De bodem leeft

Grond: is een laag verweerd, los materiaal.

Bodem: is wat de natuur en de tijd daarvan hebben gemaakt in de loop van de eeuwen.

Organische stof: boven zit een laag die veel organische stof bevat, de kleur hiervan is zwart. Organische stof bestaat uit verbindingen met daarin veel van het element koolstof.

Een goede bodem heeft de volgende functies:
- Bodem als medium voor wortelgroei: verankering

- Opslag van koolstof

- Het waterregulerend vermogen

- Het opslaan en leveren van voedingsstoffen voor plant en dier

- Zelfreinigend vermogen

- Vastlegging en afbraak van verontreinigde stoffen

- Behoud van soortenrijkdom (biodiversiteit) van bodemorganismen

Ecosysteem: Een gemeenschap van levende wezens en de omgeving waarin ze leven. Elk levend wezen, maar ook de omgeving heeft een rol in het ecosysteem.

Bodem voedselweb: Alle bodemorganismen hebben invloed op elkaar, er ontstaat een web van onderlinge relaties.

Rhizosfeer: Een laagje rond de plantenwortels is een belangrijke omgeving voor heel veel leven. Er is een hogere biologische activiteit en een andere chemische samenstelling van het bodemvocht.

Dit komt door:
- Het uitscheiden van stoffen door de wortels: Wortelexudaten. Dit zijn verbinden die door de wortels worden uitgescheiden.

Wortelexudaten: Belangrijke voedingsbron voor micro-organismen zoals bacteriën en schimmels.
- De wortel neemt plantenvoedende stoffen op.

- De plantenwortel neemt water op onafhankelijk van de opname van nutriënten.

Depletiezone: Een zone waarin de opgenomen stof uitgeput is geraakt.

Organismen kunnen invloed hebben op de bodem en die veranderen. Samenstelling en functies van biologische gemeenschappen in de bodem worden beïnvloed door allerlei factoren.

Dood organisch materiaal in de bodem is voedsel voor schimmels en bacteriën.

Symbiose: Het samenleven van verschillende organismen die van elkaars aanwezigheid voordeel hebben. Voorbeeld: vlinderbloemigen en de rhizobium bacterie of mycorrhizaschimmels en planten.

Stikstofmineralisatie: Stikstof is als element een belangrijke voedingsstof voor planten. Het omzetten van stikstof uit de lucht wordt stikstofmineralisatie genoemd.

Mycorrhizaschimmels: Deze schimmels vormen een fijn netwerk van schimmeldraden bij de plantenwortel. Deze schimmeldraden zijn ook extra wortels voor de plant. De plant wordt hierdoor beter voorzien van water, mineralen en soms ook eiwitten.

Strooisellaag: De bovenlaag noemt men de strooisellaag. Een snelle afbraak hiervan is gunstig. Hierdoor komt plantaardig materiaal snel weer beschikbaar voor nieuwe opname door plantenwortels.

Aggregaten: Bodemdieren kunnen een gunstig effect hebben op het samenklonteren van bodemdeeltjes. Ze vormen aggregaten. Hierdoor wordt de structuur van de grond beter.

Verdrag inzake biologische diversiteit: De 3 belangrijkste punten: Behoud van biodiversiteit / duurzaam gebruik van de bestanddelen / eerlijke verdeling van de baten.

Biodiversiteit: is een samentrekking van de woorden biologische en diversiteit. Het heeft te maken met soortenrijkdom in de zin van: meer soorten geeft een hogere biodiversiteit.

Waarom biodiversiteit belangrijk?
- Een ecosysteem met meer diversiteit is gunstig. Een organisme dat uit een voedselketen wegvalt wordt gemakkelijk ingenomen door een ander organisme.

- Grond als afvalwerkingsbedrijf. Een bacterie is ontdekt die grond of afvalwater beter kan reinigen.

- Plagen kunnen minder snel ontstaan bij hoge biodiversiteit. Deze worden in toom gehouden door andere organismen.

Koolstofdioxide: Planten nemen koolstofdioxide uit de lucht op, en leggen dit vast in hun weefsel. Na het afsterven van planten komt dit als organische stof in de bodem terecht. Door het losmaken van de grond wordt de biologische afbraak van organische stof versneld.

Een hoger koolstofgehalte is gunstig voor de structuur van de bodem.

Bodemmeetnet: Op plaatsen die deel uitmaken van het bodemmeetnet, worden regelmatig metingen gedaan. Dit moet een verandering gaan geven in bodemkwaliteit in Nederland.

Het bodemmeetnet wilt het volgende te weten komen:
- Wat is het effect van verschillend bodembeheer?

- Wat is de fysische, chemische en biologische toestand van de bodem op bepaalde locaties?

- Hoe kun je de kwaliteit van een bepaalde bodem het beste bepalen?

Duurzaam telen
Het Nederlandse bodembeleid streeft naar duurzame bescherming van 95% van de daar voorkomende soorten organismen. Duurzaam heeft hier de betekenis dat gebruik en samenstelling van de bodem hetzelfde blijft.

Werkplek in bodembeheer: Adviseurs / milieuadviseurs / mensen die veldwerk verrichten / ambtenaren / ingenieurs / ingenieursbureaus / telers en veehouders.