Jodenvervolging

Jodenvervolging
gemaakt door: Adam en Beerd

Inleiding

Onze PO geschiedenis gaat over Jodenvervolging. We hebben dit gekozen, omdat we het een interessant onderwerp vinden. We vonden het raar dat de Joden vaak de sigaar zijn.
Hieronder staan de deelvragen, tijdvakken en de hoofdvraag die wij allemaal hebben gekozen. We hebben drie hoofdstukken gemaakt, waarin de vier deelvragen verwerkt zitten. In de conclusie behandelen we de hoofdvraag.

Onze deelvragen zijn:
- Hoe verliepen de pogroms?
- Waarom werden de Joden in de Tweede Wereldoorlog vervolgd?
- Hoe werden de Joden in de Tweede Wereldoorlog behandeld?
- Wat was de houding van Nederlanders tegen de Joden?

We gaan voor die vier deelvragen drie tijdvakken gebruiken en wel deze:
- Tijd van Grieken en Romeinen 3000 n. C tot 500 n. C
- Tijd van Steden en Staten 1000 n. C tot 1500
- Tijd van Wereldoorlogen 1900 tot 1950

De hoofdvraag luid: Waar is de Jodenvervolging begonnen?

Er is vooral veel informatie te vinden over de Tweede Wereldoorlog, daarom hebben we over die periode ook twee van de vier deelvragen gemaakt. Al heeft onze laatste deelvraag ook veel met de Tweede Wereldoorlog te maken. U zult denk ik ook wel begrijpen dat daar ook verreweg de meeste informatie over is, zowel in boeken als op het internet. Toch hebben we geprobeerd de andere tijdvakken ook een beetje te belichten. Want we willen ook weten wat er met de Joden in die andere periodes precies is gebeurd.

Onze hypothese is: Joden zijn niet alleen vervolgd om de godsdienst.
We vroegen ons namelijk af of de Joden echt alleen maar zijn vervolgd om hun godsdienst.
Om die stelling te willen ondersteunen moesten we eerst dit werkstuk uitwerken. We denken dat we gelijk hebben, maar willen dat nader onderzoeken. We hebben daarom ook de Tijd van Grieken en Romeinen gekozen, zodat we verder terug in de tijd kunnen kijken.

U bent denken wij wel benieuwd naar ons werkstuk geworden.
Wij wensen u veel plezier met het lezen van ons werkstuk en we hopen dat u er veel van leert of/en opsteekt.

Hoofdstuk 1: pogrom

Deelvraag: Hoe verliepen de pogroms?

Een Pogrom is een georganiseerde aanval op een bepaalde bevolkingsgroep. Het is altijd zeer gewelddadig en ze proberen die bevolkingsgroep te doden of te mishandelen.

Het is triest, maar tot na de Tweede Wereldoorlog waren pogroms alleen bedoeld tegen Joden.
In de Middeleeuwen zijn waarschijnlijk de eerste pogroms geweest. Heel toepasselijk was dat ook in Duitsland. In 1096 werden de Joodse mensen uit de Mainz en Worms kolossaal vermoord. Dat is ook het begin geweest van de Eerste Kruistocht. Ook al bestond het woord pogrom toen nog niet, het incident deed wel aan alle voorwaarden om een pogrom genoemd te worden.

In het jaar 135 na Christus heeft ook Hadrianus (76-138) zijn steentje bij gedragen aan grootschalige Jodenmoord. Hadrianus keizer van het Romeinse rijk was rond die tijd in Jeruzalem om een nieuwe Romeinse kolonie te stichten. Hij liet de Joden die toen in opstand kwamen allemaal vermoorden of verbannen. Door zijn toedoen zijn de Joden erg verdeeld over de wereld geraakt.

Voor de Tweede Wereldoorlog waren er ook nog een aantal bloedige pogroms tegen de Joden. Zoals in 1904/1905 in Rusland. De overheid deed er niks aan, omdat het volk volgens hen, een uitlaatklep nodig had. Er heerste op dat moment namelijk een economische crisis in Rusland. De overheid deed dus niks, en de bevolking kon rustig hun gang gaan. Hierbij vonden enkele duizenden Joden de dood. Honderdduizenden Joden vluchtte naar Amerika, voordat ook zij vermoord zouden worden.

In de Russische Burgeroorlog die duurde van 1917 tot 1921, hadden de Joden het nog slechter dan in het vorige genoemde voorbeeld. In de oorlog waar het rode leger tegen het witte leger vocht, werden er door dat witte leger grote georganiseerde pogroms gehouden.
Meer dan 100.000 Joden kwamen daardoor om het leven. Het rode leger won uiteindelijk en dat was goed voor de Joden.

In de Tweede Wereldoorlog zijn er natuurlijk ook honderden pogroms geweest. Er zijn in Polen na inval van Duitsland in 1941, meer als dertig grote pogroms gehouden tot na de Tweede Wereldoorlog.

Een van de bekendste pogroms die in Duitsland is geweest, is de Kristallnacht in de avond van 9 op 10 november 1938. Er werden door heel Duitsland 191 synagogen vernield en er werden nog een 96 Joden vermoord. Ook werden er 7500 winkels vernield die in het bezit waren van Joodse mensen. Door de SS werden er in die nacht 30.000 Joden opgepakt en vervoerd naar concentratiekampen. Het was de eerste grote geweldpleging tegen de Joden sinds 1933 toen de Nazi’s aan de macht kwamen. Het grote brein achter de aanslag was Joseph Goebbels. Hij probeerde met deze pogrom meer aanzien van Hitler te krijgen. De Kristallnacht wordt door veel historici gezien als het startpunt van de holocaust.

De laatste pogrom tegen de Joden was in het jaar 1946, veertien maanden na Tweede Wereldoorlog. Het speelde zich af in Kielce (Polen) en het wordt nog altijd de “Pogrom van Kielce” genoemd.

Op 4 juli kwamen de 200 overlevenden Joden terug in hun Poolse stadje, waar ze eerst woonden. Een christelijk jongetje uit het stadje loog dat de Joodse bevolking kinderen vermoordden en de lijken bewaarden in een gebouw. Iedereen geloofde het en bereidde een aanslag voor op de Joden. En zo gebeurde het dat er die dag 39 Joden vermoord werden en 82 verwond. Diezelfde maand vertrokken 12.000 Joden uit Polen, omdat ze zich er niet meer veilig voelden.

Het woord pogrom word inmiddels ook gebruikt in andere werelddelen en tegen andere bevolkingsgroepen dan alleen maar Joden. Tot na de oorlog waren er tenslotte ook alleen maar pogroms tegen de Joden geweest.

Hoofdstuk 2: Holocaust

Deelvraag: Waarom werden de Joden in de Tweede Wereldoorlog vervolgd?

Het begon met het eind van de Eerste Wereldoorlog (1914-1918). Duitsland had zware verliezen geleden. Ze hadden zowel veel mensen verloren, als heel veel geld verloren.
Duitsland kon de schulden aan Engeland, Frankrijk en Verenigde Staten niet meer betalen.
De Joden kregen hier onder meer de schuld van, omdat de Joden veel geld hadden in het arme Duitsland van de jaren dertig. De Duitsers waren bang dat de Joden ooit de macht zouden grijpen in hun land. De Joden waren vaak erg succesvol en rijk. De bekendste man die bang was voor de Joden was: Adolf Hitler. Dat schreef hij duidelijk op in zijn boek: Mein Kampf. Toen hij aan de macht kwam in Duitsland waren de Joden niet meer veilig. En uiteindelijk in heel Europa. Hij wilde ook wraak op de andere landen in Europa. Over het mislukken van de Eerste Wereldoorlog. Hitler vocht toen namelijk zelf mee.

Adolf Hitler kwam tot leven op 20 april 1889 in Braunau am Inn, Oosterijk vlakbij de Duitse grens. Hij wilde altijd al kunstenaar worden, maar werd tot twee keer toe afgewezen. Hij is daarna vier jaar dakloos geweest en toen heeft hij zijn Jodenhaat ontwikkeld. Hij was zelf arm en had een hekel aan rijke mensen, dus aan Joden. In 1914 brak de Eerste Wereldoorlog uit, waarbij hij meevocht en zelf nog twee medailles kreeg voor dapperheid. Na die oorlog werd Hitler lid van de NSDAP en uiteindelijk dus ook de leider van de partij. In 1930 kreeg zijn partij 107 zetels. Daarna in de twee verkiezingen in 1932, respectievelijk 230 en 196 zetels. Maar in 1933 kreeg NSDAP 288 zetels en was de meerderheid behaald. Adolf Hitler had het dus voor het zeggen in Duitsland.

In 1935 toen Hitler twee jaar aan de macht was, voerde hij de Neurenberger Wetten in.
Hierdoor werden de Duitse Joden van hun burgerrechten ontnomen. Zo mochten Joden niet meer met niet-Joden trouwen. De bedoeling hiermee was eigenlijk om de Joden aan te sporen om Duitsland voorgoed te verlaten.

De Joden waren al vaker vervolgd in Duitsland (zie beeldbron), maar niet zo erg als in de Tweede Wereldoorlog. Ze waren rijk, waardoor de Duitsers zich beklemd voelden. Ook werd de dood van Jezus de Joden nog steeds aangerekend. Het klopt wel dat Jezus aan het kruis is gehangen door Joden, maar hij was natuurlijk zelf ook Joods. En waar hij leefde, waren ook alleen maar Joden. Hierdoor hadden de Duitsers, volgens hen, nog een goede reden om het Joodse volk te vernietigen

Hoe de Joden toen behandeld zijn, staat in een andere deelvraag die hierop volgt.

Deelvraag 3: Hoe werden de Joden in de Tweede Wereldoorlog behandeld?

In de 2e wereldoorlog werden de joden behandeld alsof het beesten waren. Het begon al en aantal jaren voor de 2e wereldoorlog. Dit zijn een aantal van die maatregelen:

- Joden mogen niet meer in bioscopen komen
- er werden speciale scholen voor joodse kinderen opgericht
- joden mogen geen radiotoestel meer bezitten;
- Joden mogen niet meer zonder verlof reizen of verhuizen;
- Joden mogen niet zonder verlof over een fiets of een ander vervoermiddel beschikken;
- Joden mogen geen lid meer zijn van een niet-joodse vereniging;
- Joden mogen zich niet meer ophouden in niet-joodse hotels;
- Joden mogen niet zonder verlof werken bij niet-joden;
- Joden mogen zich niet meer in openbare gebouwen ophouden;
- Joden mogen niet meer met niet-joden huwen;
- Joden mogen geen rekeningnummer bij enige bank- of girodienst hebben;
- Joden mogen geen telefoonaansluiting meer hebben;
- Joden krijgen op hun persoonsbewijs een ‘J’ gestempeld. Joden zijn vanaf 2 mei 1942 verplicht zichtbaar de jodenster te dragen.

Concentratiekampen

Toen de 2e wereldoorlog begon werd het allemaal nog veel erger. De Duitsers wisten niet precies wat ze met al die opgepakte joden moesten doen, Daarom werden ze bijeen gebracht in speciaal gebouwde kampen. Dat waren concentratiekampen. De concentratiekampen werden gebouwd in Duitsland en in alle andere landen onder Duitse heerschappij. Deze concentratiekampen waren afgezet met meters hoge prikkeldraad. Soms twee rijen dik.
Het prikkeldraad stond vaak onder 'hoogspanning'.

Metershoge prikkeldraad en wachttorens
Op wachttorens rondom de kampen stonden Duitse soldaten om iedereen die probeerde te ontsnappen neer te schieten. De Duitsers lieten duizenden Joden afvoeren naar concentratiekampen, waar velen werden vermoord, of net zolang moeten werken totdat ze erbij neer vielen. Vrijwel altijd werden ze afgevoerd in veewagons of verzegelde vrachtcontainers. Soms met 100 tot 150 mensen bij elkaar in een zeer kleine ruimte.
In veel afgelegen gebieden werden Joden opgepakt en naar het dichtstbijzijnde station gestuurd voor deportatie per trein (deportatie = het wegvoeren van Joden naar concentratiekampen).
Soms moesten ze dagen achtereen lopen met hun koffers op hun rug.
De eerste gedeporteerden kwamen uit Polen.

Joden werden opgepakt, ...naar de trein geleid,

...en afgevoerd naar concentratiekampen.
Eenmaal in een concentratiekamp aangekomen werden de mannen, en de vrouwen gescheiden. Op het perron moesten ze al in rijen gaan staan voor selectie.
De sterkste mochten in de rij gaan staan voor arbeid, de zwakkeren gingen in een rij staan om vergast te worden.
De mannen en vrouwen die geselecteerd werden als arbeidskrachten en in leven mochten blijven, moesten hun hoofd kaal scheren en een nummer laten tatoeëren in hun onderarm.

Hier zie je een tatoe op een gevangene zijn onderarm

Hierna stonden ze uren in rijen opgesteld.
Veel vrouwen, vooral niet-Joden, werkten als dwangarbeiders in fabrieken rond het kamp.
Eén van de taken die moesten gedaan worden was het sorteren van de bezittingen van de nieuw aangekomen gevangenen.
Gaskamers

De gaskamer was voor veel Joden het lot. De gevangenen werden verteld zich uit te kleden voordat ze de gaskamers in moesten gaan. Er werd tegen ze gezegd dat ze onder de douche gingen. Hierna werden ze de gaskamers in geleid en vermoord.

Joden op weg naar de gaskamer Een gaskamer

De verbrandingsovens waar de lijken
na de gaskamers werden verbrand...

Kwamen er ook mensen uit?
In de vele concentratiekampen in Duitsland én in kampen in andere landen waren in totaal ongeveer 6 miljoen Joden vermoord.
Er zijn ook mensen uit de concentratiekampen gekomen aan het eind van de oorlog. Maar de meeste kwamen om van honger, ziekte of in de gaskamers
Enkele beruchte concentratiekampen:
• Auschwitz-Birkenau
• Dachau
• Bergen-Belsen
• Buchenwald
• Ravensbrück
• Treblinka
• Sobibor
• Belzec
• Majdanek
• Theresienstadt
• Breitenau
• Mauthausen
Ook Nederland had zijn kampen. Vaak waren dat ‘doorvoerkampen’:

• Westerbork, Drenthe
• Vught, Noord-Brabant
• Amersfoort, Utrecht
• Ommen, Overijssel

Hoofdstuk 3: Nederland met Joden

Deelvraag 4: Wat was de houding van de Nederlanders tegen Joden?

In dit antwoord op de deelvraag maken we duidelijk hoe de Nederlanders reageerden op de vervolging van de joodse bevolkingsgroepen. Je kan de deelvraag verdelen in drie verschillende standpunten;
De Nederlanders die in opstand kwamen tegen de Duitsers,
De Nederlanders die mee hielpen met de Duitsers,
De Nederlanders die neutraal bleven in de 2e wereldoorlog en dus afwachtten zonder één van de partijen te helpen.

De groep Nederlanders die in opstand kwam en dus de Joden hielp was het kleinst, dat kwam doordat er hoge straffen op stonden. De Nederlanders hielpen de Joden op verschillende manieren. Sommige Nederlanders lieten Joden bij hen onderduiken zodat ze niet afgevoerd konden worden. Dit gebeurde vooral in boerderijen. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan, want daar stonden zeer hoge straffen op. Dit is als je nadenkt een heldendaad. Bijv. omdat je extra eten moet koken, de kleine ruimtes waarin men woonde in de oorlogen je moet het voor iedereen geheim houden. Om het dan nog niet over de straffen te hebben.

Ook overvielen Nederlanders distributiekantoren. Dat waren kantoren waar bonnen voor eten en drinken werden uitgedeeld. Dit was omdat het voedsel schaars was in de oorlog en met deze bonnen konden ze het voedsel goed verdelen onder de bevolking. Zo werden er bonnen gestolen voor vooral onderduikers zodat de families met onderduikers meer eten konden halen.

Mensen uit het verzet stalen ook persoonsbewijzen. Dat waren bewijzen waarin stond waar je woonde en wie je was. Je moest dat persoonsbewijs altijd bij je hebben en de Duitsers controleerden daar regelmatig op. Op het persoonsbewijs van joden stond een grote J zo konden de Duitsers zien dat je Joods was en konden ze je dus makkelijker oppakken. Ook maakten ze vervalste exemplaren om de Duitsers te misleiden zodat joden niet opgepakt konden worden.

De mensen uit verzetsgroepen leefden zo mee met de Joden dat zij hen zo graag wilde helpen dat zij hun leven er zelfs voor wilden riskeren. Stel dat iemand zeer dichtbijstaande vrienden heeft die Joods zijn. Dan zou je gaan nadenken hoe je hen zou kunnen helpen en dan kom je dus bij de optie overvallen plegen op distributie kantoren om zo dus jouw zeer goede vrienden een makkelijker leven tijdens de bezetting te geven en een grotere bestaanszekerheid want door het stelen van die bonnen hadden ook die ondergedoken joodse vrienden genoeg te eten.

In de Tweede Wereldoorlog hebben verschillende verzetsgroepen aanslagen gepleegd op bijvoorbeeld Nederlandse verraders en Duitse militairen. Bijv. als een verrader op het punt stond iets aan de Duitsers door te vertellen.

Conclusie

U bent al weer bijna aan het einde van ons werkstuk, hierna alleen nog de reflectie, het logboek en uiteraard de bronnenlijst. We gaan u nu in het kort antwoord geven op de deelvragen en we zullen de hoofdvraag wat langer beantwoorden.

Deelvraag 1: Hoe verliepen de pogroms?
De pogroms verliepen altijd zeer weldadig. Er vielen vaak veel doden en gewonden. De eerste pogrom was hoogstwaarschijnlijk in het jaar 1096 in Duitsland. Daar werden twee Joodse gemeenten vernietigd. De laatste pogrom was in Kielce (Polen) vlak na de Oorlog. Daar werden 39 Joden vermoord en 82 verwond, door een jongetje dat beweerde dat de Joden kinderen vermoordde. Er zijn aan het begin van de 20e eeuw ook aardig wat pogroms geweest in Rusland. En rond de Tweede Wereldoorlog natuurlijk in Duitsland.

Deelvraag 2: Waarom werden de Joden in de Tweede Wereldoorlog vervolgd?
Dat de Joden vervolgd werden had vooral te maken, met de leider van Duitsland: Adolf Hitler. Hij wilde alle Joden vermoorden die er waren. Hitler was niet de enige die tegen Joden was. Veel mensen in Duitsland en de rest van Europa waren antisemitisch. De Joden kregen de schuld van de slechte Duitse economie, omdat ze zelf vaak erg rijk waren. Een echte reden is er eigenlijk niet, het zijn meer kleine redenen samen.

Deelvraag 3: Hoe werden de Joden in de Tweede Wereldoorlog behandeld?
In de 2e wereldoorlog werden alle opgepakte joden doorgevoerd naar concentratiekampen. Hier moesten de sterken werken tot ze erbij neervielen, de andere werden vrijwel direct naar de gaskamers gestuurd waar ze vergast werden. De lijken werden vaak verbrand in zeer hete ovens of werden in massagraven gegooid. Om de kampen stond vaak meters hoge prikkeldraden, soms wel twee rijen dik. Verder stonden er ook per kamp nog een aantal wachttorens. De joden die probeerde te ontsnappen werden zonder pardon neergeschoten door Duitse soldaten die op de wachttorens rondom de kampen de wacht hielden.

Deelvraag 4: Wat was de houding van de Nederlanders tegen de Joden?
Er waren Nederlanders die in opstand kwamen tegen de Duitsers, er waren Nederlanders die meehielpen met de Duitsers maar er waren ook Nederlanders die neutraal waren. De mensen die in opstand kwamen zaten meestal in het verzet, waarmee ze allerlei aanslagen pleegden, dingen stallen en vervalzen om de plannen van de Duitsers tegen te gaan. De mensen die meehielpen met de Duitsers verraadden veel Nederlanders en Joden.

Hoofdvraag: Waar is de Jodenvervolging begonnen?

Waar de Jodenvervolging is begonnen, is natuurlijk niet precies te zeggen. Wij denken dat het is begonnen met de dood van Jezus van Nazareth. De Joden werden van die daad beschuldigd.
Al vinden wij dat niet echt terecht, omdat Jezus zelf ook een Jood was. Het is ook niet terecht dat de Joden die 1000 jaar later leefden nog steeds daarvoor schuldig waren. Eerder kan het bijna niet begonnen zijn, omdat de Joden toen nog een eigen land hadden. Daarna zijn de Joden verspreid over heel Europa, omdat ze dachten dat daar het grote geld te verdienen was.
Je kan ook zeggen dat de Jodenvervolging toen is begonnen. De Joden kwamen in een Europees land aan en werden daar rijk. Dat vonden de arme burgers misschien niet leuk en is daardoor de haat ontstaan. Na de Tweede Wereldoorlog wilden de Joden ineens weer een eigen land hebben. De Europezen die zich natuurlijk schuldig voelden tegenover de Joden, zochten naar een plek. Het werd Palestina, maar de Palestijnen waren daar natuurlijk ook niet bepaald blij mee. Daar is op dit moment nog steeds oorlog over.

We hopen dat u heeft genoten van onze geschiedenis PO over Jodenvervolging. We hebben er veel werk aan gehad, maar we zijn er zelf ook wel tevreden over.

Bronnenlijst

Boeken

Friedlander S. ; Nazi-Duitsland en de Joden; 2008
P.W. van der Horst; Joden in de Grieks-Romeinse Wereld: 2003
Blom J.H.C; Geschiedenis van de Joden in Nederland; Amsterdam 1995
Bloemgarten S., Van Velzen J.; Joods Amsterdam in een bewogen tijd; Zwolle 1997