Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2021
• 250 pagina's
• Uitgeverij: Pluim

Flaptekst

Eerste zin

Mijn moeder had me kunnen feliciteren, maar ze kreeg niets feestelijks over haar lippen.

Samenvatting

Winter (ho 1-13)
De 28-jarige Lon gaat samenwonen met Philip. Met haar moeder gooit ze overbodige spullen weg. Ze kent haar vriend twee jaar en hun gezamenlijke interesses zijn tweeërlei: all-you-can-eat restaurants bezoeken en achtbanen testen. Vanwege het laatste willen ze dit jaar graag naar Amerika om honderd achtbanen te bezoeken in pretparken.
Ze nemen ook een hond, Frans Hals, die later doof blijkt te zijn, waardoor hij de bevelen nooit gehoord heeft.
Hun seksleven is niet super. Philip wil meer vrijheid in de relatie. Hij wil o.a. naar free dancing. Lon gaat solliciteren (ze moet voor haar studie de scriptie nog afmaken). Ze werkt als receptioniste en neemt  de hond eerst mee, maar dat is geen succes.
Ineens vindt ze in de brievenbus een envelop voor Philip met een meisjeshandschrift. Die brief is van ene Xenia, een meisje dat hij heeft ontmoet. Ze merkt dat Xenia een grote plaats inneemt in Philips leven. Hij wil min of meer een verhouding met drie.

Voorjaar (ho 14-37)
In het leven van Lon is nu de factor jaloezie gekomen. Philip praat over Xenia en over de open relatie die hij wil. Via Marktplaats koopt Lon een (groene!)  bloes van Xenia. Ze merkt ook dat Xenia thuis bij haar komt als zij aan het werk is. Dat ziet ze via een soort hondenbabyfoon. (Furbo). Ze maakt daarover ruzie met Philip.
Via een advertentie zoekt een vrouw van 77, Louise, een maatje. Lon solliciteert en wordt aangenomen. Louise is de oma van Xenia, maar Lon weet dat niet. Ze bezoekt de vrouw regelmatig, helpt haar met internet, doet vrijwilligerswerk bij haar. Maar de relatie met Philip wordt steeds slechter: op een keer slaat ze hem in zijn gezicht en vanwege haar jaloerse gevoelens haat ze Xenia, die ze verder niet kent. Philip wil nog steeds met haar naar Amerika, maar Louise heeft te kennen gegeven dat zij eigenlijk ook wel mee wil. Stiekem bereidt Lon de reis met Louise voor. Philip is woedend.

Zomer (ho 38-53)
Lon en Louise vliegen naar de westkust van Amerika om in pretparken de achtbanen te bezoeken. Louise rijdt in de huurauto, maar al op de eerste dag maakt ze een aanrijding. Lon vindt dat ze niet erg safe rijdt. Ze overnachten vaak in lowbudgethotels, wat Louise wel charmant vindt. In het begin is de relatie wel goed, maar er komt gaandeweg wel een verwijdering. Louise vindt dat Lon veel te snel de stekker uit haar relatie met Philip heeft getrokken. Soms moet je de ander ruimte geven en je hoeft ook niet alles van elkaar te weten. Geheimen zijn soms beter in een relatie. Lon vindt het minder leuk om dat te horen. Intussen is ook het thuisfront naar Louise op zoek: ze heeft vrijwel geen contact onderhouden met haar dochter. De contactpersoon van de Vriendendienst verwijt Lon dat ze stiekem op reis is gegaan. Intussen heeft Lon vanuit de VS ook contact opgenomen met het CBR om te vragen of het rijbewijs van Louise wel is verlengd. Louise vindt dat niet leuk. 
Onderweg naar de volgende achtbaan boekt Louise soms een aparte kamer. Ze neemt ook meer afstand van Lon door  contact te zoeken met een Duits stel, wanneer ze in Las Vegas zijn.
Het laatste onderdeel van de reis is het pretpark Disneyland. Louise maakt gebruik van haar lichte handicap en krijgt een invalidepas, zodat ze niet in de rij hoeven te staan.  Ze wil die dag per se in de Space Mountain, hoe verschrikkelijk die achtbaan ook is. Ze kopen  een foto die gemaakt is .Op de laatste pagina stuurt  Louise die naar Lon met de cynische mededeling dat ze daarmee de lege wanden kan vullen. Philip heeft namelijk het huis verlaten.

Personages

Lon

Lonneke is 28 jaar, is nog aan het studeren (de scriptie gaat niet erg hard) en heeft twee jaar lang al een relatie met Philip. Ze trekken bij elkaar in als het verhaal begint. Ze hebben samen een soort liefhebberij: achtbanen en eten in All-you-can-eat. Ze willen allebei dolgraag naar Amerika om daar hun hobby's te kunnen uitleven. Gaandeweg merkt Lon dat Philip steeds meer vrijheid wil. Ze hebben een hond (die overigens doof is). De relatie is niet echt sprankelend, zeker niet op seksgebied. De relatie krijgt een knauw wanneer Lonneke merkt dat er een derde (Xenia) in het spel is. Ze gaat veel meer controleren en ze haat de nieuwe vriendin van Philip. Ze neemt wraak door achter zijn rug plannen te maken met de 77-jarige Louise. Ze is via een stichting 'maatje' met haar geworden. Samen gaan ze naar Amerika zonder hun achterban in te lichten. In Amerika komt er ook gaandeweg een verwijdering tussen haar en Louise. Achter haar rug om vraagt Lon bij het CBR over de verlenging van het rijbewijs. Louise geeft haar bovendien het levensadvies om niet meteen een relatie te verbreken als het even niet gaat. In een huwelijk hoef je ook niet alles openbaar te maken, je mag best geheimen voor elkaar hebben.

Louise

Louise is 77 jaar als ze via een advertentie contact zoekt met de stichting Vriendendienst. Ze wil een maatje om gezelschap te hebben. Na de selectie komt Lon in haar leven. Louise is voor haar leeftijd nog erg actief, voelt zich geenszins bejaard. Ze kan nog wel aardig uit de voeten ook, hoewel ze met een stok loopt. Ze wil ook nog graag een keer naar Amerika en als ze van de plannen van Lon hoort, biedt ze zich aan. Later blijkt dat ze op dat moment al weet dat Lon de partner is van de vriend van haar kleindochter. Maar haar levensles is dat je in een relatie niet alles aan elkaar te vertellen moet. Toch komt ze door die prijsgegeven informatie niet helemaal betrouwbaar op de lezer over. Het sturen van de foto van Space Mountain kan als een trap na beschouwd worden.

Quotes

""Natuurlijk moeten we naar Amerika. De bakermat van all-you-can-eat. We moeten eigenlijk alle achtbanen van Amerika testen."" Bladzijde 27

"De vroegste tram passeerde nog maar net. Een aangename, diepe trilling trok door ons huis en onze buiken. We neukte rommelig. Als ik geweten had dat het de laatste keer zou zijn, had ik beter mijn best gedaan." Bladzijde 47

""Goed, Xenia, was er ook." "Wie?" "Je weet best wie."" "Ja, ik weet wie. Het was onmogelijk geworden haar naam uit te spreken zonder te onthullen dat ik vurig wenste dat haar onderbenen zouden worden afgekloven door wilde honden." Bladzijde 72

""Trouwen is ook maar een afspraak", zei ze. "Niet iedereen houdt zich eraan. Een mens is uiteindelijk altijd op zichzelf aangewezen."" Bladzijde 119

"De achtbaan is waar je je mag bewijzen, maar het is niet de attractie van de van de waaghalzen, maar van bangeriken. Ik kan het weten, want ik ben er een van." Bladzijde 187

Thematiek

Jaloezie

Wanneer Lonneke begrijpt dat ze bedrogen wordt door Philip die zijn zinnen heeft gezet op persoonlijke vrijheid (wat inhoudt dat hij ook met Xenia een relatie heeft) wordt ze erg jaloers. Ze wordt in bezit genomen door het "groene monster van afgunst" en reageert dat af met haatgevoelens voor die Xenia. Ze koopt bij haar via internet een groene (!) zijden bloes en schuift ermee aan tafel bij Philip. Om Philip een hak te zetten maakt ze uiteindelijk de Amerikaanse reis met het bezoeken van honderd achtbanen niet met Philip, maar met de oma van Xenia. Dat is ook al een manier van wraak op haar vriend, want Philip is een achtbanenfanaat. Het helpt allemaal uiteindelijk niet, want Philip verlaat haar na haar terugkomst in Nederland.

Motieven

Wraak

Lonneke zit vol wraakgevoelens ten opzichte van de nieuwe vriendin van Philip, Xenia. Maar ook neemt ze wraak op Philip door de geplande reis met hem niet te maken.

Haat

Jaloezie, haat en wraak vormen een mooie trits in het liefdesleven. Lonneke haat Xenia.

Liefdesrelatie

Twee jaar voordat het verhaal van de roman begint, heeft Lonneke een liefdesrelatie gekregen met Philip. Hij heeft twee bijzondere hobby's : een passie voor achtbanen en een grote voorkeur voor het eten in all-you-can-eatrestaurants. Die dromen van hem lijken ze in Amerika bewaarheid te kunnen maken.

Overspel

Hoewel Lonneke en Philip niet getrouwd zijn, kun je zijn relatie met Xenia (vier jaar jonger dan Lon) wel als overspel betitelen.

Vriendschap

Lonneke bouwt via de organisatie Vriendendienst een relatie op met de 77-jarige oma Louise Lardinois, die een maatje tegen eenzaamheid zoekt. Ze wordt het gezelschapsmaatje van de oudere vrouw, helpt haar met internet, begeleidt haar op een "binnenvakantie" bij het tehuis waar ze verblijft. Wanneer Louise aangeeft dat ze wel naar Amerika wil in plaats van Philip, neemt Lonneke dat aanbod aan. Toch blijkt achteraf dat Louise geweten heeft dat Lonneke de vorige vriendin van Philip was die nu door haar kleindochter is ingepalmd. Als Lonneke tijdens de reis bij het CBR navraag doet of Louise haar rijbewijs heeft laten verlengen, wordt haar bejaarde vriendin boos en zoekt die haar eigen weg tijdens de laatste dagen. De foto van Space Mountain met een cynisch opschrift betekent het einde van de vriendschap.

Reizen maken

Lonneke en Louise maken de vakantiereis naar de westkust van Amerika. Ze bezoeken vooral de pretparken en de achtbanen. Hoogtepunten tijdens de reis zijn het bezoek aan Disneyland en het ritje in Space Mountain. Ze verblijven in B-hotels maar Louise vindt dat niet erg. Zij rijdt in de huurauto, maar Lonneke vertrouwt het na de aanrijding op de eerste dag niet helemaal. Heeft Louise wel haar rijbewijs verlengd?

Motto

Er zijn drie delen in de roman. Elk deel heeft zijn eigen motto.

Winter
"The Green-eyed Monster causes much woe, bur the absence of this ugly serpent argues the presence of a corpse whose name is Eros." ( Minna Antrim)

Voorjaar
" I had to have this talk with you, my happiness depends on you and whatever you decide to do, Jolene (Dolly Parton, "Jolene.")

Zomer 
"Here age relives found memories of the past and here youth may savor the challenge and promise iof the future".  (Walt Disney, bij de opening van Dosneylnf, 1955) 

Aller drie de motto's zijn toepasselijk. Het verhaal gaat over jaloezie, gesprekken die Lon heeft over haar relatie met Philip en  het bezoeken van pretparken (en rollercoasters) in Amerika.

Opdracht

Voor tante Marina

Titelverklaring

De titel komt op enkele plekken in de tekst voor.

Van Louise die niet veel om materiële spullen geeft, krijgt Lon in deel Twee een metalen doosje met melktanden erin. Dat doet haar denken aan haar eigen doosje met melktanden, die ze later ooit in de kliko had gegooid toen haar ouders gingen scheiden. (blz. 117 en 118)
Lon heeft de melktandjes van Louise meegenomen naar Disneyland en wil ze daar op het dak van het Paleis van Sneeuwitje gooien. Volgens een fabel zouden uit de oude melktandjes nieuwe grote tanden groeien. (blz. 240) Zo zouden de melktandjes symbool staan voor een nieuwe periode.

Structuur & perspectief

Er zijn drie delen in deze roman. Ze heten respectievelijk: Winter, Voorjaar en Zomer. De drie delen zijn onderverdeeld in korte hoofdstukken zonder titel. Er zijn 53 hoofdstukken. Deze worden chronologisch verteld.
Er is een ik-verteller, de 28 jarige Lonneke. Zij vertelt in de o.v.t. als achterafverteller.

Decor

Het decor van de eerste twee delen is Amsterdam, waar Lon een woning heeft met Philip. Het tweede deel speelt zich daarnaast af in Haarlem, waar Louise woont. Het derde deel speelt alleen aan de westkust van de Verenigde Staten (o.a. Los Angeles en Las Vegas) 

De drie delen van de structuur geven aan dat het verhaal in een relatief kort tijdsbestek wordt verteld, nl in drie seizoenen. Eerst wordt niet verteld in welk jaar dat is, maar dat kun je uitrekenen. De vrouw met wie Lon op reis gaat, is 77 jaar. Op blz. 227 staat dat Louise in 1938 geboren is. Dat houdt dat de tijd van het verhaalheden 2015 is.

Stijl

Emma Curvers heeft een prettige, heldere vertelstijl. Ze gebruikt nauwelijks moeilijke woorden en geen complexe zinnen.
Haar metaforen zijn soms heel fraai.
(blz. 44) "Philip zakte 's avonds altijd binnen enkele minuten weg in een diepe, vaste slaap en lag dan roerloos als een hunebed naast me."
(blz. 108)"Ik moest beneveld zijn geweest door woede. Ik handelde vanuit de kruipruimte van mijn bewustzijn, vanuit mijn reptielenbrein."
(blz. 140) "Hij woonde nog in het huis, maar manoeuvreerde langs me heen als een  actieheld om de laserstralen in een kluis."
(blz. 153) "Alleen al door het voornemen van de reis begon mijn leven met Philip te composteren. Het stonk."

Een ander kenmerk van Curvers' stijl in deze roman waarin jaloezie een belangrijk thema is zijn cynische beschrijvingen. 
(blz. 77) "Ik keek hoe het mes door de boter gleed. Toen keek ik hem aan met een gesloten blik, de blik die ik bewaar voor begrafenissen waarop ik heb besloten niet te zullen huilen, omdat de overledene te ver van me afstaat."
(blz. 121) "Terwijl hij in de erop volgende dagen dieper oranje kleurde, en blijvend begon te rieken naar de weeë geur van gesuikerde wortel, loste mijn laatste restje verlangen naar hem op."
(blz. 209) "De balie is bemand door twee pubers die vriendelijk hun slechte gebit blootlachen. Op de vloerbedekking voor de receptiedesk liggen twee mollige kinderen, een meisje in een zuurstokroze prinsessenjurk en een jongen met een holster en een cowboyhoed."
(blz. 224) Een relatie is een lekke sloep waarin je voortdurend moet hozen. Maar je spreekt samen af dat je doet alsof het een glimmend jacht is dat ten koste van alles moet worden gered. Anders gaat het moreel aan boord verloren.

De zwarte humor past prima in een roman over verwerking van een verbroken relatie.

Slotzin

Het was de foto van Space Mountain, met bijgaand een tekst op een post-it: om de lege plekken aan je wand op te vullen.

Bijzonderheden

1. Tijdens een radio-interview op NPO1 geeft Emma Curvers aan dat ze gek is op Amerikaanse achtbanen. Ze onthult bovendien dat ze na een verbroken relatie wel gevoelens van jaloezie  vertoonde, op de vrouw die ze daarvan als oorzaak aanwees.

2. Het motto van deel II is een deel van een song van Dolly Parton:
"Jolene, Jolene, Jolene, Jolene
I'm begging of you please don't take my man
Jolene, Jolene, Jolene, Jolene
Please don't take him even though you can
Jolene, Jolene "

Onder het kopje "Bronnen"  kun je een  YouTube-versie van deze song beluisteren.

Beoordeling

"Melktandjes" is een vlot vertelde roman over een universeel onderwerp: de liefde en het bedrogen worden. De schrijfstijl van Emma Curvers in deze roman is m.i. echter van grotere waarde dan de inhoud van het verhaal. De roman is namelijk heel prettig te lezen door de heldere stijl, de af en toe cynisch ogende passages en opvallende oneliners. Het verhaal zelf leidt uiteindelijk niet tot grote verrassingen: het is eigenlijk het oerverhaal van een jaloerse en wrekende vrouw op de vrouw die tussen  haar en de liefdespartner instaat. Dat is natuurlijk al een oeroud literair motief, er zijn al genoeg boeken en films in omloop. "She devil")(boek van Fay Weldon, film "Unforgettable"  met Rosario Dawson, Fatal attraction met Glen Close.)

Het levert in deze roman jammer genoeg weinig nieuwe inzichten op. Ook weet je als lezer weinig van de personages Philip en Xenia.Die hebben daardoor niet veel diepgang .
Voor scholieren is het boek echter heel prettig leesbaar: een eenvoudige (voornamelijk chronologische) opzet in relatief korte hoofdstukken, gemakkelijk leesbaar  door het duidelijke woordgebruik en een prettige bladspiegel. Daardoor ben je niet veel tijd kwijt aan het lezen van deze roman. Als je een thema zoekt voor je lijst, past deze roman uitstekend in het rijtje "verbroken liefdesrelaties." 

Recensies

"Vermakelijk is Melktanden zeker, maar het uitgangspunt had eigenlijk meer potentie. De personages hadden meer verdieping kunnen gebruiken, Lons karakterontwikkeling zet niet door en het is jammer dat Xenia’s kant van het verhaal in het midden blijft. Het is wel duidelijk dat Curvers ­literair talent heeft, want ze tovert prachtige zinnen uit haar pen. Je wordt sterk het verhaal ingetrokken, maar na het lezen overheerst toch een gevoel van teleurstelling." https://www.parool.nl/kun...gle.com%2F

"Dat verheft haar verhaal. Anders gezegd, je begrijpt op een ander niveau waarom Lon de confrontatie met Philip uit de weg gaat en juist haar heil zoekt in de meest omslachtige methodes om hem een hak te zetten. Door de reis die ze maakt met een familielid van Philips minnares (ik zal niet te veel verklappen) begint te dagen waar deze romanwereld uit opgetrokken is, naar welke tegenwoordige realiteit hij zo guur verwijst: naar de mogelijkheid om het leven via allerlei methodes op afstand te houden. Zo maken we filmstudente (!) Lon amper mee in directe sociale interacties, maar benut ze wel voortdurend de kansen die internet biedt om de strijd met anderen aan te gaan. En haar weemoedige hang naar risico, die haar het idee geeft dat ze lééft, vult ze op met een gecalculeerde vorm van risico, namelijk die van achtbaanritten in Amerikaanse pretparken. Doodeng, en daarmee precies wat ik besteld heb." https://nrcwebwinkel.nl/melktanden

"Lon heeft het voor elkaar. Ze heeft een vriend, een robot-stofzuiger, een hond en een huis. De muren zijn pas geverfd en het ruikt er naar mogelijkheden. Totdat alles voor haar vriend Philip helemaal niet zaligmakend blijkt te zijn. Voor ze het weet zit ze tegen haar zin in een open relatie, met hem en Xenia. Maar dat laat Lon niet over haar kant gaan. Hoe het verhaal zich daarna ontwikkelt durf ik briljant te noemen en ik heb dan ook vele post-its in het boek geplakt omdat zinnen en scènes om van te smullen in staan." https://www.hebban.nl/rec...melktanden

Bronnen

Interview met de schrijfster op NPO1 over haar tweede roman.

https://www.vpro.nl/nooit...vers~.html

De song van Dolly Parton "Jolene" over een jaloerse vrouw.

https://www.youtube.com/w...0eeSoU35wM