Racisme

1.Algemeen 1.1. Wat is racisme? Er is sprake van racisme als mensen op grond van ras, huidskleur, nationale of etnische afkomst worden gediscrimineerd. Het woord racisme is verbonden aan het woord 'ras'. Hoewel er slechts één ras bestaat, namelijk 'mens', kunnen (groepen) personen vanwegehun ras worden gediscrimineerd. Daarmee worden verschillen aangegeven tussen mensen, op basis van bijvoorbeeld huidskleur, ogen, haar of andere kenmerken. Ook de culturele,nationale of etnische afkomst wordt vaak gezien als teken dat mensen tot andere 'soort' of een ander ras zouden behoren. 1.2. Racisme volgens het woordenboek Ongelijke behandeling naar ras, rassendiscriminatie, vijandigheid tegenover andere rassen'.
1.3. Waar komt racisme vandaan? Het is niet precies te zeggen waar racisme vandaan komt, er is geen exacte datum. Wel kunnen we ongeveer een periode geven, waarin racisme ontstaan is. Dat is gebeurd in eind de 19e, begin de 20e eeuw toen de blanken veel macht hadden. Ze regeerden over het grootste deel van de wereld. Ze hadden veel kolonies en veel rijkdom. De blanken voelden zich daardoor machtiger tegenover andere rassen, waardoor ze zich ook als machthebbenden gingen gedragen. Blanken gingen sindsdien andere rassen discrimineren en onderdrukken. Daaruit ontstond bijv. slavernij en nog meer kolonialisme. 1.4. Vormen en voorbeelden van racisme Enkele vormen van racisme zijn het uitbuiten van vluchtelingen en gastarbeiders, vijandigheid, discriminatie en dergelijke. Ook worden minderheids-groepen vaak bestempeld als criminelen, zoals je dat nu veel ziet bij Turken en Marokkanen. Voorbeelden van racisme die bijna iedereen wel kent zijn: slavernij, het nazi-regime en het kolonialisme. Vooral in de tijd van het kolonialisme was er veel racisme. De blanken buitten de zwarten uit en namen hun macht van hen over. De zwarten werden aanzien als wilden. Ook een heel goed gekend voorbeeld is de ku-klux-klan. 2. Belangrijke figuren en momenten 2.1. De Ku-Klux Klan De Ku-Klux-Klan (ook wel gekend als 'kkk'), werd in 1865, in Pulaski, Tenessee in Amerika, opgericht door zes ex-leger officieren. De klan begon de regering, die de wederopbouw van het land leidde, als een soort vijand te zien. Zij vonden dat de heropbouw niet goed werd gedaan en dat zwarte mensen teveel politieke invloed kregen. Sindsdien zijn zij dan ook een illegale organisatie geworden. In de twintigste eeuw groeide de klan verder uit tot over de hele wereld. Rond 1920 was de klan op zijn hoogtepunt. Toen telde het zo'n 5 miljoen leden. 2.1.1. Waar komt de naam vandaan? De naam Ku Klux Klan komt van het Griekse woord "kuklos", dat cirkel betekent. Ku Klux komt dus van kuklos en men heeft er gewoon klan aan toegevoegd. 2.1.2. De klederdracht
De leden van de klan dragen pakken met punthoeden. Elk pak heeft een bepaalde betekenis. Wit pak: voor de gewone leden
Zwart of donkerblauw pak: voor de beveiliging (ook gekend als de "nighthawks") Rood pak: organistoren van een demonstratiefeest
Paars pak: is voor de kleurrijke tovenaar of "Imperial Wizard". dit is de hoogste rang die je als lid kunt worden. Gouden pak: voor officieren die net iets minder zijn dan "Imperial Wizard". ( de kleur lijkt wel meer oranje, maar wordt toch goud genoemd) Groen pak: lokale leider
Veel leden hebben ook altijd een strop bij zich, dit is als ritueel teken dat ze iemand durven op te hangen. Maar bijna alle leden lopen er in het dagelijks leven bij als alle andere mensen. Ook gekleurde pakken worden deze dagen minder gebruikt. Deze worden enkel nog gedragen bij kruisbranden en huwelijken. 2.1.3. Symbool

De klan heeft de bloeddruppel met een kruis erdoor als symbool. De bloeddruppel stelt het bloed van Jezus Christus voor en het kruis, is het kruis waar hij aanhing. Dit symbool kan je terug vinden op hun pakken en vlaggen. 2.1.4. De doelstellingen van de klan
De klan heeft veel doelstellingen. En niet alle doelstellingen zijn gekend. Hier volgen alvast de belangrijkste. Volgens de klan is het zwarte ras een aangeboren minderheid. Het zwarte ras ligt het laagste bij de grond. Daarom zou het zwarte volk niet meer in Amerika mogen wonen en als ze dan toch in Amerika mogen wonen, moeten ze als slaaf voor blanken werken. Ze moesten in ieder geval ook minder rechten krijgen, zoals stemrecht. De klan heeft natuurlijk liever alle zwarten uit Amerika en om dit te bereiken voerden ze demonstraties uit op de zwarten bang te maken. Ze wouden als het ware dorpen 'reinigen' (zoals zij dat noemden) en later de steden tot en met heel Amerika was schoongemaakt en zonder zwarten was. De klan gebruikte daarvoor vaak zijn ritueel 'Fiery Cross'. Ze zetten dan een brandend kruis op een heuvel naast een huis van een zwarte. Dit is een soort waarschuwing, dat die zwarte snel zijn spullen moet pakken en wegwezen. Als die niet weggaat kan dit ernstige gevolgen hebben, dit kan gaan van verminking tot zelfs de dood. Als men zo heel Amerika zou 'gereinigd' hebben van zwarten zou men later ook de rest van de wereld gaan 'reinigen'. De klan moet ook niet weten van homo's omdat zij niet leven volgens hoe dat God hen het voorschrijft. Zij uiten dit door homo's publieklijk te vernederen (bijvoorbeeld door graffiti op de voorgevel) en daarna hun bezitting te laten opbranden. Klu klux klan beschermt ook de wapenwet. Zij zeggen zelf: 'zonder wapens zijn wij, Amerikanen slaven'. Zij willen ervoor zorgen dat blanke kinderen een goede toekomst krijgen. Zij vrezen mensen met dodelijke ziekten en wil de wereld ervoor behoeden door ze een 'snellere' dood te bezorgen. 2.2 Nazi-Duitsland Iedereen heeft er waarschijnlijk al van gehoord. De massamoorden op de Joden tijdens de Tweede Wereldoorlog. De Duitsers die aangevoerd werden door Adolf Hitler beweerden dat de verklaring van de rampspoed in Duitsland bij de Joden lag. Hitler had enkele van de meest extreme raciale theorieën overgenomen die in die tijd onder Europese schrijvers en intellectuelen de ronde deden. Hij geloofde dat voornamelijk blauwogige Duitsers en Scandinaviërs (Ariërs) van nature een superieur 'meesterras' waren. Andere rassen, waaronder slaven en Afrikanen waren minderwaardige mensen die alleen geschikt waren om de slaven van de Arische heersers en kolonisten te zijn. Hitler zei dat om weer groot te worden, de Duitsers hun raciale zuiverheid moesten bewaren en een huwelijk met niet-Arisch bloed moesten vermijden. Bovendien moesten ze hun raciale vijanden, de joden, vernietigen. Hitler geloofde dat de slaven en Afrikanen minderwaardig waren, maar de joden waren nog veel erger. Dat waren sluwe samenzweerders wiens bedoelingen het probleem van Duitsland vormden. 2.2.1. De raciale staat
In 1933 kwam Hitler in Duitsland aan de macht. Zijn doel was de eerste staat te scheppen die openlijk op racistische principes was gebaseerd. Zijn bewind toonde een grote belangstelling voor ‘ de zuiverheid van Germaans bloed’. In 1935 werd aan joden verboden om met niet-joden te trouwen. Dit verbod werd ook aan de zigeuners, negers en hun bastaarden opgelegd. Comités van deskundigen op universiteiten en hun ministeries wijdden zich aan een precieze indeling van de bevolking op grond van ras. Ze probeerden daarbij vast te stellen wie wel of niet een jood was. Een half miljoen Duitse joden werden uitgesloten van de meeste beroepen. Boeken van Joodse schrijvers werden verbrand en joodse kunstenaars werden belachelijk gemaakt. In de kristallnacht,(genoemd naar alle ruiten die sneuvelden) van 9 op 10 november 1938, werden tienduizenden joden bijeengedreven en naar concentratiekampen gestuurd. Joodse winkels en synagogen werden overvallen en in brand gestoken. Democratische landen zoals de Verenigde staten en Groot-Brittannië protesteerden tegen deze raciale aanvallen. Maar over het algemeen waren de joden die wanhopig aan de Duitse overheersing probeerden te ontsnappen niet welkom bij hen. Ze handhaafden een strikt beleid waardoor het aantal joden dat hun land binnen kon komen, beperkt werd. Groot-Brittannië hield ook toezicht op het aantal joden dat naar Palestina ging, waar de joden bezig waren met het stichten van een vaderland. Tijdens de tweede wereldoorlog werd de grootste klopjacht ooit gehouden. Vele joden werden opgepakt en naar concentratiekampen gebracht. Auschwitz was het bekendste concentratiekamp. De joden arriveerden er per trein. Op het perron werden verdeeld in mensen die nuttig waren om te werken en de rest
Met de rest wordt vooral vrouwen, kinderen, zieken en ouderen bedoeld. Deze mensen werden meteen naar kleedkamers gebracht waar ze zich moesten uitkleden. Ze werden naakt in afgesloten kamers geleid en gedood door gifgas. Hun lichamen werden daarna in ovens getild waar ze werden verbrand. De meeste joden die naar Auschwitz werden vervoerd, veranderden binnen een paar uur na hun aankomst in as. Ongeveer zes miljoen van de acht miljoen joden in Europa stierven in de Holocaust. Vele miljoenen andere mensen, waaronder zigeuners, Polen en Russen, stierven ook in de concentratiekampen. De voltooiing van het raciale Nazi-regime kon slechts worden voorkomen door een nederlaag in de Tweede Wereldoorlog. Ironisch genoeg bleken de Slavische untermenschen de Arische vechters van Hitler goed de baas te kunnen, toen zijn Berlijn in april 1945 veroverden. Toch bleef Hitler de vernietiging van de joden zijn grootste daad noemen. Toen de oorlog zo goed als verloren was, sloot Hitler zich op in Berlijn. Hij bleef daar, zelfs toen de stad was omsingeld door de Russen. Zijn generaals en ministers vroegen hem steeds opnieuw om de stad te verlaten, dan kon hij ergens in de bergen van Zuid-Duitsland verder vechten. Maar Hitler, die half waanzinnig was geworden, weigerde. Hij bleef in Berlijn, ook toen de stad in brand stond. In een sombere bunker onder de Rijkskanselarij wachtte hij op een wonder dat niet kwam. In die bunker trad Hitler in het huwelijk met zijn vriendin Eva Braun. Dat was op 29 april 1945. Hij kende haar al jaren, maar hij had niet met haar willen trouwen. Hij vond dat een man, die geroepen was om de wereld te regeren, hier niet toe in staat was met een vrouw. Na het huwelijk trok hij zich met zijn vrouw terug in zijn kamer. Voor hij zichzelf doodschoot, had Eva vergif ingenomen. Op 30 april 1945 stierf hij, hij was toen 56 jaar oud. Eva stierf na Hitler. Ook zijn trouwste aanhanger, Gobbels, pleegde met zijn vrouw zelfmoord. Zij hadden van te voren hun zes kinderen vergiftigd. 2.2.2. Anne Frank
Ook een bekend fenomeen uit de Tweede Wereldoorlog is Anne Frank. Anne Frank was een joods meisje die in de tijden van Hitler’s regeringsperiode leefde. Samen met haar familie woonde ze in Nederland. Vooral is het dagboek van Anne Frank
bekend. Daarin beschrijft ze hoe zij en haar familie de oorlog ervaren en hoe ze telkens opnieuw moeten bang zijn voor de vervolging die hen staat te wachten, hoe ze moeten onderduiken samen met nog een andere familie. Uiteindelijk worden Anne Frank en haar familie zelf opgepakt. Anne, haar zus en haar moeder zijn van uitputting omgekomen in het concentratiekamp Bergen-Belsen. Ook de leden van het andere gezin vinden allemaal de dood. De enige overlevende is Otto Frank, de vader van Anne. Hij overleefde kamp Auschwitz en stierf op 20 augustus 1980 in Zwitserland. 2.3. Nelson Mandela Nelson Mandela is een bekend politiek figuur die ook al hier goed zijn bekendheid verworven heeft. Hij staat bekend als de persoon die gestreden heeft voor de gelijkheid

van blank en zwart. Verder werd hij de eerste zwarte president ooit. Nelson Mandela
heeft dus een grote invloed gehad op de wereldgeschiedenis, hij heeft er voor gezorgd dat
de apartheid in Zuid – Afrika is afgeschaft met angst voor eigen leven
Hij werd op 18 juli 1918 in Transkei geboren aan het hof van de koninklijke familie van de Temboe, hij werd als een hoogheid opgevoed. Toen hij twaalf jaar was, stierf zijn vader, maar iedereen verzekerde hem een goede educatie. Op zijn 23e jaar ging Nelson Mandela naar Johannesburg. Daar confronteerde hij iedereen met het wrede systeem van apartheid. Onder de wetten die toen golden mochten zwarte mensen niet stemmen en niet zonder paspoort door het land reizen. Nelson Mandela was hier fel op tegen. In 1940 werd hij verwijderd van de universiteit van Fort Hare, omdat hij een van de leiders was van een studentenstaking. In 1942 studeerde hij af aan de universiteit van Witwatersrand in de rechtswetenschappen Samen met Oliver Reginald Tambo opent hij in december 1952 het eerste zwart – Afrikaanse advocatenkantoor in Johannesburg. . Vanaf 1944 is hij lid van het ANC (Afrikaans Nationaal Congres) dat strijd voert tegen de apartheid van de blanken in zijn land. Aanvankelijk stelde het ANC slechts beperkte eisen ten aanzien van sociale en politieke aanvaarding van de zwarte mensen, maar de beweging, die in 1923 de huidige naam kreeg, streefde al snel naar meer gelijkheid van alle inwoners van Zuid-Afrika. Tussen 1956 en 1961 staat Mandela terecht op verdenking van landverraad. De rechtbank spreekt hem vrij. In 1960 werden bij een demonstratie in Sharpville 69 zwarte mensen vermoord. Wat hierop volgde was het verbod op het ANC. Nelson Mandela vreesde nu voor zijn leven en was genoodzaakt weg te gaan bij zijn familie en te gaan onderduiken. Maar in november 1962 wordt hij toch veroordeelt door de rechtbank tot vijf jaar gevangenisstraf. In 1963 moet Mandela opnieuw terecht staan nadat de politie wapens heeft gevonden bij het hoofdkwartier van Oemkhonto We Sizwe. Uiteindelijk krijgt hij op 11 juni 1964 levenslang op 46 jarige leeftijd. Hij zat gevangen in o.a. een kamp op Robbeneiland en werd, als de beroemdste gevangene van zijn tijd, symbool van het zwarte verzet in Zuid-Afrika. Zijn vrouw, Winnie Mandela, vocht door tegen apartheid toen haar man in de gevangenis zat. Vooral in de jaren tachtig nam de internationale druk om hem vrij te laten sterk toe. Na onderhandelingen met president Pieter Willem Botha werd Mandela onder president Frederik Willem de Klerk in vrijheid gesteld dat was op 11 februari 1990. Eindelijk kon hij na 27 jaar gevangenschap weer vrij rondlopen. Hierna voerde hij als leider van het inmiddels gelegaliseerde ANC onderhandelingen met De Klerk over de totale afschaffing van de apartheid. Op 5 juli 1991 wordt Mandela officieel tot president van het ANC benoemd. Voormalig leider Oliver Tambo werd gekozen tot nationaal voorzitter. Meteen na zijn vrijlating maakte Mandela een aantal internationale reizen en bezocht o.a. Nederland op 16 juni 1990. Hij ontving verschillende onderscheidingen, o.a. eredoctoraten en de Mensenrechtenprijs van de Verenigde Naties in 1988, met zijn toenmalige vrouw Winnie Nomzamo Mandela en in 1993 de Nobelprijs voor de Vrede samen met president de Klerk vanwege hun inspanningen om Zuid-Afrika om te vormen tot een niet-racistisch democratisch land. Bij verkiezingen in april 1994 haalde het ANC een overtuigende overwinning: 62,6% van de ongeveer 22 miljoen uitgebrachte stemmen. Het was bij deze verkiezingen ook de eerste keer dat zwarte mensen mee mochten stemmen, dit was in de geschiedenis nog nooit eerder voorgekomen. Nelson Mandela werd president van Zuid – Afrika over een periode van vijf jaar, de eerste zwarte president. Na de verkiezingen van juni 1999 droeg hij, op 80 – jarige leeftijd, het presidentschap over aan Mbeki. Nelson Mandela zet zich nu nog steeds in voor verschillende projecten. Natuurlijk probeert hij ook nu nog iedereen te overtuigen dat zwarten en blanken gelijk zijn. Hij zal nog zo lang mogelijk doorgaan met deze projecten, maar de constatering van prostaatkanker laat niet alles meer toe. 2.4. Martin Luther King Martin Luther King staat vooral bekend om zijn alom beroemde speech ‘I have a dream’. Maar eigenlijk is Martin Luther King meer dan dat. Hij is één van de weinigen die opkwam voor de voor de rechten van Amerikaanse zwarten. Vooral in zijn tijd was het nog heel gewoon dat zwarten (vooral in Zuid-Amerika) erg werden gediscrimineerd of minder rechten hadden. Zo waren er bijvoorbeeld zwarte scholen, zwarten mochten wel naar blanke scholen, maar werden daar zo gediscrimineerd en uitgescholden, dat ze het niet meer uithielden en uit zichzelf naar een zwarte school gingen. Ook waren er aparte winkelgedeeltes voor zwarten, die alleen voor negers bestemd waren, en waar de service bijvoorbeeld stukken slechter was dan in het 'blanke' gedeelte. Martin Luther King werd op 15 januari in Atlanta geboren, in het zuiden van de verenigde staten. Dit was 1 van de staten waar nog apartheid speelde. Zijn ouders behoorden tot de welgestelde middenklasse. Hij woonde in de stad Georgia. Ook hij ging met zijn broertje en zijn oudere zus naar de zwarte school: 'Young Street Elementary School'. Hij wist al op 15-jarige leeftijd dat hij redenaar wilde worden en was daarin erg gedreven. In zijn autobiografie vond staat het volgend stukje: "Al vanaf jonge leeftijd was ik altijd aan het woord. Ik vond het geweldig als ik iemand kon overtuigen van mijn mening. Ondanks dat mijn ouders me soms brutaal vonden, was ik erg gedreven: Elke avond voor het slapen lag ik in mijn bed en bedacht speeches. Ik zou die dan later als ik groot was voor een grote menigte vertellen en iedereen zou juichen als ik sprak. Waarover het ging? Van alles, school, apartheid, het verschil tussen rijk en arm, noem maar op. Toen ik een jaar of 15 was, dacht ik al over dat soort dingen, zoals vrede. Ik werd ook een beetje raar aangekeken de klas als ik weer eens over een moeilijk onderwerp begon." Op 15-jarige leeftijd kwam Martin erachter dat apartheid iets vreselijk was. Toen hij een speechwedstrijd gewonnen had, zat hij met zijn vader in de bus terug naar huis. Toen er 2 blanke mannen binnen kwamen, moesten zijn opstaan om plaats te maken voor de 2 heren. Martin was zo stomverbaasd, maar nijdig tegelijk, dat hij meteen die avond een speech schreef over apartheid. Later werd deze speech basismateriaal voor zijn belangrijkste speech in Washington, 28 augustus, 1963… In 1963 gaat Martin Luther King naar Washington om een preek te houden. Hij deed dit naar aanleiding van de gebeurtenissen die eerder gebeurd waren. Het begon allemaal met Rosa Parks. Zij wilde in 1955 haar plaats in de bus niet afstaan en werd hierdoor opgepakt. Er werd een bus boycot georganiseerd, Martin Luther King deed hier ook aan mee en werd net zoals de andere opgepakt. Hij kreeg 1 jaar cel straf. Toen hij weer vrij kwam schreef hij een boek hierover en zwoor hij dat hij wat aan de rassenscheiding ging doen. De boycot zou eerst maar 24 uur duren, maar duurde naderhand wel meer dan een jaar. De negers zouden net zolang staken tot het doel was behaald: Vervoer moet voor blanken en negers gelijk zijn. Wat er daar in Montgomery was gebeurd sprak heel veel mensen aan, zelfs mensen in andere landen, maar het sprak vooral ook de negers in Noord-Carolina aan. Zij waren het met Martin Luther King eens een waren ook tegen de scheidingen in Cafes en Snackbars. Als protest gingen zij hier steeds maar weer binnen terwijl dat verboden was, het was dus geweldloos, maar het werkte wel. Doordat heel erg veel negers dit gingen doen begon er een lampje te branden bij het hooggerechtshof. Zij besloten in 1956 om de rassenscheiding in autobussen te verbieden. Voor het eerst hadden de negers door een goed geregelde actie een overwinning gemaakt. Hierdoor kregen de negers meer moed en wisten ze dat ze nog meer konden winnen. Deze stap was nog maar een kleine, maar wel het opstapje naar grotere acties. Al deze acties hadden allemaal een gezamenlijk doel: Gelijke rechten voor negers. Door al deze acties en de andere die nog zouden volgen werd Martin Luther King wereld beroemd. Honderden kranten en tijdschriften besteedden aandacht aan hem. De ogen van duizenden blanken werden geopend voor de waarheid, die zo lang was weggeweest. Martin Luther King wilde nu een reusachtige actie houden: Een mars naar Washington, waar hij zo’n 25.000 mensen zou toespreken (dacht hij). Toen hij daar aankwam bleken het er 500.000 te zijn. Het was daar waar hij zijn beroemde toespraak ‘I have a dream’ uitsprak. Hij heeft ook veel buitenlandse reizen gemaakt. In 1964 reisde hij naar Oslo om de Nobelprijs voor vrede te ontvangen. Daar kom ik straks op terug. De burgemeester van Berlijn, Willy Brandt, nodigde hem uit om voor een grote menigte te spreken. Paus Paulus VI ontving hem in Rome. In 1965 was hij in Amsterdam. Uit waardering voor zijn werk kreeg hij van de Vrije Universiteit daar een eretitel: Hij was vanaf nu eredoctor in de sociale wetenschappen. Heel belangrijk was ook zijn reis naar India, het land van Ghandi
Martin Luther King heeft zijn leven gegeven voor zijn ideaal: gelijke rechten voor zwart en blank. Helaas is dat ideaal nog geen werkelijkheid. Nog altijd worden negers als minderwaardigen behandeld. Dat alleen omdat ze zwarte huidskleur hebben en vroeger slaven zijn geweest. Toch heeft King zijn strijd niet voor niets gestreden. Hij heeft veel mensen aan het denken gezet over ongelijkheid en geweldloosheid. Dat hij problemen hiermee kreeg was natuurlijk wel te verwachten, al deed hij dat volgens bronnen niet. Martin Luther King werd meerdere malen geteisterd door een bomaanslag in zijn huis en hij werd tientallen keren aangevallen of mishandeld door blanken racisten, daarbij komen ook nog talloze keren dat hij in de gevangenis heeft gezeten. Op 4 april 1968 loste een blanke het fatale geweerschot. Nog dezelfde dag had Martin Luther King een toespraak in Memphis gehouden. Daar zei hij: "Er wordt gesproken over bedreiging van onze zieke blanke broeders. Ik wil graag nog lang leven maar ik ben daar niet echt bezorgd om. Ik ben eigenlijk nergens bezorgd om." Het bericht van zijn dood veroorzaakte grote droefheid in Amerika en daarbuiten. Martin Luther King had de mensen hun ogen geopend en dat was nodig ook. Door zijn toespraak in Washington, kwamen duizenden zwarten tot de conclusie dat hij gelijk had en dat ze hun behandeling niet meer hoefde te pikken. Door zijn acties om bijvoorbeeld voor een openbaar gebouw te staan en om wegen te blokkeren, zonder dat er geweld werd toegepast, hielpen kennelijk heel erg. Duizenden negers, maar ook veel blanken reageerden hierop. Sinds zijn dood zie je dan ook veel van deze geweldloze manifestaties. Vele presidenten (Kennedy bijvoorbeeld) hadden dezelfde gedachte als King; iedereen is gelijk en moet ook zo behandeld worden. Hij werd op 9 april 1968 begraven in Atlanta. Hij had net zo’n begrafenis als een slaaf in vroegere tijden. Twee ezels trokken een kar met daarin de doodskist. Ongeveer 150.000 mensen, waarvan grotendeels blanken waren, trokken mee met de rouwstoet… 3. Racisme op het werk 3.1 De vormen van racisme op de werkvloer De uitingsvormen van racisme kunnen zeer verschillend zijn. Maar in het algemeen lopen zij wel volgens een vast patroon. Het patroon is dan als volgt: - de beledigde persoon vertoont een anders zijn, in tegenstelling tot de personen die hem op het gebied van anders zijn gaan tergen. - er is altijd een groepsleider, hij heeft de meeste macht over de andere werknemers en is ook meestal de aanleiding van de ongelijke behandeling - de uitingsvormen worden veeleer als onschuldig aanschouwt, terwijl dit eigenlijk zelfs ver van onschuldig is. - de gediscrimineerde voelt zich slecht in deze situatie. - dit kan minder functioneren, arbeidsonderbreking,… ten gevolge hebben - na enige tussenkomst van hoger hand zijn de problemen meestal opgelost, al is dit in de meeste gevallen ook maar tijdelijk en keert het fenomeen na enkel periodes terug
De uitingsvormen kunnen zijn: * racistische grappen * openlijke vijandigheid * isoleren of buitensluiten bij personeelsbijeenkomsten * …
3.2 frequentie Racisme op de werkvloer komt heel vaak voor. Dit is tevens al meerdere malen gebleken uit verschillende onderzoeken. Het blijkt ook uit het groeiend aantal klachten bij de bonden, de anti-discriminatie bureaus en bij de Commissie van Gelijke Behandeling. Racisme komt voor in alle sectoren en bij alle etnische groepen. Racisme op de werkvloer is geen incident meer, maar heeft structurele vormen aangenomen. 3.3. Te ondernemen stappen - Bespreek je klachten met een vertrouwenspersoon - Verzamel informatie (vb: bij CAO) - Roep de hulp in van de bondscontactpersoon in jouw bedrijf. - Houd nauwkeurig een dagboek bij van gebeurtenissen en incidenten. Noteer wie erbij was en vraag deze getuigen de gebeurtenissen te willen bevestigen. - Zoek lot- en bondgenoten 3.4. Rol van de bedrijfsleider Een alerte en actieve leidinggevende is van cruciaal belang om de werksfeer vrij van racisme te houden. Ook al is er geen gedragscode afgesproken. Hij of zij moet maatregelen treffen om ongewenst gedrag te voorkomen en te bestrijden. Enkele tips: - accepteer geen racistische grappen en scheldwoorden als omgangsvorm - neem klachten over racisme serieus. Voordat men klaagt is er meestal reeds heel wat aan de hand 4. Racisme op school 4.1. Frequentie Op school komt racisme zeer veel voor. Al van in de kleuterklas beginnen zich al prille vormen van racisme te uiten. Wanneer kinderen in de lagere school komen, komt het racisme echt tot uiting. In het begin gebeurt dit nog al zeer stiekem zodat juf of meester het niet ziet maar naarmate de duur aanneemt wordt het ook meer geopenbaard. De kinderen beginnen openbaar te beledigen en gaan opzettelijk anderen uitsluiten. Ook incidenten met de boekentas komen al vaker voor. In het middelbaar onderwijs is het racisme het meest van kracht. Leerlingen gaan vaak medestudenten tergen en publieklijk in het belachelijke proberen trekken. Er heerst vooral een veralgemening die duidelijk veel te horen is. Zoals: het zal wel weer een Marokkaan geweest zijn of al die Turken,… In het ASO is racisme het minst van kracht is het BSO dan weer het meest. Ook opvallend is het dat racisme meer gemeld wordt door jongens dan door meisjes. Het hoge cijfer in het BSO is ook grotendeels te wijten aan het feit dat meer vreemdelingen in het BSO zitten dan in het ASO. Eenmaal in de hoge school of universiteit zie je het probleem zichtbaar verminderen. Daar wordt er al makkelijker met de cultuurverschillen omgegaan. 4.2 Aanpak Een goede aanpak tegen racisme is een grote vereiste. Leerkrachten moeten zich sterk maken tegen de opmerkingen van de leerlingen en het is belangrijk dat ze de andere leerlingen erop duidden dat dergelijk gedrag zeer ongewenst is. Leerlingen moeten inzien dat iedereen wel op een of andere manier verschilt van de andere en dat het niet enkel om een huidskleur draait. Hoe kan een school racisme voorkomen? - Stel een duidelijk antiracistisch beleid op. - Maak leerlingen duidelijk dat ze bij eender wat terecht kunnen bij het CLB - Laat ook ouders deelnemen bij het verdraagzamer zijn van het kind. - Stel tijdig eens een project rond racisme en ongelijkheid op

Hoe kan een leerkracht racisme voorkomen? - Leg de leerlingen uit waarom sommige dingen gewoon anders zijn (vb: waarom moslims een hoofddoek dragen, waarom ze geen varkensvlees eten,…) - Laat hen in de huid van de andere kruipen, laat ze zich inbeelden dat zij in een totaal vreemd land zijn waar alles nieuw is. - Zorg ervoor dat alle leerlingen zich goed in hun vel voelen - Leer uw leerlingen dat iedereen gelijke rechten heeft - Leer hen omgaan met verschillen - Neem zelf een voorbeeldgedrag aan - Neem tijd om discussies tussen de leerlingen uit te praten 4.3. Straffen Leerlingen die zich racistisch gedragen moeten op een correcte manier aangepakt worden. Straffen mogen dan ook niet uitblijven. Begin gewoon bij een verwittiging voor je aan echt straffen begint. Schrijfstraffen halen in tegenstelling tot vroeger niet meer zoveel uit. Wel is een mogelijke aanpak hen een boek rond racisme te laten lezen, er een verslag over laten schrijven en dit vervolgens voordragen voor de klas. Laat ook de directie een rol spelen in het antiracisme beleid. Hoe hoger de macht, hoe meer effect het op de leerlingen heeft. Bij meerder malen herhalen van de feiten moet je duidelijk maken dat een sanctie als uitsluiting of schorsing niet uit kan blijven. Je doet er dan ook goed bij de ouders bij dit voorval te betrekken.