Inhoudsopgave
1) Wat zijn tornado’s precies?
2) Hoe ontstaan tornado’s?
3) Zijn er verschillende soorten tornado’s?
4) Wat voor schade en gevolgen hebben tornado’s?
5) Hoe spoort men tornado’s op?
6) Orkaan Isabel.
Conclusie
Logboek
Bijlage
Wat zijn tornado’s en wat is de invloed ervan op de mens? Inleiding: We hebben dit onderwerp gekozen omdat het ons wel een interessant onderwerp leek. Je ziet best vaak op tv dat hele dorpen worden vernietigt door een orkaan of tornado. Het is wel duidelijk wat een tornado aan kan richten maar bijna niemand weet wat een tornado precies is. We zijn ook van plan om de orkaan die nu de oostkust van Amerika bedreigt te gaan volgen. Zo krijg je een goed beeld hoe een tornado zich ontwikkeld en wat de gevolgen ervan zijn. We verwachten dat we weinig problemen zullen krijgen. We hebben een goede planning gemaakt en er is veel informatie over te vinden. Hoofdstuk 1 Wat zijn tornado’s precies? Een tornado bestaat uit draaiende lucht aan de onderkant van een wolk. Deze draaikolk maakt aan de onderkant contact met de grond. De sneldraaiende lucht behaald snelheden van minimaal 65km per uur indien het een echte tornado genoemd mag worden. De definitie voor een tornado is “een snel draaiende lucht kolom die ontstaat uit een buienwolk of onweerswolk en daarbij contact met het aardoppervlak heeft”. Een tornado ontstaat uit verschillende onderdelen. -Koude lucht -Warme lucht -Vorstgrens -Aambeeld -Trechter -Regen -Mesoeyclone
supercell
Bron:www.meteonet.nl
Een supercell is een zeer grote onweersbui, die ontstaat bij grote temperatuursverschillen tussen de grond en de bovenlucht. Een supercell komt vooral voor bij een scheidingslijn tussen zeer warme,vochtige lucht en koude lucht. In tegenstelling tot een gewone onweersbui kan een supercell zeer lang blijven hangen en blijft hevige neerslag veroorzaken. Bij een gewone bui wordt de opwaartse stroming van warme lucht tegengegaan door de dalende, koude lucht. Dat is bij een supercell niet het geval. Daardoor ontstaat er nu geen neerslag en blijft de warme lucht bestaan. De opwaartse stroming kan snelheden bereiken tot 200 km/uur (!!), waardoor deze stroming door kan schieten tot in de warmere stratosfeer en boven de afscheidingslaag (=tropopauze) zichtbaar wordt als een doorgeschoten top. Aan de achterzijde ontwikkelt zich soms door de sterke opwaartse beweging een tornado. Bron:http://users.bart.nl/~boudewyn/Tornado.htm
Een tornado is een lucht"vortex", die snel ronddraait rondom een lagedrukkern. Door de Corioliskracht stroomt lucht niet direct naar een lagedrukkern, maar wordt afgebogen (naar rechts op het noordelijk halfrond). Dit is het begin van rotatie en de lucht behoudt het impulsmoment waarbij de luchtdrukgradientkracht naar de kern en de middelpuntvliegende kracht met elkaar in evenwicht zijn. Hierdoor blijft de lage druk in de kern behouden, en de vortex groeit in lengte, omdat lucht van de boven- en onderkant aangezogen wordt. Op het moment dat zo'n vortex, die wordt geproduceerd door een onweersbui of stapelwolk, de grond bereikt, heet dat een windhoos. Indien een windhoos geproduceerd wordt door een supercell, die zelf langzaam roteert, wordt gesproken van een tornado. Een tornado bestaat dus uit rondstromende lucht, gecondenseerde waterdamp (door de lagere druk in de kern), en soms ook opgezogen stof en puin. Deze wolken ontstaan vaak op de scheidingslijn van zeer warme, vochtige lucht en koude lucht, waarvan de temperatuur met de hoogte sterk afneemt. In Nederland komen vrijwel geen tornado’s voor. In de VS daarentegen wel. In de VS ontstaan tornado’s doordat koude luchtstromen uit Canada in botsing komen met de warme vochtige lucht vanaf de zee (Golf van Mexico). Ook in Australië komen regelmatig tornado’s en wervelwinden voor. Hoofdstuk 2 Hoe ontstaan tornado’s? Stap 1
Het ontstaan van de tornado begint bij de botsing van koude en warme lucht. Bij een botsing tussen het warmte- en koufront schuift de koude lucht onder de warme lucht waardoor de warme lucht omhoog wordt gedrukt. Vervolgens stijgt de warme lucht door convectie. Convectie is het uitzetten van de warme lucht die daarbij op stijgt omdat het een kleinere dichtheid krijgt. Als door deze kracht de wolk door de bovenste luchtlaag (inversie) heen breekt, stijgt de vochtige lucht die normaal door de inversie werd tegengehouden. Hierdoor ontstaan er enkele zware buien. Omdat de lucht boven de inversie droog is, koelen de wolkenranden van de onweersbuien af. Daardoor ontstaat er een temperatuursverschil tussen de warme opwaartse stroming in het midden, deze wordt daardoor sterker. Stap 2
Na het ontstaan van de onweersbui gaat de lucht roteren en zo ontstaat er een supercell. Hoe een supercell precies ontstaat, is volgens de meteorologen nog niet helemaal duidelijk. Maar ze zijn er wel zeker van dat snelheidsverschillen van de wind en het Coriolis effect een grote rol spelen. Als er eenmaal een supercell is ontstaan, is de kans op een tornado zeer groot. Stap 3
De eigenlijke tornado ontstaat. Door de rotatie van de supercell ontstaat er in het midden van de rotatie een slurf. De oorzaak hiervan is dat de rotatie het sterkst is in het centrum, hoe dichter de lucht bij de rotatie as komt hoe harder deze draait.
In het alle binnenste van de tornado (het centrum) is het helemaal windstil.
Pas op het moment dat de slurf de grond raakt is er sprake van een tornado. Door al het materiaal dat de tornado opzuigt verandert hij van kleur. Op het laatst verliest de tornado zijn kracht en wordt hij breder. Uiteindelijk maakt de tornado een slinger en lost hij op.
Hier onder is schematisch weer gegeven hoe een supercell ontstaat.
Bij een koufront dringt zwaardere koude lucht onder de lichtere warme lucht, hetgeen optilling van de warme, vochtige lucht veroorzaakt. Hierdoor ontstaan buien (cumulonimbus), die zomers vaak met onweer gepaard gaan. Het front beweegt met zo'n 30km/uur. Na het front klaart het vaak sterk op, waarna vaak cumulus-wolken ontstaan, die soms uitgroeien tot buien.
Wolkensoorten:
Ci=cirrus, Cs= cirrostatus, Cu=cumulus, As=Altostratus, Ns=Nimtxostartus.
Op dit plaatje zie je dat een tornado ontstaat uit twee verschillende lucht fronten, een warme en een koude. Dit wordt ook wel occlusie genoemd.
Doordat warme lucht in aanraking komt met de koude lucht stijgt deze op. Als de warme lucht begint af te koelen in de hogere luchtlagen ontstaan er wolken.
De cumulus wolken voegen zich samen bij de cirrus .
Doordat de koude lucht onder de warme lucht dringt ontstaan er buien bij Cumulo-nimbus.
Het koufront beweegt meestal sneller dan het warmtefront (ongeveer 30 km/uur) en dus wordt de lucht sneller opgetild, waardoor de weersverschijnselen ook veel heftiger zijn. 's Zomers ontstaat er dan vaak onweer en soms ontstaan er windhozen .
Hoofdstuk 3 Zijn er verschillende soorten tornado’s?
Soorten tornado's
Een vortex, of hoos, is pas een tornado wanneer deze de grond raakt. De meeste hozen die voorkomen raken de grond niet. De hoosjes die soms te zien zijn onder grote stapelwolken, (geen supercell buien), heten windhozen. Windhozen en tornado's die boven water voorkomen heten waterhozen. Deze zijn over het algemeen niet zo groot en sterk. Ze komen veel voor bij de zogeheten convectieve wolken (stapelwolken) boven warme wateroppervlakken, bij rustig weer (niet veel wind, en voldoende luchtvochtigheid en onstabiliteit). Wanneer een waterhoos aan land komt, wordt het een windhoos, maar lost meestal zeer snel op. Een ander soort hoos is de stofhoos, of ook wel zandhoos genoemd. Stofhozen ontstaan wanneer de bodem sterk verwarmd raakt en er warme lucht vanaf de grond opstijgt (thermiek), zo ook bij zeer lokale en kleine lagedrukgebieden bij de grond. Stofhozen zijn er in verschillende grootten, van enkel een paar meter hoog en breed tot soms meer dan 100 meter hoog. Door het opgezogen zand en stof krijgt het vaak een gelige of rode kleur. Stofhozen vormen zich bij de grond, terwijl gewone hozen zich in en onder stapelwolken vormen. Variaties op stofhozen zijn sneeuwhozen, vuurhozen en stoom-hozen. Fujita tornadoschaal
F-Schaal Nummer Intensiteit Windsnelheid Schade
F0 Lichte tornado 65-116 km/uur (40-72 mph) Enige schade aan schoorstenen. Takken breken van bomen af. Ondiep gewortelde bomen waaien om. Verkeersborden beschadigen. F1 Matige tornado 117-180 km/uur (73-112 mph) Daken raken bedekking kwijt. Caravans, woonwagens kunnen omslaan. Auto's worden van de weg gedrukt. Aanbouw (schuren, garages) worden soms verwoest. F2 Tornado van betekenis 181-253 km/uur (113-157 mph) Aanzienlijke schade aan vaste huizen. Woonwagens en caravans worden verwoest. Grote bomen worden ontworteld en versplinterd; Kleinere objecten worden als projectielen gelanceerd. F3 Zware tornado 254-332 km/uur (158-206 mph) Daken en sommige muren van stevig gebouwde huizen waaien om. Treinen slaan om of ontsporen. De meeste bomen in bossen worden ontworteld. F4 Zeer verwoestende tornado 333-418 km/uur (207-260 mph) Goed gebouwde huizen worden geheel opgetild. Auto's en andere grote voorwerpen worden als raketten gelanceerd en over een zeker afstand door de lucht verplaatst. F5 Meest verwoestende en zware tornado 419-512 km/uur (261-318 mph) Huizen en auto's vliegen honderd meter of meer door de lucht; bomen worden ontschorst; grote metalen constructies verbuigen en worden deels verwoest. Hoofdstuk 4 Wat voor schade en gevolgen hebben tornado’s? Tornado’s heb je in verschillende categorieën van een F1 tot een F5. Bij een F1 is er een kans dat je kippenhok en een aantal kippen de lucht in gaan. Ook moet je geen lichte voorwerpen los laten liggen. Ze kunnen de lucht in worden gezogen en met een grote kracht weer worden weggeblazen. Dat kan dan weer een grote schade aanrichten. De hoogste categorie is een F5. Die kan zo krachtig zijn dat de tornado in staat is huizen omver te blazen (houten huizen). Verder kunnen vrachtwagens en tractors worden meegenomen en honderden meters verder weer worden neergegooid. In Amerika komen jaarlijks gemiddeld 800 tornado’s voor. Deze zorgen voor ongeveer 70 doden per jaar. De schade loopt op tot in een tiental miljard dollars directe kosten. Door tornado’s kunnen complete akkers worden weggevaagd, waardoor men de oogst misloopt. Als er dreiging van een tornado is kun je het beste onderdak zoeken in iets wat goedvasten diep in de grond zit. Bijvoorbeeld een stormkelder. In de gebieden in Amerika waar veel tornado’s voorkomen heeft bijna elk huis een standaard stormkelder in de tuin. Kom vooral niet in de buurt van de ramen. Sluit alle deuren en ramen aan de kant van de tornado en open ze aan de andere kant. Hierdoor krijg je een gelijke luchtdruk binnen en buiten, anders is er een kans dat het huis explodeert. Ook voorkomt het dat de wind het huis binnen komt en het dak eraf rukt. Tijdens de 2de WO werd de eerste poging gedaan om een storm te beïnvloeden. Deze mislukten en de proeven werden stopgezet. Pas na 11 jaar werd er opnieuw een poging gedaan. In 1956 werd het Natinal Hurricane Research Project (orkaan onder zoek project) opgericht. 3 jaar later werden er 4 vluchten gemaakt over de orkaan Daisy. Maar tijdens 3 van deze vluchten viel het waarnemingsapparatuur uit zodat er geen betrouwbare gegevens over de windsnelheden ontstonden. Ondanks alle tegenslagen begonnen het Amerikaanse meteorologie-instituut en de Amerikaanse marine in 1962 aan project Storm Fury. Dit project was gebaseerd op een bijzondere theorie. Het uitstrooien van zilveroxide boven de wolkenmuur rond het oog van een orkaan zou de omzetting van vloeibaar water in ijs versnellen. Daardoor zou latente warmte vrijkomen en de temperatuur in de buitenrand van de wolkenmuur zou stijgen. De luchtdruk aan de andere kant van de wolkenmuur zou veel minder sterk dalen omdat het verschil in temperatuur kleiner was geworden. Door de vermindering van de druk op de wolkenmuur zou het oog in een wijdere spiraal gaan rondraaien en zou de snelheid van de wind in de oorkaan verminderen. In 1969 werd de proef uitgevoerd op de orkaan Debbie. De proef slaagde met succes; de windsnelheid van 179km/u was afgenomen tot 125km/u, een vermindering van 30 procent. Het is dus wel mogelijk voor de mens om weer voor een gedeelte te beïnvloeden. Omdat een tornado uit water bestaat is het niet mogelijk om deze methode toe te passen. Ook komen tornado’s onverwachts voor, ze zijn niet op tijd te zien. In bepaalde gebieden is er altijd de dreiging van orkanen en tornado' s. In sommige delen van de wereld is er een speciaal televisiekanaal voor de weersvooruitzichten. Maar zelfs als men gewaarschuwd is, is het moeilijk te weten wat voor voorzorgsmaatregelen men moet treffen. Ter bescherming tegen hevige winden zouden huizen eenvoudig afgesloten moeten worden en de bewoners geëvacueerd voordat de storm toeslaat. Speciale verkeersborden zijn nodig om de mensen voor een naderende orkaan veilig weg te loodsen zonder dat er paniek uitbreekt of verwarring ontstaat. Langs de kust en rivieren kunnen barrières worden gebouwd om de verwoestende vloedgolven tegen te houden. Ondergrondse stormkelders bieden de beste
bescherming tegen tornado's, maar elke kelder kan al bescherming bieden. Als een gebouw geen kelder heeft is het beste om plat onder een tafel of bed te gaan liggen, weg bij eventuele ramen.
Hoofdstuk 5 Hoe spoort men tornado’s op?
De laatste jaren is het waarschuwingssysteem tegen tornado’s sterk verbeterd. Door de ontwikkeling van satellieten, computers en internet is het een stuk makkelijker aankomende tornado’s te ontdekken en de mensen te waarschuwen.
In Amerika komen ongeveer 800 tornado’s per jaar voor. 600 daarvan volgen het zogenoemde tornadopad. Dat is een gebied in Amerika waar de meeste tornado’s voorkomen. Ze volgen meestal ook dezelfde richting.
Er bestaan speciale tornadoteams. Zij zijn ervoor getraind om tornado’s op te kunnen sporen, waardoor mensen bijtijds gewaarschuwd kunnen worden. Ze houden dag en nacht alle satellietbeelden in de gaten en merken het meteen als er een verandering optreedt. Ook zijn er zogeheten stormjagers die in heel Amerika informatie verzamelen om de tornado’s beter te kunnen voorspellen. Deze mensen zoeken de grenzen op hoe dicht ze bij de tornado kunnen komen. Ze nemen zeer grote risico’s om informatie te verzamelen.
Op de plaatsen in Amerika waar veel tornado’s voorkomen wordt veel gebruik gemaakt van mobiele radarstations. Deze worden ook wel Doppler on Wheels genoemd. Deze apparaten registreren de tornado’s uiterst nauwkeurig, zo ook de temperatuur op de grond en windsnelheden. Ze doen luchtdrukmetingen voor en na een tornado om te kijken of er verschil in luchtdruk is. Als ze dat weten, kan er in de toekomst misschien aan de luchtdruk worden gezien of er een tornado op komst is. Het is wel al duidelijk dat een tornado doorgaans begint met onweer. De mens kan er dus wel al rekening mee houden.
In het Caraïbisch gebied en boven de Noord-Atlantische oceaan worden orkanen en tornado’s sinds 1944 gemeten met vliegtuigverkenningen. Aan de hand hiervan is de kans dat een bepaalde plaats door een orkaan of tornado wordt getroffen te berekenen. Zo is bij Sint-Maarten de kans per jaar dat een orkaan binnen 160 kilometer voorbijkomt ongeveer 14%. De kans op een tropische storm is zelfs 60%
Hoofdstuk 6: Orkaan Isabel.
In september 2003 werd de oostkust van Amerika geteisterd door de orkaan Isabel Het was een orkaan uit de categorie F2. De orkaan was eerst een uit de zwaarste categorie met windsnelheden van boven de 260km/u. Er zijn 30 doden gevallen en een honderdtal gewonden. De schade is enorm; 2 miljard dollar. Hieronder staat een overzicht waarin te zien is hoe de orkaan zijn weg is gegaan en wat voor schade hij heeft achter gelaten
Overzicht: 16 sept.: Shell past de doorvoer van ruwe olie aan uit voorzorg voor de dreigende orkaan.. 17 sept.: 100 000 mensen uit North Carolina, Virginia en Maryland zijn geëvacueerd
18 sept.: In North Carolina en Virginia zitten een half miljoen huishoudens zonder stroom. De orkaan heeft de Oostkust bereikt met windsnelheden van 160km/u en golven van 10m hoog. 19 sept.: Er zijn in totaal 17 doden gevallen en 4.6 miljoen huishouden zitten zonder stroom. Er is grote wateroverlast in Washington en Baltimore. De schade wordt geschat op 2 miljard dollar. De orkaan is afgezwakt tot storm in Canada met windsnelheden tot 65km/u. In Canada zitten 15000 huishoudens zonder stroom. 20 sept.: In totaal 29 doden en 2.7 miljoen huishoudens zonder stroom. Er is 2 miljard dollar schade. 21 sept.: In totaal zijn er 30 doden gevallen. In het oosten van Amerika zitten nog bijna 1,5 miljoen huishoudens zonder stroom. Virginia, North Carolina, Maryland en Delaware zijn het zwaarst getroffen en tot rampgebied uitgeroepen. Aan dit overzicht is goed te zien hoeveel schade een orkaan kan aan richten, maar vooral ook dat de mensen er niets aan kunnen veranderen. En dit was nog maar een oorkaan uit de lichtste categorie en nog lang geen tornado. Het enige wat de mens kan doen is op tijd evacueren. Bronvermelding: http://www.Weatherstock.com
http://users.Bart.nl/~boudewyn/Tornado.htm
http://www.spc.noaa.gov/climo
http://www.planet.nl/planet http://www.Meteonet.nl
http://www.Knmi.nl
http://www.vwkweb.nl
http://www.stormchasing.nl/NL/tornado.html
Boeken: De natuurwonderen der aarde Reader's Digest
Weer en Sterrenkunde Reader's Digest
Doden en record aan schade door najaarsstorm Conclusie: In N-Amerika wordt er alles aan gedaan om te schaden zo veel mogelijk te beperken. Alle huizen die worden gebouwd hebben een schuilkelder in de tuin
Bijlage: 1) Bron: 2) Bron: 3) Bron: 4) Tornado’s per seizoen
Staat Gem. aantal Hoogseizoen
Texas 137 April-Juni
Florida 52 Mei-Juli
Oklahoma 47 April-Juni
Kansas 38 April-Juni
Nebraska 36 Mei-Juli
Iowa 35 April-Juni
Zuid-Dakota 28 Mei-Juli
Mississippi 28 Maart-Juni, November
Alabama 28 Maart-Juni, November
Lousiana 27 Maart-Juni, November
Missouri 27 April-Juni
Illinois 27 April-Juni
Colorado 24 Mei-Juli
Indiana 23 April-Juni
Georgia 21 Maart-Mei
Wisconsin 21 Mei-Juli
Noord-Dakota 20 Juni-Augustus
Bron: www.meteonet.nl
5) Tri-State
Waarschijnlijk de meest verwoestende tornado ooit was de Tri-State tornado. Deze ramp vond plaats in maart 1925. Door de Tri-State torndado kwamen 695 mensen om het leven, raakten er meer als 2000 gewond. De tornado veroorzaakte voor bijna 120 milioen schade, hij vernietigde 4 steden volledig en beschadigde nog eens 6 andere. De tornado ontstond in de staat Missouri . Hier vernietigde hij de stad Annapolis met een snelheid van 116 kilometer per uur. Hierna ging de tornado naar de staat Ollinois waar hij de stad Gorham meteen totaal vernietigde. In deze staat werd de slurf maar liefst 1600 meter breed. De meeste doden die Illinois vielen waren er een gevolg van dat de tornado eerder als een grote vormloze wolk verscheen dan als een dodelijke tornado. Als de tornado the Wabash River oversteekt (zelfs toen er geen land meer was, wat wel een voorwaarde is bleef hij bestaan!) vernietigd hij Friffin nog even voordat Tri-State naar de derde staat gaat. Eenmaal in Indiana meerdert de tornado wer snelheid tot wel 117 kilometer per uur. De tornado verdwijnt uiteindelijk ten noordoosten van Princeton in Indiana. De tornado Tri-State bestond een record tijd van 3 en een half uur en in die tijd legd hij maar liefst 352 kilometers af. April 26, 1991
Op deze dag werden door het hele midden westen 54 tornado's gemeld. Een tornado veroorzaakte 24 doden en meer als 200 gewonden. De tornado zorgde voor bijna 600 milioen gulden aan schade. the tornado raasde ook door het stadje Andover in Texas waar het waarschuwingssysteem het niet deed. Een woonwagenkamp in Andover werd uitzonderlijk hard getroffen. 146 van de 333 mensen die hier woonden verlieten hun woonwagen voor een veiliger onderkomen. De doden werde alleen beschreven in het percentage van de mensen die hun woonwagen niet verlieten. Het jaar 1995
In april werden 206 tornadoes gemeld, dit is 2 keer zoveel als het gemiddelde. Er waren 2 F4, 2 F3 en 22 F2 tornado's gemeld. Samen doodden ze 12 mensen en zorgden voor 330 milioen gulden aan schade. Er raakten 35 mensen gewond.
In mei werden er 161 tornado's gemeld, met meer dan de helft in Texas. Dit was het op 3 na actievste tornado seizoen in Texas. Negen mensen raakten gewond en de tornado's zorgden voor 31 milioen gulden aan schade.
In juni ontstonden 233 tornado's. 22 werden aangemerkt als een F3 tornado of hoger. In deze maand kwamen er in elke staat tornado's voor, behalve in de staat Utah. Gelukkigerwijs kwamen er maar 3 mensen om, raakten er 74 gewond. Verder was er relatief weinig schade: 38 milioen gulden.
Juli bracht 155 tornado's met zich mee. Een F4 en 4 F3 tornado's werden er gemeld. Drie mensen kwamen om, 47 mensen raakten gewond en er was 20 milioen gulden schade in die maand.
Een korte eindbalans van het jaar 1995. In totaal kwamen er 18 mensen om het leven, er raakten 165 mensen gewond en de tornado's veroorzaakten voor 419 milioen gulden.
6) Erge tornado's in Noord-Amerika
Jaar Locatie Bijzonderheden Dodental 1903 Georgia Fabriek stort in 203
1925 Missouri, Illinois, Indiana Tri-State-Tornado 695
1953 Massachussetts Vooral in New-England 94
1965 Midwest 37 tornado's op één dag 271
1970 Oklahoma op tijd evacuatie door alarm 0
1974 Alabama tot Ontario Super-Outbreak: 148 in 21 uur 315
1991 Kansas 17 Bron: Kracht en macht van de natuur. Readers Digest, 1998 Nadere informatie: Verschil tussen tornado en een orkaan. Zowel een orkaan als een tornado worden gekenmerkt door een draaiende luchtbeweging rondom een kern. Toch zijn ze niet hetzelfde en zijn er grote verschillen. Eén is de afmeting. Tropische orkanen zijn 300 tot 800 km in doorsnede, tornado's meestal slechts enkele honderden meters. Orkanen ontstaan boven tropisch en subtropisch zeewater van minstens 27 graden warm. Tornado's ontstaan over het algemeen alleen boven een sterk verwarmd land waar de krachtige opstijgende luchtstromen in onstabiele en vochtige lucht. Orkanen die boven land zijn kunnen wel tegelijk plaats vinden met tornado's. In bepaalde gebieden is er altijd de dreiging van orkanen en tornado' s. In sommige delen van de wereld is er een speciaal televisiekanaal voor de weersvooruitzichten, maar zelfs als men gewaarschuwd is het moeilijk te weten wat voor voorzorgsmaatregelen men moet treffen. Ter bescherming tegen hevige winden zouden huizen eenvoudig afgesloten moeten worden en de bewoners geëvacueerd voordat de storm toeslaat. Speciale verkeersborden zijn nodig om de mensen voor een naderende orkaan veilig weg te loodsen zonder dat er paniek uitbreekt of verwarring ontstaat. Langs de kust en rivieren kunnen barrières worden gebouwd om de verwoestende vloedgolven tegen te houden. Ondergrondse stormkelders bieden de beste
Bescherming tegen tornado' s, maar elke kelder kan al bescherming bieden. Als een gebouw geen kelder heeft is het het beste om plat onder een tafel of bed te gaan liggen, weg bij eventuele ramen.
Logboek
Bijlage
Wat zijn tornado’s en wat is de invloed ervan op de mens? Inleiding: We hebben dit onderwerp gekozen omdat het ons wel een interessant onderwerp leek. Je ziet best vaak op tv dat hele dorpen worden vernietigt door een orkaan of tornado. Het is wel duidelijk wat een tornado aan kan richten maar bijna niemand weet wat een tornado precies is. We zijn ook van plan om de orkaan die nu de oostkust van Amerika bedreigt te gaan volgen. Zo krijg je een goed beeld hoe een tornado zich ontwikkeld en wat de gevolgen ervan zijn. We verwachten dat we weinig problemen zullen krijgen. We hebben een goede planning gemaakt en er is veel informatie over te vinden. Hoofdstuk 1 Wat zijn tornado’s precies? Een tornado bestaat uit draaiende lucht aan de onderkant van een wolk. Deze draaikolk maakt aan de onderkant contact met de grond. De sneldraaiende lucht behaald snelheden van minimaal 65km per uur indien het een echte tornado genoemd mag worden. De definitie voor een tornado is “een snel draaiende lucht kolom die ontstaat uit een buienwolk of onweerswolk en daarbij contact met het aardoppervlak heeft”. Een tornado ontstaat uit verschillende onderdelen. -Koude lucht -Warme lucht -Vorstgrens -Aambeeld -Trechter -Regen -Mesoeyclone
Een supercell is een zeer grote onweersbui, die ontstaat bij grote temperatuursverschillen tussen de grond en de bovenlucht. Een supercell komt vooral voor bij een scheidingslijn tussen zeer warme,vochtige lucht en koude lucht. In tegenstelling tot een gewone onweersbui kan een supercell zeer lang blijven hangen en blijft hevige neerslag veroorzaken. Bij een gewone bui wordt de opwaartse stroming van warme lucht tegengegaan door de dalende, koude lucht. Dat is bij een supercell niet het geval. Daardoor ontstaat er nu geen neerslag en blijft de warme lucht bestaan. De opwaartse stroming kan snelheden bereiken tot 200 km/uur (!!), waardoor deze stroming door kan schieten tot in de warmere stratosfeer en boven de afscheidingslaag (=tropopauze) zichtbaar wordt als een doorgeschoten top. Aan de achterzijde ontwikkelt zich soms door de sterke opwaartse beweging een tornado. Bron:http://users.bart.nl/~boudewyn/Tornado.htm
Een tornado is een lucht"vortex", die snel ronddraait rondom een lagedrukkern. Door de Corioliskracht stroomt lucht niet direct naar een lagedrukkern, maar wordt afgebogen (naar rechts op het noordelijk halfrond). Dit is het begin van rotatie en de lucht behoudt het impulsmoment waarbij de luchtdrukgradientkracht naar de kern en de middelpuntvliegende kracht met elkaar in evenwicht zijn. Hierdoor blijft de lage druk in de kern behouden, en de vortex groeit in lengte, omdat lucht van de boven- en onderkant aangezogen wordt. Op het moment dat zo'n vortex, die wordt geproduceerd door een onweersbui of stapelwolk, de grond bereikt, heet dat een windhoos. Indien een windhoos geproduceerd wordt door een supercell, die zelf langzaam roteert, wordt gesproken van een tornado. Een tornado bestaat dus uit rondstromende lucht, gecondenseerde waterdamp (door de lagere druk in de kern), en soms ook opgezogen stof en puin. Deze wolken ontstaan vaak op de scheidingslijn van zeer warme, vochtige lucht en koude lucht, waarvan de temperatuur met de hoogte sterk afneemt. In Nederland komen vrijwel geen tornado’s voor. In de VS daarentegen wel. In de VS ontstaan tornado’s doordat koude luchtstromen uit Canada in botsing komen met de warme vochtige lucht vanaf de zee (Golf van Mexico). Ook in Australië komen regelmatig tornado’s en wervelwinden voor. Hoofdstuk 2 Hoe ontstaan tornado’s? Stap 1
Het ontstaan van de tornado begint bij de botsing van koude en warme lucht. Bij een botsing tussen het warmte- en koufront schuift de koude lucht onder de warme lucht waardoor de warme lucht omhoog wordt gedrukt. Vervolgens stijgt de warme lucht door convectie. Convectie is het uitzetten van de warme lucht die daarbij op stijgt omdat het een kleinere dichtheid krijgt. Als door deze kracht de wolk door de bovenste luchtlaag (inversie) heen breekt, stijgt de vochtige lucht die normaal door de inversie werd tegengehouden. Hierdoor ontstaan er enkele zware buien. Omdat de lucht boven de inversie droog is, koelen de wolkenranden van de onweersbuien af. Daardoor ontstaat er een temperatuursverschil tussen de warme opwaartse stroming in het midden, deze wordt daardoor sterker. Stap 2
Na het ontstaan van de onweersbui gaat de lucht roteren en zo ontstaat er een supercell. Hoe een supercell precies ontstaat, is volgens de meteorologen nog niet helemaal duidelijk. Maar ze zijn er wel zeker van dat snelheidsverschillen van de wind en het Coriolis effect een grote rol spelen. Als er eenmaal een supercell is ontstaan, is de kans op een tornado zeer groot. Stap 3
Een vortex, of hoos, is pas een tornado wanneer deze de grond raakt. De meeste hozen die voorkomen raken de grond niet. De hoosjes die soms te zien zijn onder grote stapelwolken, (geen supercell buien), heten windhozen. Windhozen en tornado's die boven water voorkomen heten waterhozen. Deze zijn over het algemeen niet zo groot en sterk. Ze komen veel voor bij de zogeheten convectieve wolken (stapelwolken) boven warme wateroppervlakken, bij rustig weer (niet veel wind, en voldoende luchtvochtigheid en onstabiliteit). Wanneer een waterhoos aan land komt, wordt het een windhoos, maar lost meestal zeer snel op. Een ander soort hoos is de stofhoos, of ook wel zandhoos genoemd. Stofhozen ontstaan wanneer de bodem sterk verwarmd raakt en er warme lucht vanaf de grond opstijgt (thermiek), zo ook bij zeer lokale en kleine lagedrukgebieden bij de grond. Stofhozen zijn er in verschillende grootten, van enkel een paar meter hoog en breed tot soms meer dan 100 meter hoog. Door het opgezogen zand en stof krijgt het vaak een gelige of rode kleur. Stofhozen vormen zich bij de grond, terwijl gewone hozen zich in en onder stapelwolken vormen. Variaties op stofhozen zijn sneeuwhozen, vuurhozen en stoom-hozen. Fujita tornadoschaal
F-Schaal Nummer Intensiteit Windsnelheid Schade
F0 Lichte tornado 65-116 km/uur (40-72 mph) Enige schade aan schoorstenen. Takken breken van bomen af. Ondiep gewortelde bomen waaien om. Verkeersborden beschadigen. F1 Matige tornado 117-180 km/uur (73-112 mph) Daken raken bedekking kwijt. Caravans, woonwagens kunnen omslaan. Auto's worden van de weg gedrukt. Aanbouw (schuren, garages) worden soms verwoest. F2 Tornado van betekenis 181-253 km/uur (113-157 mph) Aanzienlijke schade aan vaste huizen. Woonwagens en caravans worden verwoest. Grote bomen worden ontworteld en versplinterd; Kleinere objecten worden als projectielen gelanceerd. F3 Zware tornado 254-332 km/uur (158-206 mph) Daken en sommige muren van stevig gebouwde huizen waaien om. Treinen slaan om of ontsporen. De meeste bomen in bossen worden ontworteld. F4 Zeer verwoestende tornado 333-418 km/uur (207-260 mph) Goed gebouwde huizen worden geheel opgetild. Auto's en andere grote voorwerpen worden als raketten gelanceerd en over een zeker afstand door de lucht verplaatst. F5 Meest verwoestende en zware tornado 419-512 km/uur (261-318 mph) Huizen en auto's vliegen honderd meter of meer door de lucht; bomen worden ontschorst; grote metalen constructies verbuigen en worden deels verwoest. Hoofdstuk 4 Wat voor schade en gevolgen hebben tornado’s? Tornado’s heb je in verschillende categorieën van een F1 tot een F5. Bij een F1 is er een kans dat je kippenhok en een aantal kippen de lucht in gaan. Ook moet je geen lichte voorwerpen los laten liggen. Ze kunnen de lucht in worden gezogen en met een grote kracht weer worden weggeblazen. Dat kan dan weer een grote schade aanrichten. De hoogste categorie is een F5. Die kan zo krachtig zijn dat de tornado in staat is huizen omver te blazen (houten huizen). Verder kunnen vrachtwagens en tractors worden meegenomen en honderden meters verder weer worden neergegooid. In Amerika komen jaarlijks gemiddeld 800 tornado’s voor. Deze zorgen voor ongeveer 70 doden per jaar. De schade loopt op tot in een tiental miljard dollars directe kosten. Door tornado’s kunnen complete akkers worden weggevaagd, waardoor men de oogst misloopt. Als er dreiging van een tornado is kun je het beste onderdak zoeken in iets wat goedvasten diep in de grond zit. Bijvoorbeeld een stormkelder. In de gebieden in Amerika waar veel tornado’s voorkomen heeft bijna elk huis een standaard stormkelder in de tuin. Kom vooral niet in de buurt van de ramen. Sluit alle deuren en ramen aan de kant van de tornado en open ze aan de andere kant. Hierdoor krijg je een gelijke luchtdruk binnen en buiten, anders is er een kans dat het huis explodeert. Ook voorkomt het dat de wind het huis binnen komt en het dak eraf rukt. Tijdens de 2de WO werd de eerste poging gedaan om een storm te beïnvloeden. Deze mislukten en de proeven werden stopgezet. Pas na 11 jaar werd er opnieuw een poging gedaan. In 1956 werd het Natinal Hurricane Research Project (orkaan onder zoek project) opgericht. 3 jaar later werden er 4 vluchten gemaakt over de orkaan Daisy. Maar tijdens 3 van deze vluchten viel het waarnemingsapparatuur uit zodat er geen betrouwbare gegevens over de windsnelheden ontstonden. Ondanks alle tegenslagen begonnen het Amerikaanse meteorologie-instituut en de Amerikaanse marine in 1962 aan project Storm Fury. Dit project was gebaseerd op een bijzondere theorie. Het uitstrooien van zilveroxide boven de wolkenmuur rond het oog van een orkaan zou de omzetting van vloeibaar water in ijs versnellen. Daardoor zou latente warmte vrijkomen en de temperatuur in de buitenrand van de wolkenmuur zou stijgen. De luchtdruk aan de andere kant van de wolkenmuur zou veel minder sterk dalen omdat het verschil in temperatuur kleiner was geworden. Door de vermindering van de druk op de wolkenmuur zou het oog in een wijdere spiraal gaan rondraaien en zou de snelheid van de wind in de oorkaan verminderen. In 1969 werd de proef uitgevoerd op de orkaan Debbie. De proef slaagde met succes; de windsnelheid van 179km/u was afgenomen tot 125km/u, een vermindering van 30 procent. Het is dus wel mogelijk voor de mens om weer voor een gedeelte te beïnvloeden. Omdat een tornado uit water bestaat is het niet mogelijk om deze methode toe te passen. Ook komen tornado’s onverwachts voor, ze zijn niet op tijd te zien. In bepaalde gebieden is er altijd de dreiging van orkanen en tornado' s. In sommige delen van de wereld is er een speciaal televisiekanaal voor de weersvooruitzichten. Maar zelfs als men gewaarschuwd is, is het moeilijk te weten wat voor voorzorgsmaatregelen men moet treffen. Ter bescherming tegen hevige winden zouden huizen eenvoudig afgesloten moeten worden en de bewoners geëvacueerd voordat de storm toeslaat. Speciale verkeersborden zijn nodig om de mensen voor een naderende orkaan veilig weg te loodsen zonder dat er paniek uitbreekt of verwarring ontstaat. Langs de kust en rivieren kunnen barrières worden gebouwd om de verwoestende vloedgolven tegen te houden. Ondergrondse stormkelders bieden de beste
bescherming tegen tornado's, maar elke kelder kan al bescherming bieden. Als een gebouw geen kelder heeft is het beste om plat onder een tafel of bed te gaan liggen, weg bij eventuele ramen.
Overzicht: 16 sept.: Shell past de doorvoer van ruwe olie aan uit voorzorg voor de dreigende orkaan.. 17 sept.: 100 000 mensen uit North Carolina, Virginia en Maryland zijn geëvacueerd
18 sept.: In North Carolina en Virginia zitten een half miljoen huishoudens zonder stroom. De orkaan heeft de Oostkust bereikt met windsnelheden van 160km/u en golven van 10m hoog. 19 sept.: Er zijn in totaal 17 doden gevallen en 4.6 miljoen huishouden zitten zonder stroom. Er is grote wateroverlast in Washington en Baltimore. De schade wordt geschat op 2 miljard dollar. De orkaan is afgezwakt tot storm in Canada met windsnelheden tot 65km/u. In Canada zitten 15000 huishoudens zonder stroom. 20 sept.: In totaal 29 doden en 2.7 miljoen huishoudens zonder stroom. Er is 2 miljard dollar schade. 21 sept.: In totaal zijn er 30 doden gevallen. In het oosten van Amerika zitten nog bijna 1,5 miljoen huishoudens zonder stroom. Virginia, North Carolina, Maryland en Delaware zijn het zwaarst getroffen en tot rampgebied uitgeroepen. Aan dit overzicht is goed te zien hoeveel schade een orkaan kan aan richten, maar vooral ook dat de mensen er niets aan kunnen veranderen. En dit was nog maar een oorkaan uit de lichtste categorie en nog lang geen tornado. Het enige wat de mens kan doen is op tijd evacueren. Bronvermelding: http://www.Weatherstock.com
http://users.Bart.nl/~boudewyn/Tornado.htm
http://www.spc.noaa.gov/climo
http://www.planet.nl/planet http://www.Meteonet.nl
http://www.Knmi.nl
http://www.vwkweb.nl
http://www.stormchasing.nl/NL/tornado.html
Boeken: De natuurwonderen der aarde Reader's Digest
Weer en Sterrenkunde Reader's Digest
Doden en record aan schade door najaarsstorm Conclusie: In N-Amerika wordt er alles aan gedaan om te schaden zo veel mogelijk te beperken. Alle huizen die worden gebouwd hebben een schuilkelder in de tuin
Bijlage: 1) Bron: 2) Bron: 3) Bron: 4) Tornado’s per seizoen
Texas 137 April-Juni
Florida 52 Mei-Juli
Oklahoma 47 April-Juni
Kansas 38 April-Juni
Nebraska 36 Mei-Juli
Iowa 35 April-Juni
Zuid-Dakota 28 Mei-Juli
Mississippi 28 Maart-Juni, November
Alabama 28 Maart-Juni, November
Lousiana 27 Maart-Juni, November
Missouri 27 April-Juni
Illinois 27 April-Juni
Colorado 24 Mei-Juli
Indiana 23 April-Juni
Georgia 21 Maart-Mei
Wisconsin 21 Mei-Juli
Noord-Dakota 20 Juni-Augustus
Bron: www.meteonet.nl
5) Tri-State
Waarschijnlijk de meest verwoestende tornado ooit was de Tri-State tornado. Deze ramp vond plaats in maart 1925. Door de Tri-State torndado kwamen 695 mensen om het leven, raakten er meer als 2000 gewond. De tornado veroorzaakte voor bijna 120 milioen schade, hij vernietigde 4 steden volledig en beschadigde nog eens 6 andere. De tornado ontstond in de staat Missouri . Hier vernietigde hij de stad Annapolis met een snelheid van 116 kilometer per uur. Hierna ging de tornado naar de staat Ollinois waar hij de stad Gorham meteen totaal vernietigde. In deze staat werd de slurf maar liefst 1600 meter breed. De meeste doden die Illinois vielen waren er een gevolg van dat de tornado eerder als een grote vormloze wolk verscheen dan als een dodelijke tornado. Als de tornado the Wabash River oversteekt (zelfs toen er geen land meer was, wat wel een voorwaarde is bleef hij bestaan!) vernietigd hij Friffin nog even voordat Tri-State naar de derde staat gaat. Eenmaal in Indiana meerdert de tornado wer snelheid tot wel 117 kilometer per uur. De tornado verdwijnt uiteindelijk ten noordoosten van Princeton in Indiana. De tornado Tri-State bestond een record tijd van 3 en een half uur en in die tijd legd hij maar liefst 352 kilometers af. April 26, 1991
Op deze dag werden door het hele midden westen 54 tornado's gemeld. Een tornado veroorzaakte 24 doden en meer als 200 gewonden. De tornado zorgde voor bijna 600 milioen gulden aan schade. the tornado raasde ook door het stadje Andover in Texas waar het waarschuwingssysteem het niet deed. Een woonwagenkamp in Andover werd uitzonderlijk hard getroffen. 146 van de 333 mensen die hier woonden verlieten hun woonwagen voor een veiliger onderkomen. De doden werde alleen beschreven in het percentage van de mensen die hun woonwagen niet verlieten. Het jaar 1995
Jaar Locatie Bijzonderheden Dodental 1903 Georgia Fabriek stort in 203
1925 Missouri, Illinois, Indiana Tri-State-Tornado 695
1953 Massachussetts Vooral in New-England 94
1965 Midwest 37 tornado's op één dag 271
1970 Oklahoma op tijd evacuatie door alarm 0
1974 Alabama tot Ontario Super-Outbreak: 148 in 21 uur 315
1991 Kansas 17 Bron: Kracht en macht van de natuur. Readers Digest, 1998 Nadere informatie: Verschil tussen tornado en een orkaan. Zowel een orkaan als een tornado worden gekenmerkt door een draaiende luchtbeweging rondom een kern. Toch zijn ze niet hetzelfde en zijn er grote verschillen. Eén is de afmeting. Tropische orkanen zijn 300 tot 800 km in doorsnede, tornado's meestal slechts enkele honderden meters. Orkanen ontstaan boven tropisch en subtropisch zeewater van minstens 27 graden warm. Tornado's ontstaan over het algemeen alleen boven een sterk verwarmd land waar de krachtige opstijgende luchtstromen in onstabiele en vochtige lucht. Orkanen die boven land zijn kunnen wel tegelijk plaats vinden met tornado's. In bepaalde gebieden is er altijd de dreiging van orkanen en tornado' s. In sommige delen van de wereld is er een speciaal televisiekanaal voor de weersvooruitzichten, maar zelfs als men gewaarschuwd is het moeilijk te weten wat voor voorzorgsmaatregelen men moet treffen. Ter bescherming tegen hevige winden zouden huizen eenvoudig afgesloten moeten worden en de bewoners geëvacueerd voordat de storm toeslaat. Speciale verkeersborden zijn nodig om de mensen voor een naderende orkaan veilig weg te loodsen zonder dat er paniek uitbreekt of verwarring ontstaat. Langs de kust en rivieren kunnen barrières worden gebouwd om de verwoestende vloedgolven tegen te houden. Ondergrondse stormkelders bieden de beste
Bescherming tegen tornado' s, maar elke kelder kan al bescherming bieden. Als een gebouw geen kelder heeft is het het beste om plat onder een tafel of bed te gaan liggen, weg bij eventuele ramen.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden
S.
S.
cool werkstuk zeg
11 jaar geleden
Antwoorden