Hoofdstuk 3

Geschiedenis hoofdstuk 3

Capitularium is te vergelijken met een wet
Villis is mv villa wat dorp betekend maar ook kroondomein.

476 Laatste west Romeinse Keizer afgezet
496 Clovis neemt christelijk geloof aan
622 Hedzjra uitwijking van Mohammed van Mekka naar medina
690 Willibrord doet bekeringswerk
725 Bonifatius werkt als missionaris
732 slag bij poitiers
800 Keizerskroning Karel de grote
843 Verdrag van verdun Het Verdrag van Verdun van 843 regelde de verdeling van het Karolingische rijk na de dood van Lodewijk de Vrome († 840) onder zijn drie zonen, Lotharius (de oudste), Lodewijk de Duitser en Karel de Kale. Deze rijksverdeling en de verdere deling van het Frankische Rijk liggen aan de basis van de eeuwenlange polarisatiestrijd in Europa.
962 Keizerskroning van Otto I de grote


Dirk I stichte nonnekloster, later abdij voor de benedictijner orde. Dat zou uitgroeien tot een voornaam cultureel centrum in het graafschap Holland met een belangrijke bibliotheek
Graaf van Holland en de benedictijner monniken staan symbool voor tijd van Ridders en Monniken.

Acculturatie: De ranken namen allerlei onderdelen van de Romeinse cultuur over, bijvoorbeeld op het gebied van religie en krijgskunst

Het begin van de tijd van monniken en Ridders wordt gekenmerkt door een opeenvolging van invasies van stammen, zoals de saksen de goten en de vandalen. Vanaf 4e eeuw naar zuiden en westen. 5e eeuw hoogtepunt toen Hunnen andere volken uit europa verdreven

Rond 500 ontstonden er nieuwe koninkrijken binnen het gebied dat voorheen romeinse rijk vormde. Zo ook gebied van Frankische koning Clovis. Gedeeltelijk romeinse cultuur. Ze breiden het steeds verder uit.

ME feodale stelsel. Grotere rol katholieke kerkkloostergemeenschappen. Monniken hielden zich bezig met geloof te verspreiden. Clovis 1e Germaanse koning die zich tot christenen liet dopen.

Autarkisch: zelfvoorzienend Germaanse boeren waren Autarkisch
Frankische rijk kwam hofstelsel een systeem waarbij de grond eigendom is van een landheer en bewerkt wordt door lijfeigenen, pachters en horige boeren
622 islam ontstaan. Verspreiding religie tot 732 tot stand gebracht in frankrijk. Spanje bleef eeuwenlang arabisch en islamitisch

Middeleeuwen opgedeeld in tijd van monniken en ridders & steden en staten



3.1

Karel was afhankelijk van de steun van soldaten te paard. Om die te belonen werden ridders en bestuurders beloond met bezittingen. Leenstelsel. (werd ook een verzwakking van zijn gezag) Ook ontstond standensamenleving

Standensamenleving. Je status wordt bepaald door afkomst familie en bezit. Nu nog een beetje.


Frankische rijk: Franken leefden in Romeninse rijk. Deden niet mee met volksverhuizingen. Er ontstonden koninkrijken (clovis) Clovis veroverde veel gebieden. Macht van opvolgers werd veel zwakker hofmeiers hadden veel meer macht. Pepijn III de korte mikte de koning van de troon. Opvolgers karolingen (Karel de grote) 800 keizer gekroond

Macht van de koning was gebasserd op zijn prestige als oorlogsleider en op de mate waarin hij zijn krijgers aan zich kon binden door het geven van geschenken zoaals edelmetaal awapens en grond. Door veroveren van gebieden steeds meer kostbaarheden dus meer krijgers. Veel voetvolk maar steeds rijker dus soms ook paard. Frankische rijk steeds groter dus ook meer krijgers nodig. Op een ggeven moment waren schenkingen van kostbare voorwarpen niet meer toereikend op een wapenuitrusting en een paard te betalen. Daarom belonen met grondbezit uit gronddomeinen. (ALLEEN IN LEEN HIJ KON HET ALS LEENHEER TERUGEISEN ANDERS VERLOOR IE MACHT) bestuursfuncties en geldelijke inkomstbronnen werden ook in leen gegeven. Leenman moest helpen bij rechtspraak en bestuur en vechten in het leger vna de leenheer. Iemand in zijn hofhouding moest ook eed afleggen. Zo´n getrouwe werd vazal genoemd.

Karel probeerde een staatsinrichting op te zetten met een graaf aan hoofd. Om graven te controleren zendgraven. Gebieden die extra bescherming nodig hadden kregen markgraven. Voortdurend reizende hofhouding.Veel macht. Hij hielp de pauzen. Werd gekroond tot keizer
Leenstelsel had ook nadelen. Leenmannen wilden erfgoed doorpassen aan erfgenamenversnippering Hoe zwakker de leider des te meer macht trokken de lokale en regionale machthebbers naar zich toe. Karel stierf in 814 lodewijk erfde alles. Alles in 3en opgedeeld verdrag van verdun. Door opdeling van het frankische rijk nam macht af. Maar ook doordat er 2 keizers waren en dan ook nog de paus. Ook werden ze aangevallen door vijanden. Eerste aanvallen kleinschalig, daarna steeds grootschaliger door de verzwakking door de oorlogen enz. noormannen kwamen steeds verder. In 822 keizer Karel III belegerde groot leger het noormannenkamp. Groot fiasco. Onderlinge strijd tussen zijn strijders. Keizer werd gewantrouwd en afgezet en overgenomen door onwettige zoon. In 888 stierf hij luttele bezittingen.

Het gezag in Gallië werd steeds meer overgenomen door Frankische vorsten er was wel sprake van continuïteit want de steden bleven een rol spelen bij het bestuur (rol werd minder) De oorspronkelijke gallo romeinse elite bleef invloedrijk maar verloor ten opzichte van de Franken. Maar ook van discontinuïteit want de steden waren niet meer het belangrijkst,de franken bestuurden ook vanuit paltsen op het platteland. De steden namen ook af en de belangrijkste laag was nu niet meer de GR elite maar de laag van de Franken. Langzamerhand verdween het romeinse karakter omdat het aantal Gallo Romeinen afnam. De franken gebruikten veel meer grond om te bewerken.

Leenstelsel werd ingevoerd omdat vorsten behoefte hadden aan trouwe volgelingen. En doordat er weinig geld in omloop was werd er betaald met goederen of rechten. Het was wel ingewikkeld want niet iedereen kreeg voor hetzelfde werk evenveel, en een leen kon ook verder worden uitgedeeld.
Voordeel voor de leenman was dat ie dr inkomsten er van mag hebben en er mag wonen. Maar hij moet het ook weer teruggeven en zijn leen gaf geen vast inkomen. Hij moest ook zn volk beschermen.
Voordeel voor de LeenHeer: hij krijgt trouwe dienaren,en hij hoeft niet meer te besturen, recht te spreken en zijn bevolking beschermen. Het nadeel is dat hij zijn zeggenschap verliest. Karel hield ze in toom door ze te controleren met zendgraven

Verschil van leenman en vazal: vazal woonde op hof van da vorst, en leenman had meer aanzien, status en bezit. Makkelijker om vazallen in dienst te neman want hij verloor geen grondbezit en kreeg toch soldaten of specialisten op bestuurlijk juridisch gevecht op het hof

3.2
 Dopen van clovis was voor de heidense franken het teken om ook het christendom te aanvaarden. Clovis vroeg de christelijke god van zijn vrouw om hulp en won veldslag Dat was de basis van verdere verspreiding christendom. Dankzij vele schenkingen groeiden kerken en kloosters uit tot grootgrondbezitters. Christendom belangrijke pijler van onze cultuur. Als iedereen christen was sterkere eenheid onder de bevolking. Ook zouden de C trouwere onderdanen zijn en de koning zag zijn heerschappij gesteund door een groeiende kerk en een goddelijke zegen. De kerk verzekerde zich van de bescherming van een machtig vorst. Ze hadden elkaar nodig.


Celibaat leven in armoede leven en gehoorzaamheid aan de kerk
Monniken christenen die zich terugtrokken op een afgelegen plek om hun leven in dienst te stellen van christelijke geloof. Die geestelijken bleven klooster onder leiding van abt, en bleven daar om te schrijven zingen. De missionarissen (initiatief paus gregorius) bekeerden mensen in het veld. Willibrord bekeerde utrecht. Genoten bescherming van bekeerde koning of beschermheer. Willibrord en bonifatius moesten hun bekeringswerk staken.Radboud had nl de franken verslagen. Beiden vermoord

Wens Karel: samen met paus christendom verspreiden. Karel vermoorde saksen die niet wilde bekeren. Uitiendelijk widukund bekeerd +gedoopt Karel peetvader. Maar geen gehoorzame onderdanen. Karel stuurde zendgraven niet alleen om te controleren maar ook om de bevolking de christelijke plichten waarden en normen wijs te maken. Hij zorgde voor de tienden. 10% vee of oogst afstaan aan kerk. Onechte priesters werden dr uit gekikt.

Karel verbleef in Aken (aqua) voor warme water. Bouwde een enorme palts. Met agrarische gebouwen bestuursvertrekken keizerlijke zalen en een grote paltskapel. Moest culturele hart van frankische rijk worden. Hij haalde Alcuinus van York geleerde naar aken. Gaf les aan de beroemde biograaf van Karel. York schreef betrouwbare tekst van bijbel.
Voor de kloosterscholen leerplan 7 vakken. Grammatica rekenkunde meetkunde enz. Kloosters waren houders van de klassieke cultuur.kloosters kregen vaak veel grondbezit. Zo zouden ze daar in ruil voor bidden voor het zielenheil van de schenker.

Karolingische Renaissance: de culturele opbloei tijdens de regering van Karel de Grote


Voor 500 waren er in de geromaniseerde gebieden en het balkan gebied veel christenen. Tot 900 vond vanuit het zuiden en vanuit ierland en engeland missionering plaats in noordwest europa en vanaf 900 werden ook gebeiden naar oos europa gekerstend
De kerk heeft ook bijgedragen aan de vorming van een christelijke cultuur in Noordwest Europa doordat de ze gebruik maakte van latijn in de diensten en in onderwijs en wetenschap. Ook liet de kerk keren bouwen in romaanse stijl.

Renaissance: Extra of hernieuwde aandacht voor de geschriften klassieke oudheid daaruit vloeit nieuwe denkwijze over de positie van de mens voort meer individualistisch.

3.3
3e eeuw n. C. Romeinse rijk geplunderd. Germaanse volken die binnenstroomden waren zelfvoorzienend. Ze konden met ossen alleen lichte zandgronden bewerken.nijverheid handel en geld namen af. De agrarisch urbane maatschappij was een agrarische samenleving geworden . Leven van veel menen veranderde enorm.


De elite: Grootgrondbezitters, romeinse bestuursambtenaren en rijke handelaren

Slaven werkten voor de elite en deden zware werk. Slaven namen af doordat de romeinen steeds armer werden doordat het aantal vrije frankische boeren sterk toenam. Kerk was ook tegen slavernij. Bischop bonitos kocht in 2e helft 7e eeuw slaven vrij.

Frankische elite: Koning en zijn gevolg van krijgers. Zijn gevolg werd steeds rijker. Door een eed van trouw waren ze gebonden aan de koning. Ze waren VAZAL. Beide elites vermengden zich met elkaar. Door de kerstening speelden bisschopen en abten van grote kloosters een rol.

Alle frankische vrijen konden worden opgeroepen voor krijgsdienst.2e sociale laag. Zo ontstond nieuwe standenmaatschappij. Sociale status vanaf begin vast.

Coloni: vrije boeren die geen eigen grond hadden en dus een boerderij van een grootgrondbezitter moesten pachten.

Verschil tussen edelen en niet edelen onder niet edelen hele groep. Xij deden voor hen alle voorkomende werkzaamheden in ruil voor huisvestiging en onderhoud. Ze waren gebonden aan de heer met hun lijf. Lijfeigenen.
Men koos er vaak voor om beschermd te worden door heer, dan was je niet oproepbaar voor oorlog. Ze moesten dan wel deel van de oogst geven en werk op akkers van heer. Ook verplichten ze zich om niet te vertrekken uit het gebied van de edelman. Zo werden zij horig.

Horigen: waren gebonden aan de grond en hadden een aantal plichten maar minder dan de lijfeigenen

Lijfeigenschap is een vorm van horigheid die de slavernij dicht benadert. Het verschil is voornamelijk dat lijfeigenen een gezin konden stichten (wat met slaven lang niet altijd het geval was), een stukje land mochten bebouwen om hun gezin te voeden en niet zonder hun gezin en hun land konden worden verkocht.

Domein: fors landgoed (Karel had domeinen in Aken luik tongeren en maastricht) palts centrum van zon domein. Vroonhof stond centraal in domein. De grote boerderijgebouwen van de heer.

Akkers waren in 2 delen opgedeeld daarom tweeledig domein. Een deel hoorde direct bij de vroonhof (hof van de heer vaak lagere edelman beheerder) de rest was van de horige boeren. Werkzaamheden op vroonhof door lijfeigenen. Horigen woonden op de hoeven in het dorp.

Overschotten waren voor Karel. Hij legde afdrachten voor leger en kerk. Opvallend dat wijn goed moest zijn:P Toename productie zorgde voor betere handel. Kloosters verdienden geld aan de verkoop van overschotten van hoeven en domeinen.

Verdwijning centraal Romeinse gezag grote gevolgen: veel villas werden geplunderd de Romeinse bevolking verarmde of nam af. De franken namen de leidende positie over en werden rijker door het veroveren van gebieden en rijkdommen.

Houding van kath kerk: slaven werden vrij gekocht! Want mensen zijn gelijk ook op aarde. Dat was eenvooruitgang alsje vergelijkt met t van GR. Er werd nu menselijk met mensen omgegaan dus ist deel van civilisatieproces.

3.4
8e eeuw bereikte de nieuwe religie Islam europa. Na slag bij poitiers werden ze teruggedrongen door de franken. Hun geblied in het westen bleef beperkt tot het iberisch schiereiland. Contacten hadden grote invloed op de culturele ontwikkeling in europa. Contact moslims en christenen lang niet altijd vijandig. Veel cultuur en wetenschap werd overgewisseld. Europeanen namen meer over van de arabieren. Rond 570 mohammed geboren in Mekka. In die tijd meeste stammen polytheïstisch. Mohammed trok mee met handelskaravaan die Arabisch schiereiland doorkruisten kwam in aanmerking met joden- christendom. In 610 openbaring met Allah,. Zijn worden werden de koranontwikkeling tot profeet van Allah. Geloof in 1 god was moeilijk voor handelaren ze waren er bang voor want Mekka was de stad van gele goden. In 622 vlucht van Mekka naar medina(hedsjra) dat is de start van islamitische jaartelling. In medina meer bekeringen tot islam. In 632 dood van mohammed. Islam voornaamste godsdienst op arabisch schiereiland

Kaliefen: opvolgers van mohammed. Was tegelijkertijd vorst en leider van de gelovigen.
Kalifaat: gebied dat veroverd was door Arabische moslims. Bestuur hiervan bleef vaak generaties lang binnen een familie waardoor er concurrerende dynastieën ontstonden.
Dynastieën: vorstenhuis regerende familie.
Ernstige en langdurigste conflict binnen de islam heeft te maken met de opvolging van Mohammed. Soennieten en sjiieten oneens over ware opvolger.. 1e opvolger was Aboe Bakrschoonvader dus geen directe familie. Volgens soennieten hoefde je niet perse van Mohammed af e stammen om leider te zijn. Mohammed had ook neef Ali door sjiieten gezien als de ware opvolger. Volgens de sjiieten mochten alleen afstammelingen van Mohammed zelf zich kalief noemen.
Door religieuze veroveringsdrift breidden de moslims gebied uit. Tot in 725 werden de moslims door de hofmeier Karel Martel verslagen en in 732 versloeg Karel martel 2e (poitiers) leger. Islamitische aanwezigheid bleef beperkt tot Spanje. Opeenvolgende kaliefen kregen spanje niet volledig onder de macht. Steeds meer christelijke koninkrijkjes.


Al andalus: naam van de arabieren voor Spanje
Reconquista: de christelijke verovering van Spanje
Status van dhimmi: nieuw gezag accepteren en belasting betalen, niet trouwen met islamieten+wonen in getto´s
Die tolerantie droeg mede aan bij de bekering van veel mensen tot islam.
Vele voelden zich aangetrokken tot de duidelijkheid van de regels en een beter leven in paradijs. Opende ook de deur voor veel ambten en beroepen die voor niet islamieten niet toegankelijk waren. Dus niet alleen geloofsredenen ook economische overwegingen speelden een rol bij de overgang naar Islam.

Islam moet zich verspreiden maar ook kennis verzamelen.. veel belangstelling voor de filosofische en natuurwetenschappelijke geschriften van de oude grieken. Kregen ze van Byzantijnse rijk belangrijke culturele erfgenaam. Ook medische wetenschap goed en aand8 voor astronomie. Astrobalium werktuig van zee. Ook de cijfers waren handig rekenden veel makkelijker als de Romeinse. 0 overgenomen van indie. In spandje werden Arabische teksten omgezet naar latijn (europese wetenschappers) zo bleven denkbeelden oude grieken bewaard
Teksten werden naar het arabisch vertaald en bewaard. IN spanje werden die teksten weer in het latijn vertaald. Zo kwam de oorspronkelijke griekse kennis ter beschikking van de europes wetenschapper

Granada sevilla en córdoba(had 400.000 boekenbibliotheek) steden van cultuur en wetenschap

De middeleeuwse contacten met de islam zijn voor de ontwikkeling van europa van groot belang geweest. Komt door uitbreiding van het islamitische rijk en door de handel. 2 voorbeelden van beïnvloeding die nu nog merkbaar zijn is de architectuur en bepaalde woorden en cijfers.

Mohammed en jezus nemen in beide religies verschillende posities in. Voor de christenen is de geboorte heel belangrijk want hij is de zoon vna god. Mohammed is profeet en zijn activiteiten zijn het belangrijkst.

Er bleef altijd achting bestaan voor iedereen. Heidenen enz moesten bestreden worden


Religieuze veroveringsdrift: jihad en relatieve tolerantie en de aantrekkingskracht van de islam zorgde voor ene snelle verspreiding

Vergelijking met Karel s verspreiding en de islam is dat de frankische veroveraars zich aan pasten aan de huidige cultuur. De islamitische bleven bij hun geloof ze accepteerde alleen andersgelovigen met het boek als die belasting betaalden. Karel had ook met geweld bekeerd