overwinning
*                  klassieke beelden (mythologisch, allegorische)
*                  Doel: perfectie bereiken à koele zielloze beelden
Schilderkunst
*                  Academisch stijl (goede smaak)
*                  duidelijke vormen en heldere vormgeving
*                  tekenachtig van opzet
*                  perfect door geposeerde houdingen
*                  historiestuk belangrijke onderwerp

Romantiek (1790-1850) (grootsheid van natuur en nietigheid van de mens, dramatisch, emoties)
Bouwkunst
geen. Wel landschapstuinen
Beeldhouwkunst
*                  weinig ontwikkeling
*                  fysieke kracht van mens en dier, emoties
*                  composities dynamisch
Schilderkunst
*                  inspiratie van Barok
*                  dynamische compositie, dramatisch licht, donker contrast.
*                  snelle, grove toets

Realisme (+- 1830) (academisch geschoolde schilders gaan zich afzetten tegen gangbare classistische onderwerpen.
Schilderkunst
*                  tube uitgevonden, naar de natuur!
*                  veel landschappen
*                  heel direct in tegenstelling tot romantiek. Alledaagse dingen niet erg gangbaar want men was gewend aan geïdealiseerde beelden

Impressionisme (1860) (fotografie!! Goedkoper, sneller, produceer baar, beweging vastleggen, kadreren. à sterk licht/dronker contrast.
Schilderkunst
*                  snelle indruk geven –impressie-
*                  snelle, schetsmatige schets
*                  fotografische elementen als contrast
*                  zelden of nooit zwart
*                  schaduwen à complementair contrast!
*                  nat in nat schilderen
Beeldhouwkunst
*                  nieuwe poses
*                  geen strakke afwerking à lichtval
*                  snel en schetsmatig
*                  gietnaalden bleven zichtbaar zitten

Postimpressionisme (1880) (rationele en emotionele stroming)
Schilderkunst
Rationeel en onderzoekend!
1 pointillisten
*                  optische kleurmenging
*                  waarneming van dagelijks leven, echt geen momentopname
*                  statischer en gestileerder dan impressionisme
2 cezanne
*                  onderzoekt waarneming, de vorm
*                  verenigt meerdere standpunten
*                  basisvormen in alles
Emotioneel!
1 Van Gogh
*                  Nederlands: boerenleven en aardtinten, Frans: lichter pallet
*                  eigen schildertoets, heftig à emotioneel
2 Gauguin
*                  interpretatie van onderwerpen, verbeelding mocht zichtbaar à verhalender
*                  meer emotionele binding met onderwerpen dan de werkelijkheid

Fin de Ciècle (1850-1910) (toegepaste kunst (meubels sieraden etc))
- Jugendstil
*                  decoratieve stijl: veel versieringen
*                  organische vormen: bloem- en plantmotieven
*                  vrouw geïdealiseerd en geliefd motief
*                  vormgeving is gestileerd
*                  ontwerpen ambachtelijk uitgevoerd
*                  duurzame en natuurlijke materialen
Bouwkunst
*                  elegant
*                  zowel binnen- als buitenkant decoratieve elementen
*                  hekwerken, glas in lood, mozaïek, stucwerk
*                  vormen organisch, veel plant- en diermotieven
*                  harmonisch
Schilderkunst
*                  lijnvoering is zwierig
*                  grafisch werk (boeken, affiches)
Beeldhouwkunst
*                  klein, teer en elegant
*                  vrouwenfiguur geliefd onderwerp
*                  brons, glas of porselein
Toegepaste kunst
*                  meubels, servies, sierraden, kleding